|
| |
| |
| |
Twee vrienden, door Johan van Rotterdam.
I.
- Zie eens, Frans, wat engelachtig meisje daer gaet.
- Waer, Ludwig?
- Ginds aen Quinten Massys put. Op myn woord, eene echt vlaemsche blonde.
Schielyk had Frans de blikken met nieuwsgierigheid naer de aengeduide plaets gewend, en hy werd door de lieve freule met een minzaem lachje begroet.
- Wel God! - hernam Ludwig, - het is Helena Van Borsel; waerachtig, ik had haer niet herkend. Zie, zie, ge bloost weêr tot achter de ooren, jongen; wanneer zult ge dit toch eens afleeren? Ik weet immers sints lang genoeg dat het uwe beminde is.
Zy, die deze woorden voor de groote deur der Onze-Lieve-Vrouwekerk wisselden, waren twee schoone jongelingen van omstreeks de vyf-en-twintig jaren. Frans van Laere was een antwerpsch edelman en Ludwig Funck een Duitscher, welke reeds sedert verscheidene jaren de Scheldestad bewoonde en er, als deelhebber in een der aenzienlykste handelhuizen, het burgerregt genoot.
| |
| |
Wanneer de Duitscher zich in Antwerpen was komen vestigen, kende hy er niemand buiten zyn medemaet in handel; maer deze geleidde hem nu en dan op eene avondparty by sommige der meestgegoede inwooners, en het was in een dier gezelschappen dat hy spoedig kennis maekte met onzen jongen edelman.
Frans was een dier gevoelige zielen, welke alleenlyk geschapen schynen om te beminnen, en Ludwig bezat in ruime maet de rondborstigheid, die zyner natie eigen is: het kon dan niet anders of twee zulke harten moesten elkander verstaen. Ook duerde het niet lang of beide hadden zich hunne onderlinge vriendschap geschonken. En het was geene alledaegsche kennis welke er tusschen hen bestond; maer wel eene innige verkleefdheid, welke reeds meermalen de proef had onderstaen en, hoe gevaervol die ook had mogen wezen, tot hier toe was niets in staet geweest, om die wederzydsche toegenegenheid te doen wankelen. Hunne vriendschap had wel tegen groote gevaren moeten worstelen; maer nooit had zy schipbreuk geleden; elk onweder, hoe groot het ook mogt zyn, waren zy telkens te boven gekomen, om in eene stille en rustige have te ankeren.
Het was op eenen morgen van het einde der maend April 1781, dat onze twee vrienden de bovengemelde woordenwisseling hadden. Voor het oogenblik werd daer niet verder over gesproken; maer beide vervoorderden als naer gewoonte hunne wandeling.
Dry dagen later maekte Frans zynen vriend bekend met zyne aenstaende inechttreding met Helena Van Borsel, en verzocht Ludwig tevens binnen twee maenden de onderteekening van het huwelykskontrakt te willen bywoonen. Een warme handdruk des Duitschers was het eenig antwoord der toestemming.
| |
II.
In den beginne van Mei des zelfden jaers, keerde Ludwig van een bezoek, welk hy in de Reyndersstraet by eene zyner kennissen
| |
| |
had afgelegd. Met verhaeste schreden begaf hy zich naer zyne wooning, die op de Melkmarkt gelegen was; want dikke zwarte wolken, voorboden van een onweder, stapelden zich boven de stad opeen en maekten de duisterheid, die in de straten nederhing, zoo ondoordringbaer dat men niets voor zich zag.
Op het tydstip waerop onze geschiedenis voorvalt, had de Groenplaets nog een gansch ander voorkomen dan heden. Deze ten huidigen dage zoo schoone wandelplaets, diende toen nog tot doodenveld en was met hooge grauwe muren afgesloten. Ofschoon te midden der stad gelegen, was de nabyheid van dit kerkhof en ook de menigvuldige euveldaden welke aldaer gepleegd werden, oorzaek dat de omliggende straten, des avonds weinig bezocht werden.
Ludwig was dus verpligt, wilde hy geenen omweg maken, langs eene dier straten te gaen om zich ten zynent te begeven. Daer hy nooit vreesachtig was geweest, maekte hy er dan ook geene zwarigheid in die baen te nemen, alhoewel het op den toren der Onze-Lieve-Vrouwe kerk reeds acht ure had gebromd.
