|
| |
| |
| |
Een engel op speelreis.
Humoristische vertelling door U__________S.
Het noodlottig voorval dat wy in het heilig Schrift, onder den naem van den val onzer eerste ouders geboekt vinden, baerde geen gering opzien in de voorhoven des hemels, zoodra het er bekend werd. Hoe onbeduidend, onder het geruisch aller werelden, de kleine bol dien men aerde noemt, ook zyn mogt, zoo was hy toch het tooneel geweest der belangryke geschiedenis, welke de deelneming der engelenscharen, die zich vergaderd hadden om daerover te redekavelen, had opgewekt. Eene jonge, schoone vrouw had van eene verbodene vrucht geëten, en daerdoor over zich, haren geliefde en het geslacht dat bestemd was om de aerde te bevolken, eene gansche reeks van onheilen gehaeld. De engel die het bevel volvoerde van de overtreders des gebods met geweld uit hunne vroegere verblyfplaets te dryven, maekte, terwyl hy op zyn groot vlammend zweerd leunde, eene hoogdravende beschryving zyner daden. Gelyk al wat by het uitvoeren der wet leeft, verheugde hy zich in de tranen zyner slagtoffers, en zyne bolle roode lippen tot een grappigen lach samentrekkend, bootste hy al spottend de zachtsmeekende weeklagten na, welke de eerste vrouw der aerde slaekte, wanneer zy in ellende en nacht verstooten werd. - Doch, zoudt gy 't gelooven, voegde hy
| |
| |
er by, dit baldadig wyf is by lange niet zoo zeer vernederd en verplet als ik het wel geerne gezien had. Zy omarmde den geliefde harer ziele, den deelgenoot harer schuld, en terwyl zy een kus op zyne lippen drukte, zegde zy met een zaligen lach: Adam, het is hier vreeselyk en eenzaem, nacht en duisternis, in stede van voorjaersschemer en bloemen, omgeven ons; doch vrees niet, in myne liefde zult gy u hier nog zacht te slapen leggen. Ik, die u in deze ellende stortte, wil alles aenwenden wat in myne magt is, om uw lot te milderen. Zoo sprak zy, die ergelyke bondgenoote der slang, en Adam, de goede man, hing aen haren hals en weende van ontroering. Ik verliet hen op eene harde steenbank, van koude sidderende, van doornen bloedig doorreten, en toch lachend. O, die ellendigen zyn door niets te verbeteren. - Dit verhael maekte op de engelen die 't aenhoorden, een verschilligen indruk. De militaire engelen, aen wier blanke heupen een reuzachtig zweerd gegord was, rekenden het zich ten pligt hunnen hoofdman by te stemmen, diegenen nogtans, die administratieve posten bekleedden, behandelden den val volgens de regelen van het wetboek, en hieven ten allen kanten een zacht gewawel aen, dat zich ten leste in muziek oploste, een einde dat de processen op aerde niet plegen te nemen. Alleen de kleine paedjes des hemels, blozende dikbollen van engeltjes, die op bevordering dienden en onder strenger tuchtregelen stonden, namen de geschiedenis langs hare zuiver sentimentele zyde, en een half dozyn dezer weeke zielen zette zich te samen, en vergoot over het noodlot van Eva de bitterste tranen. De heldere smartperelen hunner oogen biggelden onhoorbaer op hunne witte knietjes neêr, die zy, gelyk kleine engelen het gewoon zyn te doen, hoog tegen de borst opgestoken en met de armkens omstrengeld hielden. Een onder hen was de weemoedigste van allen; zyn snikken nam geen einde, zyne tranen waren niet te stelpen. Eindelyk plooide hy zich uit zyne ineengedrongen houding
regt, klapte met de blanke zwingen, de nog hunne volle, zilverhelle, ongekrenkte frischheid hadden, en wierp met eene hoofdschudding de dikke goudgele lokken, die hem in zware krullen om voorhoofd en wangen dartelden, in den nek terug.
| |
| |
- Vrienden! gespelen! riep hy, ik dael naer de aerde neêr, het koste wat het wille! Ik trooste Eva! ja, ik trooste haer! - Als hy deze woorden gesproken had, overtoog de vreugde zyn klein gezichtje met dat zachte rood, dat op aerde niet te vinden is, zelfs niet op de fynste bloemenwangen. Zyne kameraden zochten, hevig verschrikt, hem van zyn besluit af te brengen; maer onze kleine held liet zich door geene schoone woorden bepraten.
Echter, om de aerde te bezoeken, moest hy noodzakelyk ietwat van haer weten; hy moest zich, zoo veel mogelyk, met hare natuer en eigenschappen bekend maken. In de bibliotheek des Aertsengels Gabriël, die geleerde des hemels, bevond zich een werk, opgesteld door een beroemden wyze, die lange voor de huidige tydrekening der aerde, geleefd en geschreven had. Door de byzondere genade des hemels, waren dezen ouden filozoof zevenhonderd jaren voor zyne aerdsche pelgrimaedje vergund geworden; een geruime tyd genoeg, zoo als men wel denken kan, om de aerde grondig te leeren kennen. Des niet te min, wist hy van haer, als hy ze verliet, niet veel meer, dan toen hy ze voor de eerste mael betrad. Menigmael ligt dit in der wyzen aerd: wat digteby is ontgaet hun, en wat verafgelegen is - ontgaet hun insgelyks. Onze vooradamitische filozoof had zich, om te studeren, zeker reuzenhol uitgezocht, wiens halfversperden ingang wy heden nog bewonderen; in deze spelonk schreef hy zyn meesterstuk, eene soort van Encyklopedie, die zeventig duizend boekdeelen bevatte. De Aertsengel had zich dit kostbaer werk volledig aengeschaft. Het handelde over alle wetenschappen en systemen, en was een afgrond van diepzinnigheid; jammer maer dat het in eene tael geschreven was, die noch engel noch mensch regt verstond. Onze kleine held bladerde onvermoeid daerin en vond toch niets dat hem over de eigenschappen der aerde zou hebben kunnen inlichten. Wrevelig daerover, smeet hy den kostbaren band, die hem eerst onder de handen kwam, tegen den wand der wolken, en ziedaer, door het fladderen der bladeren, ontviel den geleerden foliant een klein reepeltje perkament, waerop eene fyne knappe hand de volgende woorden aengeteekend had:
| |
| |
- Ik versta u volkomen, verheven filozoof. Gy spreekt van het gevaer dat ons, reine, geslachtlooze geesten te wachten staet, wanneer wy ons in den omgang der menschen wagen. Het merkteeken der aerde wordt ons, wanneer wy niet met de hoogste omzichtigheid te werk gaen, onvermydelyk ingedrukt, en daermeê beladen, vinden wy dan den weg ten hemel niet meer terug. O, zoo dit toch al die zwakke, vermetele, onvoorzichtige en jeugdige geesten bedachten, die zich zoo geerne tusschen dingen steken welke hen niet aengaen. - Een weinig verder naer onder stond er: - Het merkteeken der aerde is de tweeheid der geslachten, die er immer naer streeft, in liefde eenheid te worden. Door eenen kus wordt ons, engelen, het geslacht van wie ons kust medegedeeld, en terstond heeft ons de aerde in hare banden. Aldus past op! past op!
