Thet Oera Linda Bok

Thit stêt inna Waraburch by thêre aldega mvda wryt.

Thju wâraburch nis nên fâmnaburch, men thêr in wrdon

[p. 71]

Dit staat aan de Waraburgt bij de aldegamude gegrift.

De Waraburgt is geen Maagdeburgt, maar daarin werden

[p. 72]

alla uthêmeda a^end vrlandeska thinga wârath, thêr mitbrocht binne thrvch tha stjurar. Hju is thri pêla, tha^et is en half ty sûdwarth fon Mêdêa-sblik lêgen. Alsa is tha^et fôrword: berga nygath thinna krunna, wolka a^end strâma wên. Jes. Skênland^(*) blôst, slâvona folka stôppath vppat thin klât, o Frya.

Alsa is thju skêdnesse.

100 a^end 1 jêr^(†) nêi that âldland svnken is, kêm thêr ut-et âsta en folk wêi. Tha^et folk was vrdrêven thrvch en ôther folk, a^efter vs twisk land krêjon hja twispalt, hja skifton hjara selva an twam hâpa, ek hêr gvng sines wêiges. Fon-t êne dêl nis nên tâl to vs ne kêmen, men tha^et ôre dêl fyl a^efter to vs Skênland. Skênland was sunnich bifolkath, ând anda a^efter-kâd tha^et sunnichste fon al. Thêrvmbe machton hja-t svnder strid wrwinna, a^end uthâwede hja ôwers nên lêth ne dêdon, nildon wi thêrvr nên orloch hâ. Nw wi hjam ha^evon ka^enna lêred, sâ willath wi ovir hjara sêda skriwa, a^efternêi ho-t vs mith hjam forgungen is, Tha^et folk was navt ne wild lik fêlo slachta Findas, men êlik anda Égipta-landar, hja ha^evath prestera lik tham a^end nw hja ka^erka ha^eve âk byldon. Tha prestera send tha engosta hêra, hja hêton hjara selva Mâgjara, hjara aller ovirste hêt Magy, hi is hâvedprester a^end kêning mith ên, allet ôre folk is nul in-t siffer a^end êllik a^end al vnder hjara weld. Tha^et folk nêth navt ênis en nôme, thrvch vs send hja Finna hêten, hwand afskên hjara fêrsta algadur drov a^end blodich send, thach send hja thêr alsa fin vp, that wi thêr bi a^efter stâne, forth ne send hja navt to binydane, hwand hja send slâvona fon tha presterum a^end jeta fül a^erger fon hjara mêninga. Hja mênath that ella fvl kvada gâston is, thêr inda ma^enniska a^end djara gluppe, men fon Wr.aldas gâst nêton hja nawet. Hja ha^evath stêne wêpne, tha Magjara kâpra. Tha Magjara tellath that hja tha a^erge gâston

(*) Skênland, Scania, Seandinavia.

(†) 2193-101 = 2092 v. Chr.

[p. 73]

alle uitheemsche en buitenlandsche dingen bewaard, die mede gebracht zijn door de zeelieden.. Zij is drie palen, dat is een halftij (3 uren) zuidwaarts van Medeasblik gelegen. Aldus is de voorafspraak: Bergen neigt uwe kruinen, wolken en stroomen weent. Ja, Schoonland bloost, slavenvolken stappen op uw kleed, o Frya.

Zoo is de geschiedenis.

100 en 1 jaar nadat Aldland gezonken is, kwam uit het oosten een volk weg. Dat volk was verdreven door een ander volk. Achter ons Twiskland, kregen zij tweespalt, zij schiften zich in twee hoopen, en elk ging zijns weegs. Van het eene gedeelte is geen bericht tot ons gekomen, maar het ander gedeelte viel achter in ons Schoonland. Schoonland was schaars bevolkt en aan de achterkant het spaarzaamst van al. Daarom mogten zij het zonder strijd overwinnen, en uithoofde zij anders geen leed deden, wilden wij daarom geen oorlog hebben. Nu wij hen hebben leeren kennen, willen wij over hunne zeden schrijven, en daarna hoe het ons met hen vergaan is. Het volk was niet woest, gelijk vele geslachten van Finda; maar het is gelijk de Egyptelanders, zij hebben priesters, even als deze, en in de kerken hebben zij ook beelden. De priesters zijn de eenigste heeren, zij noemen zich zelf Magyaren, hun opperste heet Magy, hij is hoofdpriester en koning met een; al het andere volk is nul in 't cijfer en gelijk, en allen zijn onder hun geweld. Het volk heeft niet eens een naam; door ons worden zij Finnen genoemd; want ofschoon hunne feesten allemaal treurig en bloedig zijn, zijn zij daar toch zoo fijn op, dat wij daarbij achterstaan. Voorts zijn zij niet te benijden, want zij zijn slaven van hunne priesters, maar nog veel meer van hunne meeningen. Zij meenen, dat alles vol is van booze geesten, die in de menschen en dieren sluipen; maar van Wraldas geest weten zij niets. Zij hebben steenen wapenen, de Magyaren koperen. De Magyaren verhalen, dat zij de booze geesten

