Het Taelverbond. Jaargang 7

[p. 302]

De bewooners van den eik. Parabel voor myne Vlaemsche Vrienden, door Johan van Rotterdam.

Zoersel is een rustig dorp der stille heide.

Op een klein kwaert uer gaens van dit dorp, ligt het bosch dat zyn naem draegt.

Wild is daer niet te zoeken, uitgenomen eenige hazen en wilde konynen; integendeel krielt het van vogelen van allerhande slach, die, zonder ophouden, dit vreedzaem oord met hunne aengename toonen vervullen.

Van den morgend tot den avond zingen zy vrolyke liederen.

Ook groeijen daer geurige bloemen, jong heesterhout en hooge lommerryke boomen.

Aen den boord eener zachtruischende beek, staet een zware uitgekankerde eik, die, even als een uitgeleefde gryzaerd, de laetste telg eens edelen stams, toch nog fier zyne trotsche kruin ten hemel reikt.

Volgens het zeggen der Zoerselaren, overschaduwt daer, reeds sints verscheidene eeuwen, zyne ontzaggelyke bladerkroon, even als een magtige tempeldom, het klagende vlietje.

[p. 303]

Wie hem ziet, trekt dit ook niet in twyfel, zoo groot en zwaer is hy.

De lieve klimop en het frissche geitenblad omkransen dien eeuwenouden Boschgod in wiens binnenste duizende nyverige bieën huizen, die hem sedert lang tot hunne wooning hebben uitgekozen.

Daer binnen in den hollen buik des uitgekanderden booms, arbeiden die werkzame kerfdiertjes zoo onophoudend en zoo vlytig, dat het eene echte vreugde is om zien.

Het gelykt daer niet slecht aen een uitgestrekt fabriek, waer orde en regeltucht met vooruitziende zorg heerschen.

Sommigen halen de teelstof der bloemen, anderen voeden de jongen en de overigen maken honig en was en kamers om in te woonen; in den hollen buik des uitgekankerden eiks doet ieder wat hy kan; elk arbeidt er volgens zyn vermogen.

De hommelen die met de bieën woonen, doen niets; nogtans zyn ze veel vetter dan de laetsten.

Zoo zyn er slechts eenige honderden.

Ook leeft daer eene Koningin en die is nog veel vetter en grooter dan de hommelen.

Arbeiden doet ze ook niet, maer ze onderhoudt de goede orde, geeft bevelen en zorgt voor alle hare onderhoorigen als voor geliefkoosde kinderen; ook wordt zy daerom door de bieën om het zeerst bemind.

Zoo woont er slechts eene in den hollen buik des ouden eiks.

De hommelen zyn hare lyfwacht en vergezellen haer overal.

De werkende bieën en de Koningin zyn nuttige schepselen; de hommelen zyn dit ook, doch de eerste zyn veel nuttiger dan de laetste.

Op zekeren morgend, heel vroeg, waren de vlytige vliesvleugelige kerfdiertjes, volgens gewoonte, allen aen het werk.

Eenige der voedsters bereidden het voedsel voor de jongen;

[p. 304]

de anderen waren uit om de teelstof der bloemen in te samelen; de wasmaeksters maekten was of metsten kamers. Elk werkte vrolyk gonsend voort.

De hommelen deden niets.

Sommigen hunner stonden wel den arbeid na te kyken, doch voorzeker was dit niet slechts uit loutere nieuwsgierigheid; want ze wisten zeer goed hoe dit ging en hadden het al dikwils waergenomen.

Ook was het niet uit leerzucht, want velen waren te lui om te werken en, wat meer is, de hommelen zyn tot den arbeid niet even als de bieën geschikt.

Daer zat dus iets achter.

De vlytige arbeidsters schenen dus ook niet heel wel tevreden over de handelwyze der vette hommelen; zy zagen niet geerne dat deze daer ledig stonden terwyl zy werkten; want de bieën dachten dat de hommelen dit alleenlyk deden met het inzigt om hen te bespotten en te tergen.