De kleine Engel stak het perkamentreepeltje nadenkend terug op zyne plaets. Hy wist nu wat hy weten wilde; ten minste hy meende het te weten. - Het eenige waer ik hoef op bedacht te zyn, mompelde hy by zichzelven, is dat ik my van niemand late kussen, 't zy man of vrouw. Dit kan zoo zwaer niet zyn om uitvoeren. En dan is een kus zoo iets ergs? Hier ten hemel kussen wy elkander zonder ophouden, en regtuit gezegd, wy ondervinden niets daerby. Met den aerdschen kus moet er dan toch iets anders gemengd zyn. Welaen, laet ons dan ter aerde neêrglyden. Ik ben toch eens nieuwsgierig dit wereldje te leeren kennen.
Als hy dit gezegd had, plonste hy, hals over kop, gelyk een kloeke zwemmer, in het dryvende meer der roode morgenwolken, en zoo stortte en stortte hy voort door het sneeuwgewemel der werelden, die om hem ruischten en ronkten, tot hy op den kleinen, onaenzienlyken bal aenlandde, die met grooten trotsch even zynen eersten lentedag vierde. O hoe armzalig scheen den Engel deze enge, kleine, duffe lente, met haren bedelaerspronk van bloemen en groene boomkens. Maer de aerde, immer ydel en verwaend, maekte ook langs haren kant, uit de aenkomst eens Engels niets; zy draeide zich hooveerdig om hare asse, en gaf
| |
| |
hare kinderen afwisselend duisternis en licht, onbekommerd om den vreemden hemelgast, die tot haren bodem kwam genaderd. De Engel, bescheiden en demoedig gelyk alle ware geniën, verre van die kleine wereld te willen lastig vallen, toog den glans zyner vleugelen in, toen hy den aerdschen dampkring doortrok, en streek, als eene zilvergrauwe duive neêr, onder de digte twygen van een ouden ahoornboom, die eene nederige hutte overlommerde. - Hier woont gewis Eva, de schoone zondaresse, riep hy; ik zal haer zien. Deze hutte moet zy uitkomen, arm aen arm met Adam, gelyk de Engel met het vlammende zweerd ze ons beschreef. O, wat ben ik nieuwsgierig naer heuren aenblik.
Hy had nog niet uitgesproken, toen de deur van het hutteken geopend werd, en een jong meisje, frisch als eene rooze uit de delling, er uit te voorschyn trad. Zy droeg de ryzige kleederdragt van Provence, het land der Minnezangers. Een strooijen hoed verborg ten halve hare schoone zware haerlokken, en beschaduwde heur gezichtje; een donkerrood keurslyf omspande haer bovenlyf, en een zwieriggeplooidroksken viel even ver genoeg neêr, om een sierlyk naekt been, en een hupsch voetje niet gansch te verbergen. - Ach, riep de Engel, hoe schoon is deze zondares, en tevens hoe ligtzinnig! Wie zou zeggen dat zy zich het minste om de ellende bekommert die zy heeft op zich gehaeld! Doch, wie is de jonge man, tot welken zy gaet? Ah, ik erken hem, het is Adam. Hy draegt een wambuis van blauw linnen, een strooihoed waerop twee gele tulpen bloeijen, en aen zyne voeten draegt hy houten schoenen. Vertelde de Engel niet dat hy weinig meer voor zyne kleederen had, dan een schort van vygenbladeren? En deze Adam heeft holleblokken, een blauw kleed en een strooijen hoed! Laten wy hen wat nader beschouwen. Ach, zy omarmen, zy kussen elkander - zoo is het toch wel Adam en Eva. Doch, wat zie ik? Daer achter die haeg staet nog een Adam te kyken, en daer nog een! En daer komen zes Eva's! Dat is te veel. Ze dansen, ze springen. Een oude Adam met een kwakenden, valschluidenden blaesbalg onder den arm, maekt een oorverscheurend lawyd. O, ik ben verloren geloopen; dat kan hier
| |
| |
nooit de aerde zyn. Gezwind, laten wy in menschelyke gedaente verwandelen, en dan zullen wy de noodige inlichtingen trachten te bekomen. Daer zit een oud man, met twee ronde glazen op den neus, waer hy zeer zelden over heen ziet; die zal er ons kunnen uit helpen. - Zoo gezegd, zoo gedaen. De kleine hemelburger stond weldra, in een hupschen, frisschen boerenjongen veranderd, voor den ouden man, welke hem met een verstrooiden, dommen glimlach aenstaerde. - Weet gy, vriend, ving de Engel aen, doch de andere onderbrak hem aenstonds met den uitroep: - Ik weet alles. Ik ben de schoolmeester van het dorp, maer ik mag stoutelyk beweeren dat myne geleerdheid en myn verstand my tot een vry hooger beroep bestemd hebben. Alleen de erbarmelyke kabael van eenige weetnieten myner collega's is de schuld, dat ik my hier onder dit boerenras bevinde; maer nog heden avond wandel ik naer Parys, en daer - ik ben er zeker van - zal myne star glansend opgaen en de naem van Amalec zal door alle eeuwen heen schitteren. - Ik twyfel daer geenszins aen, antwoordde de Engel, die niet min dan den vooradamitischen wyze, den schryver der groote encyklopedie, meende voor te hebben. Uw roem is reeds tot in den hemel gedrongen. - Is 't mogelyk? riep de kleine dorpschoolmeester, en zyne gryze oogen blonken van geestdrift door de groote brilglazen heen. Vriend, gy zyt geen boerenjongen, gelyk uw uiterlyk het wil doen gelooven: gy zyt een verkleede prins, of nog meer, een geleerde. - Laet dit zoo, fluisterde de Engel blozend, ik ben uw vriend, en zoo gy het toelaet uw leerling en bewonderaer, dit zy u genoeg. Ik moet nu myne vraeg herhalen: weet gy wie deze menschen rondom ons zyn; en vooral, hoe heet gene kleine met haren bloemkrans? Is het Eva niet, de eerste menschenmoeder? - Eva? riep de geleerde. Neen, zy heet Cocote en zy is de bruid van dien langopgeschoten blonden bengel, de domste vlegel uit heel het dorp, dien ik vergeefs de eerste grondregelen der cyferkunst heb trachten in te
planten. - Heet hy niet Adam? - Neen, Pieter. - En hy is niet uit het Paradys verdreven geworden? - Integendeel, hy hoopt er heden in te komen. - Heeft hy niet van
| |
| |
een verboden appel geëten? - O, wat dat betreft, zoo heeft de schelm gansche appelboomen leêg geëten, louter verboden appels, die hy zyne naburen ontstal; menige duchtige kluppel is daervoor op zynen rug in stukken geslagen. Des niet te min gaet de deugniet met het knapste en rykste meisken uit het dorp stryken. - Maer hy trekt met haer naer de woestyn, waer zy in het zweet huns aenschyns hunnen kost verdienen? - Toch niet, hy trekt met haer op een lief pachtgoedje, waer zy als de goden leven. - De Engel schuddebolde en sprak zacht: - Aen dit alles versta ik niets; dan voegde hy er luid by: Waer is dan die eerste Eva gebleven, die moeder aller stervelingen, welke uit het Paradys verjaegd werd? - Is het mogelyk? riep de schoolmeester versteld, gy vraegt naer die oude, zoogezegde Eva? Die heeft nooit bestaen, zoon. Ik heb in eene geleerde verhandeling bewezen dat dit alles maer fabelen zyn. - Ach, lieve hemel, schreide de Engel luid, en waertoe ben ik dan hier beneden gekomen? Ik wilde haer zien, met haer weenen, haer troosten. - Hy verborg zyn aengezicht en weende luid. De wyze Amalec, gansch verdiept in zyne geleerde verhandelingen, bemerkte den bedroefden toestand zyns toehoorders niet en voer voort hem met bondige redenen te bewyzen dat het gansche Paradys, benevens zyne inwooners, maer eene allegorie is. De Engel riep zuchtend uit: - Neen, neen, Eva heeft geleefd, zy leeft nog, ik weet het; o, waer vind ik haer? - Nauwelyks had hy deze woorden gesproken, of daer kwam een klein, rond boerinneken tot hem geloopen, en terwyl zy den hupschen knaep op zyde kwam riep zy: - Hier ben ik, wat wilt ge van my? willen wy eens samen dansen? En zonder antwoord af te wachten, legde zy heuren arm op den schouder des Engels. De wyze Amalec lachte dat hy schokte. - Heet gy Eva? vroeg de Engel verwonderd. - Ja, myn hartje. - En zyt gy de moeder aller stervelingen? - Ik moeder? riep het meisje en gaf den vrager met haren elleboog een duchtigen