[p. 74]

banna a^end vrbanna mügon, thêr vr is-t folk ôlan in ange frêse a^end vppira wêsa nis nimmer nên blydskip to bisjan. Thâ hja god sêten wêron, sochton tha Magjara athskip bi vs, hja bogadon vp vsa tâl a^end sêdum, vp vs fja a^end vppa vs ysere wêpne, thêr hja gêrn to fori hjara goldun a^end sulvere syrhedum wandela wilde, a^end hjara tjoth hildon hja immerthe binna tha pêlon, men tha^et vrskalkton vsa wâkendom. Achtantich jêr forther, just wêr-et jol-fêrste, thêr kêmon hja vnwarlinge lik snêi thrvch stornewind drêwen ovir vsa landa to runnande. Thêr navt flya machton wrdon vrdên, Frya wa^erth anhropen, men tha Skênlandar hêdon hira rêd warlâsed. Thâ wrdon kra^efta sâmlath, thri pêlun fon Godahis burch^(*) wrdon hja wither stonden, tha orloch bilêv. Kât jefta Kâter-inne, alsa hête thju fâm, thêr burchfâm to Goda burch was. Kât was stolte a^end hâchfâranda, thêrvmbe ne lêt hju nên rêd ni follistar anda Moder ne frêja. Men thâ tha burchhêra tha^et fâta, thâ svndon hja selva bodon nêi Texlând nêi thêre Moder thâ. Minna alsa was thêre Moder-is nôme, lêt âla tha stjurar mânja a^end âl-et othera jongk folk fon Ast-flyland a^end fon tha Dênnemarkum. Ut thesse tocht is thju skydnese fon Wodin bern, sa-r vppa burgum wryten is a^end hir êskrêven. Anda Alder-gâmude^(†) thêr reste en alde sêka^ening. Sterik was sin nôme a^end tha hrop vr sina dêda was grât. Thisse alde rob hêde thrê nêva; Wodin thene aldeste hêmde to Lumka-mâkja^(§) bi thêre Ê-mude to Ast-flyland by sin eldrum t-us. Ênes was er hêrman wêst. Tünis a^end Inka wêron sêka^emper a^end just nw bi hjara fa^ederja anda Aldergâ-mude t-vs. As tha jonga ka^empar nw bi ekkôrum kêmon, kêron hja Wodin to hjara hêrman jefta ka^ening ut, a^end tha sêka^empar kêron Tünis to-ra sêka^ening a^end Inka to hjara skelte bî thêr nacht. Tha stjurar gvngon thâ nêi tha Dênnemarka fâra, thêr nâmon hja Wodin mith sin wigandlika landwêr in.

(*) Goda-hisburch, Gothenburg.

(†) Alderga, Ouddorp (bij Alkmaar).

(§) Lumkamâkja bithêre Emuda, Embden.

[p. 75]

kunnen bannen en verbannen, daarover is het volk steeds in bange vrees, en op hun gelaat is nimmer vrolijkheid te zien.

Toen zij goed gezeten waren, zochten de Magyaren vriendschap bij ons, zij roemden onze taal en zeden, ons vee en onze ijzeren wapenen, die zij gaarne voor hunne gouden en zilveren sieraden wilden ruilen, en hun volk hielden zij altoos binnen de palen, en dat verschalkte onze waakzaamheid.

Tachtig jaren later, juist was het Juulfeest, kwamen zij onverwacht, gelijk sneeuw door een stormwind gedreven, over onze landen toeloopen. Die niet vlieden konden, werden gedood. Frya werd aangeroepen, maar de Schoonlanders hadden haren raad verwaarloosd. Toen werden krachten verzameld, drie palen van Godasburgt werden zij wederstaan, de oorlog bleef. Kat of Katerinne, zoo heette de priesteres, die burgtmaagd op Godasburgt was. Kat was trotsch en hooghartig, daarom liet zij noch raad, noch helpers aan de Moeder vragen. Maar toen de burgtheeren dat begrepen, zonden zij zelve boden naar Texland tot de Eeremoeder. Minna, zoo was de naam der Moeder, liet al de zeelieden oproepen en al het andere jong volk van Oostflyland en van de Dennemarken. Uit deze tocht is de geschiedenis van Wodin ontstaan, die op de burgten gegrift is, en hier is uitgeschreven.

