|
| |
| |
| |
Kunst- en letternieuws.
De Maetschappy ter bevordering van Nederduitsche Tael- en Letterkunde, met kenspreuk: Voor Tael en Kunst, te Antwerpen, heeft den volgenden zendbrief aen alle de vlaemsche Maetschappyen des lands gezonden:
| |
Antwerpen, den 14 July 1851.
Myne Heeren en Kunstvrienden,
Wy hebben het genoegen UEd. te berigten dat de Maetschappy ter bevordering van Nederduitsche Tael- en Letterkunde, met kenspreuk: Voor Tael en Kunst, ter gelegenheid der Antwerpsche Kermis, op Dynsdag 19 Oogst dezes jaers, een groot Nationael Vlaemsch feest zal geven, waertoe zy, van wege het Stadsbestuer van Antwerpen, alle de Nederduitsche Maetschappyen en alle vrienden der moedertael uitnoodigt.
Het feest zal gegeven worden in de vereenigde zalen van het Théâtre des Variétes, kunnende meer dan 4000 persoonen bevatten en verlicht door 1000 bekken gaz à Giorno.
Dit feest zal bestaen: 1o uit een plegtigen stoet, die door de voornaemste straten der stad zal trekken; 2o uit een Letter- en Toonkundig feest, waerop eenige der voornaemste Toon- Zang- en Letterkundigen onzer stad zich zullen laten hooren; 3o uit een prachtig nachtfeest der Maetschappyen van Vlaemsch-België aenboden.
Een programma UEd. later toegezonden, zal u de byzonderheden van het feest, alsook van de inhaling der uitgenoodigde Maetschappyen nauwer doen kennen.
Gewis, die echt Vlaemsch feest, samentreffend met de Antwerpsche Kermis, biedt door zyn algemeen nationael karakter aentrekkelykheden genoeg aen om de vrienden der moedertael in Vlaenderen en in Braband aen te sporen, het door hunne tegenwoordigheid meer luister en meer indruk te komen byzetten; event-wel bestaet daertoe nog eene gewigtigere rede.
De Maetschappy Voor Tael en Kunst, willende een huldebewys geven aen den beroemden schryver, die door zyne werken zoo veel tot de verspreiding onzer moedertael heeft bygebragt, aen den door het vlaemsch volk zoo zeer geachten letterkundige Hendrik Conscience heeft een zilveren drinkvat doen verveerdigen
| |
| |
ter weerde van 2000 franken. De Heer Lambert Van Ryswyck, broeder van den betreurden volksdichter Th. Van Ryswyck, aen wiens talent dit gewrocht werd toevertrouwd, heeft er een waer meesterstuk der dryfkunst van gemaekt. Dit huldebewys in name van alle vrienden onzer moedertael tot stand gebragt, zal opgemeld Letter- en Toonkundig feest den Heere Conscience met plegt worden overhandigd.
Om zoo wel het nationael feest als deze hulde een algemeen en grootsch karakter te geven, aenzoeken wy alle Vlaemsche Maetschappyen, en de uwe in het byzonder, zich op gestelden dag te Antwerpen te willen doen vertegenwoordigen, zoo niet door al hare leden, dan ten minste door eenige afgeveerdigden, hoe gering in getal deze laetsten ook mogen zyn.
Aendringend verzoeken wy UEd. in alle geval ons een of meer leden te sturen met het vlag of standaerd uwer Maetschappy, opdat in den stoet en in de feestzalen het Vlaemsch Vaderland weerdig zy vertegenwoordigd.
Aen de leden der uitgenoodigde Maetschappyen, en aen alle gekende verdedigers der moedertael, die uit andere steden zich naer ons feest zullen begeven, zyn eereplaetsen voorbehouden tusschen de werkende leden onzer Maetschappy.
Door brief van den Heer Minister der openbare werken, van 2.den dezer maend, is eene vermindering van 50% toegestaen op den vervoerprys langs den yzeren weg van den Staet aen alle Maetschappyen die het bovengemeld feest komen bywoonen.
Om alle schikkingen ons te vergemakkelyken, bidden wy UEd. vriendelyk, ons in tyds het getal uwer afgeveerdigden te laten kennen, alsook of wy op de tegenwoordigheid van den standaerd of het vaendel uwer Maetschappy mogen rekenen.
Na ontvangst van uw gunstig antwoord, zullen wy in nadere briefwisseling met UEd. treden tot kennisgeving van al wat nopens dit nationael feest verder zal worden vastgesteld.
Met betrouwen in uwe vaderlandsche gevoelens hebben wy de eer UEd. broederlyk te groeten.
namens het bestuer:
De Geheimschryvers,
J.C. VAN RYSWYCK, vader.
hendrik PEETERS.
De Voorzitter,
F.J. MATTHYSSENS.
- De heeren Armand de Perceval, Delehaye, Coomans, de 'T Serclaes en De Decker, volksvertegenwoordigers, zyn uit hoofde hunner trouwe verdediging van de vlaemsche belangen in de Kamer, tot eereleden benoemd der Maetschappy ter bevordering van Nederduitsche Tael- en Letterkunde, met Kenspreuk voor voor Tael en Kunst, te Antwerpen. Gelyke onderscheiding is aen den heer Gregoir, komponist te Lier, voor zyne verdienstelyke toonzettingen op vlaemschen tekst toegekend.
- In den nacht tusschen den 4 en 5 dezer maend overleed te Gent, ten gevolge eener lichaemsberoerte, de heer Marten-Jozef Mengal, ridder der
| |
| |
Leopoldsorde, bestuerder der toonkunstbewaerschool, en by de toonkunst-afdeeling der Maetschappy van Schoone Kunsten en Letterkunde, te Gent, lid der koninklyke belgische Akademie en van de voornaemste muziek- en zanggenootschappen des Lands.
De dood des heeren Mengal, die in 1784 te Gent geboren werd en aldus den ouderdom van 67 jaren had bereikt, is niet slechts een verlies voor het Conservatorium zyner vaderstad en de vereenigingen waervan hy deel maekte en aen welke hy groote diensten bewees, maer voor de muziek in het algemeen, dewyl hy, buiten kyf, voor een der uitmuntendste toonzetters en muziekleeraren des Ryks mogt worden gehouden, en als zoodanig een Europesche faem verworven had. Hy was aengewezen om deel te maken van het jury des zangwedstryds die op Zondag, 6 July, te Gent, door toedoen der Maetschappy: De Melomanen, plaets had, en ter welker gelegenheid onderscheidene zyner muziekstukken werden uitgevoerd. Met vele plegtigheid werden 's daegs te voren zyne stoffelyke overblyfsels op het kerkhof van St-Amandsberg buiten Gent ter aerde besteld.