stoot in de zyde; dat heeft u die booze Suzette in het oor geblazen; maer wacht, ik zal haer wel den mond stoppen. Gy zult zien hoe ik haer te regt wyze. Maer laet ons nu maer dansen, myn hartje! - Zy trok hem voort, en kort daerop vloog de bewooner des hemels, in den
| |
| |
arm eener kleine, bruine dorpnymf, door de woelende reijen heen. Het stof klom in wolken omhoog, de vedels krasten en de doedelzakken lieten een echt hellemuziek hooren. De Engel voerde zyne kleine Eva naer de tafel terug, en ging zich, om wat adem te scheppen, weêr nevens den geleerde nederzetten. Maer de kleine, eenmael in teederen gloed ontstoken, liet hem zoo spoedig niet weder los. Zy hield zyne zachte handen in hare eeltige roode vuistjes geklemd, en stuerde hem hare kleine vonkelende oogen met onbewimpelde coquetterie in het gezicht, terwyl zy van tyd tot tyd met hare dikke lippen smakte, wat voor een fyne wenk kon gelden die zoo veel wilde zeggen, als dat zy er niets zou tegen hebben, zoo zy eens gekust werd; - een wenk dien haer gebuer nogtans, om goede redenen, niet op te merken scheen.
Plotselings verscheen een ruwe, ineengedrongen boerengast, die met zware schreden op de tafel afkwam en ons paer met vuisten dreigde. - Wie zyt gy, kleine struikroover, riep hy den Engel toe, die u veroorlooft myne bruid te zitten liefkozen? Dat zal u duer komen te staen, zoo waer ik met myn voornaem Adam heet. - Gy zyt Adam! riep de andere verheugd opspringende, o dan hoort u Eva toe. Daer, neem ze! Wat ben ik gelukkig u te kunnen vereenigen, na een zoo bitter noodlot u gescheiden heeft. Omarmt elkander, bemint elkander, kust elkander! - Hy slingerde met deze woorden de kleine Eva, die zich als eene klis aen hem vasthield, den jongen boer met geweld in de armen, en was niet weinig verwonderd dat deze haer, in steê van met kussen met vuistslagen ontving, en dat Eva, in steê van haren deelgenoot in het lyden liefderyk te troosten, hem dreigde de oogen uit den kop te zullen krabben. - Toen de maen opging drentelde hy met den kleinen schoolmeester op het dorp af. - Verklaer my nu dit alles eens, zegde hy, zich tot zynen medegezel wendende, wanneer beide, aen den naesten grenspael, de baen naer Parys insloegen.
- Verklaer my liever eerst waer gy eigenlyk vandaen komt, antwoordde de wyze Amalec. Zoo ik niet te zeer verlicht en te verstandig waer om aen oûwyvenpraet geloof te slaen, zou ik moeten denken dat gy vast uit de maen komt gevallen.
| |
| |
- Uit de maen? Neen. Maer de maen, is dat gene heldere bol die ginder schemert?
- Dat is nu een van de zeven slapers! kreet de geleerde. Nu kent dat menschenkind de maen nog niet eens. Maer gy zyt een poetsenmaker. Gy hult u, naer de wyze van sommige avontuerzoekers in den mantel der geheimenis. Om 't even, ik wil doen als waert gy uit de maen gevallen. Wyliê wyzen, verklaren en onderrigten in allen gevallen zeer geerne. Gy bevindt u op Frankryks bodem, kleine guit, en dat slechts eene dagreize van de goddelyke stad Parys verwyderd.
- Ligt die stad in 't Paradys?
- Ach, schei er dan toch uit van uw Paradys te razen. Ik word dat ding moede. Paradys, Adam en Eva, al die oude historiën, zoo zy al eens werkelyk bestonden, zyn, door eene tydruimte van vast zes duizend jaren, van ons gescheiden. Thans leven wy onder de regering van den goeden koning Hendrik-den-Vierden, en zyne gemalin is de schoone Margaretha die novellen schryft. De goede koning is voornemens het zoo ver te brengen dat ieder zyner onderdanen eene hoen kan in den pot steken; waerschynlyk wil zyne gemalin ter zelfder tyd tot stand brengen dat ieder een oud vertelsel in den kop krygt. Maer zy is schoon, en schoone vrouwen vergeeft men alles. Doch gy zyt, dunkt me, zoo nadenkend geworden, beste vriend.
Inderdaed was de kleine Engel over de ongelooflyke daedzaek in afgryzen verzonken, dat hy zes duizend jaren te gelyk verdroomd had. Hy bedacht niet dat het zes duizend aerdsche jaren waren, en dat deze maer weinige uren voor een bewooner des hemels uitmaken. Middelerwyl waren zy tegenover eene herberg, en twee twistende, vechtende en schreeuwende benden, kwamen er te gelyk uitgestort. De wyze Amalec begaf zich in de nabyheid der stryders en keerde, toen hy de oorzaek van het rumoer vernomen had, lachende terug. Die gekken, riep hy, het hoofd is hun by een glas wyn warm geworden; het is gemeen voksken, zoogezegde minnenzangers, afstammelingen dier oude Provençalen, die onder koning René herderszangen voorzongen en tevens vrouwen opligtten. Deze
| |
| |
hier zyn in twist geraekt over de vraeg, of de grieksche Helena schooner was dan onze Laura, de geliefde van Petrarca. Die schoone Laura was niets minder dan schoon; myn grootvader heeft ze nog gekend. Zy had vlashaer en een rooden spitsneus; daerby hinkte zy op een been. Ik zal dat die lieden eens gaen wysmaken, en ze zoo tot rust brengen; want men moet de menschen onderrigten waer men kan. - De dorpschoolmeester begaf zich te midden der woelende menigte; maer, was het nu dat ze zyne beweegredenen niet regt begrepen, of dat die ongevraegde bemiddeling van een derde hun niet aenstond, beide partyen vereenigden zich, om op den wyzen Amalec te vallen en hem met vuisten en stokslagen duchtig af te wyzen. De Engel sprong den filozoof ter hulp et redde hem uit het gedrang. Hy was deerlyk gehavend, en de beide reizigers waren verpligt den nacht in de herberg over te brengen. - Die ellendelingen, zuchtte de arme afgetroefde, zy hebben me niet laten uitspreken; ik wilde hun gaen bewyzen dat ook die zoogezegde schoone Helena, naer de geloofweerdigste narigten niets minder dan schoon geweest is, en dat er niets uitzinniger is dan over dingen te twisten die wy niet zelf gezien hebben. Wy geleerden zyn daerom daer, om al hetgeen waeraen de wereld gelooft, voor onzin en fabels te verklaren. Alleen op deze wyze kunnen wy by de menigte in aenzien blyven.
