|
| |
| |
| |
Kunst- en letternieuws.
In zitting van 1 november laetstleden, heeft het bestuer van het Nederduitsch Taelverbond, voor 1849-1850 te Gent gevestigd, in gevolg de beslissing van de afgevaerdigden der verbondene Maetschappyen, gehouden te Antwerpen den 15 september 1849, het programma voor den algemeenen wedstryd van 1850 uitgeschreven.
Het ontwerp der prysvraeg is:
Een burgerlyk tooneelspel (drama), in de nederduitsche tael oorspronkelyk opgesteld.
De prys zal bestaen in eene som van drie honderd franken, of in een eerpenning van gelyke waerde, naer verkiezing des schryvers.
Alle nederduitsche letterkundigen worden ter mededinging toegelaten.
De werken zullen, vóor den 1n juny 1850, aen den eersten secretaris van het bestuer, I.S. Van Doosselare, Holstraet, no 15, te Gent, vrachtvry, moeten worden gezonden. - Zy zullen behooren bekleed te zyn met eene zinspreuk, welke ten opschrift zal verstrekken van een erby te voegen verzegeld briefje, vervattende de namen, hoedanigheden en woonplaets der mededingers.
Het bestuer behoudt zich voor, den uitgeloofden prys niet toe te kennen, indien geen der ingezondene werken der bekrooning waerdig wordt geacht. In dit geval zal het, daertoe aenleiding bestaende, over de soort en waerde eener toe te wyzen aenmoediging beslissen.
Volgens artikel 10 des reglements, blyft het bekroonde werk, gedurende vyf jaren, het eigendom des Taelverbonds; nogtans kan het verbond vroeger van dit regt, ten voordeele des schryvers, afzien. De overige stukken zullen, op bewyzende aenvraeg der mededingers, kunnen worden teruggeeischt.
- Op 6 november is in de gemeente Evergem, by Gent, eene maetschappy van vlaemsche letteroefening opgerigt, onder de kenspreuk: De kunst is 't heilgenot des levens, (Ledeganck).
Het bestuer van dit nieuw genootschap is samengesteld, als volgt: Severyn Rosseel, voorzitter; Adolf Beernaert, geheimschryver, en Désiré Baetslé, boeken geldbewaerder.
- De Maetschappy tot aenmoediging der Schoone Kunsten, te Antwerpen gevestigd, heeft een nieuwen wedstryd uitgeschreven voor letter- en toonkundige opstellen, waerby zy de volgende pryzen heeft uitgeloofd. Voor de vlaemsche dichtkunst: een hekeldicht, getiteld: De Weetal. Prys eene medalie en 300 franken in geld. Voor de vlaemsche proza: Een historisch tafereel uit het burgondisch tydvak, 1419-1482. Prys eene medalie en 300 franken in geld.
Voor de fransche dichtkunst: L'Escaut. Prys eene medalie en 300 franken in geld. - Proza: Épisode historique du règne d' Albert et d' Isabelle, waerin eenige
| |
| |
der voornaemste persoonaedjen van dit tydvak moeten voorkomen. Prys eene medalie en 300 franken in geld.
Toonkunde: Een beschryvend tooneel, met vol orkest en bygevoegden zang, woorden en tael ter keuze des schryvers; prys eene medalie en 300 franken in geld.
De mededingende stukken moeten ingezonden worden uiterlyk vóor den 28 february 1851, aen den heer Ed. Terbruggen, secretaris der maetschappy, te Antwerpen.
- Het bestuer van het Nederduitsch Taelverbond, heeft op 29 november jongstleden, eenen brief aen de verbondene Maetschappyen uitgevaerdigd, waerin zy gemelde Maetschappyen, in bedenking geeft of het niet raedzaem zou wezen, dadelyk en zonder de voorstelling van het ontwerp der nieuwe wet op het middelbaer onderwys, dat binnen kort aen de Kamer der Volksvertegenwoordigers moet voorgedragen worden, af te wachten, verzoekschriften aen gemelde Kamer te zenden, waerin zou gevraegd worden dat de volgende punten als wettelyke bepalingen worden aengenomen:
1o Dat het onderwys der Nederduitsche Tael in AL de klassen der Atheneën en Kollegiën der vlaemsprekende provinciën verpligtend zy.