- In vergadering der koninklyke Maetschappy: Broedermin, Taelyver en Vorstentrouw, den 30 Juny gehouden, is door dit genootschap aen zynen sekretaris, den volyverigen tooneelschryver Van Peene, een heerlyk staendeuerwerk geschonken, uit dankbetuiging voor de langdurige en gestadige diensten, door hem aen het genootschap bewezen. Te dezer gelegenheid is door den heer I.S. Van Doosselaere, eene met de plegtigheid in verband staende en zeer doeltreffende redevoering uitgesproken.
- De Commissie ter regeling van het Nederlandsche Letterkundig Congres, heeft aen de Noord- en Zuidnederlandsche Letterkundigen den volgenden omzendbrief uitgeveerdigd:
| |
Mynheer,
Dit jaer zal het derde Nederlandsch Letterkundig Congres in Brussel gehouden worden en wel op vrydag, zaterdag en maendag, 19n, 20n en 22n september. De tot regeling deszelven aengestelde Commissie heeft de eer U er het Lidmaetschap van aen te bieden, U verzoekende die vergadering met uwe tegenwoordigheid te willen vereeren.
Ons aller edel en verheven doel is gekend, en wy mogen rekenen op de medewerking van hen wien nederduitsche Tael- en Letterkunde, wien de roem onzes volksstams dierbaer en heilig zyn.
Om de werkzaemheden der byeenkomst behoorlyk te kunnen rangschikken en het nader Programma daervan tydig te doen verschynen, wenscht de Commissie dat Gy, in geval Gy eenig voorstel of vraegpunt in beraedslaging wenscht te brengen of iets meê te deelen hebt, haer vóór 1 july aenstaende meldt over welk voorwerp door U het woord zal gevoerd worden.
De bemoeijingen van het Congres zullen hoofdzakelyk gaen over de voorwerpen welke in de vroegere Programmas reeds aengeduid zyn, en waeromtrent men nieuwe bydragen of inlichtingen verwachten mag.
Als maetregels van orde worden de volgende schikkingen staende gehouden:
| |
| |
1o Behalve de beloofde rapporten over de in vorige Congressen behandelde vraegstukken, zullen er geene geschrevene redevoeringen worden toegelaten, waervan de voordracht meer dan een vierde ners zou vorderen.
2o Er zullen geene beraedslagingen over wetenschappelyke vraegpunten gehouden worden, dan in zoo verre zy tot het doel van het Congres leiden en van practisch belang zyn.
3o By eene gewenschte wryving van meeningen, wordt het bespreken van eenig punt van godsdienst of staetkunde, in verband met de aengeduide voorwerpen, den Leden van het Congres niet ontzegd, maer de eerbiediging van anderer overtuiging in dit stuk ernstig gevorderd; gelyk ook de tegenwoordige staetsverdeeling van Nederland buiten de gesprekken zal behooren te blyven.
4o Geene onderwerpen zullen besproken, geene besluiten genomen worden, dan die het belang der beide deelen van Nederland betreffen.
5o Behalve degenen, die als leden tot het Congres worden uitgenoodigd, zullen alle liefhebbers van Tael- en Letterkunde gelegen heid vinden de zittingen by te woonen.
De Commissie vertrouwt, dat de door Noord- en Zuid- Nederland met zoo veel byval en eenparigen yver ondernomen arbeid: ‘de algemeene belangen onzer Tael- en Letterkunde gezamenderhand te begunstigen en te waerborgen’, met aenhoudenden lust en met toenemenden vlyt zal vervolgd worden. Zy rekent derhalve op de medewerking aller in 't gebied van kunst, wetenschap en maetschappelyk leven invloedhebbbende mannen.
Brussel, den 12c Mei 1851.
ADRES.
Prof. J. DAVID, te Leuven. of
K. STALLAERT, Kareveldstraet, 98 te Elsene, by Brussel.
A. FONTAINAS, Eere-Voorzitter.
J. DAVID, Voorzitter.
K. STALLAERT, Sekretaris.
J.-M. DAUTZENBERG, Trezorier.
V. DELECOURT.
W. PALMERS.
E. STROOBANT
M. VAN DER VOORT.
Voorloopig kan men de heeren Congresleden berichten, dat zy met vryen toegang, uitgenoodigd worden, den zondag 21 september, op de jaerlyksche vergadering van het Taelverbond, en den maendag 22 september en vier volgende dagen, op de tooneelvertooningen, die beurtelings door de koninklyke maetschappy de Wyngaert van Brussel, en de tooneelmaetschappyen van Antwerpen, Brugge en Gent, zullen gegeven worden.
- By koninklyk besluit van den 6 july worden er, onverminderd den prys den 1 december 1845 voor het beste historiewerk gesticht, vyfjaerlyksche pryzen van 5000 franken ingesteld, voor de beste werken die in België door Belgische schryvers zullen worden uitgegeven, en die met eene der volgende rangschikkingen zullen in verband staen: 1o Zedelyke en staetkundige wetenschappen;
| |
| |
2o Fransche letterkunde; 3o Vlaemsche letterkunde; 4o Physieke en wiskundige wetenschappen; 5o Natuerlyke wetenschappen.
- De koninklyke maetschappy: De Wyngaerd, te Brussel, heeft van den Minister van binnenlandsche zaken een hulpgeld bekomen om met de septemberfeesten een tooneelfestival te geven. Er zullen gedurende vyf achtereenvolgende dagen op den schouwburg van den Cirque kostelooze vlaemsche tooneelvertooningen gegeven worden. Den eersten en laetsten dag zal de Wyngaerd spelen; de dry andere dagen, de Fonteinisten, van Gent; de Dageraed, van Antwerpen, en de tooneelmaetschappy van Geerardsbergen.
- Er zyn door de klas der letteren by de koninklyke Belgische Akademie de volgende vragen voor den wedstryd van 1852 uitgeschreven:
1o Eene verhandeling over het leven en de werkzaemheden van Erasmus in hunne betrekkingen met België.
2o Welken invloed heeft België op de vereenigde provinciën, onder de staetshandelsnyverheids- en kunstbetrekking, sedert den afstand van Karel V tot het einde der 18e eeuw uitgeoefend?
Voor den wedstryd van 1853 wordt van nu af de vraeg voorgesteld:
Welk is het inrigtingstelsel dat den goeden uitslag van het letterkundig en wetenschappelyk onderrigt in de gestichten van middelbaer onderwys het best kan verzekeren?
De verhandelingen voor den wedstryd van 1852 moeten voor den 1n february, en die des wedstryds van 1853, voor den 1n december 1852 aen den heer Quetelet, vasten secretaris der Akademie, te Brussel, worden gezonden.
- Het bestuer van het Nederduitsch Taelverbond, te Brussel, heeft den volgenden omzendbrief aen de vlaemsche Maetschappyen uitgeveerdigd:
| |
Brussel, 29 mei 1851.
Myne Heeren,
In onzen omzendbrief no 3, van 26 february jongstleden, riepen wy uwe aendacht op de noodzakelykheid om een middelpunt daer te stellen, ten einde in ons land den invloed van het Vlaemsch grondbeginsel uit te breiden.