Onze wandelaren kwamen nu aen Parys. De wyze Amalec zwol op van hooveerdy als hy de stadspoort binnentrok, de Engel integendeel droop bedroefd daerheen, want de duffe en onreine lucht der hoofdstad benauwde zyne borst. Zyne fynere zintuigen lieten hem de heimelyk-vergiftigde dampen opvatten, die met duizend zuchten van het diepste lyden bezwangerd, de milde voorjaerslucht doorwasemden en er al de zoetheid van verpestten. Eene reine, schoone ziel ziet het leed niet; zy ademt het in, en die ademhaling drukt haer neder. Ons paer trad eene kleine herberg der voorstad binnen. De weerd van dit huis was een dik, breedgeschouderd man, die uitermate trotsch op zynen schoonen baerd was, van welken hy beweerde dat hy hem op Sokrates gelyken deed. De wyze Amalec, die geene gelegenheid om zynen evenmensch
| |
| |
te onderrigten wilde laten voorby gaen, riep al lachende: - Gy, vriendschap, een Sokrates? O hoe belachelyk! Sokrates was de verstandigste en beste der menschen, en daerby een wereldwyze van grondelooze diepzinnigheid. - Ik zeg ook niet, verzette de zwaerlyvige weerd, dat ik Sokrates gelyke, alleen myn baerd gelykt den zynen. - Sokrates baerd? hy had er geenen! - Hoe, hy had er geenen? - Neen. - O, zoo zou du... - Een hevige twist ontstond, welke daermeê eindigde dat de wyze Amalec met zynen makker buiten de kroeg gesmeten werden, waer zy nauwelyks begonnen hadden een weinig uit te rusten. Zy moesten verder wandelen, de schoolmeester met den kop vol builen, en de moede en halflamme Engel met de tranen in de oogen. In eene tweede herberg vonden zy een kwakzalver, wien de wyze Amalec bewees dat hy een bedrieger en een deugniet was; waervoor hy ten dank de medecynfleschkens van den vent naer den kop kreeg. In eene derde en vierde verging het van's gelyke; eindelyk kwam ons paer, ten volle verslagen, in een huisken aen, waer eene oude doove vrouw hen innam, de eenige by welke de geleerde niets aenving om haer van hare dwalingen te doen terug komen, dewyl zy hem toch niet zou gehoord hebben. - Myn beste, zegde Amalec tot zynen reisgezel, toen het morgen werd, wy moeten er thans beginnen aen te denken om ons geluk te maken. Wat my betreft, ik ga my by eenige doctoren der Sorbonne laten aenmelden. Ik zal deze heeren bewyzen dat zy al te samen genomen niets weten; dat zal waerschynlyk daerop uitloopen dat ze my hoe eer hoe liever by hun collegie zullen aenstellen. Wanneer ik eens aen het hoofd der Sorbonne sta, zoo zal de clerezy weldra opmerkzaem op my worden, en zoo word ik tot bisschop, dan tot cardinael gemaekt; wanneer de koning sterft, word ik zynen minderjarigen opvolger als eerste minister toegevoegd, en zoo zal ik, wat ik reeds lang voorgenomen heb, het schoone Frankryk besturen, en zoo bekomt de wereld ten leste wat ze noodig heeft. - Ik heb
zeer weinig menschenkennis, antwoordde de Engel bescheiden, alleen vrees ik dat ge niet gansch den regten weg ingeslagen hebt om tot
| |
| |
uw doel te geraken. Ware ik in uwe plaets geweest, zoo had ik my nog om den rooden spitsneus der schoone Laura, noch om den baerd van Sokrates, noch om zoo vele andere zaken bekommerd. Ook kan ik u niet vergeven dat ge myn Paradys en myne Eva weggeredeneerd hebt. - Ach, is 't dat! riep de geleerde lachend, nu dan, troost u! Parys is een Paradys, dat op eenen dag twaelf mael verloren en herwonnen wordt. De Eva 's hier dragen de ligte kleeding harer overgrootmoeder, zonder daerby hare deugd te bezitten; om een Adam te worden hoeft ge maer schulden te maken, en de schuldeischers komen u uitkleeden; de slang heeft zich tot honderdduizend slangen vermenigvuldigd, welke ieder op zyn gemak in zynen boezem kan ronddragen. Eenen Engel met vlammende zweerd hebben wy niet noodig, want onze goede vrienden verrigten daervan de dienst, vermits zy ons van iedere plaets waer wy wel zyn, wegdryven. Doch dit alles daergelaten, zoo wil ik thans voor uw geluk even zorg dragen. Ga daer ginds aen dien triomfboog staen, dit is de plaets waer de knappe jongens, die by het hof hun fortuin willen maken, zich aen de blikken van de uitzendelingen der koningen, welke ongekend voorbygaen, ten toon stellen. Vaerwel, myn beste, binnen jaer en dag, als wy elkander wedervinden, zullen wy zien wie van ons beide het hoogst gevlogen is.
