|
| |
| |
| |
Maria, door Ad. Beernaert.
Dael niet van uw roozentroon,
Meisje, gy wier gulle blikken
Ieders hart, met bloemenstrikken,
Kunnen binden aen uw schoon!
Dael niet van aw roozentroon,
Gy de liefste by de lieven,
Ruil uw kroon van madelieven
Nimmer voor een lauwerkroon!
Johan Alfried De Laet.
Herinnert gy u nog ons schoone wandelingen
Waerheen we, in beter tyd, te samen vrolyk gingen?
Herinnert gy u nog ons lieve lindenlaen?
En 't blyde vogelkoor in 't loover van de boomen?
En 't murmlen van de beek met bloemen op haer zoomen?
En hoe ons hert was aengedaen?
Wat was dan alles schoon en ryk aen pracht en kleuren!
Het windje blies om ons der bloemen ambergeuren;
De velden waren hoog-en donkergroen en geel,
De kudden graesden in de lommerryke dalen
En, 's avonds, gingen wy te saêm daer henen dwalen
En wy beminden 't veld zoo veel!
| |
| |
Wy waren in den tyd der schoone lentejaren;
Ons jeugd was groen ook dan als frissche rozenblaren;
'k Bewonderde alles toen: den vogel om zyn lied,
De beek om haer geruis, natuer om al haer weelde,
- En u, Maria, omdat ge in die wondren deelde
En my u zuster noemen liet.
'k Geloofde aen al dat heil, 'k zou nog eraen gelooven.
Helaes! - 't was slechts een droom in 't wyd verschiet geschoven!
Helaes! dat englenbeeld, die zuster lief verdween.
Het Eden van geluk was sinds voor my verdorven,
De wellust van myn ziel..... het bloemtje was gestorven,
En sedert stond ik daer alleen!
'k Betrad alsdan een pad waer woeste doornen groeijen,
Waer zeldzaem men een roos in 't steenrotszand ziet bloeijen.
Met voeten gansch bebloed, met onrust in de ziel
Moest ik alleen daerheen myn droomen achterhalen
En zonder uitkomst...... men zond my steeds verder dwalen,
Dat ik soms afgemat daer viel.
Ik toog naer 't oord waer God de wysheid heeft geschreven,
Waer 't leven aen de ziel met stroomen is gegeven,
Waer haer geschonken wordt dat geen waernaer ze tracht;
Naer 't oord van God gewyd, waer m'in zyn tempelwanden
De fakkel van de deugd, van eer en kunst ziet branden,
En waer men klaer ziet in den nacht.
Ik reisde ver en lang - want 'k was in 't hert betrouwend -
By ieder tred dien 'k deed, het horizont beschouwend,
Of ik nog ergens niets ontwaren mogt of zag.
Het pad was moeijelyk en ik kwam aen, met beenen
Bezeerd en gansch bebloed door bramen en door steenen,
By 't eindgen van een langen dag!
| |
| |
Helaes! in stede van er marmeren kolommen
Zag ik een yzren poort - waer achter digte drommen
Verschuilden onder haer gewelf, met tandgeknars;
Zy was met zoo veel bloed en slyk besmeurd van buiten
Dat om er in te gaen ik 't moeilyk kon besluiten,
Ik was begeerig en 'k was wars.
Wat zegdet gy my dan, ô Muze? - ô wat tooneelen!
Een hoopsvol laeg gebroed, zag ik uw lier verdeelen
Na zy gesmolten was in 't goud, zoo vuil als laeg!
En met de knoklig hand betwisten de Bachanten
In 't donker van een kuil, als weerdige trouwanten
Een stukje van uw mantelkraeg!
't Is dáér - in 't dol geschreeuw - dáér, in die woeste kuilen -
Omringd van morsig goud - dat ik heb moeten schuilen -
Dat ik moest drinken tot den boôm een beker gal;
't Is dáér, dat 'k aendachtvol, hoe wreed ze om my ook kreten,
Moest luistren naer den zang der waerheid, van Profeten
En van een zeer klein englental!
Maer toen de smerten my te fel aen 't herte hingen
Voelde ik een zoet gepeins my in de ziele dringen,
En beurde beter zelfs dan de englenzang my op.
Het was als eene ster van heil my toegevlogen,
Gelyk een druppel dauw den hemelkring onttogen.
