Vamba Sherif
Zwart-wit verliefd!
Het werk van de Kameroenese schrijver Mbella Sonne Dipoko (1936-2009) verschilt in veel opzichten van de werken van vele anderen van zijn generatie. Terwijl het merendeel van de Afrikaanse schrijvers van zijn tijd over kolonialisme en thema's als onderdrukking en armoede schreven, koos hij ervoor om zich te richten op zwartwitte relaties en verhoudingen - of, om het anders te zeggen: op zijn verhouding met witte vrouwen. Dipoko was een romanticus van de eerste orde. Geboren in 1936 in de Anglophone, een regio van Kameroen, verliet de jonge Dipoko zijn geboorteland voor Parijs, de stad van liefde. Daar ontwikkelde hij zich tot schrijver en schreef hij zijn eerste roman A few Nights and Days, die veel uitgevers weigerden omdat hij te erotisch en te ‘on-Afrikaans’ zou zijn. De roman ging over de verhouding van een jonge Afrikaanse student met een meisje, Thérese, uit een bourgeoisfamilie. Later zou Dipoko gaan zwerven door Europa en terechtkomen in onder andere Spanje en Marokko. Uit deze ervaringen ontstond zijn bekendste dichtbundel Black & White in Love. De bundel is een meditatie over verlangen, verloren liefde, twijfels, hoop en woede. Dipoko was en bleef tot het laatste toe een romanticus.
Dipoko koos ervoor een andere richting in te slaan. Hij schreef niet over honger of over een Afrika waarin wijze, grijze mannen bij elkaar komen om moeilijke spreekwoorden uit te wisselen alsof het kolanoten zijn. Ook gebruikte hij de literatuur niet om zich maatschappelijk te wapenen en om te vechten tegen het kolonialisme. Hij deed niet wat van hem verwacht werd en wat van iedere schrijver in die tijd verwacht werd. Dit was wathem uniek maakte, maar ook op veel onbegrip deed stuiten. Dipoko werd gemeden en verguisd door collega-schrijvers, die niet wilden accepteren dat de schrijver van deze regels uit het gedicht over koloniaal Afrika ‘Our History to Precolonial’, dezelfde kon zijn die zijn liefde en avonturen met witte vrouwen bezong.
De regels luiden:
When the sun's glint on a spear's blade
And the gunfire of conquest
The thunderbolt that razed the forest.
So did our days change their garb
From hides of leopard skin
Like the wings of whipped butterflies
Deze eigenzinnige houding van Dipoko, zijn besluit om koste wat kost zichzelf te blijven, kan een les zijn voor vele hedendaagse Afrikaanse schrijvers, ook in de diaspora. Schrijvers die gebukt gaan onder de druk van westerse uitgevers die maar één soort verhaal van hen verwachten, een verhaal van de negatieve kant van het Afrikaanse continent. Dipoko beschouwde dat als verraad en koos zijn eigen pad.
Auteursrechtelijk beschermd