Theophilus

[p. 168]

Bijlage B.
Korte proza-bewerking der Theophilus-legende, uit een incunabel der Kon. Bibl., bevattende ‘Maria-mirakelen,’
(delf 1477/78 j. jacobszoen en m. yemantszoen) f^o 15r^o.

Van Theophilus.

Het geschiede in den iaer ons Heren, doemen screef vijfhondert ende acht ende dertich, doe was in Cecilien een man, die Theophilus hiet. Ende also Fulbaertus, die bisscop van Cameryc seit, so dede dese Theophilus des bisscops dienst soe wel voer al dat volc, tot dat haer bisscop doot was ende hem doe koesen tot enen bisscop. Mer dese guede man liet hem genoeghen, dat hi des bisscop dienst dede ende hadde liever datmen enen anderen bisscop maecte. Ten lesten dede hem die bisscop ofsetten van synen ambacht ende hi wert zeer onverduldich, also dat hi te rade ginc mit enen iode, die een tovenaer was, hoe hi weder an synen dienst comen mochte. Ende dese iode vermaende den duvel ende hi quam. Ende Theophilus verlochende bi des duvels rade Gode ende sijnre moeder ende sijns kerstens gelove. Ende doe hi dit dus verlochent hadde, ende den duvel hem opgegeven hadde, doe screef hi een letter mit synen bluede ende gafse den duvel bezegelt mit synen vingerlinge. Ende des anderen daghes brochtet die duvel toe, dat die bisscop Theophilum weder in vrient-

[p. 169]

scappen ontfinc ende setten weder in synen dienst. Ten laetsten quam hi weder tot hem selven ende hadde groten rouwe, dat hi gedaen hadde ende hi viel mit al synre harten an die Moeder Gods ende bat haer, of si hem nu helpen wouden (!). Ende op een tijt so openbaerde hem Maria, onse lieve Vrouwe in een visioen ende beruspten van sijnre quaetheit ende hiet hem dat hy des duvels verlochenen soude. Ende sy dede hem weder belyen den Gods zoene ende al dat ghelove van kerstendom. Ende aldus soe brocht sy hem weder tot hoerre ende tot hoers soens vrientscap. Ende tot enen litteyken dattet hem vergheven was, soe gaf onse lieve vrouwe hem weder die letter, die hy den duvel ghegeven hadde ende leydse op syn borst, omdat hy weten soude, dat hy al verlost waer. Ende doe Theophilus die letter weder hadde, doe was hy harde blyde, ende hi seyde voer den bisscop ende voer alt volc wat hem gheschiet was, ende doe si alle dat grote wonder hoerden ende onser liever vrouwen Marien daer van dancten, doe starf hy daernae binnen drien daghen.