Thet Oera Linda Bok
(1872)–anoniem (wsl. Cornelis over de Linden, Eelco Verwijs & François HaverSchmidt) Thet Oera Linda Bok– AuteursrechtvrijNw willath wi skriwa vr tha orloch thêra burchfamna Kalta and Min-ervaAnd ho wi thêr thrvch al vsa sûderlanda aend Brittanja anda Gola vrlêren haeve. Bi thêre Sûder-rên-mvda aend thêre Skelda, thêr send sjvgun aelanda, nômath nêi Fryas sjvgum wâkfâmkes there wêk. Middel vppet êne aeland is thju burchGa naar voetnoot(*) Walhallagâra, inut tha wâgrum thêra is thju folgjande skêdnesse wrîten. Thêr bvppa stêt: lês, lêr aend wâk. 563 jêrGa naar voetnoot(†) nêi âldland svnken is, sat hir en wise burch fâm, Min-erva was hira nôma. Thrvch tha stjurar Nyhellênja tonômath. This tonôma was god kêren, hwand tha rêd, thêr hju lênade, was ny aend hel bvppa alle ôtherum. Overa Skelda et thêre Flyburch sat Syrhêd. Thjus fâm was fvl renka, skên was r-anhlith aend kwik was | |
[pagina 87]
| |
Nu willen wij schrijven over den oorlog der burgtmaagden Kalta en Min-erva.En hoe wij daardoor alle onze zuidelijke landen en Brittannie aan de Golen verloren hebben. Bij de Zuider Rijnmond en de Schelde daar zijn zeven eilanden, genoemd naar Fryas zeven waakmeisjes der week. Midden op het eene eiland is de burgt Walhallagara, en van de wanden dier burgt is de volgende geschiedenis afgeschreven. Daarboven staat: lees, leer en waak. 563 jaar nadat Atland verzonken is zat hier eene wijze burgtpriesteres, Min-erva was haar naam, door de zeelieden bijgenaamd Nyhellenia. Deze bijnaam was goed gekozen, want de raad, die zij verleende was nieuw en helder boven alle andere. Over de Schelde op de Flyburgt, zat Sijrhed; deze burgtmaagd was vol ranken, schoon was haar gelaat, en rap hare | |
[pagina 88]
| |
hira tvnge, men thi rêd thêr hju jef, was immer in thjustere worde. Thêr vmbe warth hju thrvch tha stjurar Kaelta hêten, tha landsâta mênadon that et en êrnôma wêra. Inna ûtroste wille thêre vrsturvene Moder stand Rôsa-mvda thef forma, Min-erva thet twêde aend Syrhêd thet thredde as folgstere biskreven. Minerva nêde thêr nên wit fon, men Syrhêd was er thrvch knaked. Lik en wrlandeske forstinne wilde hju êrath frêsath aend bêden wêsa, men Min-erva wilde enkel minth wêsa. To tha lesta kêmon alle stjurar hiri hjara held bjada, selva fon tha Dena-marka aend fon t Flymar. That vvnde Syrhêd, hwand hju wilde bvppa Min-erva utminthja. Til thju maen en grôte thaenk ovir hira wâkendum haeva skolde, mykGa naar voetnoot(*) hju ennen hôna vpper fâne. Thâ gvng Min-erva to aend myk en haerder hvnd aend en nachtul in vppira fâne. Thene hvnd sêide hju wâkt ovir sin hêr aend ovira kidda aend thene nachtul wâkt ovira fjelda til thju hja thrvch tha musa navt vrdên ne wrde. Men thene hôna neth far nimman frjundskip, aend thrvch sin vntocht aend hâchfârenhêd is er vaken thene bâna sinra nêista sibba wrden. As Kalta sach that er waerk falikant ut kêm, to gvng hju fon kwad to aerger. Stolkes lêt hju Mâgjara to hiri kvma vmbe tâwery to lârane. As hju thêr hira nocht fon hêde, werpte hju hira selva anda aerma thêra Golum, thach fon al thi misdêdon ne macht hju navt bêtre ne wrde. As hju sach that tha stjurar mâr aend mâr fon iri wêke, tha wilde bju ra thrvch frêse winna. Was tha mône fvl aend thene sê vnsturnich, than hlip hju over et wilde hef, tha stjurar to hropande that hja alle skolde vrgân, sahwersa hja hiri navt anbidda nilde. Forth vrblinde hju hira âgun hwêr thrvch hja wêter fori land aend land fori wêter hildon, thêrthrvch is mâni skip vrgvngen mith maen aend mus. Vppet forma wêrfêrste tha al hira landsâta wêpned wêron, lêt hju baerga bjar skaenka, in thaet bjar hêde hju tâverdrank dên. As et folk nv algâdur | |
[pagina 89]
| |
tong; maar de raad die zij gaf, was altijd in duistere woorden. Daarom werd zij door de zeelieden Kalta genoemd. De landsaten meenden dat het een eernaam was. In de uiterste wil der verstorvene Moeder stond Rosamunde het eerst, Minerva het tweede en Syrhed het derde als opvolgster beschreven. Minerva had daar geen weet van, maar Syrhed was er door geknakt. Even als eene buitenlandsche vorstin wilde zij geeerd, gevreesd en gebeden wezen; maar Minerva wilde alleen bemind wezen. Ten laatste kwamen alle zeelieden aan haar hunne hulde bieden, zelfs van de Dennemarken en van het Flymeer. Dat kwetste Syrhed, want zij wilde boven Minerva uitmunten. Opdat men een grooten dunk van hare waakzaamheid zoude