2o Dat de Nederduitsche Tael in de vlaemschsprekende provinciën gebruikt worde, om de talen van gelyken oorsprong, het Hoogduitsche en het Engelsch, te onderwyzen.
Wy twyfelen geen oogenblik, of al wie zich een vlaemsch hart in de borst voelt kloppen, en nog niet genoeg verbasterd is, om zich over den naem van Vlaming te schamen, zal met het bestuer van het Nederduitsch Taelverbond, gereedelyk de billykheid en de regtveerdigheid dezer vragen inzien en dergelyke verzoekschriften zyne medeburgeren, ter onderteekening aenbieden.
Ons dunkens echter, kon het Nederduitsch Taelverbond dit besluit wel eenige dagen vroeger genomen hebben, althans zoo het zich de alleenhandeling in politische zaken wil aenmatigen; daer de antwerpsche Maetschappy ter bevordering van Nederduitsche Tael en Letterkunde, met kenspreuk: Voor Tael en Kunst, sedert lang en de heeren Dautzenberg, M. Van der Voort en anderen te Brussel, nog onlangs, dergelyke bedenkingen, ofschoon op veel breederen voet, hunne kunst- en landgenooten hebben toegezonden. Had het Nederduitsch Taelverbond, haer programma een weinig vroeger bekend gemaekt, dan hadden de protestatiën, misschien een weinig minder uiteenloopend geweest. Dergelyke kwestien vragen spoed; het gentsch bestuer herinnere zich het spreekwoord: Tyd genoeg liet zyn koorn te veld.
Thans zeggen wy met de Eendragt: dat de moedige brusselsche letterkundigen inmiddels voortgaen: hunne poogingen zullen, dit lydt geenen twyfel, overal ondersteuning vinden en alweder eene krachtige protestatie tegen de schending onzer taelregten daerstellen.
- Op 3 december laetstleden, overhandigde de heer De Breyne-Peellaert, Burgemeester van Dixmude, in plegtige zitting van den gemeenteraed ten stadhuize, namens het staetsbestuer een twaelftal fraei gebonden fransche en vlaemsche boekwerken, (19 boekdeelen) aen de vaderlandsche dichteresse,
| |
| |
Mevrouw Van Ackere, geboren Maria Doolaghe, die de laetste landbouwkundige tentoonstelling harer vaderstad door eenen vlaemschen lierzang had ingewyd. De Burgemeester verklaerde, dat, even als het staetsbestuer, de stad het zich tot eer rekende, de verdienstelyke vrouw eenige boekgeschenken namens hare medeburgeren te mogen aenbieden.
Redevoeringen en gedichten werden door onderscheidene harer kunstbroeders, waerby den heer Van Duyse van Gent, ter harer eere uitgegalmd; ook de muziek was niet ten achteren gebleven, om dit vaderlandsch feest door zyne vrolyke toonen te verlevendigen.
Des avonds werd op den stadhuize een banket gegeven dat door den heer Burgemeester voorgezeten was, en waeraen de verdienstelyke dichteresse deel nam, ook den volgenden dag, kwam eene deputatie van 't rhetoryk: Nu, morgen niet, waervan de heer Burgemeester hoofdman is, haer Ed. uitnoodigen om het bal, ter harer eere gegeven, met hare tegenwoordigheid te willen verheerlyken.
- De heer A. D'Huygelaere, gepensionneerd ontvanger des Staets te Audenaerde, is aldaer den 9n december in den ouderdom van 76 jaren overleden.