Het was ons hoogst aengenaem te zien, dat in dit geval, de vlaemsche drukpers vry algemeen hare zending van volksverlichting verstond en ons eene behulpzame hand bood.
Doch zóó was het met de maetschappyen niet gesteld. Weinige begrepen, dat men geene zaek bestierd, zonder toereikende geldmiddelen, en dat, in geval het Taelverbond niet van alle maetschappyen wordt ondersteund, het geenen invloed kan uitoefenen, en derhalve ook niet aen het doel zyner instelling kan beantwoorden. Wy wenden ons thans nogmaels tot de Vlaemsche dag- en weekbladen, genootschappen en letterkundigen, en koesteren het vertrouwen, dat ditmael onze stem niet ydel klinken zal; dat wy bereidwilligen onderstand en gereede medehulp zullen erlangen.
Het handelverdrag, in 1846 met Holland aengegaen, werd in dit loopende jaer opgezegd; thans zyn Afgezanten van de beide landen vereenigd, om onderhandelingen aen te knoopen. Binnen kort zal het nieuwe verdrag aen
| |
| |
de goedkeuring der wetgevende kamers in beide landen worden onderworpen.
Het bestuer van het Taelverbond heeft besloten, ter dier gelegenheid een algemeen petitionnement in België en in Holland in te rigten, ten einde het tolvry vervoer der boeken van en naer Holland te verkrygen. Reeds houdt, op ons verzoek, eene commissie zich in Amsterdam met die zaek onledig.
Het hierby gaende voorschrift van petitie is thans door het Bestuer aen de wetgevende kamers van België toegezonden. De aendachtige overlezing van dit stuk zal UE. ten volle de doelmatigheid doen inzien van den maetregel, welken wy nemen.
Wy verzoeken UE. derhalve dringend het byzynde ontwerp van petitie, of een ander in dien zin, te doen teekenen door de leden der Vlaemsche maetschappyen en verdere belanghebbenden, als boekhandelaren, enz., en aen de leden der Kamer te zenden. Die maetregel eischt eenigen spoed: wy verzoeken UE. dus geenen tyd te verliezen, en de zaek met beleid aen te leggen en met beleid voort te zetten.
Wanneer, in het onderhavige geval, in beide landen dit petitionnement algemeen werd, zouden, buiten twyfel, de wetgevende kamers niet langer de vruchten van den geest met lasten bezwaren, en ons Vaderland zou den roem verwerven, in dit geval, het eerst, den vryhandel in te voeren.
Wy hebben de eer UE. onze broederlyke hoogachting aen te bieden.
Namens het bestuer van het Taelverbond,
De Sekretarissen,
Michel VAN DER VOORT.
W. PALMERS.
De Voorzitter,
J. NOLET de BRAUWERE van STEELAND.
- Het Verzoekschrift luidt als volgt:
| |
Aen de Heeren Leden van de Kamer der Volksvertegenwoordigers.
Myne Heeren,
De wyze bezorgdheid, welke UE. voor de letterkunde en de volksbeschaving steeds betoont, doet ons de hoop koesteren, dat UE. de aenmerkingen, die wy by deze de eer hebben UE. te onderwerpen, met goedgunstigheid zult aenvaerden.
In den loop van het tegenwoordige jaer zal welligt een nieuw handelstraktaet met Holland gesloten worden. Thans, Myne Heeren, bestaet er op de boeken, welke uit Holland in België komen, en wederkeerig, een inkomregt. Hoe gering dit regt ook zy, is het echter den letterkundigen van beide landen hoogst nadeelig, en der beschaving-ontwikkeling niet minder hinderlyk. Het bevordert den nadruk van in een naburig land uitgegevene werken, en kan
| |
| |
dus eenigzins als eene aenmoediging beschouwd worden voor eenen oneerlyken handel, dewyl het, zoo wel als het gemis van internationale waerborgen, den vreemdeling doet aerzelen, zich het regt van eigendom in naburige landen te verschaffen.
Reeds worden overal poogingen in het werk gesteld, om den nadruk te beletten en de nationale letterkunde van elk volk in haer natuerlyk regt te herstellen. Een op wyze beweegredenen gesteund verzoekschrift werd UE. met dit inzigt, het verleden jaer toegezonden namens het Gentsche Taelcongres, en wy nemen de vryheid nogmaels uwe ernstige aendacht op dit stuk in te roepen. Wy zyn overtuigd, Myne Heeren, dat UE. niet beter wenscht, dan de gunstige stemming, by andere volken ontstaen, tot het afschaffen van den nadruk, by te treden, en dus ook elken maetregel, die tot het bereiken van dit doel eenigermate kan leiden, ten volle goed te keuren.
Eerst vóór weinige jaren ontstond de poging, om de vlaemsche bevolking, door middel van hare eigene spraek te onderrigten en te beschaven. Geen wonder dus, Myne Heeren, dat die poging nog geenen gewenschten uitslag gehad heeft; en schoon het ons wel niet aen vermakende letterkunde mangelt, is er by den Vlaming nog steeds een groot gemis aen werken over kunsten en wetenschappen. Werken van dien aerd bezit Holland in ruime mate: edoch, de inkomregten zyn, voor de talryke belgische maetschappyen en letterkundigen, een beletsel om die werken aen te koopen.
De tegenwoordige Heer Minister van binnenlandsche zaken heeft, wel is waer, door het uitgeven eener bibliotheek voor landbouw en nyverheid, gedeeltelyk in dat gemis voorzien. Dit is echter voor het oogenblik niet voldoende; maer, werden de boekwerken wederzyds tolvry verklaerd, en werd aen vreemde uitgevers regt van eigendom toegekend, dan, geen twyfel Myne Heeren, zou de beschavende maetregel van ons staetsbestuer ook in Holland naer waerde worden toegejuicht en geschat.
In het algemeen dient de tol, betaeld by het invoeren eener koopwaer, als premie om de nationale nyverheid tegen buitenlandsche mededinging te beschermen. De schryvers, uitgevers, letterkundigen, en al die door den boekhandel eenigzins hun bestaen vinden, hebben belang by het uitbreiden der merkt om de boeken te verkoopen. Hoe hooger de tol is, hoe minder het doel van alle zoogenaemde beschermwetten bereikt wordt. In tegendeel, wanneer die tol gering is of geheel afgeschaft wordt, dan zal dit eerder strekken ten voordeele der nyverheid en der letterkunde, en in zulk geval is eigenlyk de vryhandel eene ware en doelmatige bescherming.
Het ontbreekt ons aen de noodige opgave om te bepalen hoeveel die tol oplevert; doch, na inzage van de maendelyksche handeltabellen, afgekondigd door den Moniteur, gelooven wy met rede, dat de inkomsten, welke er uit ontstaen, de schade niet vergoeden daerdoor aen de algemeene beschaving, aen de letterkundigen, uitgevers, drukkers, boekhandelaers, enz., veroorzaekt. Het belgisch staetsbestuer heeft te wyze inzigten, om die tegenstrydigheid langer te laten bestaen, en dewyl wy reeds, in vele andere gevallen, aen vreemde landen ten voorbeelde verstrekten, zou het geen geringe roem zyn,
| |
| |
indien ons vaderland den eersten stap deed en alle banden verbrak, die de vrye ontwikkeling van letterkunde en wetenschappen nog kluisteren.