Reeds had hy een goed deel van dien weg afgelegd, wanneer hy te midden der straet digt naest twee mannen liep, die geheimzinnig met elkander redekavelden. De jongeling verschrikte niet weinig, wanneer hy eene hem welbekende stem, den naem van Helena Van Borsel, de beminde zyns vriends, hoorde noemen. Ludwig ging nog eenige schreden door; maer zich tegen den kerkhofmuer zettende, kwam hy onbemerkt tot naby de twee mannen terug. De diepe stilte die in de straet heerschte, de effenheid der hooge muren, die aen de stemmen meer galm gaf, lieten Ludwig toe alles af te luisteren en eene koude rilling liep over het gansch lichaem des jongelings. Hy roerde zich niet en nauwelyks dorst hy ademen.
Als de twee mannen ophielden van spreken en elk hunner zynen weg vervolgde, wachtte Ludwig nog eenen stond om zyne schuilplaets te verlaten.
- God! - sprak hy by zich, - wat schrikkelyke misdaed! Ik zal trachten dat zy niet uitgevoerd worde.
En in stede van zich naer zyne wooning te spoeden, keerde
| |
| |
hy op de baen terug waerlangs hy gekomen was, en ging zoo snel mogelyk naer de Kloosterstraet. Daer hield hy voor eene adelyke wooning stil en deed met ongeduld den klopper der poort bonsend nedervallen.
- Is Frans niet te huis? - vroeg hy haestig aen de meid die geopend had.
- Hy is sints een half uer uit, mynheer Funck, - was het antwoord.
- En weet ge niet waer hy is?
- Hy heeft ons niets gezegd, mynheer.
- God! - mompelde de jongeling pynlyk, - en er blyft my slechts een uer over.
Hy bleef een oogwenk in diepe gedachten verzonken; en zonder een woord verder te spreken liet hy de dienstmaegd staen en liep naer den noordkant der stad, waer men heden de prachtige dokken bewondert, doch waer destyds zich lage houten huisjes, meestal kroegen, als een hoop vuile paddestoelen verhieven. Dit gedeelte der stad, dat den naem van Boerenkwartier droeg, was met kleine smalle straten doorsteken, waer het zwart water als eene beek tusschen het slyk wegslingerde, en diende tot schuilplaets en verblyf aen bedelaers, dieven en moordenaers, die, als ongediert in moerassen, in die walgelyke wooningen krielden.
Ludwig was nauwelyks eenige schreden in een straetje van dit kwartier, of hy trad eene kroeg binnen. Het was eene lage kamer waer de zwarte zoldering met kepers gestreept was, en waer eene smookende lamp den geur eener stinkende olie verspreidde en de gekalkte muren met een flauw licht beglaasde. Eenige dennen tafels, banken en toog, eene rek met steenen kannen gevuld, waren de eenige meubelen der kroeg en vyf of zes vuile printjes, de lotgevallen van Genoveva van Braband voorstellende, dienden tot sieraed op de vochtige muren.
Als de jongeling dit huisje inkwam, bevond zich de waerdin achter haren toog. Moeder Vethoofd - zoo werd zy doorgaens genoemd - was eene tamelyk lange en zeer zwaerlyvige vrouw, die slechts veertig jaren telde, hoewel hare gelaetstrekken reeds
| |
| |
gansch verslenst waren en genoeg toonden dat zy haer leven in slemperyen had doorgebragt. Tegenover haer zat een sterkgebouwde en rosharige kerel, met de ellebogen op eene tafel geleund. Hy droeg een rooden hemdrok om het bovenlyf en een lederen riem sloot om zyn midden eene linnen broek vast, die eertyds blauw was geweest, doch waer men thans de kleur onder het slyk en de vettigheid die er op lagen, niet meer van erkennen kon. Hy rookte eene kleine pyp, die hy niet uit den mond nam, dan om van een bier te drinken, dat te dien tyde kuik geheeten werd en twee oorden den pot gold.
Die man had een dobbelzinnig voorkomen: zyne dagelyksche tegenwoordigheid in het boerenkwartier, waer hy de gewoone gast van moeder Vethoofd was, liet niet veel goeds van hem verdenken, en inderdaed, indien men de antwerpsche regtchronyken had doorbladerd, zou men gevonden hebben dat Jan Van Houte, door zyne kameraden Jan Zakvriend genaemd, voor vier jaren in den kerker had gezeten, omdat hy verscheidene malen aen burgers geld ontstolen had.