Hy was een der dapperste voorstanders der moedertael, gelyk hy vroeger een harer warmste beoefenaren was geweest. Bestendige medekamper der Dichtstryden, uitgeschreven door onze rederykers, verzamelde hy in 1844 zyne verschillige lettervruchten, welke hy onder den titel van: Nationale Poëzy in de wereld zond.
- Den 11n december overleed te Gent, Amand Doornaert, die zich in de letterkundige wereld heeft doen kennen door eenige liederen en losse dichtstukjes, welke verspreid zyn in de Letteroefeningen, het Letterkundig Jaerboekje, en andere tydschriften. Doornaert was geboren te Doornik, uit vlaemsche ouders, den 9n january 1809.
(Eendragt).
- Dezer dagen is verschenen te Leipsig, by Carl Lorc, eene duitsche vertaling van den voortreffelyken vaderlandschen roman Jacob Van Artevelde, door onzen beroemden stadgenoot Hendrik Conscience. Het werk is versierd met een portrait van den schryver, gegraveerd op stael door W. Weger. De duitsche dagbladen en onder anderen de Nordischer Telegraph, spreken met zeer veel lof over dit merkwaerdig voortbrengsel van onzen talentvollen medewerker. Ook het Atheneum van Londen in zyn No 1146 geeft over dit werk eene goedkeurende beoordeeling. - Te Regensburg by Pustet is verschenen de derde uitgaef van het Flämisches Stilleben, en zelfs de franschen welke, nog korten tyd geleden (namentlyk in de Revue des Deux-Mondes) onze letterkunde herkenden en haer regt lieten wedervaren, zyn thans begonnen met de lettervruchten onzes medewerkers te vertalen. Het weekblad l'Illustration, dat te Parys met houtsneden verschynt en op een aenzienlyk getal exemplaren getrokken wordt, behelst No 351-354 eene goede vertaling van den vlaemschen Volksroman Siska Van Roosemael door H. Conscience.
- De Maetschappy van nederduitsche tael- en letteroefening, onder kenspreuk: Voor Moedertael en Vaderland, te Deynze, willende medewerken tot
| |
| |
al wat den nationalen geest kan bevorderen, de Moedertael verheerlyken en verspreiden, heeft in vergadering van 29 october 1849, besloten, met tusschenkomst van Staets- en Stadsbestuer, de volgende Pryskampen te openen, waertoe alle Kunstoefenaren des ryks, behalve die van Deynze, broederlyk uitgenoodigd worden.
De volgende eerpryzen worden uitgeloofd: Dichtkunst. - Een hekeldicht op hetgene ons land en onze eeuw gispenswaerdig oplevert, van ten minste honderd verzen. - Prys: Een gouden eermetael. - Proza: Een historisch romantisch Verhael, van ten minste vyftien bladzyden druks. - Prys: Een gouden eermetael. - Tooneelkunde: Uiterlyke welsprekendheid. - Ernstige uitgalming. - Eerste klas: Eerste prys: Een gouden eermetael. - Tweede prys: Een zilveren verguld eermetael. - Tweede klas: Eerste prys: Een zilveren verguld eermetael. - Tweede prys: Een zilveren eermetael. - Boertige uitgalming. - Eenige klas: Eerste prys: Een zilveren verguld eermetael. - Tweede prys: Een zilveren eermetael.
De dicht en proza-stukken moeten van eigene vinding zyn. Zy moeten eene kenspreuk dragen die zich insgelyks zal bevinden op een verzegeld briefken, den naem, de woonplaets en de handteekening des schryvers bevattende.
Tot de eerste klas in het ernstig vak der uitgalmingen behooren de Mededingers aen welke reeds in wedstryden buiten hunne woonplaets, een of meer pryzen zyn toegewezen geworden. Tot de tweede, zy die nog niet bekroond zyn geweest; echter staet het den liefhebberen, tot de tweede klas behoorende, vry in de eerste klas mede te dingen.