Wy nemen derhalve de eerbiedige vryheid, Myne Heeren, UE. te verzoeken:
1o De afschaffing van den nadruk.
2o Dat de boeken van Holland naer België verzonden, en wederkeerig, van alle regten ontheven worden.
Met den diepsten eerbied hebben wy de eer te zyn,
Myne Heeren,
UE. onderdanigste Dienaren,
Het Bestuer der vereeniging van maetschappyen bekend onder den naem van Taelverbond:
J. NOLET de BROUWERE van STEELAND, Voorzitter.
J. PIETERSZ, Schatmeester.
J. DODD, Commissaris.
Michel VAN DER VOORT, } Sekretarissen.
W. PALMERS,} Sekretarissen.
Als een vervolg op den brief van het Brusselsche Bestuer des Nederduitschen Taelverbonds nopens hetzelfde onderwerp, in ons vorig nummer geplaetst, deelen wy hieronder, met enkele verandering der spelling, een artikel van het Amsterdamsch Handelsblad mede, dat gewis door alle belangstellenden met genoegen zal worden gelezen. Wy sporen het Bestuer des Taelverbonds aen om, zoodra mogelyk, volgens de belofte in gemelden brief vervat, een voorbeeld van verzoekschrift aen de verbondene genootschappen te doen geworden; des te meer dat eenige dezer laetsten, waeronder de Maetschappy De Tael is gansch het Volk en het Vlaemsch Gezelschap te Gent, reeds uit zich zelven besloten hebben een dergelyk verzoekschrift in te zenden, en het van belang in, aen de leden van het aenstaende Derde Nederlandsch letterkundig Kongres te doen blyken dat men ook hier te lande ten deze niet ontwerkzaem is gebleven.
‘Door de HH. professors A. des Amorie van den Hoeven, Jhr, M.J. de Bosch Kemper, M. Koenen, L. Royer, J. Bosscha, H. Beyerman, J.-F. Schleijer, M.J. Van Lennep, D.-J.P. Heije, M.I. da Costa. D.-B. ter Haar en J.-A. Alberdingk Thijm, is dezer dagen het ondervolgend adres aen den koning toegezonden. Een adres van gelyke strekking circuleert onder andere onzer letterkundigen en draegt reeds de handteekeningen van eenige onzer oudste en meest beroemde dichters en prozaschryvers:
‘Sire! de ondergeteekenden, onlangs leden der kommissie tot regeling van het
| |
| |
tweede nederlandsch letterkongres, thans belast met de opmaking zyner handelingen, wenden zich met verschuldigden eerbied tot Uwe Maj. ter zake van het nieuw tot stand te brengen handels-tractaet met Belgie, waervan de bepalingen, zoo zy meenen, de regering op dit oogenblik bezig houden.
‘Het zal, in het oog van Uwe Maj., geen wydloopig betoog behoeven, dat een vergemakkelykte invoer van boeken in de beide ryken, Nederland en Belgie, boeken, in onze gemeenschappelyke Nederlandsche tael geschreven, wederzyds van groot intellectueel zoowel als materieel voordeel kan zyn. Als staet-burgers van de Vlamingen gescheiden, doch een in oorsprong, blykens de gemeenschap ter tael: in den loop der eeuwen nu eens in onophoudelyke aenraking en wederkeering van invloed op elkaer, hetzy ten gevolge van verbindtenissen door den handel, of door de wetenschap, het zy ten gevolge van staetsberoeringen en de uitwykingen, die er uit voortkwamen, nu eens onder een opperhoofd vereenigd, dan weder elkanderen bestrydend, doch in het stryden zelfvormend en ontwikkelend, zyn de Noord- en Zuid-Nederlanders zich gelykelyk der nauwe verwantschap bewust, die hen als nabuervolken meer dan andere tot elkander voert, en wederzyds den hoogsten prys doet stellen op den bloei der Nederlandsche tael- en letterkunde, op de bevordering eener echt Nederlandsche beschaving in beide landen.
‘De ondergeteekenden achten, dat het geene geringe schrede op de baen der bevordering van de nederlandsche tael-wetenschap en litteratuer, en door deze van de welbegrepen volksverlichting zyn zou, indien de hinderpalen werden weggeruimd, welke de zoo wenschelyke verspreiding van hollandsche boeken in Belgie en van de vruchten der vlaemsche pers in Noord-Nederland alsnog belemmeren.
‘Zy meenen, dat tot die verspreiding, tot die wederkeerige wisseling en wryving van gedachten, krachtig zou bydragen de opheffing der inkomende regten, welke het vertier der hollandsche boeken in Belgie en der vlaemsche in Nederland drukken. Zy verzoeken daerom van Uwe Maj., dat het U gelieven moge, uwe gunstige aendacht en vermogende bescherming aen dit onderwerp wel te willen verleenen; opdat de nederlandsche regering in het vast te stellen handelsstraktaet by de belgische een vrydom van invoer voor de in het nederlandsch geschreven en in Nederland gedrukte boeken bedinge, en wederkeerig den invoer van in het nederlandsch geschreven en in Belgie gedrukte werken den Belgen vrystelle.
Niet alleen toch zal de bevordering van in het nederlandsch geschreven boeken welhaest het zonderling verschynsel doen verdwynen van twee kleine volken, die dezelfde tael spreken en wier litteraturen zich toch elk op zich zelven ontwikkelen, als hadden zy niets gemeens met elkander en als zoude eene wel aengewende samenwerking niet op wederzydsche verryking uitkomen; maer ook de boekhandel zou, by eene ruimere markt, gewis groote voordeelen vinden en het vertier van fransche boeken, welke zoo dikwyls voertuigen van even zede als smakelooze voorstellingen zyn, daerdoor welligt eenigzins worden tegengegaen.
De poogingen by het beleggen van nederlandsche kongressen in het werk gesteld, leiden tot hetzelfde thans door ons. U.M. eerbiedig aenbevolen doel; zy
| |
| |
zouden door de afschaffing der genoemde invoerregten krachtig gesteud worden, en wy vermeenen, dat de belgische regering zich te minder tegen het voorstel zal verzetten, omdat door verschillende maetschappyen van vlaemsche letteroefening, samenwerkende onder naem van het Nederduitsch Taelverbond, eene petitie aen de belgische Kamer der Volksvertegenwoordigers gerigt is, waerin, ook uit naem onzer tael- en kunstbroeders, de afschaffing der regten op hollandsche boeken ten hunnent gevraegd wordt.
De ondergeteekenden verzoeken U.M. de hulde te willen aenvaerden van diepen eerbied en innige verknochtheid, waermede zy zich noemen.
Amsterdam, 9 mei 1851.