Doch de hommelen ontschuldigden zich en zegden:

- We doen niets, dat is waer, maer dat komt omdat we niets kunnen; want zoo wy arbeiden konden even als gy, we zouden het geerne doen, ja, zelfs zouden we er heel hooveerdig op zyn, maer eventwel zyn we toch de grootste vrienden der werksters.

En dat was gelogen, want zy konden ze integendeel niet lyden; maer toch mogten ze dit niet zeggen; want ze wilden iets uitvoeren, waertoe zy hen noodig hadden.

De bieën dachten dit toch ook wel, doch er waren er eenige die de hommelen geloofden en die luisterden aendachtig naer al hetgene wat ze zegden.

- Weet ge wie de schuld is, dat ge zoo hard moet arbeiden? - vroeg eene groote hommel met dik hoofd en zwartachtig ruig lichaem.

- Wel dat is... dat weet ik niet - zei eene der wasmaeksters

En dit was waer, ze wist het niet, ze had daer zelfs nog nooit aen gedacht.

[p. 305]

- Ik weet het - antwoordde de hommel - het is alleen de schuld der Koningin. Waerom moet die altoos bevelen? - vroeg ze.

- Ik geloof dat het waer is - antwoordde eene metster.

- Waer? zeker is het waer - zei eene voedster, die zoo even met eenen voorraed teelstof was binnen gekomen - ik heb daer op den oogenblik eene mier gesproken, en die zei dat de mieren geene koningin hebben en zich daer heel wel by bevinden.

- Ziet ge wel? - hernam de hommel. - Zoo ge maer eens wildet... - en ze glimlachte, want zigtbaer verwachtte zy veel van die woorden.

Een groot gedeelte der bieën liet oogenblikkelyk het werk staen, kruiste zich verwonderd de voorste pooten over het lichaem en in stilte begonnen zy het gezegde der hommel te overdenken.

Zoo verliepen er eenige stonden van onnutte stilte in den hollen buik van den uitgekanderden eik.

Middelerwyl waren de meesten der voedsters te huis gekomen en hunne zusters, de metsters en wasmaeksters, verhaelden hun ook al spoedig wat de hommelen gezeid hadden.

In plaets van wederom uit te gaen om teelstof voor het gezin te vergaderen, bleven deze nu ook even, als alle de andere, zitten denken en het werk vorderde niet.

Zeker was dit schadelyk en ook was het hoogst beklagensweerdig, want als de bieën niet arbeiden, worden zy ziekelyk en ongelukkig.

De Koningin had dit alles van verre nagezien, maer toch kende zy de reden van dien zonderlingen ongewoonen stilstand niet.

In aller haest kwam zy nu toegevlogen en gebood dat elk oogenblikkelyk zynen arbeid zou hernemen.

Doch in plaets van aen dit bevel te gehoorzamen, ontstond er een gegons tusschen de bieën dat vreeselyk was.

Toch deden deze dit echter niet uit kwaedaerdigheid; ze beminden hare Koningin daerom te zeer, maer de booze hommelen die zich achter hen verscholen hielden, waren hier van

[p. 306]

alleen de schuld; zy waren het die hen met woorden en gebaren aenhitsten.

De bieën wisten echter niet waerom de hommelen dit deden; maer toch hechtten zy geloof aen hunne woorden; want de hommelen spraken zoo fleemend en zoo schoon; zy zegden dat het de rust en het geluk der bieën gold.

De Koningin sprak eenige bevredigende woorden en zoo vriendelyk als het mogelyk was; want heur eenige wensch was de gevloden rust te herstellen.

De rust werd echter niet hersteld, integendeel het gegons vermeerderde.

De Koningin werd bevreesd, niet voor zich, maer voor de bieën; want ze had die echt lief en ze zag nu wel wat de hommelen in het zigt hadden; zy kende die goed en wist dat zy sedert lang er op uit waren om de onwetende arbeidsters te misleiden.

- Was ik in uwe plaets, ze zon niet lang meer leven; ge moest haer doorsteken - fluisterde eene groote ruigharige hommel.