De wyze Amalec verwyderde zich, en onze hemelburger deed zoo als hem geraden was. Hy stond nauwelyks een halven dag op de aengeduide plaets, toen hy een ouden, stuerschen man zag naderen, die hem beval hem te volgen. Uit de handen dezes gryzaerds, die den naem van Vlindervanger droeg, dewyl hy de bonte pimpels, de hofpaedjes, gelyk waer, als zy maer een hupsch voorkomen en een lief gezichtje hadden, al was het dan uit de heffe des volks, opvangen moest, uit dezes handen dan wandelde onze vriend naer het gebied des paedjeshofmeesters, en van daer ging hy bontgekleed, in fluweel en zyde gedoscht, tot de vertrekken der koningin Margaretha over. Zyne schoonheid baerde opzien en bragt den ouden Vlindervanger eene gouden ketting op. Hy ontving den naem van Sirio. Zyn ambt was in den beginne nog al bezwaerlyk: hy moest,
| |
| |
wanneer de koningin latynsche of grieksche verzen maekte, zich op de knieën laten neêrglyen en zynen rug ten lessenaer leenen. Een kostbaer, tamelyk zwaer kwartoboek, met perkamenten bladeren, in goud versierd, lag op zynen rug, en terwyl een andere paedje den inktpot, en een derde de zwanenveder in paerlemoer en email gevat, op eene gouden schotel overreikte, maekte zich de koningin bereid hare poëtische ingevingen neder te schryven. Soms scheen de delfische god zyne schoone leerlinge te verlaten, en de arme paedjes moesten het dan lange op de hun aengewezene plaetsen, stil als standbeelden uitharden, eer een vers of de helft van een vers op het perkament kwam. De knielende paedje werd het spoedigst moede; maer wee hem, als slechts de ligtste beweging, de minste siddering verried dat hem het koninklyke handschrift wat te zwaer begon te wegen; de onverbiddelyke roede des tuchtmeesters wachtte hem dan, en deze danste wat ieveriger op zynen rug als vroeger de verzen der koningin. Zekeren avond had Margaretha een bytend epigram gedicht en wilde er even de laetste regelen van voleinden, als de paedje het boek afwierp, en door den slaep vermand, den blondgelokten kop op deszelfs bladeren nedervlyde. Margaretha sprong toornig op en was bereid hare dienaren te roepen, wanneer een blik op den slaper geworpen, haer ter plaetse kluisterde. Nooit zag zy een ryziger beeld, zoo vol jeugd, onschuld en ongekrenkte schoonheid. Zyne teedere wangen, zoo rond op het perkament afgeteekend, blaekten van een weelderigen gloed, die tegen voorhoofd en hals in leliënwitheid wegsmolt. Over de lange wimpers zyner geslotene oogen hing als iets tooverachtigs; zyn halfgeopende mond, met zyn donker lippenpaer, scheen het leven in al zyne volheid te ademen, en zyne schoone haren, hoewel zy het versch geschreven epigram hadden uitgewischt, trokken toch nog op hunnen gulden zydeglans de bewondering der koningin, welke eindelyk zoo ver ging dat zy zich
nederbukte, om eenen kus op de wangen des slapers te drukken. Deze nogtans, als hare lippen zyn aenzicht naderden, voer sidderend in den hooge, en wendde zich krampachtig om, als hadde hem eene slang aengeraekt.
| |
| |
Margaretha schreef die onhoffelyke beweging toe aen den schrik van zich aldus verrast te zien, en werd er diensvolgens niet gram over. Hare neiging eenmael opgewekt, werd aengeprikkeld door zynen tegenstand, en zy overlaedde hem met bewyzen van koninklyke gunst. De paedje Sirio werd officier der hofwacht en zyn dienst vorderde, dat hy in de vertrekken zyner beschermster tegenwoordig was als deze zich daer alleen of in den kring harer meestvertrouwde damen bevond. Deze damen waren de schoonste, maer tevens de ligtveerdigste van haren tyd; de arme officier der hofwacht bevond zich in den netelachtigsten toestand der wereld. Duizendmael wenschte hy zich terug in de armen zyner kleine dorp-Eva, en de woorden des wyzen Amalec's werden nergens meer bewaerheid dan hier. De jongeling was niet zelden het doelwit van den scherts aller damen, welke niets minder dan eenen engel onder het harnas en den bandelier van een lyfwacht vermoedden. De kleine plageryen, de geheime byeenkomsten, de wandelingen, de muziekpartyen, alles was er op berekend om de schoonheid bevallig en de onervarenheid doortrapt te maken. De andere officieren, jonge losbollen en overmoedige deugnieten, die hun eenigste vermaek in liefdeshandelen en duëllen vonden, spotteden met hunnen blooden kameraed. Hunne beschimpingen vorderden dikwils eene bloedige vergelding, en daermeê ontdekte men dat de schoone Sirio voortreffelyk vocht en sabelhouwen uitdeelde, die eenen officier der hofwacht alle eer aendeden. De damen vernamen dit met geestdrift en hare vervolgingen verdobbelden. Er werd in het geheim een liefderaed beslagen en een prys uitgeloofd voor de verovering van den Adonis; echter won niemand dezen prys. Onder zyne gezellen was er byzonder een, die de vriendschap onzes kleinen Engels won, een donkere kroeskop, met een afrikaensch gezicht, even zoo zwart en wild, als dat van Sirio blond en zacht was. Deze jongeling was de pleegzoon van eenen hertog, een pair van Frankryk, die
onmetelyke schatten aen dezen jongen woestaerd naliet, welke den naem van Odillo voerde. Altoos zag men de beide jongelingen te samen. Hunne spelen, hunne vermaken, hunne ridderlyke oefeningen deelden zy met elkander; alleen wanneer Odillo de vrouwen opzocht, bleef Sirio t'huis. Dikwils, als de
| |
| |
vriend laet na middernacht terugkwam met verscheurde kleederen, met bloedvlekken op den mantel, met verwarde lokken en een aengezicht, op welkers bleekheid het vuer zyner oogen, als kolen op sneeuw geworpen, flonkerde, drukte Sirio hem aen de borst en weende over hem. - O, myn vriend, riep hy uit, waerom die wilde gloed? Waertoe die eeuwige minnenhandel en die bloedige slemppartyen! Kunt gy niet leeren zacht en deugdzaem worden? - Odillo lachte, en terwyl hy den zedepreker de tanden toonde, grynsde hy hem ten antwoord: - Deugdzaem? wat is deugd, myn beste? De aerde verdient dat kerels zoo als ik op haren bodem leven. Gelooft gy aen de deugd der vrouwen, gelooft gy aen de regtveerdigheid der mannen? O du gek! ik weet het beter. Geen geslacht deugt er. Zelf verdorven, aen het verderf van anderen te arbeiden, dit is myn leven. - Sirio, als hy deze woorden hoorde, verschrok hevig. Hy vouwde zyne handen te samen, en een dier blikken, die slechts daerboven in de wooninge des eeuwigen lichts te aenschouwen zyn, hechtte zich vol medelyden en liefde op den dollen jongeling, die daerdoor als getroffen terugsidderde, maer weêr terstond in zyn vorigen luim viel en riep: - Gy zyt een dier zachte dompelaers, die ik altyd van harte verachte, waer ik ze vind; ik weet niet waerom ik my toch zoo tot u getrokken voel; en echter is het zoo, ik kan zonder u niet leven. - En ik ook niet zonder u, Odillo! riep Sirio. De hemel geve slechts dat gy u moogt beteren. - Wy zullen 't afwachten, antwoordde de woestaerd lachend; in allen geval moet ik u verzoeken my uw gezelschap voor een vrolyk avontuertje niet te weigeren. Ik heb een allerliefst meisje ontdekt; zy is de dochter van een pachter myns vaders. Ofschoon zy streng bewaekt wordt, wil ik het toch eens beproeven haer eenen kus en welligt nog ietwat meer te rooven. Gy moet van het gelach zyn. - Ongelukkige, riep Sirio, hebt ge dan nog niet genoeg met de intrigen van dit ligtveerdig hof? - Dit hof, myn jongen? verzette
Odillo; ik moet u bekennen dat ik die opgesmukte schoone vrouwen van harte beu ben. Aen haer is niets meer te verderven. Overigens zult ge bekennen dat zy alle verslingerd op u zyn. - Zoo zyt ge op my jaloersch? - Toch niet; ik weet dat dit
| |
| |
zoo de hofzeden zyn. Gy zyt nu in de mode; over een paer maenden was ik het, en binnen weinige weken zal 't een derde zyn; want, geloof my, hoe zeer uw lokmiddel van by alle den preutsche te spelen u ook gelukt zy, zult gy het ten lange leste toch niet volhouden. Uw afschrik voor kussen is thans nog piquant; maer geeft gy u weldra niet met goede manieren over, zoo zal men u met al uwe langwyligheid, als een beschaemden dompelaer, op zyde schuiven, en dan zit gy daer met uwe deugd alleen. Men wordt alles moede, en zelfs zoo er een engel uit den hemel daelde.... - Hou op! riep Sirio driftig, laster niet. Ach, wist gy hoe deze arme Engel zou te moede zyn, zoo hy zich in uwen woesten, ruwen omgang bevond! En hy bedekte zyn aenzicht, wendde zich om en stortte tranen.