(Volgen de handteekeningen.)
Het Nieuwsblad voor den Boekhandel, te 'S Gravenhage verschynende, had een hevig en in vele deelen voor vlaemsch België beleedigend art. opgenomen, geteekend H.H. Kemink, en uit den Nederlander getrokken, tegen het adres, der Noordnederlandsche Regering ter begunstiging van den Boekhandel aengehoden. Dit art. is in hetzelfde Nieuwsblad door onzen geleerden en met den besten wil bezielden lettervriend, den heer Alberdingk Thijm, van Amsterdam, zoo weerdig en ouwederlegbaer beantwoord, dat wy vermeenen dit antwoord, ontdanks zyne uitgebreidheid, onzen lezeren niet te mogen ontrekken:
‘Als medeonderteekenaar van het adres, waarbij van de Regering verzocht werd in het vast te stellen handelstraktaat met België vrijdom van invoer voor de Hollandsche boeken bij onze stamgenooten te bedingen, en waarbij eveneens de afschaffing der invoerrechten op de Vlaamsche boeken in Nederland gevraagd werd - neem ik de vrijheid op te komen tegen de bedenkingen, die het streven der Adressanten in den Nederlander van 13 Juni heeft uitgelokt. Ik kreeg hiertoe te lichter aanleiding, daar men mij de eer heeft gedaan zich van mijne bemiddeling te bedienen, om de poogingen, door Noord- en Zuid-Nederland ten voordeele van deze zaak in het werk gesteld, eenheid van richting en gelijktijdigheid le verzekeren.
‘De Adressanten hebben de bedoeling gehad hun aanzoek bij de Regering op eenen breeden grondslag te doen berusten. Zij hebben gewezen op nationale en maatschappelijke belangen; op het anormale, dat er gelegen is in de geïzoleerde werking der leden van één lichaam, in de gedwongen afscheiding der beide helften van de Nederlandsche Litteratuur. Wat stelt de heer Kemink daartegen over? Vooreerst, een argument, waarvan de beide deelen naar mijn oordeel eenigzins strijdig met elkander zijn. Het eerste deel raakt de ‘numerieke maatschappelijke en intellektuele’ ‘minderheid’ der ‘Vlaamsche Belgen,’ waardoor de verlangde maatregel min belangrijk voor ons gerekend mag worden. Dit veronderstelt, als ik den schrijver wel begrijp, dat er voor onze meerderheid eigenlijk weinig aan gelegen is, of wij ons de vruchten van het Vlaamsch-Belgisch intellekt gemakkelijk kunnen toeëigenen
| |
| |
of niet. Maar in het tweede deel van dit argument vind ik aangegeven, dat ‘de weinige Vlaamsche letterkundige boeken welligt in grooter getalle hier te lande’ dan in België worden gekocht’ en tevens, dat het nog niet gebleken heeft of dit in ‘het Protestantsche Nederland’ wel aanmoediging verdient, bij den in de Vlaamsche letterkunde zoozeer op den voorgrond staanden Roomschen geest.’ Een van beiden: of België staat in het intellektuële merkelijk bij ons achter, produceert weinig boeken, en kan dus weinig invloed op ‘het Protestantsche Nederland’ oefenen; of België is in krachtige ontwikkeling, en schrijft zóóveel in de Nederlandsche taal, dat de gemakkelijke verkrijgbaarheid der boeken eene wenschelijke en belangrijke zaak is. In het eerste geval kan de afschaffing der rechten niet schaden; in het tweede geval is zij wenschelijk: want de heer Kemink zal toch den goeden geest van het ‘Protestantsche Nederland’ niet willen verzekerd hebben door afsluiting of vernieling van onderzoeks-bronnen? Dit laatste is geheel in strijd met het Protestantsch beginsel. Maar ik kan den heer Kemink zoo min de juistheid van het eerste en van het tweede gedeelte dezer argumentatie toegeven. Het eerste gedeelte niet, zoolang Nederland tegenover Willems en Conscience niemand heeft te stellen, die ons de boeken der beide mannen ontbeerlijk zou kunnen maken. Althands het geeft weinig pas in den zelfden oogenblik, dat de nog in wording verkeerende Middelned. filologie van ons Hollanders verklaart de taak van haren baankbreker Willems te vervolgen, en dat de Hollandsche Maatschappij als prijsstof uitschrijft: een verhaal in den trant van Conscience - op zekeren toon van onze meerderheid te spreken.
Het tweede gedeelte schijnt evenwel aan te duiden, dat de Schrijver juist met geene andere vruchten van de Vlaamsch-Belgische Letterkunde gemeenzaam is dan met de verhaaltjens van Conscience. Als hij de moeite neemt de aankondigingen in te zien van Vlaamsche boeken, die week aan week verschijnen, en (des Schrijvers aanmerkingen bewijst het) hier niets eens bij name bekend zijn - dan zal hij zijne wat algemeen gestelde verklaring omtrent het debiet der Vlaamsche boeken terug nemen; en als hij de boeken zelven in zal zien, dan zal hij waarlijk niet klagen over een ‘Roomschen geest’ die op den ‘voorgrond’ treedt.
‘En hadden de adressanten onrecht, toen zij van onze gemeenschappelijke taal en de gemeenschappelijke belangen onzer letterkunde en beschaving spraken? Wijs mij een tijdperk in de geschiedenis der Nederlanden, waerop Holland en België niet literarisch op elkander gewerkt hebben. Is het in het tijdperk, dat onze vaderen zich gemeenschappelijk verheugden in den roem der helden van de Noordzee- en Rhijnsagen, der helden, die beurtelings Friesland en Ardennen weêrgalmen deden van de heugenis hunner feiten? Was het toen Maerlant zijn dichtwerken schreef op last van Floris V, of toen de Hollandsche klerken met gretigheid den Vlaamschen Reinaert afschreven? Was het toen de Vlaamsche en Brabandsche Rederijkkamers te Amsterdam en elders in Holland met de onzen kwamen kampen, toen zij te Amsterdam Pascha van Vondel, het eerste treurspel van den roemloozen jongeling, vertoonden? Was het toen Heinsius en Zevecote, de Gentsche
| |
| |
nachtegalen. Leiden en Franeker getuigen en bewonderaars van hunne talenten maakten? Was het toen de Bijbelvertalers uit Belgie en Holland gezamentlijk een arbeid ondernamen, die niet alleen onze literarische taal voor lang gevestigd heeft, maar die meer dan eenig ander in het Neêrlandsch geschreven boek op alle klassen van het ‘Protestantsche Nederland’ geinfluenceerd heeft? Was het toen Vondel van Antwerpen kwam, om ons een dichter te geven, die geniën als een Hooft en talenten als een Huijgens in de schaduw stelde? Was het toen de schriften van Poirters onder de Katholieken van het ‘Protestantsche Nederland’ zoo geschat en in voortdurend gebruik bleven als het boek van Cats in België? Was het toen, bij het diepe verval onzer letteren in de 18de eeuw. de Vlaamsche volksboeken, tot in 1820 te Amsterdam herdrukt, de traditie der echte poëzij levendig hielden? Was het toen Schrant en Kinker in België leerstoelen bekleedden, die daer nog voortdurend in aangename herinnering zijn? Is het nu David Bilderdijk voor de Vlamingen kommentariëert? Nu Tollens in België zoo bekend en bemind als in Holland - en de werken van een Bormans, Snellaert, Blommaert en anderen, Holland bij voortduring de zoo noodige herinnering inprenten, dat wij eene rijker geschiedenis en literatuur hebben, dan die pas dagteekent van de drie laatste eeuwen?
