Het Taelverbond. Jaargang 6

[p. 557]

De twee zwanen, door Johan van Rotterdam.

Te midden van het Pitsenburger hof, omzoomd met mollig gras en geurige bloemen, vloeit een gladde waterloop waerop een aental zilverblanke zwanen eenzaem en tevreden rond dryven.

Nooit vertoont zich een enkele rimpel op den effen plas waer in zy zich van den vroegen morgen tot den laten avond dartelend spiegelen; terwyl hare dichterlyke stemmen dit oord met welluidende en verhevene zangen vervullen.

Het is alsof er in hare herten iets van den goddelyken gloed berustte, daer zy by uitstek van andere schepselen elkaer met de zusterlykste toegenegenheid liefhebben.

Haer lot is waerlyk benydensweerdig; ook zien de overige gevederde bewooners uit het Pitsenburger hof haer met afgunst aen, ofschoon zy zich niet de minste moeite willen getroosten om in het geluk hunner langhalzige zusteren te deelen.

En echter zyn de zwanen hunne vyanden niet, hoewel zy nogtans niet toelaten dat iemand hunner zich in de nabyheid van haren tooverachtigen waterplas kome nedervlyen. Ook zy zelve verlaten dien nooit omdat zy vreezen hare reinheid te verliezen en dat daerdoor de ondeugd in haer midden zou sluipen; want niets is zoo gevaerlyk dan de omgang met misdadige schepselen.

[p. 558]

Niet lang geleden, op eenen vroegen morgen, hadden zich nogtans twee jonge zwanen aen de oogen harer bewakers weten te onttrekken. Door nieuwsgierigheid aengedreven, hadden zy in stilte den rustigen waterspiegel verlaten om zich in de overige deelen van den prachtigen hof te gaen verlustigen; doch reeds voor het vallen van den avond en alvorens iemand hare afwezigheid had bemerkt, dartelden zy weêr vrolyk te midden harer zusteren.

Dit kan haer noodlottig worden; want door nieuwsgierigheid wordt ook menige misdaed geteld.

Doch deed er zich vooreerst niets op dat deze waerheid staefde; want het bestaen der zwanen bleef even vrolyk en gelukkig als weleer.

Maer al kwam die rampzalige verandering zoo spoedig niet, toch deed zy zich allengskens gevoelen, en dit was misschien nog een veel grooter kwaed.

De twee nieuwsgierige zwanen begonnen dan met zich van hare gezellinnen aftezonderen om in de eenzaemheid te denken aen hetgene zy op hare reize gezien hadden en weldra veranderde de warme liefde die zy tot daertoe hare overige zusteren toegedragen hadden, in afgunst en eigenbelang, en spoedig lieten zy zich dan ook door de vuigste driften overmeesteren.

Zoohaest de zilverblanke waterbewooners dit gewaer werden, berispten zy hare misleidde vriendinnen in de liefdevolste bewoordingen; doch deze luisterden hier niet naer; want zy waren hoogmoedig geworden en waenden zich veel grooter en verstandiger dan hare overige gezellinnen.

Deze ziende, hoe zy haren goeden raed in den wind sloegen waren hierom bedroefd, want zy wisten, dat daeruit niets goeds kon voort spruiten.

Op zekeren avond verlieten de twee wederspannige zwanen weêr ongemerkt het effen watervlak.

Wanneer zy een weinig later tot hare langhalzige zusteren terug keerden, ontstolen zy dezer boosaerdig het eten uit den snavel.

[p. 559]

Zulke ongehoorde boosheid verdiende eene strenge berisping.

- Zusteren - sprak eene harer zilverblanke vriendinnen op stuerschen doch medelydenden toon - zusteren, gy denkt u veel verstandiger dan uwe gezellinnen; doch gelooft my: blyft gy onzen goeden raed in den wind slaen, zoo worden wy genoodzaekt u uit ons midden te verdryven.

- Wy willen een water hebben, veel blauwer dan het blauw des hemels. - antwoordden beiden even trotsch.

- Zusteren, ik geloof nogtans, dat gy nergens zulk een lustigen waterloop vinden zult, als onzen effen kristalynen spiegel - hernam de medelydende zwaen de schuldigen streng berispende.