De Mededingers in het vak van tooneelkunde zullen eene alleenspraek of verhael naer eigen keus mogen uitgalmen, waervan de verzen of drukregels bepaeld zyn als volgt:
Ernstige uitgalming van 50 tot 100 regelen. - Boertige van 40 tot 80 dito. - Op eenige regelen meer zal echter geen acht gegeven worden.
De Dicht- en Prozawerken zullen uiterlyk den 27 January 1850, de afschriften der uitgalmingen in beide vakken, benevens de aenduiding der klas tot dewelke zy behooren, den 1en February 1850, kosteloos aen het adres van den heer K. D'Huygelaere, Bestuerlid der Maetschappy, in de herberg De halve Maen, moeten toegezonden worden. - Al de ingezondene stukken blyven het eigendom der Maetschappy. - Degene met godsdienst tegenstrydig, zullen geweigerd en onmiddelyk op de kosten des inzenders terug gestuerd worden.
De Maetschappy behoudt zich het regt om de bekroonde en andere waerdig geoordeelde Dicht- en Proza werken in eenen bundel te verzamelen en dezelve naderhand verkrygbaer te stellen.
De Mededingers voor de tooneelkunst zyn verpligt zich van een kostuem met hun uit te spreken stuk overeenkomstig, alsmede van de meest benoodigde tooneelbehoeften te voorzien.
Deskundige Regters in elk vak zullen wegens de overwinning beslissen, en hunne uitspraek zal onwederroepelyk zyn. - De pryzen zullen na den Pryskamp die den 10 February 1850, in den namiddag zal beginnen, uitgereikt worden.
De beurtloting zal eenige dagen vóor den pryskamp plaets hebben, en een
| |
| |
programma, den uitslag daer van inhoudende, zal aen elken Mededinger, ten dage des Pryskamps worden ter hand gesteld.
| |
Verschenen Werken.
Te Antwerpen by J.-E. Buschmann: De Loteling, door Hendrik Conscience, met vier platen, geteekend en gegraveerd door Ed. Dujardin, professor by de Koninklyke Akademie van Antwerpen. - 150 bladz. - Prys fr. 1.50.
Wy achten het overbodig onze lezers, de byzondere verdiensten van dit nieuwe voortbrengsel van den schryver van Siska Van Roosemael en Rikketikke-tak, aen te duiden. Voor het lezend publiek is de naem van Hendrik Conscience de beste waerborg eener aengename en treffende lezing.
- By G. Van Merlen: Geschiedenis van Antwerpen, door de heeren Mertens en Torfs. VI deel, 1e stuk.
- By P.J. Van Dieren en comp.: Volledige werken van Th. Van Ryswyck. - Eerste aflevering; inhoudende De Eigenaerdige verhalen en het begin van den Eppenstein.
De volledige werken van Th. Van Ryswyck, worden uitgegeven ten voordeele der weduwe van den diepbetreurden volksdichter. Papier en letter laten niets te wenschen over. Wy bevelen byzonderlyk dit werk onzen lezers ter inschryving aen.
- By Jos. Van Ishoven: Voor 't Volk; volksverhalen, door P.F. Van Kerckhoven, 3de stuk, 2de deel, inhoudende: 1o Jan Spoelders de kiekenboer, 2o Eerste liefde. Prys 25 centimen.
- Te Brussel, by J.A. Greuse: Nouveau dictionnaire français-flamand, à l'usage des collèges et des maisons d'éducation, par Sleeckx. - Prys fr. 7-50.
- By denzelfden: Nederduitsch-Fransch woordenboek, door Sleeckx en Van de Velde, met de medewerking van een genootschap onderwyzers en letterkundigen. 4de, 5de en 6de aflevering.
- By denzelfden: Bydragen van het Nederduitsch tael- en letterkundig genootschap, te Brussel, 1ste aflevering, houdende 136 bladzyden; uitgever Dodd.