Aan de Aldergamude daar ruste een oude zeekoning, Sterik was zijn naam, en de roep zijner daden was groot. Deze oude rob had drie neven; Wodin de oudste woonde te Lumkamakia bij de Eemude in Oostflyland bij zijne ouders. Eenmaal was hij heerman geweest. Teunis en Inka waren zeestrijders, en juist nu bij hunne vaderen aan de Aldergamude. Toen nu de jonge krijgers bij elkander kwamen, kozen zij Wodin tot hun heerman of koning, en de zeekampers kozen Teunis tot hun zeekoning en Inka tot hun schout bij nacht. De zeelieden gingen toen naar de Dennemarken varen, daar namen zij Wodin met zijne krijgshaftige landweer

[p. 76]

Wînd was rum a^end alsa wêron hja an en âmerîng^(*) to Skên land. Thâ tha northeska brothar ra selva by-m fogath hêde, dêlde Wodîn sin weldich hêr an thri wiga. Frya was hjara wêpenhrop a^end sâ hi ba^ekward sloch tha Finnen a^end Mâgjara as of et ba^ern wêron. Thâ thene Mâgy fornôm ho sin ljvd al ombrocht wrdon, thâ sand hi bodon mith sta^ef a^end krone. Hja sêidon to Wodin, o thv alra grâteste thêra ka^eningar, wi send skeldich, thach al hwat wi dên ha^eve is ut nêd dên. Je mêne that wi jvw brothar willengklik anfat ha^eve, men wi send thrvch vsa fyanda forth-fêtereth a^end thi alle send vs jeta vppa hakka. Wi ha^evath often helpe an thinre burchfâm frêjath, men hja neth vs navt ne meld. Thene Mâgy sêith, sâ hwersa wi ekkôrum to tha ha^elte vrdva, sâ skilun tha wilda skepha^erdar kêmon a^end vs algâdur vrdva. Thene Mâgy heth fül rikdom, men hi heth sjan that Frya weldiger is as al vsa gâston et sêmine. Hi wil sin hâved in hira skât del ledsa. Thv bist thene wigandlikste ka^ening irthas, thin folk is fon yser. Warth vsa ka^ening a^end wi alle willath thin slâvona wêsa. Hwat skolde that êr-rik fâr-i wêsa, aste tha wilda wither to la^ek driwa koste, vsa sêfyra skolde-t rondblêsa a^end vsa mâra skoldon jv vral fârut gâ.

Wodin was sterik, wost a^end wigandlîk, men hi nas navt klâr sjande, thêrthrvch wa^erth i in hjar mêra fvngen a^end thrvch thene Mâgy kroneth. Rju fêlo stjurar a^end land-wêrar, tham thisse kêr navt ne sinde, brûdon stolkes hinne, Kât mith nêmande, men Kât thêr navt to fâra thêre Moder ner to fâra thêre mêna acht forskine nilde, jompade wr bord. Thâ kêm stornewind a^end fêtere tha skêpa vppa skorra fonna Dennemar kum del svnder enkel man to mistane. Afternêi ha^evon hja tha strêt Kâtsgat^(†) hêten. Thâ Wodin kroned was, gvng er

(*) Amering, nog in N.-Holland in gebruik, beteekent daar: ademtocht, oogenblik. Cf. Kiliaan in voce.

(†) Kâtsgat, het Kattegat.

[p. 77]

aan boord. De wind was ruim, en zoo waren zij in een ommezien in Schoonland. Toen de noordsche broeders zich bij elkander gevoegd hadden, deelde Wodin zijn geweldig leger in drie benden (wiggen). Frya was hun wapenroep, en zoo sloeg hij de Finnen en Magiaren terug alsof het kinderen waren. Toen de Magy vernam, hoe zijne manschappen overal omgebragt werden, zond hij boden met staf en kroon. Zij zeiden tot Wodin: o gij allergrootste der koningen, wij zijn schuldig, doch al wat wij gedaan hebben, is uit nood gedaan. Gij meent dat wij uwe broeders met moedwil aangetast hebben, maar wij zijn door onze vijanden voortgedreven, en die alle zijn ons nog op de hielen. Wij hebben dikwijls aan uwe burgtmaagd hulp gevraagd, maar zij heeft zich om ons niet bekommerd. De Magy zegt: bijaldien wij elkander voor de helft vermoorden, dan zullen de wilde schaapherders komen en ons allen vermoorden. De Magy heeft vele rijkdommen, maar hij heeft gezien, dat Frya veel machtiger is als alle onze geesten te zamen. Hij wil zijn hoofd in haren schoot neêrleggen. Gij zijt de krijgshaftigste koning der aarde, uw volk is van ijzer. Word onze koning, en wij allen willen uwe slaven wezen. Wat zoude dat eervol voor u wezen, als gij de wilden weder terug kondt drijven, onze basuinen zouden het rondblazen, en onze berichten zouden u overal vooruit gaan. Wodin was sterk, woest en krijgshaftig, maar hij was niet helder ziende, daardoor werd hij in hunne strikken gevangen en door den Magy gekroond. Zeer velen van de zeelieden en de landweer, dien deze keuze niet naar den zin was, vertrokken in stilte, Kat medenemende. Maar Kat die niet voor de Moeder, noch voor de algemeene vergadering wilde verschijnen, sprong over boord. Toen kwam de stormwind en dreef de schepen op de schorren van de Dennemarken, zonder een enkel man te missen. Naderhand hebben zij die straat het Kattegat geheeten. Toen Wodin gekroond was, ging hij op