‘Daer is dus reeds gemeenschap tusschen Holland en België: maar zij is niet algemeen genoeg. Het voorrecht, dat aan Tollens en Conscience te beurt valt, van weêrzijds alom bekend en bemind te worden, is altijd nog maar een voorrecht. Bij gemakkelijker overvoer van beider lettervruchten zou dat voorrecht van weinigen, bereikbaar zijn voor alle talenten, die het verdienden. Of zou men meenen, dat er zooveel bij verloren zou worden, indien Belgische Tijdschriften als het thans geschorschte Belgisch Museum en de Middelaer zich hadden kunnen staande houden door de deelname van Noord-Nederland? Als wij den archaeologischen et theoretiesch litterarischen arbeid der Belgen en de producten hunner jonge romanciers en dramatisten meester worden zonder daarvoor zoo veel guldens te moeten geven als de boeken in België franks kosten? Zou het ten opzichte onzer jongeren, onzen Schimmel, Hofdijk, de Bull, zoo groot en onbillijkheid zijn, dat men de Belgen in de gelegenheid stelde zich langzamerhand ook met hunne werken gemeenzaam te maken? Kennen ze geen Hollandsch genoeg om sommige onzer schrijvers met gretigheid te lezen - nemen wij dan voor 't minst de stoffelijke hinderpalen wech, die de gemeenzaamwording met onze idiotismen beletten.
‘Maar, het grootste deel der beschaafde Belgen verstaat en leest evenmin Vlaamsch als Nederlandsch’ (l. Hollandsch.) ‘Bij dezen is nimmer op debiet onzer boeken te rekenen,’ zegt de Schrijver. Wat bedoelt de Schrijver, het grootste deel der Belgen, met inbegrip der Walen? Dan heeft het vraagstuk geen belangrijkheid. Bedoelt bij daarentegen, de beschaafde Antwerpenaars en Gentenaars, bij voorbeeld? Dan moge 't waar zijn, dat weinigen, Nederlandsche boeken plegen te lezen: het is niet juist te zeggen, dat ze geen Nederlansch verstaan, en niet algemeener genoopt kunnen worden er lektuur te zoeken.
| |
| |
Eene der aanzienlijkste vrouwen van Gent verklaarde mij, dat in Vlaanderen de hoogste klasse der maatschappij in den huislijken kring zelden iets anders dan Vlaamsch spreekt: men kan dus nagaan, dat de burgers als zij niet tegenover vreemden zich een air de bonne compagnie wenschen te geven, wel altoos vlaamsch spreken.
‘Is het waar, wat de Schrijver al meer zegt, dat voor de meeste lezers in Vlaamsch België de prijzen van de in Nederland gedrukte werken ‘de krachten hunner beurzen doorgaans te boven gaan,’ dan ware 't humaner, in plaats van met zekere aristokratische hoogheid die getuigenis af te leggen, te trachten de prijzen der Hollandsche boeken te verminderen, en als middel daartoe het ruimer debiet aan te wenden, dat verkregen zou worden, zoo hun het lezen vergund werd, wien alleen de zwakte ‘hunner beurzen’ het belet.
‘Men zegt dat een vrouw met sa pensée la plus chère à la fin de sa lettre. Dit schijnt ook met den Schrijver van den Nederlander het geval te zijn. Aan het einde van zijn stuk komt, gelijk men zegt, de aap uit de mouw. Noord-Nederland zou in goedkoopte van te leveren boeken met het ‘in het maatschappelijke zoo laag slaande (?) en verarmde Vlaanderen’ niet kunnen konkurreren. Het arbeidsloon, het papier is beter koop, en de ‘Belgische uitgever, die door geringere onkosten van productie hoogere honoraria kan toestaan, zal bij vele (Hollandsche) schrijvers, die een mindere mate van nationaliteit bezitten, de voorkeur erlangen.’
‘Hoe is het mogelijk, dat men, waar het op verspreiding van beschaving aankomt, zulk eene bedenking durft te laten gelden. Ik wensch hier niet in beschouwing te treden over het al of niet verdedigbare van het stelsel der beschermende rechten: maar ik durf beweeren, dat het opwerpen van stoffelijke beletsels aan de verbreiding van het licht des geestes op een beginsel van barbaarschheid berust, dat onzer hoogverlichte eeuw ten zeerste onwaardig is. Om dat men in België de boeken beter koop maken kan - door den lagen prijs een grooter debiet zal teweegbrengen - en de schrijvers beter kan betalen: daarom zal men de konkurrentie met België voorkomen! Wat er gezegd wordt van de onmenschelijke exploitatie der arbeidende klasse laat ik, bij gebrek van bewijs bij partij, onopgenomen in mijn betoog. Geeft men in Holland een arbeider ook wel veel meer dan hij noodig heeft, om alle dagen aardappelen en éénmaal 's weeks vleesch te kunnen eten?
‘Zonderling steekt ook bij het laatste argument, waarin voorzien en voorkomen wordt, dat de Hollandsche schrijvers hooger honoraria ontvangen zouden, de teedere zorg af, die anders de Hollandsche Boekverkoopers ten opzigte der schrijvers (blijkens de pogingen tot wering van den buitenlandschen nadruk!) steeds bezielt. Maar vergun mij dat ik dit onderwerp rusten laat, en mijn antwoord besluit met de mededeeling ter vergadering van de Adressanten door den boekhandelaar in hun midden gedaan: dat de Vereeniging ter bevordering der belangen van den Boekhandel, met betrekking tot het onderwerp van ons adres, dezelfde verlangens koestert en in denzelfden geest werkt als de Adressanten.’
J.A. ALBERDINGK THIJM.
Utrecht, 18 juni 1851.
| |
| |
- De vlaemsche zaek neemt in Lokeren zeer toe: op het einde der aenstaende maend Augusty zal de boekery des vlaemschen gezelschaps: Hoop in Toekomst, voor het publiek geopend worden, en een echt vlaemsch feest zal te dier gelegenheid plaets hebben.
- Te Landeghem (Oostvlaenderen) is er, door de zorg van den verdienstelyken onderwyzer Claeys, eene nieuwe Maetschappy voor vlaemsche letter- en tooneeloefening, met kenspreuk: De herschapen Jeugd, opgerigt. Er zal by dit genootschap, onder het bestuer van den heer Gryspeerdt, eene zangafdeeling worden gevoegd.