Korts daerna joegen de beide gezellen, op hunne schoone wilde peerden naer het dorp toe, in welks nabyheid zich het huisken der kleine Fleurdelys bevond. Het was nacht, de maen scheen; Odillo was gansch hartstogt en woestheid. Plotselings stortten eenige vermomde kerels op hen los, grepen den jongeling aen, wierpen hem ten gronde en sloegen hem met hunne eiken kluppels byna dood. Sirio redde zynen vriend; zonder dezes hulp ware hy verloren geweest, want onder de vermomden bevonden zich de vader en de bruidegom des meisjes, en beide hadden den jongen schaker den dood toegezworen. Tegen den morgen keerden de vrienden naer het paleis terug. Odillo moest eenige dagen bedlegerig en op zyne kamer blyven, maer zyn wilde luim was niet in het minste by dit ongeval verminderd. - Hebt gy ze gezien? vroeg hy zynen makker. - Ja, ze is schoon. - Gelyk een engel, riep Odillo. - Ja, gelyk een engel, herhaelde Sirio snel. - Van dit oogenblik afaen voelde hy dat hy de kleine Fleurdelys beminde, niet met aerdsche liefde, maer met die hemelsche, welke den strael des eeuwigen lichts niet schuwt, maer opzoekt.
De tyd der groote kerkplegtigheden was op hande; de mysteriespelen welke men te dier gelegenheid vertoonde, vingen aen; by het hof werd een dergelyk dramatisch stuk opgevoerd. Margaretha zelve stelde Maria voor, en Sirio werd uitgekozen om den Engel der heilige boodschap te vertegenwoordigen. Op het
| |
| |
oogenblik dat de bazuinen weêrklonken, de eeuwige hymnen opwaerts stegen, het allelujah langs de gewelven der wyde hofkapel rondgalmde, verscheen Gabriël, langzaem naer beneden zwevend, in de gansche volheid zyner serafische schoonheid. Een gemurmel van verbaesdheid en bewondering steeg uit de menigte op; nog nooit had men een engel gezien die zyner rolle zoo weerdig was, en ze tot in de minste kleinigheden zoo natuerlyk vervulde. Echter, in stede van Maria te groeten, die in haer gewaed van goudlaken met gemaekte nederigheid voor hem lag, boog hy zich over haer neder, en gelyk een vogel die zyne vryheid terug krygt, sloeg hy zyne magtige wieken uit, dat de gewelven er van ruischten, en weg was hy, uit het bereik der geloovigen die hem met ontzetting nastaerden. De arme Sirio, verheugd van eenmael voor hetgeen hy was te kunnen verschynen, had de gelegenheid te baet genomen om zyne valsche vleugelen in echte te verkeeren, en ontvloog thans den duisteren dampkring van dit bedorven hof. Men zag hem niet weder; hy was verdwenen. Alle navorschingen om den weggevlogen officier der lyfwacht terug te vinden, bleven vruchteloos.
Op de takken van een bloeijenden ahoornboom, voor het venster der schoone Fleurdelys, streek een vogel van wonderbare schoonheid neêr. Zyne pluimen waren van azuer en goud, en lange kostbare vederen, gelyk die des Paradysvogels, wiegden zich als zwevende edelgesteenten op den adem des winds. Hy opende den snavel en sprak tot het luisterende meisje de volgende woorden op zingenden toon: - O du lieflyke, kuische, die verre van het geraes der hoven in de koele schaduw dezer nederige hutte woons, ontvang myn lofzang, myne hulde. Zoete maget, dyn bad is onschuld, de zalve waermede du di zalfs is bevalligheid, en dyne wangen verft vreugde. Treed-du te voorschyn uit dyn kamerkyn, komt lente di liefkozen; van bloeme tot bloeme gaet het gerucht dyner schoonheid; de nachtegael bezingt dyne wangen die hy voor roozen houdt, en de vlinder ziet di zacht-smeekend na, wanneer hy in den strael dyner oogen zich wil spiegelen. Kom, zoete maget, en woon onder de vogelen des wouds, zy zingen di hymnen; vermyd de
| |
| |
menschen, want zy zouden di beleedigen en het gewaed dyner schoonheid bevlekken. - Zoo zong de schoone vogel, en de schoone Fleurdelys antwoordde hem: - Wie gy ook zyn moogt, wonderbaer wezen, gy boezemt my, in weêrwil uwer bovennatuerlyke verschyning, vertrouwen in. Welligt zyt gy myn schutsgeest, want zulk eenen, gelyk my de vrome Pater zegt, heeft er ieder mensch zoo lang hy de aerde bewandelt. Zoo weet dan dat ik morgen in 't klooster ga. Myn bruidegom heeft my verlaten, myn vader is vergramd en verstoot my, zoo dat ik my Gode heb gewyd. - Hemelsche maget, riep de stemme van buiten, dan zal ik ook in het klooster gaen; daer zullen wy ons wedervinden. - Met deze woorden verzwond de spreker en liet de schoone Fleurdelys in de raedselvolle gedachte verzonken, hoe een vogel het zou aen boord leggen om de kloosterwyle aen te nemen, en eene nonne te worden. Gewis eene zeldzame verschyning.
Als Fleurdelys voor het altaer knielde, knielde nevens haer een jong meisje, van wonderbare schoonheid, die hare zachte blauwe oogen met de uitdrukking der innigste teederheid op haer gerigt hield. Op beider hoofd zonk te gelykertyd de wyle neder en scheidde haer voor immer van eene ydele en woelige wereld af. De beide jonge nonnen omarmden zich en weenden aen elkanders borst. Clara en Serena werden zy genaemd.
- Den hemel zy dank! fluisterde de Engel, als hy zich alleen in zyne celle zag, hier wordt niet gekust; hier zyn geene ligtveerdige hofdamen, hier is geene koningin die epigrammen maekt en daerby hare wachtofficieren naloopt. Hier zal ik eindelyk zeker zyn. Het eenige ongeluk is dat ik mynen Odillo niet meer zie. In weêrwil zyner verdorvenheid, was hy een vurige, poëtische jongen - en welligt ware het my gelukt hem te verbeteren. Wat een triomf voor my, een zoo droevig verdoolden sterveling wederom tot het eeuwig licht terug te voeren.