Jan was in zyne jongheid verleid geweest door eenige morele wanschepsels, die wisten dat hy eenig geld van zynen vader had geërfd, en hy had zich aen den drank overgegeven. Dit was later zulk eene drift by hem geworden dat hy, om haer te voldoen, de hand in eene tesch, welke hem niet toebehoorde, gestoken had. Geld oefende als eene toovermagt uit op zyne ziel en had hem misdaed op misdaed doen bedryven, niet uit koude kwaedaerdigheid, maer uit slempzucht alleen; want de grond van Jan's hart was niet gansch bedorven, en meermalen hadden zyne makkers gelachen met het medelyden dat hy voor eenen ongelukkige gevoelde. Jan was op den modderweg verouderd: ware hem eene liefdadige hand toegereikt geweest om hem te geleiden, hy hadde dra op eenen weg des hemels gewandeld.
Ludwig plaetste zich aen eene tafel en vroeg:
- Waerdin, gelieve het u my wat drank te geven?
Moeder Vethoofd, verwonderd van zulk een welaengekleeden gast in haer huis te ontvangen, en gevleid door zyn beleefden toon,
| |
| |
spoedde zich van achter haren toog en vroeg met eene gemaekte, maer mislukte lieftalligheid:
- Wat drank zou de jonkheer willen?
- Wat hebt gy zoo al, myne goede waerdin?
- Alles waer ik u genoegen kan meê doen: wilt ge wyn, jonkheer?
- Hebt ge wyn? wel breng my dan eene flesch.
De waerdin ging den gevraegden drank uit haren kelder halen. Ludwig, had zoodra hy zich nedergeplaetst had, een onderzoekenden blik op Jan Zakvriend geworpen, die van zynen kant den jongeling ook met verslindende nieuwsgierigheid aenstaerde. Het scheen dat op de gelaetstrekken des Duitschers, die vergenoegdheid zich vertoonde, welke iemand gevoelt, wanneer hy gevonden heeft wat hy zocht.
- Hoeveel ben ik u schuldig? - vroeg Ludwig aen moeder Vethoofd, die de flesch ontstopt had en er een glas van volschonk.
- Eene halve dukaton, jonkheer.
- Daer, - zegde Ludwig terwyl hy eene welgevulde beurs uit zyne tesch trok en den prys van den wyn op tafel legde, - neemt gy nu geen glas met my?
- Als dit u genoegen kan doen, wil ik wel, jonkheer.
En de verwonderde waerdin ging achter haren toog een tweede glas halen.
Jan Zakvriend, die met gretige blikken de beurs van Ludwig had zien openen, stond eensklaps op en, ofschoon hy zyn kuik nog niet uitgedronken had, verliet hy snel de kroeg.
Het scheen dat zyn vertrek den Duitscher in een geheim inzicht dwarsboomde; want op Ludwig's gelaet spreidden zich teleurstelling en zichtbare ontevredenheid ten toon. Men heeft kunnen oordeelen dat de minzaemheid welke hy jegens eene vrouw betoonde, die hy in zyn hart verachtte, eene reden had. Hy zocht inderdaed met de waerdin een gemeenzaem gesprek aen te knoopen; en daer het vertrek van Jan Zakvriend hem niet meer een enkel woord deed uitbrengen, was het klaerblykend, dat dit gesprek over den dagelykschen bezoeker van moeder Vethoofd rollen moest.
| |
| |
- Waerdin, - sprak Ludwig eindelyk, - ik dacht door het onweêr overvallen te worden; maer my dunkt dat ik myne woon nog zal kunnen bereiken voor het uitbarst.
En hy verliet op zyne beurt de kroeg. Doch in plaets van huiswaerts te keeren, ging hy dieper het boerenkwartier in, met het gedacht van zich naer eene andere herberg te begeven. Nauwelyks was hy eenige stappen verder of hy bevond zich naest den gapenden kelder van een ingevallen huisje, en hy voelde zyne keel door eene forsche hand als door een klemslot omvat.
- Uw geld, - sprak eene ruwe stem, - en geen woord of ik werp u in den kelder!
Ludwig, wiens ranke gestalte geene buitengewoone kracht te kennen gaf, verschrikte een stond; maer zoo even trok hy met beide handen die van zynen aendoener los, welke nu yzeren spieren voelde uitzetten.
- Kondet gy myne beurs niet op eene beleefdere wyze vragen? sprak de Duitscher barsch, en hield zynen aenvaller by de armen zoo stevig vast, dat deze wel voelde dat alle poogingen om zich los te maken, vruchteloos zouden zyn. De groote kracht en de koelbloedigheid, waervan Ludwig blyk gaf, ontzette hem zoodanig dat hy als verschrikt bleef staen en geen woord uitbrengen kon. De jongeling hernam:
- Zyt gy de man niet die daer even in de herberg met my waert?