- Eene maetschappy van Vereenigde Taelminnaers, te Appels, willende zoo veel mogelyk, het hare bybrengen ter bevordering der vlaemsche tael- en letterkunde, heeft op zondag, 29 juny ter herberg den Muizentoren, eenen pryskamp van uitterlyke welsprekendheid (deklamatie) gegeven, waertoe al de liefhebbers der omstreken had verzocht.
- By koninglyk besluit van 16 juny maend, is aen de maetschappy van Rhetorica te Ronsse, met kenspreuk: Yver en Eendragt, een hulpgeld van fr. 100 toegekend, om ze in staet te stellen de kosten van den wedstryd van deklamatie, door haer uitgeschreven, te dragen.
- By den wedstryd van uiterlyke welsprekend, die op zondag, 15 Juny, te Ronsse plaets had, zyn de pryzen in de eerste klas van het deftige vak toegekend aen: 1o den heer Van Impe, van Ninove; 2o den Heer E. Merckaart, van Geerardsbergen; 3o den heer De Vriendt. van Gent. In de tweede klas zyn bekroond: 1o de heer Ph. De Reuter, 2o de heer. De Lil, beiden van Geeraerdsbergen, en 3o de heer De Jaeger, van Waerschoot.. - De heer Blondel heeft in het boertig vak den prys weggedragen.
- De heer Antoon-Joost-Josef Delacroix, sedert meer dan veertig jaren een der bestuerders der akademie van teeken- bouw- en schilderkunde te Kortryk, lid van de besturende Commissie der maetschappy ter aenmoediging der schoone kunsten uitmuntend schoonschryver en wapenschilder, is den 20 juny overleden, ten gevolge, zoo men wil, van het hartzeer, dat hem verlies zyns ambts van Police-commissaris, waerin hy sedert twintig jaren groote diensten had bewezen, heeft veroorzaekt.
De heer Delacroix was daerenboven in Vlaenderen als uitstekend tooneelkunstoefenaer beroemd.
- Uit Staden schryft men aen den Bode van Nieuport, onder dagteekening van den 12 Juny:
‘Gisteren werden alhier ter aerde besteld de stoffelyke overblyfsels van onzen verdienstelyken dichter, die ook het zyne bygebragt heeft om onze schoone moedertael te verheerlyken.
David De Simpel, geboren uit een wel befaemden en tamelyk begoeden stam, na een wisselvalligen en gansch aen de vlaemsche letterkunde, gewyden levensloop doorgebragt te hebben, is alhier in een aen armoede en ellende grenzenden staet, in den ouderdom van 74 jaren overleden.
Wy moeten het belyden, en niet zonder schaemte: weinige vrienden omringden zyn graf; geen enkel vaerwel verwachtte 's mans laetste rustplaets, toen een
| |
| |
vriend van kunsten en wetenschappen, de heer Notaris Robaeys, van Dixmude, toevallig ons dorp voorbyreizende, de begraving van onzen vlaemschen dichter vernam. In een oogslag bevond hy zich by het graf, en nam deze gelenheid waer om eenige welgedachte overwegingen, voor de vuist uit te spreken, en eenige bloemen te strooijen op de asch van eenen dichter, wiens naem altoos tot eer zyner geboorteplaets zal verstrekken.
Deze onverwachte maer gevoelige aenspraek ontroerde het klein getal aenhoorders, die stilzwygend, niet zonder diep overdenken op de strengheid van het noodlot, de rustplaets hunner vrienden en naestbestaenden verlieten.
- Aen de koninklyke maetschappy van Rhetorica: Al vloeijende groeijende te Ninove, is door het Staetsbestuer een hulpgeld van honderd franken verleend ter gedeeltelyke bestryding der kosten van een letter- en tooneelkundigen pryskamp, welken deze maetschappy voornemens is uit te schryven.
- Een hulpgeld van fr. 100 is door het Staetsbestuer vergund aen de Maetschappy van Rhetorica: Gebloeid in 't wilde, te Thielt, ter gedeeltelyke bestryding der kosten van een letterkundigen wedstryd, welken dit genootschap voornemens is, dit jaer uit te schryven.
- De Maetschappy van vlaemsche letteroefening, onder kenzin: Voor tael en vaderland, te Aeltre (Midden-Statieplaets des yzeren wegs van Gent op Brugge), heeft tegen den 18 oogst aenstaende, een pryskamp op de volgende onderwerpen uitgeschreven, welker vermelding wy letterlyk overnemen:
‘Dichtkunde. - Eenige prys: een schoon zilveren verguld eermetael. Men verlangt een lierdicht van 80 tot 100 verzen: Over de weldadigheid der arme weezen toegepast.
Proza. - Twee schoone zilveren vergulde eermetalen. - Men eischt twee redevoeringen van ten minste 100 gewoone drukregelen:
1o Over den invloed der zedelyke opvoeding op de samenleving.
2o Eene kortbondige schets over de byzonderste nyverheidstakken van Vlaenderen.
Deftige uitgalming. - Eerste pryzen: een schoon zilveren verguld eermetael aen elken der twee tooneeloefenaren die het best hunne tweespraek uitwerken.- Tweede pryzen: Een zilveren eermetael aen elken der twee nabeste liefhebbers.- De mededingers in dit vak moeten deel maken van vlaemsche genootschappen in steden of gemeenten bestaende.’
Verder, zyn vergulde zilveren en zilveren eerepenningen uitgeloofd voor eene enkele klas van Boertige uitgalming, bestemd voor alleenspraken, de 100 gewoone drukregelen niet overtreffende, en waerin bekroonde of onbekroonde liefhebbers mogen mededingen; voor de Luisterryke intrede en Verafgelegenheid.
De opstellen in dicht of proza moeten van eigen vinding en door eene andere band dan die des opstellers geschreven zyn; eene kenspreuk dragen en van een toegesloten briefje vergezeld zyn, inhoudende den naem, het beroep en de woonplaets des schryvers. Deze stukken, evenals de afschriften der declamatiën, moeten uiterlyk vóor 20 July aenstaende aen den tweeden voorzitter der beschryvende maetschappy, den heer L.F. David, vrachtvry toegezonden worden. - Al de ingezondene stukken blyven het eigendom des genootschaps dat zich het regt
| |
| |
voorbehoudt, de bekroonde en andere des waerdig geoordeelde te laten drukken en by inschryving verkrygbaer te stellen. - Een en dezelfde persoon mag in alle vakken mededingen; den tooneeloefenaren staet het echter niet vry, in meer dan éene tweespraek deel te nemen.-De mededingers voor de uitgalming moeten in gevoegelyke en gepaste kleeding optreden, en van de noodige tooneelbehoeften voorzien zyn. - De letter- en tooneelmaetschappyen die verlangen naer den prys der praelrykste intrede te dingen, moeten met hare eereteekens optreden, ten minste uit acht leden bestaen, en er kennis van geven aen de beschryvende maetschappy vóor gemeld tydstip van den 20 July aenstaende. - Het verstkomende genootschap zal een voldoend getuigschrift moeten afleveren van de stad of gemeente waer het gevestigd is.