- Ho! dit niet - zei een der bieën verontweerdigd en het meestendeel dezer keerden zich verwilderd tot de booze opstookster, terwyl de overige zich rond de Koningin schaerden, als wilden zy haer beschermen.

- En waerom niet? - vroeg de hommel, zonder zich het minste te ontstellen.

- Waerom niet? omdat ze onze Koningin is.

- Koningin of niet - hernam de hommel boosaerdig grimlachende - het is toch zy alleen die u verdrukt; zy laet u den ganschen dag arbeiden en zy zelve doet niets.

- Dit is waer - antwoordde de bie verwonderd - gy hebt misschien gelyk; maer waerom doorsteekt gy haer dan niet?

- Om dat wy geene angels hebben - antwoordde de hommel.

By het hooren dezer woorden vloog het grootste gedeelte der bieën verwoed rond de Koningin.

Zy gonsden zoo luid, zoo luid, dat er velen verschrikt zich verstoken of de vlugt namen.

[p. 307]

De oproerige bieën dochten in hunne woede de Koningin te doorsteken; echter gelukte dit niet, want de weinige die haer getrouw gebleven waren, beschermden haer tegen die moorddadige poogingen.

Zeker was dit een geluk, want later zouden zy zich dit vast beklaegd hebben.

Maer de Koningin, ziende dat men haer niet meer gehoorzamen wilde, vloog naer de opening van den boom en vlugtte; velen die haer getrouw gebleven waren, volgden haer.

Eenige vloden echter niet mede; zeker hadden deze nu andere inzigten.

De booze hommelen lachten nu; zy waren verheugd, want zy hadden nu wat zy wenschten.

De opstand was echter nog niet ten einde, want de bieën door de oproerige redevoeringen der booze opstooksters aengedreven, vlogen nu verwilderd naer de kamerkens waer zich de koninklyke jongen bevonden en doorstaken die allen met de angels.

Zoohaest dit gedaen was, waren zy blyde; ze dachten zich nu regt gelukkig en de hommelen beweerden dit ook; doch die wisten het beter en zeiden dit slechts om te vleijen en ook om dat ze nu voor zich zelve begonnen te vreezen, want als bieën verwoed zyn, wreken zy zich en de hommelen hadden hun altoos vyandig geweest.

Maer de opstand had de bieën vermoeid en afgemat; de oproerlingen hadden rust noodig, daerom lieten zy nu ook de hommelen met vrede.

Den volgenden morgend zeer vroeg, schoot de warme zon hare eerste tintelende stralen over veld en heide en toch reeds was er leven in den hollen buik van den uitgeleefden eik.

Buiten de wete der bieën, terwyl deze nog sliepen, hadden de hommelen zich reeds onder elkander vergaderd.

Die handelwyze verwonderde de vlytige arbeidsters by het

[p. 308]

ontwaken, nogtans maekten zy geene opmerkingen, want ze kenden de reden dier vergadering niet; zelfs dochten zy die in het belang van het algemeen.

Eene der hommelen kwam hen echter spoedig te regt wyzen.

- Nu moogt ge doen, al wat ge wilt - sprak zy boosaerdig grimlachende, en, terwyl zy den regten voorpoot vooruitbragt, begon zy eenige bevelen te geven.

De bieën echter gehoorzaemden niet: zy haelden schimpachtig de schouders op en keerden der verwaende bevelgeefster den rug toe; want de oproerige arbeidsters dochten dat het toch onnoodig was geweest de Koningin te verjagen, zoo zy nu integendeel de booze hommelen tot meesteressen kregen.

De bieën hadden volkomen gelyk; thans was het te laet: zy hadden dit vroeger moeten voorzien.

Sommigen schenen nogtans de hommelen eenigszins genegen en gaven hun gelyk; de overige opstandelingen konden dit echter niet goed lyden: hierdoor herbegon weldra het gegons.

Het gegons was deze mael echter veel luider en vreeselyker dan den dag te voren: het scheen een klimmend onheilspellend rumoer

Er bestond weldra een moorddadige stryd tusschen de bieën waerin velen malkander met de angels doorstaken.

