Terras. Jaargang 2016 (10-11)

[p. 95]

Eleonore Schönmaier
Een glijvucht
Vertaling: Jeske van der Velden

Aardbol

Wat is de aarde meer dan een bol
zo groot als een grapefruit

in je hand, en naar de verste uithoek
van de aarde gaan is reizen over

de lijnen in je handpalm:
aderen die kronkelen

als levenspaden. Dromen
zijn waar we in geloven wanneer we de zeilen

hijsen, de spinnenwebben
nog vers in de tuigage. De ene mens

droomt van een tropisch eiland
en de ander van een landelijk

tuintje met tomaten.
Moeten we dan altijd maar

verder en verder reizen
terwijl de meridianen zich zo scherp

aftekenen in een uitgestrekte hand?
We weten dat we niet ontsnappen

uit het stelsel van haarvaten
en dat de spier genaamd

[p. 96]

 

ons hart ons ooit in de steek

 

zal laten ergens onder Melkweg

 

 

 

en spiralen. Dus verscheur zaterdag

 

-avond je visa, je tickets, en besluit

 

 

 

dat je droom is waar je nu staat,

 

en dat de mensen die je begroeten

 

 

 

wanneer de deuren opengaan

 

degenen zijn met wie je het beste

 

 

 

je axonen laat vergroeien

 

tot de verste verstrengelingen.

[p. 97]

Soms

is alles wat je doen hoeft
binnenkomen. Elisabeth
had geen sloten

op haar deuren.
Waar ben je bang
voor: de zeven

honden die kwijlen
en naar je staren
als je eenmaal binnen

bent of het oude
mens, je toekomstige
zelf, dat daar zit,

alleen met vervlogen
ideeën op de bank?
Elisabeth met haar droom van oceanische

vrede was de enige vrouwelijke
oprichter van de Club
van Rome: dit is wat je vindt

wanneer je de poorten van Roma passeert:
een splinter van Shelley's kaakbot
in een urn

van alabaster, geborgen uit de brandstapel
op het strand. Elisabeths studenten
bestudeerden naast zeewetten ook

het lichaam, gepreserveerd in een pot
in het anatomisch museum: de baarmoeder
als een weekdier zwemmend

[p. 98]

 

in vloeistof. Er blijft nog zoveel

 

te weten over: waar werpen de blauwe vinvissen

 

hun kalveren? Elisabeth in haar Atlantische

 

 

 

woonkamer handelde onbevreesd. Als je per ongeluk

 

binnenwaaide bood ze je een glas

 

gin aan. Elisabeth kende de risico's van debat

 

 

 

achter gesloten deuren. Ze ontvluchtte

 

Duitsland, en toen ze veilig was schreef haar vader

 

in zijn dagboek: eindelijk weer arm

 

 

 

in arm met Medi

 

gewandeld. Ook haar grootvader

 

de wiskundige ontkwam, maar ging

 

 

 

een korte

 

toekomst tegemoet. Nu komen

 

wiskundigen tot bewijzen via blog

 

 

 

als tijdschrift met meerdere

 

auteurs. Wetten

 

hebben we nodig wanneer we geheimzinnig doen

 

 

 

in labo's

 

met sleutels in onze handen,

 

op zoek naar de beste

 

 

 

antwoorden. Misschien

 

dat de oude vrouw

 

die bij dageraad

 

 

 

het avondeten opvist in haar houten

 

bootje weet

 

waar de blauwe vinvissen werpen.

Elisabeth Mann Borgese (1918-2002) was de jongste dochter van Thomas Mann.

‘Medi’ was haar koosnaampje als kind.

[p. 99]

Golflengtes van je lied

's Nachts zwemmen we
mee met het hek:
afgeleid

belanden we in het net
in de vorm van een hart
en in het hart loodst de haak

ons naar binnen:
we kijken verder dan palen
en raster.

Ons spraakharingnet:
was ik
als jij: was jij

als ik:
we blijven
vreemden:

net als dolfijnen
verlangen we
zowel naar binnen

als naar buiten
te kunnen zwemmen
zelfs wanneer

het wijde blauw
steeds nauwer
wordt.

Dit gedicht vormt een parallel met Paul Celan's Sprachgitter

[p. 100]

Reis

Middernacht is een rieten mand
over de aarde, de nachtlichtjes

van huizen laaien op tussen de losse halmen.
Een luchtreiziger, kalm.

Het kopje in haar hand herinnert noch aan grit
noch zout noch sterrenstof. Ze ziet

een glijvlucht voor zich in een plots opkomend
rustgevend donker: wildernis zwevend

als een theeblaadje.
De sterren druppelen stof, vinden door echopeiling

de geliefden onder zich op Muise Eiland:
hoogtevrees doordringt hun dromen.

Bij zonsondergang proefden ze oorlellen en zand.
Slechts een rode deken scheidt ze van de aarde.

In hun slaap bezinkt de zachte roep van zaaguilen
terwijl een verre vliegreis van de kaart verdwijnt.

[p. 101]

Vuurvliegjes

We lopen
voorzichtig, want de kleinste lichtjes laten
ons het moeilijkst los -

de vuurvliegjes

neergedrukt door vlagen
wind langs de kale kustlijn.
Als we genegenheid in een schelp
zouden vangen
zou het niet langer

glimmen

maar bovenop de hoge klippen
zouden we liefdes-

brieven

kunnen lezen in de gloed -
als woorden konden tippen
aan het spoor van ontelbare sterren,

de verstrooide

lichtjes van kevers in harde vleugelschellen.