Terras. Jaargang 2019 (16-17)

[p. 145]

Jiang Hao
Gedichten
Vertaling: Audrey Heijns

De vorm van de zee

Iedere keer als je me vraagt naar de vorm van de zee,
zou ik twee zakken zeewater voor je mee moeten brengen.
De vorm van de zee is als een paar ogen;
of de vorm van de zee zoals door ogen gezien
jij raakt ze aan, alsof je twee bloedhete tranen wegveegt.
Dat is ook de vorm van de zee. Een doorzichtigheid
ontstaan uit dezelfde diepere ziel.
Zelfs al zouden de twee zakken zeewater samengevoegd worden,
het zou de zee niet breder maken. Ze blijven vers, alsof
twee niet-vissen eruit zouden kunnen zwemmen
je bestrooit ze met zanderig meel, en
het geharde brood heeft ook de vorm van de zee.
Voordat je het met een scherp zeil snijdt, vaart
het als een schip in de verte. De plastic zakken
die op tafel zijn blijven liggen hebben ook de vorm van de zee.
Ze trekken langzaam terug als eb van het strand.
Wanneer de echte getijden zich van het strand terugtrekken
blijft er zout achter, ook de vorm van de zee.
Geloof je het niet? Ik zal een zak zeewater meebrengen
en een zak zand, ook de vorm van de zee
Jij erkent, en ontkent; je erkent niet,
ontken je niet? Probeer het zelf een paar keer want
dit is ook jouw vorm, maar jij zegt:
‘ik ben alleen mijn eigen vorm.’

Haidianeiland, 30 oktober 2003

[p. 146]

Een gedicht zonder gevoel

O wat mooi
De ochtend is een vogel
De avond een gezonken vis

Je zingt met twee palmen omhoog.
Zijn het vleugels of vinnen die heen en weer
flapperen op je rug?

Ik klap met mijn handen, ondanks dat mijn handschrift
als gevallen bladeren is,
heeft mijn teleurstelling me gered.

Ik zou graag dit lied voor jou op willen schrijven
ik krab zo bedachtzaam op mijn hoofd
terwijl er kleine bootjes verloren gaan

Mijn baard en armen zweven niet hoog,
ze zijn door de wind in de war gebracht en
uit de zeestraat van mijn wenkbrauwen
komt een mengsel van schuim en zand.

Je slijpt je tong,
krijgt een idee,
het is geen muis

Haidianeiland, 29 augustus 2003

[p. 147]

Met Xiaobei en Wang Fan op de hoge dam van het Jingzhimeer na het afscheid van Xudong op de avond van 15 augustus

Manhattans volle maan tussen wolkenkrabbers verbood het.¹⁾
- ‘Kostbare taal’, Verjaardagsbrieven van Ted Hughes

hoever ligt noord van zuid?
het is vast een verkeerde beslissing
hoe diep is het waterreservoir?
de bodem van het meer is al een maisveld
de maan is ingelijst tussen jou en mij
het is niet kruis of munt
een paar lichtstralen maken witte populiertakken
als gaasjes los, de appelboomgaard lijkt op
arme familieleden die niets anders dan wind brengen
vroeger toen ik hier verbleef
keek ik naar bergen die bergen waren
keek ik naar water dat water was
wist ik het verschil tussen zo aardig als jij, en zo trouw als jij,
pas als het bootje naar het midden van het meer roeit,
begint het te draaien op zijn oorspronkelijke plek
er is wat vreugde, al is het maar weinig
vogels en kikkers roepen op verschillende tijden
waarom al die moeite om herrie te maken?
's middags een telefoontje dat lijkt op een weg tussen de bomen,
het schetst hoe de berg naar de berg gebracht wordt
een punt van de mouw hijgt in de wasmachine
het maanlicht wordt niet droog in de zon
ik heb mijn avondeten op, lui als altijd
ik woon op acht km afstand
hoever is west van oost? er zitten mensen op deze lange, hoge dijk,
die nu onbeperkt de bootjes verder het veld in mogen roeien

Shayukou, 19 augustus 2008

1) Uit Verjaardagsbrieven vertaald door Peter Nijmeijer (Amsterdam: Meulenhoff, 1998).

[p. 148]

22 augustus

de volle maand geschoren uit de storm
komt ook vanuit de kapper naar zee.

het zeewater scheert het koraal, het strand,
Haidianeiland lijkt op een kale kop die uit het zwembad steekt

soms ben ik niet blij, en als ik helemaal niet blij ben
steek ik mijn voet erin. het net geschoren hoofd is koel.

twee weken geleden leek ze nog op een net geslepen scheermes,
het in mijn huid achtergebleven besluit lijkt ook op die donkere nacht.

Haidianeiland, 22 augustus 2005

[p. 149]

Het lentefestival

Het sojamelkapparaat ratelt vrolijk. Het lijkt alsof
de sojamelk geperst is uit de melkweg van jouw lichaam.
Het brood in de rooster is verbrand.
Broodkruimels lijken op snippers op de grond,
waarin mussen naar eten zoeken.
Appels worden onder de kraan gewassen.
Het sap lijkt op gebruikte olie dat uit de waterleiding stroomt.
Het ei zit te mediteren op het bord.
De schaal barst,
het eiwit en eigeel zijn hard geworden,
die eten we dan maar als ontbijt vandaag,
terwijl we kijken naar de herhaling van de avonduitzending,
die knalt als rotjes die rennen en springen uit het raam,
net als arbeiders die achterstallig loon eisen, makelaars die op de vlucht zijn
en ambtenaren die van gebouwen springen.
Ik ben ook nog wat mensen een gunst verschuldigd,
ik blijf thuis en verstuur sms'jes
mijn vingers dansen over het touchscreen,
om de lettertypen van nieuwere karakters te knippen.

Haikou, 10 februari 2013

[p. 150]

Het raam

op dit moment zit ik voor het raam,
kijk, dat is nu Qiongzhou zeestraat
die boot lijkt op een uitgestoken vinger
die langs de oppervlakte scheert.
Als ik hem zo aanwijs,
vaart hij naar de open palm van het continent dat je niet kunt zien
of terug naar het eilandje zo groot als je palm.
Heen en terug door de zeestraat duurt ongeveer drie uur.
Op dit moment zit ik voor het raam, er is genoeg tijd om ernaar
te kijken vanuit het keukenraam naar
het raam van de slaapkamer.
Ik voel de golven tegen de boot klotsen
Was ik ooit op een boot? of misschien
ben ik nu op de boot.
Maar op dit moment zit ik voor het raam, straks later
zal hij ook voor het raam komen, voor mijn vingers
op mijn palm. Ik sluit mijn vingers, houd goed vast.
Ik leg mijn vuist tegen het raam
en mijn kin op mijn vuist. Zo kijk ik op deze manier
door het raam, op dit moment,
‘net als een rijzende maan’.
terwijl de zee alleen het raam onder het raam kan zijn.

Haidianeiland, 29 december 2003