- De koning der Nederlanden opende, vòor eenigen tyd, een wedstryd tusschen de inlandsche muziekopstellers voor de samenstelling van een opera. De eerste prys werd aen een jongen hollandschen toonzetter, met name Lezare, voor een opera, getiteld: Le Roi de Bohême, toegewezen. De heer Grisar van Antwerpen, die van het jury deel maekte, is met de orde der eiken kroon versierd geworden.
- De hollandsche Maetschappy van fraeije Kunsten en Wetenschappen, te Amsterdam, heeft de volgende prysvragen uitgeschreven:
Uit het vak der theorie der Schoone Kunsten.
Welken invloed heeft het christendom gehad op de Beeldende Kunsten, en in hoeverre is het uit zynen aerd geschikt om die te doen bloeijen of verachteren?
Uit het vak der Geschiedenis.
Hoe lang en in hoe verre heeft het beginsel der volkskeuze zich tydens de Republiek der Vereenigde Nederlanden, in onze Hollandsche steden doen gelden?
Voor eene Proeve van Proza.
Een volksroman in den trant van De Loteling, van Hendrik Conscience. Om beantwoord te worden voor of op 1 January 1852.
| |
Verschenen werken:
- Te Antwerpen, by Hendrik Peeters, Cité: De Hut in het gebergte, blyspel, met zang in een bedryf, (vrye navolging) door Van Eeckhove. Prys fr. 0.75.
- By denzelfden: Noord- en Zuid-Nederland by het graf van hare Majesteit Ludovica Maria Koningin der Belgen. 1o Lierzang, door Mr A. Bogaers. aen welken de Koninglyke Akademie van België den gouden eerpenning heeft toegewezen, 2o Dichtstuk, door J. Van Beers.
- By Jos. Van Ishoven: Liefde, een roman in brieven, door P.F. Van Kerckhoven. Een boekdeel groot in-8o van 154 bladzyden. Prys fr. 1.50.
- By Van Merlen: Geschiedenis van Antwerpen, uitgegeven door de rederykkamer: De Olyftak, en bewerkt door F.H. Mertens en K.L. Torfs. VIe deel, 4e stuk. - Dit boekdeel loopt tot de eerste jaren van het fransche beheer
| |
| |
en is, evenals de vorigen, met een schat van belangvolle bydragen verrykt.
- By Possoz, muziekverkooper, De Liefde op het Ys, en Geene Moeder: twee romancen door J. Houben.
- Te Brussel, by Van Horta-De Laere: In alle standen, Verhalen, Karakters, en Zedeschetsen, door Sleeckx, lid van de Maetschappy van Nederlandsche Letterkunde, te Leiden. - Dit bundeltje is uit twee deelen samengesteld, waervan het eerste 100 bladz. beslaende, inhoudt: De Baes uit het Roozelaerken; Myne Buren; De Voorzitter Breugels en Lucia. Het tweede, 195 bladz. behelst: Schurken en Brave Lieden; Twee Weduwen, De Herkenning. - Wy herinneren ons, het meerendeel dier verhalen in Noord- en Zuid Nederlandsche tydschriften te hebben gelezen. Hunne opneming in deze werken is reeds een bewys van verdienste; ook is er over eenige met lof gesproken. Nu wy de verzameling - niet zonder genoegen - doorbladerd hebben, kunnen wy dien lof gereedelyk bystemmen, en moeten vooral doen opmerken dat, behalve de toon welke aen dergelyke verhalen past, er in de schriften van den heer Sleeckx eene zuiverheid en nauwkeurigheid van tael heerschen, die men te vergeefs in de dikwyls onrype lettervruchten van andere schryvers zoekt, en waerop naer ons oordeel, in het algemeen, uit hoofde eene overdreven misachting van den vorm, te weinig acht wordt geslagen.
(Eendragt).
- By Stapleaux: Handboek voor den Hoefsmid, door Brogniez. 75 bladz. in-18o. Prys 30 centimen.
- Te Gent, by de gebroeders De Busscher: Zesvoudige Kunstpryskamp, gehouden op 5n mei 1850, door het Rhetorica, te Watou, onder zinspreuk: Nuttig en aengenaem.
- By C. Annoot-Braeckman: Werken van het Nederduitsch Taelverbond. Eerste deel. Een boekdeel in-8o van iv en 151 bladz. Verkrygbaer ten pryze van fr. 1.50, by den boekbandelaer Hoste, te Gent, en houdende: eene inleiding over den oorsprong des verbonds; deszelfs reglement met de lyst der toegetredene Maetschappyen; de redevoeringen en gedichten in de twee eerst algemeene vergaderingen te Antwerpen en Gent voorgelezen, en het bekroonde tooneelstuk: Schyn bedriegt of het hoogste lot, door M.W. Hentze Van der Hout.
- Te Kortryk, by Noppe: Ernestine of de feilen der jeugd, tooneelspel in drie bedryven, naer den roman van den heer E. Souvestre, door F. De Vos.
- Te Amsterdam, by M.H. Binger en zonen, drukkers en uitgevers: De werken van J. Van Vondel, in verband gebragt met zyn leven, en voorzien van verklaring en aenteekeningen door Mr J. Van Lennep. Prachtuitgave met platen en afbeeldingen. Tweede aflevering, houdende vervolg en slot van het treurspel: Pascha; een kritisch overzicht van dit stuk; Lofzangh toegheeighent aen M. Willems Bartiens; Hymnus ofte Lof-ghezangh over de wydberoemde scheeps-vaert der Vereenigde-Nederlanden. By deze aflevering zyn gevoegd: eene naemlyst der eerste inteekenaren en twee platen, waervan de eene de Aenkomst van het Vondels-gezin in Nederland verbeeldt, en de andere, een tooneel uit het Pascha. Men schryft in voor België, te Antwerpen, by H. Peeters, Cité.
| |
| |
| |
Aengekondigde werken:
- Te Antwerpen, by Hendrik Peeters, Cité: De Student zonder geld, blyspel met zang in een bedryf, door Victor Driessens, eersten tooneelbestuerder der Maetschappy de Dageraed; binnen Antwerpen. Dit tooneelstuk is byzonder geschikt voor dorpsmaetschappyen, aengezien er geene vrouwenrollen in voorkomen.
- De vrolyke Kruiskensdag, blyspel met zang in een bedryf, door den zelfden. Tweede Uitgaef. Prys der inschryving: voor de twee stukken, fr. 1.25; voor elk afzonderlyk, 75 centimen.
- Te Leuven, by Fonteyn: Een handvol Lente-Bloemen, bundel uitgegeven door de Lovensche Rederykkamer het Kerssouwken. - Een boekdeel groot in-8o. met zorg gedrukt, van ongeveer 300 bladzyden. - Prys der inschryving fr. 1.25.
|
|
Auteursrechtvrij