[p. 78]

vppa wilda lôs; thi wêron al rutar, lik een hêjel buje kêmon hja ajn Wodin-is hêr, men lik en twyrne wind wendon hja omme a^end ne thvradon nâ wither forskina. As Wodin nw to ba^ek kêm, jav thene Mâgy him sin toghater to-n wîf. Afternei wa^erth-i mith krûdon birêkad, men thêr wêron tawerkrûdon mong, hwand Wodin warth bi grâdum alsa sêr vrmêten, that-i Frya a^end Wraldas gâst miska^ena ând spota thvrade, thawyla hi sin frya hals bog to fâra falska drochten-likande byldum Sin rik hilde sjvgun jêr, thâ vrdwind-ir, Thene Mâgy sêide that-er mong hjara godon^(*) vpnimeth wêre, a^end that hi fon thêr over hjam welda, men vs folk lakton vmbe tin tâl. Thâ Wodin en stût wêi wêst hêde, kêm thêr twispalt, wi wildon en ôra ka^ening kjasa, men tha^et nilde thene Mâgy navt me hengja. Hi wêrde that et en rjucht wêre, him thrvch sina drochtne jêven. Buta a^end bihalva thissa twist, sa was thêr jet-ên emong sin Mâgjara a^end Finna, thêr Frya ner Wodin êra navt nilde, men thi Mâgy dêde as-t im sinde, hwand sin toghater hêde en svn bi Wodin wvnen, ând nw wilde thene Mâgy that thisse fon en hâge kom-of wêsa skolde. Thawyla alle sanade a^end twista, krônade hi thene knâp to ka^ening a^end sta^elade hin sels as foged a^end foramond jefta rêdjêvar an. Thêra thêr mâr hildon fon hjara balg as fon tha^et rjucht, tham lêton him bidobba, men tha goda brûdon wêi. Fêlo Mâgjara flodon mith hjara ljvda ba^ek ward, a^end tha stjurar gvngon to skip a^end en hêr fon drista Finna gvngen as rojar mitha.

Nw kvmath tha skêdnese fon nêf Tünis a^end sin nêf Inka êrost rjucht vppet pat.

(*) Wodin, Odin, Wodan.

de wilden los; zij waren allen ruiters; gelijk een hagelbui, vielen zij op Wodins heer aan, maar als een dwarrelwind wenden zij om, en durfden niet weder verschijnen. Toen Wodin nu terug kwam, gaf de Magy hem zijne dochter tot vrouw. Daarop werd hij met kruiden berookt, doch er waren tooverkruiden onder; want Wodin werd trapsgewijze zoo zeer vermetel, dat hy Frya en Wraldas geest durfde miskennen en bespotten, terwijl hij zijn vrije hals boog voor de valsche gedrochtelijke beelden. Zijn rijk duurde zeven jaren, toen verdween hij. De Magy zeide dat hij onder hunne goden was opgenomen, en dat hij van daar over hen heerschte, maar ons volk lachte om zijne taal. Toen Wodin eene poos weg geweest was, kwam er tweespalt; wij wilden een anderen koning kiezen, maar dat wilde de Magy niet gedoogen. Hij beweerde dat het een recht was, hem door zijne afgoden gegeven. Maar buiten en behalve deze twist, was nog eene tusschen de Magiaren en Finnen, die Frya noch Wodin wilden eeren, doch de Magy deed zoo als hem goed dacht, want zijne dochter had bij Wodin een zoon gewonnen, en nu wilde de Magy dat deze zoon van hooge afkomst wezen zoude. Terwijl allen keven en twisten, kroonde hij den knaap tot koning en stelde zich zelven tot voogd of raadgever aan. Zij die meer hielden van hun lijf, dan van het recht, lieten hem tobben, maar de goeden trokken weg. Vele Magiaren vloden met hunne manschappen terug, en de zeelieden gingen scheep en een heer van stoutmoedige Finnen gingen als roeijers met hun.

Nu komen de geschiedenissen van neef Teunis en zijn neef Inka eerst recht op het pad.