De kleine Fleurdelys, of gelyk zy thans hiet, Clara, gaf zich gansch aen de zalige overtuiging over, in de gedaente der vriendelyke nonne haren schutsgeest te zien, en overlaedde haer met teederheid. - Zoo gy niet een wezen waert, beter en edeler dan
| |
| |
ik, riep zy, hoe zou ik u dan zoo liefhebben? In al myne medemenschen, hoe voortreffelyk zy ook mogten zyn, heb ik tot heden gebreken ontdekt, in u geene. O, myne Serena, welk een zegen is deze vriendschap voor my! De liefde heeft iets eeuwig-onrustigs, verteerends, maer de vriendschap kan ons goed en gelukkig maken! Onder het uiten dezer woorden wierp zich de kleine nonne aen den hals harer vriendin, sloeg hare armen om haer midden en drukte een kus - doch neen, zy wilde dien drukken, maer hy gleed af van het snelafgewend aenzicht des verschrikten Engels. - Waerom trekt gy u weg van my? klaegde het meisje. - Omdat - stotterde Serena - doch scheld my het antwoord kwyt. - Gy huivert terug alsof ik een giftige worm ware! - O neen, gy zyt myne lieve, myne aengebedene vriendin! - Zoo ik dat ben, waerom weigert ge my dan een kus? - Ik heb eene belofte gedaen nooit te kussen. - Goed, ik geloof het, een man; maer my, uwe vriendin? - Ook u niet, riep Serena en zag met een weemoedigen glimlach op de kleine nonne, die pruilend naer haer opkeek. - Dat is zeer zonderling! - Ja, wel is dat zeer zonderling, maer toch moet ge daerom niet boos op my zyn. Zy omarmden elkander, en toch weder wilde Clara hare roode lippen op die der vriendin drukken, als zy zich plotseling wederhield en hevig blozend zich snel terug trok. - Wy meisjes hebben dat in onzen aerd dat wy immer kussen moeten; veeleer zou men ons het ademhalen ontwennen dan dit. - Zy bukte zich neder en kuste een lief wit katje dat voor hare voeten speelde. - Ergloos, liefelyk kind! fluisterde de Engel; waerlyk als ik het stofgewaed aentrok, ontving ik het liefst uit uwe handen. Ik zou rein en schuldeloos zyn als gy - en welligt kon ik dan den hemel ontbeeren!
De godvruchtige oefeningen en het bespiegelend kloosterleven waren den Engel soms even zoo lastig als het ydel rumoer aen het hof. Aerdsche vormen voldoen een genie nooit gansch. In de tusschenpoozen, die de godsvrucht hem liet, betrapte hy zich dikwils op herinneringen aen Odillo. Zekeren dag verscheen die zelf. De franke woestaerd, van de verdwyning van Fleurdelys onderrigt,
| |
| |
had hare schuilplaets ontdekt, en kwam thans om haer hinderlagen te leggen. Met zyn goud kocht hy wachters en wachteressen by de gewyde muren om, en drong, by een zachten maneschyn, in den boomgaerd des kloosters, in welks lanen Clara en Serena eene avondwandeling deden. Eensklaps lag Odillo voor de voeten van Clara. Niet Clara, maer Serena slaekte een luiden kreet, en die kreet was duidelyk een uitroep van vreugde, niet van schrik. Odillo wendde zyne oogen terzyde, en hun donkere strael bleef op Serena's wezen gehecht. Ofschoon hy tot Clara zyne woorden rigtte, zoo zagen zyne oogen alleen Serena aen. Hoe geerne had deze mogen uitroepen: Ik ben Sirio, herken my, Odillo! Doch het bewustzyn des geslachts, waervan hy de gedaente had aengenomen, hield den van vreugde bevenden Engel terug. Clara wees hem toornig af, zy vlood heen en Odillo legde hare schreden geene hindernis in den weg; als echter ook Serena zich verwyderen wilde, greep de woeste jongeling haer by de hand en riep: - Sedert ik u aenblikte is gene my onverschillig. Ontvang den eed myner eeuwige liefde, aengebedene maegd! - Nog nooit had Sirio zynen vriend zoo schoon gezien. Een wilde gloed brandde in zyn aenschyn; doch die vlamme, verre van de edele vormen te verteeren, verhoogde en verlevendigde de uitdrukking er van. Zyne zwarte lokken golfden als onweêrwolken naer achter in zynen hals, en lieten als de schyf der mane zyn voorhoofd boven zyne oogen bloot. Zyn mond scheen van dorst te smakken. Iedere ademhaling verbrandde eene deugd, en toch hoe schoon was hy, zoo van zondig verlangen blakende. - Odillo, riep Serena, en zy wikkelde zich in haren langen sluijer, ik ben nonne en dit is een klooster! - Ik weet het, riep de andere, en een booze grimlach speelde om zynen mond; en juist omdat dit een klooster is en omdat gy eene nonne zyt, zweept my de drift dubbel en drievoudig, en uwe schoonheid vuert myne vlamme des te magtiger aen. Kom, ginds is een geheim priëel, laet ons daer
de zoete, heilige beloften der liefde wisselen, kom! - Rampzalige, wat verlangt gy? - Uw geluk meer dan het myne! - O, welk eene stoutheid! - Scheld zoo veel gy wilt, maer kom! - Welaen,
| |
| |
il volg u, maer alleen om u, zondaer, te bekeeren, u eindelyk eens den spiegel van al uwe gruweldaden voor oogen te houden, u te doen sidderen, u te vernietigen!
Met dit edel inzicht sloot zich de schoone nonne met haren hartstogtelyken minnaer in het donker priëel van geitenbladeren op. Hier, waer alleen het schemerlicht der maen door het digte looverdak kwam gluren; waer, als een nieuwsgierig kind, de lelie haer blonden kop ter zyde door de eiloofranken heenstak, en de rooze, immer beschaemd en behaegziek, haren boezem in den maneschyn verkoelde, hier zou de arme Engel ondervinden hoe gevaerlyk het zelfs voor hemelingen is, zich aen de bekeering van verharde zondaers te wagen. De schoone Odillo, uitzinnig van vervoering zyne bekoorlyke schoone in verzekering voor zich te hebben, wierp zich voor hare voeten, omarmde hare knieën en weende in haren schoot. Middelerwyl de goede non hem onophoudend zedeleer predikte, sloot hy hare armen los en strengelde die te samen tot een liefdeknoop, om dien om zynen hals te leggen; hy nam hare poezelige, warme handen, en wischte daermeê zyne eigene tranen af. Dit alles sleepte na zich een gevolg van hartstogtelyke uitzinnigheden, die zonder einde waren. Eindelyk bleef het zedenspreken gansch steken, en de Engel, die alle bekeeringsplannen opgaf, was nog slechts alleen op zyne vlugt bedacht, want hy begon te voelen dat zyn eigen geest met den verleider zich als vereenigde om hem in den afgrond te sleuren. Echter eer hy vlieden kon was reeds geschied, wat hem ten eeuwigen verderf moest brengen. Odillo had den kus half geroofd, half vrywillig bekomen en onmachtig zonk de nonne neder met den uitroep: - Ik ben verloren!