- Zoo gy dit denkt, dan moet gy slechts hier op dezen stinkenden modderpoel blyven ronddryven; gy moet dan niet verder zoeken - antwoordden de twee misleide vriendinnen en spottend dreven zy verder langs den plas.

Deze trotschheid verhaestte haren val; want van dit oogenblik hielden de andere zwanen een waekzaem oog in het zeil; ook welhaest betrapten zy haer op eene nieuwe misdaed.

De twee boosaerdige dieren verlustigden zich met eene harer arme zieke zusteren onmedoogend de pluimen uit het lichaem te trekken.

Zoo haest de andere zwanen dit zagen, kwamen zy oogenblikkelyk toegeschoten. In haer hert verging nu de laetste sprankel van medelyden en zy ontstaken zoodanig in gramschap dat zy op den zelfden stond besloten de twee boosaerdige schepselen uit haer midden te verjagen.

Onmiddelyk werd nu ook het regtveerdige vonnis der zwanen ten uitvoer gebragt en de twee wederspannige dieren werden zonder genade uit het heerlyke Pitsenburger hof verdreven.

Een vuile modderpoel werd aen eene harer tot verblyfplaets aengewezen; de andere kreeg tot wooning een mesthoop zoo vuil en zoo stinkende geuren uitwasemde dat het boosaerdig dier er byna van walgde.

Welhaest bemerkte zy echter een twintigtal zwarte met slyk

[p. 560]

en modder bezwadderde zwanen, die zich onderling het walgelyke voedsel dat zy uit de vuilnis hadden opgeraept, ontroofden.

Zoohaest zy deze gewaer werd, sprong zy blymoedig den stinkenden mesthoop op en sprak:

- Hier woonen schepselen die my gelyken: hier ten minste, kan ik gelukkig zyn. -

Dit was nu het lieve blauwe water waernaer zy zoo lang had gezocht.

Nu waren zy gescheiden en dit kan haer zeker niet gelukkig maken: want zwanen kunnen in de eenzaemheid niet leven; zy moeten eene gezellinne hebben, met langen hals en donsige vederen zoo als zy zelve zyn - ook kunnen zy moeijelyk in eenen slykpoel leven; want daer is het onmogelyk heure lieve gestalte in te spiegelen.

De zwaen die den modderpoel tot verblyfplaets gekregen had, wist dit ook; maer zy had thans een voornemen gevormd, dat zy ten uitvoer wilde brengen.

- Ik zal boeten en my beteren - dacht zy.

Eenige weken later dartelden de zwanen uit het Pitsenburger hof, op eenen avond, als naer gewoonte, te midden van haren lustigen plas.

Eene harer die digt tot by den kant was gedreven, kwam haestig by hare gezellinnen terug en sprak eenigsints bevreesd.

- Zie eens, zusteren, wat leelyk schepsel zich ginder in ons water wascht! - En zy wees met haren langen donzigen hals naer eenen roozenstruik die weelderig langs den boord des vyvers uit het gras opschoot.

De zwanen wendden hare lange halzen allen naer het aengeduidde punt en zwommen er haestig heen, met het inzicht van het morsige dier dat haren klaren spiegel kwam bevuilen te verjagen; maer hemel! hoe stonden zy versteld, toen zy in het walgelyke beest, eene harer vroegere gezellinnen erkenden.

Ofschoon zy elkander verwonderd bezagen, toch was er geene

[p. 561]

die een woord spreken dorst; want waerlyk, zy voelden zich niet wys genoeg om zoo dadelyk een besluit te kunnen nemen.

Lang zwegen zy; doch ten leste fluisterde er eene:

- Ik geloof dat het eene zwaen is. -

En zy sprak die woorden op eenen zoo droeven toon, dat zy de herten van alle hare gezellinnen tot medelyden wekte.

Niet zoohaest werd de vuile zwaen die stemming gewaer, of zy sprak zich moed in het hert en dorst het wagen hare vroegere vriendinnen het woord toetesturen; doch zy deed dit zoo stil mogelyk.