- Ja, - antwoordde Jan Zakvriend, die het inderdaed was, en die door de beurs des Duitschers verlokt, hem afgewacht had, om zich meester van zyn geld te maken.
- Gy wilt geld hebben? - vroeg de jongeling en liet hem los, - welnu ik zal het u geven; maer gy moet het eerst verdienen.
- En wat moet ik doen?
- Ik zal het u zeggen; kom meê in de stad.
- Ho! ho! ik dank u heerschap. - Gy wilt my in een strik trekken, niet waer?
- Ik beloof het u, dat u geen kwaed zal wedervaren.
| |
| |
- Ja, ja, klappen zyn geen oordjes.
- Gelooft ge my niet? Indien ik u over uwe onbeleefde wyze van geldvragen wilde straffen, zoo zoude ik zelf het doen en zou geene regtsdienaers noodig hebben; ik heb kracht genoeg om u dood in den kelder te werpen, waervan gy daer even spraekt.
- Iets wat waer is, is dat uwe handen niet teeder vallen; waerachtig, ik geloof dat ze blauwe streepjes op myn arm zullen gelaten hebben, al is myn vel zoo dik als het leder van myne schoenen.
- Welnu, gaet ge met my? gy kunt my nuttig zyn.
- En wat moet ik dan doen?
- Kom maer meê; op weg zal ik het u zeggen.
- Ik mag op uw woord tellen?
- Vrees niets, en myne beurs wordt daerna de uwe.
Jan Zakvriend volgde Ludwig en beide verlieten het Boerenkwartier; zy verhaesten weldra hunnen stap want het onweêr brak los en de regen geeselde met kracht de bruine gevels der huizen.
| |
III.
Op het oogenblik dat Ludwig zich naer den noordkant der stad had begeven, zat Frans van Laere naest zyne geliefde in eene kleine kamer van haer huis, dat op de Suiker-rui gelegen was. Zy was eene allerliefste maegd, wier frisch en bekoorlyk aengezicht met fyne blonde lokken omringd was, welke met losse krullen in haren tengeren hals nedervielen. Frans hield eene heurer handen in de zyne en bezag zyne verloofde met een stil droevigen blik.
- Frans, waerom zyt gy heden zoo treurig? - vroeg Helena angstvallig.
- Lieve, - zegde de jongeling na een oogenblik zwygens, - zoo gy wist wat onweêrswolk ons boven het hoofd hangt, wat gapende kolk onder onze voeten ligt, gy zoudet zoo als ik gevoelen, dat
| |
| |
wy een magtigen tegenstrever te bekampen hebben, een tegenstrever die ons geluk wil ondermynen en tegen welken ik niets kan noch mag doen, dan gedwee het hoofd bukken.
- Frans, - antwoordde het meisje, - gy spreekt eene tael die ik niet versta; wy hebben eenen magtigen vyand voor tegenstrever, zegt gy? beminnen wy dan elkander niet? wat wil of kan men ons doen?
- Ons scheiden, Helena, - was het antwoord.
- Scheiden! - gilde het meisje aen wie dit woord nooit in den geest was gekomen; - ons scheiden, Frans!... en wie wil my van u afrukken... wat vermetele durft dit?....
- Helena, die tegenstrever, die vermetele, is... myn vader... - mompelde Frans, terwyl een stille doch bittere traen, zyn oog ontrolde.
- Uw vader! - gilde zy en borst los in pynlyk snikken, terwyl zy haer aengezicht aen den boezem haers minnaers verborg.
Deze spande alle mogelyke poogingen in om haer tot bedaren weder te brengen, doch alles was vruchteloos; wat middelen hy ook te werk stelde, niets mogt helpen, want haer gemoed was te zeer geschokt geweest. Toch rukte zy zich eindelyk uit de armen des jongelings los en hem strak in de oogen starende, vroeg zy op droeven toon:
- Waerom wil uw vader de vyand van ons beider geluk zyn, Frans?
- Hy zegt dat gy niet edel zyt, lieve, - antwoordde de jongeling, - en hy beweert dat hy my van myne kindschheid af heeft opgevoed, om de echtgenoot te worden eener andere vrouw, de dochter zyns vriends; hy wil dat ik slechts het tydstip vaststelle waerop dit huwelyk zou plaets grypen.
- Hy wil u van my afrukken, van my die zonder u ten grave zou moeten dalen, om u de echtgenoot te doen worden eener vrouw voor welke gy geene liefde voedt..... Frans, uw vader is een wreed mensch!