Als de nevel verzwond die de aerdsche zinnen des lichtgeestes overdekte, vond zich de ongelukkige uitgestrekt liggen op den bodem des priëels. De eerste stralen der morgenzon braken door den bloemenvoorhang, en met hen schemerde het helder luchtazuer er door heen. Wakker sidderend als by de aenroering van de hand eens lyks, wentelde de Engel zich om in het stof, onbekwaem den strael des lichts te verdragen, onbekwaem de verwyderde, zoete bakermat te groeten. Hy was thans een
| |
| |
banneling, voor eeuwig een verstooteling. O, zyn lyden was op dien stond verschrikkelyk, dobbel verschrikkelyk, daer eene zoo magtige ziel er meê vervuld was. - Zoo zyt ge my ontroofd, myn vaderland! zuchtte hy, en strekte zyne armen naer licht en luchtazuer uit. Ik lig hier in het stof, vertreden als een worm. Verre, eeuwig ongenaekbaer verre rollen de eeuwige zonnen, ruischen de hemelsche chooren myner broederen! O, bron des lichts! hoe verberg ik myn aenschyn voor u? Vernietig my, adem der schepping, laet den kiem van myn onsterfelyk wezen ergens in eene vernederde gedaente verachtend overgaen, slinger my ter straffe myner kinderachtige en vermetele nieuwsgierigheid, in den eeuwigen nacht, waeruit geene redding meer is. Ik heb het verdiend!
Allengs nogtans legde zich de wilde storm des gevoels een weinig te bedaren en, op biddenden, klagenden toon, ging de Engel voort: - Aldus zal ik een man zyn, want hy die my den noodlottigen kus gaf was een man. Als man zal ik thans leven, de aerde bebouwen, eene vrouw nemen en sterven! O beklagelyk lot! Afschuwelyke, nietige, duistere bestemming! Hadde ik toch Clara's maegdelyken kus aengenomen, zoo ware ik eene vrouw! Ook dat waer schrikkelyk, maer toch ligter, dunkt my om dragen. Maer een man! een ruwe, wilde, begeerige man! vreeselyk! Maer het zy zoo! De ketens zyn my aengedaen; ik ben in den kerker!
Wanneer hy uit het priëel trad was zyn aenzicht bleek als de dood. - Waer is de roover, riep hy, die my tot zynen slaef maekte, waer is hy verborgen? Ik wil hem haten, hem bloedig haten! - Haten? - Neen, ik kan het niet; ik weet niet wat haet is, en hem zou ik nimmer kunnen haten. Nog thans, terwyl ik in ellende ben, voel ik my tot hem getrokken. Waer is hy? Waerheen vlood dit geheimnisvolle wezen? Ik moet hem wederzien, hem tot rede brengen.
Nauwelyks waren deze woorden gesproken, als Odillo uit het loover te voorschyn trad. Doch het was die Odillo niet meer zoo als hy zich tot heden had vertoond. Hy was koud, rustig; alleen een zweem van hoon speelde om zyne lippen. - Wees gerust, riep hy zyn verslagen makker toe, gy zyt door my geen sterveling geworden, mits ik er zelf geen ben.
| |
| |
- Odillo!
- Een flauwe naem; ik heb er een anderen die u welligt nog zal bekend zyn, - en hy neigde zich tot hem en fluisterde hem iets in het oor. De Engel schrikte bevend en schuw terug. De zwarte kroeskop grimlachte boosaerdig: - Wy hebben daer boven in den hemel op eene schoolbank gezeten. Het doet my genoegen dat ge my nog kent.
- O, daerom aldus die aentrekkingskracht die gy op my uitoefendet?
- Gewis daerom.
De Engel vouwde de handen en blikte vervoerd ten hooge. - Den hemel zy dank! riep hy. Myne vermetelheid is ditmael de straf ontgaen. Ik ben onveranderd wat ik was en durve tot het vaderland terugkeeren.
De Demon zag ter aerde en er vertoonde zich als smart en wrevel op zyne lippen. De Engel bemerkte dit en matigde zyne vreugde. Met teeder medelyden fluisterde hy: - Wat kan ik doen om u te redden?
- Niets. Ik bid u, speel den grootmoedige niet, anders wordt gy my ten volle hatelyk. Laet ons scheiden; want sedert ik u kenne, verveel ik my in uw gezelschap. Ik keer tot het lustig menschenvolksken terug. - Hy sprak en verdween. De Engel maekte zich bereid zich in zyn etherisch vleugelgewaed te hullen, als hy beneden de straet een man zag aenkomen, die gebukt daerheen strompelde, en op wiens aenschyn kommer en ontbeering te lezen stonden. Op hetzelfde oogenblik stond de Engel in de gedaente van een boerenknaep voor hem en riep, terwyl hy den reiziger op den schouder klopte: - Goeden dag, wyze Amalec, zyt gy tegenwoordig al minister geworden? - De geleerde zag verbaesd op en herkende zynen vriend uit het dorp. - Wat! riep hy, gy zyt geen paedje der koningin? - Even zoo weinig als gy minister, klonk het lachend antwoord. - De Sorbonne heeft my van der hand gewezen, de raed der ministers heeft my niet aengenomen, de vertrouwden en bedienden des konings hebben my te verstaen gegeven dat ze my missen konden, overal werd ik kwalyk
| |
| |
ontvangen, en waerom? Alleen omdat ik de menschen bewees dat zy, om beter en wyzer te worden, my tot voorbeeld moesten nemen. Bestaet daer eenige gekheid of eenig kwaed in? Hebben niet alle stichters van religiën en staten zoo gedaen? Maer het zy zoo; ik geloof dat myn tyd nog niet gekomen is. Ik ga my wederom twintig jaren in myn dorp begraven; alsdan, wen ik terugkom, zal men niet genoeg eerebogen en triomfzuilen kunnen oprigten om my te ontvangen. Laet ons aldus wachten. Voor wat u aengaet, myn beste, weet ik althans geen hulpmiddel meer, daer uw lief gezichtje u niet eenmael verder heeft kunnen brengen; zoo dan, regtuitgesproken, zal uw beetje verstand nog minder vermogen; want ik heb niet dikwils een knaep gevonden die zoo simpel, zoo onnoozel was als gy.
- Dit doet me spyt, antwoordde de Engel; maer toch ben ik daerom niet boos op u; zelfs wensch ik dat gy eens, wel te verstaen gelouterd en gezuiverd, een lichtgeest, een engel moget worden.
- Engel? riep de geleerde. - Daer zyn geene engelen.
- Inderdaed niet! antwoordde de Engel lachend, en klapwiekte, in den hellen glans van zyn lichtgewaed, over den kop des geleerden, ten hemel. De wyze Amalec hield zich de hand voor de oogen, en blikte, zoo lang hy nog iets zien kon, de verschyning na; dan mompelde hy, terwyl hy zynen weg voortzette: - Ik heb toch gelyk, daer zyn geene engelen! Het ontbrak er nog aen dat zoo een neuswys van een melkmuil ook nog gelyk haelde!
|
|
Auteursrechtvrij