- Zusteren - fluisterde zy op klagenden toon - zusteren, welligt erkent ge my niet meer; want ik moet er nu toch wel vuil en walgelyk uitzien. En echter is het niet lang geleden dat ik schoon was als gy en te midden van dit lieve blauwe water dartelde. Gy zyt het die my daer uitgedreven hebt omdat ik misdadig was; maer sints heb ik ook zwaer geboet, want al dien tyd leefde ik in eenzaemheid te midden van eenen stinkenden poel. Zusteren, daer leerde ik myne driften temmen en thans is myn herte weêr zoo zuiver als weleer. -

Terwyl de boetelinge die woorden sprak, vloeide uit elke harer oogen eene brandende traen, die de herten harer toebehoordsters vermurwde; want allen dachten:

- Wat onze zuster daer zegt, kan waer zyn. -

En medelydend wenkten zy haer nu, om weder in den lustigen kristalynen plas te komen; doch de arme boetelinge was beschaemd en blikte weemoedig ten gronde.

Zoohaest de zwanen dit zagen, hielpen zy haer reinigen en streelden haer vriendelyk met den snavel over de blanke pennen.

Dit gaf de boetelinge moed; want weinige stonden later dreef zy reeds gelukkig en tevreden te midden harer zusteren op den effen zilveren spiegel. Even als voorheen paerde zy hare zoete stemme by de zuivere stemmen harer zusteren.

Zoete, harmonische toonen galmden langs de lommerryke lanen van het uitgestrekte Pitsenburger hof.

[p. 562]

Terwyl de zwanen zich nu onderling verheugden over die gelukkige wederkomst, zagen zy een ander vuil schepsel op haren effen zilveren waterplas dryven. Onmiddelyk zwommen allen daerheen, want zy erkenden spoedig in het walgelyke dier eene andere harer vroegere gezellinnen.

En zy misgisten zich niet, want het was de zwaen die het lieve blauwe water gezocht en den stinkenden mesthoop gevonden had.

Even, als hare zusteren met de arme boetelige gehandeld hadden, zoo ook handelden zy met haer.

Zy hieten haer ook welkom in haer midden.

Maer welhaest bekloegen zy zich dit bitter; want deze had niet zoo als hare gezellinne het leelyke van haer vroeger gedrag leeren kennen; zy was in tegendeel op den walgelyken mesthoop door den omgang met de vuile zwanen nog misdadiger geworden.

Ja, zy was zelfs zoo hoogmoedig, dat zy zich door hare goede medelydende zusteren niet wilde laten reinigen.

Ook, wat nog erger was, zy ontstool het voedsel der zwakken en pikte boosaerdig met haren snavel de oogen der jongen uit.

Zoo haest de zwanen dit zagen, vergaten zy alle medelyden en zy ontstaken zoodanig in gramschap, dat zy op nieuw haer uit haer midden verjoegen.

Thans dreven zy haer op eenen mesthoop die nog veel vuiler en stinkender was dan de eerste.

Zeker was zy nu niet gelukkig, want daer zat ze nu gansch alleen.

Ja, zelfs moest zy nu het gezelschap derven der vuile schepselen, die haer zoo goed geleken.

Nogtans duerde hare droefheid niet lang; want zoo haest de boer, aen wien den mesthoop toehoorde haer bemerkte, greep hy haer dadelyk by den hals en sloot haer voor eenige dagen in een kot op.

Ofschoon zy daer nu ook gansch alleen moest blyven zitten,

[p. 563]

gaf hy haer toch goed eten; ook scheen zy daer nog al mede tevreden.

Doch, dit duerde niet heel lang, want niet zoo haest docht hy haer vet genoeg, of hy bragt haer naer de stad, waer hy haer eenen ryken heer ten geschenke gaf.

Deze leverde haer aen zynen knecht, die haer terstond den kop afsneed en haer braedde voor een gastmael dat zyn heer den volgenden dag aen eenige zyner vrienden wilde geven.

Hare zuster, de andere zwaen, dryft thans in tegendeel gelukkig en tevreden, op den kristalynen spiegel van het Pitsenburger hof.