- By J.H. Dehou: De barikadenmakers, blyspel in één bedryf, door Roderich Benedix; vrye navolging naer het hoogduitsch, en zang, door E.E. Stroobant. Prys 50 centimen.
- By denzelfden: De eerepost, blyspel met zang, vry vertaeld door S.C.A. Willems. - Prys 50 centimen.
- By denzelfden: De wiskunstenaer, of het gevlugte juffertje, kluchtspel in één bedryf, door P. Langendyk, voor het vlaemsch tooneel geschikt, en zang, door E.E. Stroobant. - Prys 50 centimen.
- By denzelfden: De schaterlach, burgerdrama in drie bedryven, vrye navolging, door S.C.A. Willems. - Prys 65 centimen.
- By Deprez-Parent: Landbouwers-Almanak voor België, 1850. - Prys 25 centimen. - De Landbouwers-Almanak, verdient allezins de aendacht van
| |
| |
elken landbouwer; een almanak is een nuttig en zelfs noodzakelyk meubel in een huishouden, en met de byzondere artikelen voor den landbouw, die het aengekondigd boekje vervat, zal het voor elken landman een nuttige leidsman zyn. Sierlyke platen van nieuwe landbouwtuigen, geven het bovendien een zeer fraei voorkomen.
- Te Gent, by Hebbelynck en by Hoste: De Lanteern, vlaemsche nieuwjaers-almanak voor 1850. - Prys 10 centimen.
- By Ivo Tydgat: Aenvankelyke nederduitsche spraekleer, tot schoolgebruik, door C.L. Tervest, onderwyzer.
- By De Busscher, frères te Gent en by Max Körnicker te Antwerpen: Nieuwe kindergedichtjes, door Pr. Van Duyse.
- By Wed. Bivort-Crowie: Kortbondige geschiedenis van België, door G.H. Moke, in 't vlaemsch vertaeld door van Ryckeghem, priester.
- By gebroeders Michiels: Nederduitsch letterkundig jaerboekje, voor 1850, 192 bl. kl. 8o. - Prys fr. 1.
- Te Aelst, by Byl: Bemerkingen en uitleggingen op het geschil ontstaen tusschen de besturende kommissie der burgerlyke hospitalen, gods- en weeshuizen, te Aelst, en eene byzondere door den stedelyken raed ingestelde kommissie, met betrek tot het bezit en beheer der goederen, 't gebruik der opbrengsten en de uitvoering der fondatiën van het Begynhof en andere weldadige instellingen der zelfde stad; door H. D'huygelaere, notaris.
- Te Doornik, by J. Casterman: Leven van den heiligen Vincentius à Paulo, stichter van het broederschap der zending en van de Zusters van liefde; uit het fransch van Collet, priester der zending, door P.J. Cracco. - Prys fr. 1.10.
- By den zelfden: Geschiedenis van België, sedert de eerste tyden tot onze dagen, ten gebruike der opvoedings-gestichten, verrykt met eene kaert van België; Ie deel, in-18o van 246 bladz. gecartonneerd. - Prys fr. 1.25.
- By den zelfden: Kerkelyke Geschiedenis; vermakelyke lezingen; vervolg en vervulling van den Bybel der kindschheid, van den zelfden. - Prys 50 centimen.
- Te Rousselaere: Handleiding der gemeente-secretarissen; 2e uitgaef, aenzienlyk vermeerderd en verbeterd, door Van Eeckhoutte. Verkrygbaer by den schryver. Prys: fr. 6.
| |
Aengekondigde Werken.
Te Antwerpen, by Jos. Van Ishoven: De gestrafte Wraek, drama in twee bedryven, door P.F. Van Kerckhoven. Prys der inschryving voor Antwerpen 50 centimen; voor de buitensteden 75 centimen.
- Te Brussel, by J.A. Greuse: Nouveau Dictionnaire portalif français-flamand, par Sleeckx.
|
|
Auteursrechtvrij