Hoor, hoe ik dacht met hertgeklop:
‘Ja, ver van ons en van verwanten en van vrinden,
Leeft er een maegdenhert dat zusterlyk wy minden
En dat noch smert nog leed gevoeld heeft in zyn jeugd;
Een kind, wie 't lot van ons wreedaerdig heeft gescheiden
Om 't ver van magen en van vrienden heen te leiden,
En die zich onzer wis geheugt.’
| |
| |
‘O wees geloofd, myn God! geloofd in alle tyden,
Beschikker van de smert, dat ge ons alléén deedt lyden,
Dat ge aen der dichtren ziel alléén de droef heid gaeft!
Gy schonkt dat schuldloos hert, gy schonkt het in uw zorgen
Een stillen avondstond, een heldren blyden morgen!
o Heil u, heil u, lieve maegd!
- En daer ik welgemoed die troosteryke woorden
Dacht, schryft gy onverwachts daer lettren die my moordden,
Als waren ze elk een steek. Regtveerdig God! gy ook!!
Gy ook weet dan hoe 't leed het herte kan verscheuren!
Gy ook dan hoe een wang door 't weenen kan ontkleuren,
Wat al een lydend hert verdook!
Ik lees: gy dorstet in uw slapelooze nachten
Naer 't ruw en hairig kleed der kloosternonnen trachten!
Gy wenschtet ook te zyn die stille maegdenschaer
Die 's nachts voor 't kruisbeeld knielt op harde blauwe steenen,
Dit alles zonder spyt, dit alles zonder weenen!....
- Vriendin, gedoog dat 'k u verklaer
Dat God den zelfden weg niet allen deed beoogen:
De Chakal de woestyn en de arend in den hoogen;
De zeeman kruist door wind en baren met zyn kiel;
De krygsman zwaeit het zweerd in kringen volgevaren;
De priester moet ons 't licht des hemels doen ontwaren;
De dichter - wroet in hert en ziel.
Indien uit hoogmoed slechts gy wilt een' naem verwerven;
Indien gy met een kroon van lauwren om wilt zwerven,
Och! reik naer bloemen slechts! neen, raek geen doornen aen!
Maer zoo gy in uw hert het heilig vuer voelt gloeijen,
Laet dan dien lavastroom, wil dan dat vuer ontboeijen,
Gy moogt uw zending niet ontgaen!
| |
| |
Ja, dank de Godheid dan, ô engel lief op aerde,
Omdat hy in uw ziel die zaligheid vergaerde,
Omdat hy, boven veel, u uitverkoren heeft;
't Is waer, dan houdt de smert u in haer forsche klauwen,
't Is waer, dan doet ze u 't leed als togtgenoot aenschouwen
Die aen uw zyde en by u leeft.
Der dichtren zangen zyn de vruchten van het lyden,
Het bloed uit 't worstelperk van 't foltrend zielestryden,
De prys, de lauwerkroon bekomen toch zoo duer;
Wanneer op onze zee de orkanen zyn ontbonden
Kookt in ons brein 't gedacht en bruist het door ons wonden
Gelyk een stroom van gloeijend vuer!
Maer vraeg aen Bilderdyk, vraeg hem hoe zyn geliefde
Hem 't hert te stillen wist wanneer het lied hem griefde,
Wanneer vervolging, haet en banning op hem woên.
En vraeg aen Byron wat zyn Guiccioli dede,
Wanneer hy leed, hoe zy zyn smerten voelde mede.
Maer steeds die heelde met een zoen!
Elk heeft zyn lot op aerd. De wyze leeft verborgen,
En zoekt de waerheid in zyn ziel op elken morgen;
Een andre droomt van goud tot onheil slechts vergaerd;
Een derde volgt den wenk van dartele syrenen,
Hem is 't, alsof het heil by haer slechts waer verschenen
En dat 't voor hem zich openbaert.
Wanneer hy lang genoeg die wegen heeft betreden,
Schenkt God hem soms genâ om zyner wroegingsbeden,
En sust zyn prangend leed en stilt zyn bange smert;
Maer onze smert is niet die gene van zoovelen;
Ze is eeuwig de onze en niets kan hare diepte heelen:
Zy heeft haer zetel in ons hert.
| |
| |
Oh wee! die dichter werd om dorre zegepalmen
Te plukken, om den roem zyn naem te hooren galmen,
En die zich op den wind met zulke vlerken waegt!
