Logo DBNL
Dit is die tafel vanden Groten Lancfranck (2015)

Dit is die tafel vanden Groten Lancfranck

(2015)–Anoniem Dit is die tafel vanden Groten Lancfranck–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

[XLIX] Dat twaelfte capittel is van apostemen 365 der veden ende der cullen. Nota

Aposteumen comende in den vede ende in de cullen ghelijc in anderen leden de welke some sijn van hieten humoren of van couden ende somwijl is die vede vervullet mit groever ventositeit haer versadende mit grover zweringe. Die hiete aposteume ende die coude salmen bekennen by den teyknen na volgende.

Een ventosich ende wijndich aposteume salmen bikennen bi dattet comt in somen hieten jongen luden ende bi dattie vede duenne is ende hert ende niet wel swaer, noch die verwe niet en is verwandelt vander verwen van anderen steden des lichaems.

Die ghemeyne cure der hieter aposteumen in die cullen ende in de vede is dat men sal bloet laten ter lever aderen an die rechter syde up dattie aposteume is in den rechteren cul of in den vede ende in die luchter 366

side up dat die aposteume is in den luchteren cul. Ende des anderen dages daer na salmen hem bloet laten binnents voets ende si sullen scuwen wijn ende vleisk ende alle zoete dingen die bloet ende colera winnen. Ende dan salmen daer up leggen desse weder slaende medicinen: nemet scorsen van garnaten°, droge rosen ende lentilien°. Alle desse salmen zieden in water herde wel ende daer na salmen sie stampen ende temperen herde wel mit olie van rosen ende mit een luttel azijns ende dit sal dyre allaen daer up legghen. Item, dat sop van wilder porteleynen°, oli van rosen ende een luttel azijns daer in salmen netten clederen ende bewijnden den vede daer mede. Ende die cullen int beghin der heyter aposteumen als die materie niet meer en vloyet, dan salmen daer tho doen meel van garsten ende van bonen. Of men sal temperen desse mele mit doderen van eyer ende mitten sape van nachtschaden° ende mit oly van rosen ende leggent daer up. Als die aposteume mindert, soe salmen daer op leggen een plaester ghemaect van mele van bonen, van venigreet°, van camomillen, van mellote° ghetempert mit gheytene weye. Item, een sonderlinge plaester int eynde 367 der heyter aposteumen ende int beghin der couder aposteumen: nemet rosine ende besprense mit water ende stampt sie vaste in een mortier ende daer nae doeter toe meel van bonen ende van cyteren ana also vele als die helfte vanden rosinen ende temperent mit olie van lelien ende doeter to een luttel commijns ende maect een

368

plaester. Ende ist dat dese aposteumen uutbreken mit ettere, men salse cureren alsoet gheseit wort der opene zere des veeds.

Een coude aposteume wesende in die cullen salmen purgeren mit purgacien der quader materien, mit medicinen of scarpen suppositorien die men steket in den aers dat zeer trecket de materie der cullen, als Avicenna seit, ende ic dicwil hebbe geprovet. Ist dat die aposteuma der cullen verherden, men salre dit plaester op legghen: nemet terwin gruus wel ghestampet in een morteer tot een polvere. Dat salmen temperen mit oximel° gemaect vanden II deel azijns ende I deel zeems° mit welke is ghesmouten armoniatum° ende hijr of salmen maken een plaester ende legghent warm op de cullen ende vernyewent dicwijl dat is 369 de medicien van Avicenna. Ende in sommen boken staet ghescreven sulphure ende in somme gruus, beyde is goet, mer gruus is beter.

Als die vede is duenne ghespannen mit een grover ventositeit ende wijndachticheit, alsoet ghevalt in sommen jongen luden, by dat een grove ventositeit is verscheiden van groven humoren bi een crancke hetten daerin werkende, dan salmen besien of die stede is hyet ende men sal bloet laten ende hantiren mit coelen medicinen. Ende daer to is goet desse cole salve: nemet olie rosaet° IIII delen ende was één deel, desse salmen to gader smolten ende daer na dwaen dicke in couden watere tot dattet is ghelijc een witte salve ende hier mede salmen salven den wede ende die steden omtrent.

Ende ist

dat de aposteume niet en is heet, men sallem doen spuwen ende men 370 sal hem gheven agnum castum° ende tzaet van rute° ende comijn° ende anijs ende ander dingen die wint verteren; die stede salmen plaesteren mit dingen de verterende zijn wynt.


Vorige Volgende