Nu lachten de booze hommelen; ze zagen geerne dat hunne vyanden zich onderling vermoorden; dit verzwakte dezer magt

Eenige nogtans werden bevreesd en vlugtten; zy handelden. ook het voorzigtigste, want spoedig werden de bieën dit stryden moede en zy doorstaken ook de overgeblevene hommelen.

- Nu zyn we verlost van die ons misleid hebben - sprak een der nyverige kerfdieren; het was eene metster.

- Dit is waer; maer onze Koningin zyn we ook kwyt en ze beminde ons toch zoo zeer - merkte eene wasmaekster op.

- Wil ik uitvliegen om te zien of ik haer niet kan vinden? - vroeg eene voedster - Misschien zou ze nog wel willen terugkomen?

Dit gedacht werd door alle de bieën goedgekeurd en de voedster

[p. 309]

verliet oogenblikkelyk den hollen buik van den uitgekanderden eik.

Lang, zeer lang, bleef ze weg en wanneer ze wederkwam, zag zy er zeer bedroefd uit; ze had de Koningin wel gevonden maer deze had geweigerd haer te vergezellen.

Nu bezagen de bieën elkander en wisten thans niet wat beginnen.

Lang zochten zy naer een middel om het ongelyk te herstellen doch wat zy deden, alles scheen vruchteloos tot dat eindelyk eene wasmaekster vooruittrad en voorstelde:

- Zoo wy eene andere Koningin namen?

- Waer zullen wy die halen? - vroeg eene voedster.

- Zoo ge eene oude Koningin hadt, zoudt gy haer nog kwaed doen? - vroeg nu eene metster.

- Neen, we zouden haer liefhebben, want we zyn nu van de booze hommelen verlost - zeiden alle de bieën.

- Komt dan maer mede - hernam de metster en alle hare gezellinnen volgden haer tot in den afgelegen hoek van den boom waer de geleidster zich omkeerde en sprak:

- Nadat gy de oude Koningin verjaegd hadt, dacht ge dat ge ook alle hare jongen hadt vermoord; dit was echter niet waer, want in dit kamerke - en ze wees met haren poot op een der wassen vertrekken in den afgelegen hoek, - leeft er nog een harer kinderen; ik heb het beschermd, want ik voorzag wat er zou gebeuren, omdat ik wist dat, wat voor mieren somtyds goed is, voor bieën dikwils niet deugt.

By het hooren dezer woorden snelden de kerfdiertjes allen tot het aengeduide kamerke, met het inzigt van het te openen; doch de metster was haer voor en toonde haer de jonge Koningin.

Zoohaest deze te voorschyn kwam, vlogen de bieën er rond en begonnen haer blymoedig te streelen.

Nu ontstond er een gegons, zoo luid, zoo luid, dat men zulks nog nooit in de nabyheid van den ouden eik had gehoord; doch deze mael was het toch geen verwarde oproerszang, het was eene vreugdehymne, een hemelsch loflied dat zy aenhieven.

De ontgoochelde bieën boden elkander verheugd de hand en zy omhelsden elkander als zusters.

[p. 310]

Er heerschte nu ook weêr vrede en vreugde in den hollen buik van den uitgekankerden eik.

Des anderendaegs hervatte elk zynen arbeid.

De nieuwe Koningin gaf weêr bevelen, de voedsters haelden de teelstof der bloemen of bereidden het voedsel der jongen, de overige maekten honig of was, of metsten kamers om in te woonen en allen waren weêr regt gelukkig, want ze waren nu voor goed van de booze hommelen verlost.

Later kwamen er nog wel hommelen in den hollen buik van den uitgekankerden eik, maer die moesten zich stil houden of de bieën gaven hun loon naer werken; want ze hadden de hommelen nu leeren kennen en lieten zich door hunne schoone woorden niet meer misleiden.

Sints dien tyd leven de bieën ook rustig in den ouden eik uit het Zoerselbosch.