Dien - wen hy 't licht ontving werd 't onheil toegesmeten;
Dien - heeft een adder aen zyn herte wreed gebeten
Waervan hy gansch zyn leven klaegt!
Wy worden voortgezweept op vleuglen der gedachten
Door 't eindloos oord, totdat wy afgemat van krachten
En gansch het hert verscheurd dáér ploffen eens ter neêr;
Dan worden wy gesleurd naer 't graf - de sombre wooning
Waer wy de stille rust genieten tot belooning
Voor al ons eindloos hertenzeer.
't Gedacht is schrikkelyk! vervarelyk! - Ja, slechter,
Nog meer beschroomend dan het vonnis van den regter,
Nog meer gevreesd dan al wat hier ellende heet,
Een gif om 't schoonst gebloemt te zengen op zyn stengel,
Een kwaed om 't blank gelaet te gelen van een engel,
Een kwaed dat 't hair uit 't voorhoofd eet.
Zich aen een denkbeeld, een problema stevig hechten;
Zich Rubens wanen of Homeer; als Cyrus vechten;
Het open boek van 't hert gelezen hebben; dag
En nacht een woesten vloed ideëen voelen stroomen,
En op een morgen vroeg ontwaken uit zyn droomen
En dan nog onbekend zyn, ach!
o Weet gy wat het is het voorhoofd voelen branden,
En de oogen gloeijend zien, en bevend zien de handen?
Zaegt ge ooit by zeekren lach geen smerttraen in dat oog?
En zaegt ge nooit de koorts en de vertwyfling glimmen
In blikken u gerigt die poogden nog te grimmen,
En zeg of u zulks niet bewoog?
| |
| |
- Indien gy in 't gedrang van volksvergaderingen,
Een somber oog ontwaert omringd door gele kringen,
Hem voor een eeuwig merk gebleven uit den stryd
Der ziel - o bid, en zeg u zelve, diepbewogen:
Het is een broeder onder 't onheil ook gebogen,
Het is een broeder ook die lydt.
Gy ziet - zy volgen beî, de kunstnaer en de dichter,
Een dwaling in de heî, een vuerrook tot verlichter,
Een pad waer bloemen staen, maer bloemen zonder geur;
Daerheen moet men de hoop en alles laten varen,
De ontgoochling, als een schim, blyft om u henen waren:
En zy bedriegt u met haer kleur.
Ja, treurig zyn helaes! ja, somber deez tafreelen,
Myn jonge maegd, doch echt kan u dit 't hert nog streelen?
Ja, liever sprak ik u van velden ryk getooid,
Van blyden vogelzang, van aengename dalen,
Van 't lommerryke bosch waerheen wy gingen dwalen,
Van 't windje dat er dartlend stoeit;
Van alles wat ons eens in betre, blydre dagen
Het herte streelen mogt, en wat onze oogen zagen;
En hoe ons alles lief was, schoon was en in glans.
Die dagen zyn niet meer, die stonden zyn verdwenen;
Te vroeg is deze zon, te vroeg is ze uitgeschenen;
Deze, onze tyd is ernstig thans.
Thans hoeft u meer dan 't meir waer zich de maen komt baden,
En dan de onstuimge vloed met vlokkend schuim beladen,
En dan de wandeldreef door eiken gansch beschaûwd.
Thans reikhalst gy naer roem en wyd verspreiden luister;
Het licht stak aen in 't hert: 't blyve er niet langer duister,
Het is de roem dien 't lamplicht houdt!
| |
| |
De roem! - zoo groot zyn als Homeer in dezen tyde;
Ja, grooter dan een vorst - dan David den gewyde;
Zelf vorst zyn, alles zien van op een reuzenberg;
De scepter in de hand, en wat gedruis men maken
Moge ook hier neêr, met niet een voet aen de aerde raken;
Maer zweven boven 't golvend zwerk!
Welaen! vooruit, Vriendin! de poort staet voor u open;
En wierdt gy van een slang, den ingang ingeslopen,
Gebeten soms, maek u niet gram na haren beet;
En moet gy lachend ook uw tranenvloed verkroppen
Beschryf ons zulks wanneer ge uw hert te fel voelt kloppen,
Wanneer te veel u teistert 't leed!
Evergem, 1852.
|
|
Auteursrechtvrij