hebben, maakte zij een haan op hare banier. Toen ging Minerva heen en maakte een herdershond en een nachtuil op hare banier. De hond, zeide zij, waakt voor zijn heer en over de kudde, en de nachtuil waakt over de velden, opdat zij door de muizen niet verwoest worden; maar de haan heeft voor niemand vriendschap, en door zijn ontucht en zijne hoovaardigheid is hij vaak de moordenaar zijner naaste bloedverwanten geworden. Als Kalta zag dat haar werk verkeerd uitkwam, ging zij van kwaad tot erger; in stilte liet zij de Magyaren bij zich komen om toverij te leeren. Als zij daar haar bekomst van had, wierp zij zich in de armen der Golen, doch van al die misdaden kon zij zich niet beteren. Toen zij zag, dat de zeelieden meer en meer van haar weken, wilde zij hen door vrees winnen. Was de maan vol en de zee onstuimig, dan liep zij over de wilde vloed, de zeelieden toeroepende, dat zij alle zouden vergaan, indien zij haar niet wilden aanbidden. Voorts verblinde zij hunne oogen, waardoor zij water voor land en land voor water hielden, daardoor is menig schip vergaan met man en muis. Op het eerste krijgsfeest, toen alle hare landgenooten gewapend waren, liet zij hun tonne bier schenken. In dat bier had zij een tooverdrank gedaan. Toen het volk nu allen te zamen dron- | |
[pagina 90]
| |
drunken wêre, gvng hju bvppen vp hira stridhros standa, to lênande mith hira hole tojenst hira spêri, môrnerâd ne kv navt skêner. Tha hja sach that alle ôgon vpper faestigath wêron êpende hju hira wêra aend kêth, svnum aend thogatrum Fryas, i wêt wel that wi inna lerste tyd fûl lek aend brek lêden haeve, thrvchdam tha stjurar navt lônger kvme vmb vs skriffilt to vrsella, men i nête navt hwêrthrvch et kvmen is. Lông haev ik my thêr vr inhalden, thach nv kaen-k-e tnavt lônger ôn. Hark then frjunda til thju i wêta müge hwêrnêi i bita mêi. Anda ôra syde thêre Skelda hwêr hja tomet tha fêrt fon alle sêa haeve, thêr mâkath hja hjvd dêgon skriffilt fon pompa blêdar, thêr mith sparath hja linnent ut aend 'kaennath hja vs wel miste. Nêidam thaet skriffilt mâkja nv alti vs grâteste bydriv wêst is, sâ heth thju Moder wilt that maen et vs lêra skolde. Men Minerva heth al et folk bihexnath, jes bihexnath frjunda, ivin as al vs fja thaet laesten sturven is. Er-ut mot-et, ik wil thi tella, nas-k nên burchfâm ik skold et wel wêta, ik skolde thju hex in hjara nest vrbarne. Thâ hju thi lerste worda ut hêde, spode hju hira selva nêi hira burch tha, men thaet vrdrvnken folk was althus dênera bigâstered, that et vr sin rêde navt mocht to wâkane. In dvl-dryste iver gvngon hja overa Sand fal aend nêidam nacht midlerwil del strêk gvngon hja evin drist vpper burch lôs, Thach Kaelta miste al hwither hira dol, hwand Minerva aend hira fâmna aend tha foddik wrdon alle thrvch tha raeppa stjurar hreth.
| |
ken waren, ging zij boven op haar strijdros staan met het hoofd tegen hare speer geleund. Het morgenrood kon niet schooner wezen. Toen zij zag, dat aller oogen op haar gevestigd waren, opende zij hare lippen en sprak: Zoonen en dochteren van Frya, gij weet wel, dat wij in den laatste tijd veel schade en gebrek geleden hebben, doordien de zeelieden niet langer komen om ons schrijfvilt te koopen, maar gij weet niet, waardoor dat gekomen is. Lang heb ik mij daarover ingehouden (gezwegen), doch nu kan ik het niet langer. Hoort dan vrienden, opdat gij weten moogt, waarnaar gij bijten moet. Aan de overzijde der Schelde, waar zij van tijd tot tijd de vaart van alle zeeën hebben, daar maken zij heden ten dage schrijfvilt van pompebladen, daarmede sparen zij vlas uit, en kunnen zij ons ontbeeren. Nadien het maken van schrijfvilt altijd ons voornaamste bedrijf geweest is, zoo heeft de Moeder gewild, dat men het van ons zoude leeren. Maar Minerva heeft al het volk behekst, ja behekst, vrienden, even als al ons vee, dat laatst gestorven is. Er uit moet het, ik wil het u vertellen, was ik niet burgtmaagd, ik zoude het wel weten. Ik zou die heks in haar nest verbranden. Toen zij het laatste woord geuit had, spoedde zij zich naar hare burgt; maar het beschonken volk was zoo opgewonden, dat het over zijne rede niet vermocht te waken. In doldriesten ijver gingen zij over de Sandfal, en nadien de nacht middelerwijl neder streek, gingen zij even kloek op de burcht los. Doch Kalta miste al weder haar doel, want Minerva en hare maagden en de lamp werden alle door de rappe zeelieden gered. |
|