- Spreek zoo niet Helena, - hernam Frans; - hy is toch altoos myn vader.
| |
| |
- En wat hebt gy uwen vader geantwoord? - vroeg het meisje.
- Dat ik in alles gedwee zyne bevelen wil volgen, maer dat ik nooit, nooit aen u verzake: ik heb hem gezegd, dat ik u reeds beminde voor ik het woord liefde kende en thans dat ik weet wat dit zegt, ik nooit myne liefde aen eene andere vrouw zal schenken.
- Dank, Frans, dank, gy ook bemint my, zoo als ik u bemin! - snikte de lieve maegd.
Nog lang bleef de samenspraek voortduren; doch eindelyk sloeg het afscheidsuer. Nog eens plaetste Frans zyne lippen op het reine voorhoofd zyner geliefde, nog eenmael drukten zy elkander de hand, zich onderling de goede rust toewenschende en de jongeling verliet het vertrek, juist op het oogenblik dat Ludwig met Jan Zakvriend zich van het Boerenkwartier verwyderde.
Frans was aen het Bierhoofd gekomen, wanneer de bliksem als slangen de lucht begon te doorslingeren en de regen met vlagen neder te storten. Hy vlugtte spoedig in eene herberg om tegen het onweder te schuilen.
Helena, na het vertrek van haren minnaer, liet het hoofd op de borst hellen en dacht aen haer toekomende lot. Akelige gedachten dreven haer voor den geest, zy zag nu voor haer de toekomst met de zwartste kleuren afgeschilderd. En hoe kon dit anders wezen, na de verklaring welke zy zoo even van Frans had ontvangen.
Zy zag zich reeds van haren minnaer gescheiden; want immers er bestond een zoo groot verschil tusschen beider standen. Frans was edel en magtig, en zy, wat was zy? eene arme weeze, welke door haren oom, na de dood harer ouders, opgebragt werd. Wel is waer zy was de eenige erfgename van Arnold Van Borsel, welke door zynen handel zich een vermogen had weten aen te schaffen, dat genoegzaem tegen dat van Frans'vader kon opwegen; maer zou de edelman met rykdom alleen te vreden zyn, zou hy ook niet naer adeldom vragen? En bestemde hy zynen zoon dan niet sints lang, om de echtgenoot eener andere vrouw te worden,
| |
| |
eener vrouw welke deze welligt nooit gezien had; en zoo dit misschien had plaets gegrepen, had hy zeker nooit voor haer eene enkele boezemklopping gevoeld. Welligt ook dat die onbekende verloofde in haer hart nooit een gevoel van toegenegenheid voor hem had gekoesterd.
Terwyl deze smartvolle gedachten haer door het hoofd zweefden, was er aen de huisdeur geklopt geworden en Rika de dienstmaegd had dezelve geopend. Weldra trad een sterkgebouwde vreemdeling de kamer binnen en zich tot Helena wendende, sprak hy, na haer beleefdelyk gegroet te hebben:
- Mejufvrouw, ik kom u kennis brengen van een schrikkelyk ongeval, dat daer zoo even voorviel en u zeker zal bedroeven.
Helena zag verbaesd op, zy kende den man niet, en kon niet raden wat hy haer op zulk een ontydig uer en zulk eene geheimzinnige wyze kwam verkonden.
- Daer zoo even ging ik over het Zand, - hernam de vreemde, - en viel over een man, welke te midden der straet ten gronde lag; daer het reeds laet en zeer donker is, dacht ik eerst dat het een dronkaerd was, die daer lag te slapen; maer by verder onderzoek, bevond ik dat de man gewond was. Uit medelyden droeg ik hem in myne nabygelene wooning, waer ik hem zoo goed mogelyk verzorgde, en welhaest kreeg hy eenigzins zyne krachten weêr. Zoohaest hy de oogen opende, rolde uw naem over zyne lippen; wy vroegen hem dan ook verder den zynen, maer ongelukkiglyk, kon hy niets meer zeggen dan Frans, want wederom had hy het bewustzyn verloren.
- Frans gewond! - riep Helena verbleekend en als uitzinnig, en zy viel achterover op haren zetel.
- Wat hebt gy, mejufvrouw? - riep de vreemde; - gy ontstelt zoo hevig: was hy uw broeder?
- Niets, vriend, niets, ga voort, bid ik u!
- Daer, drink eerst een teug, dat zal u goed doen, mejufvrouw. Dit plotselinge voorval heeft u te zeer getroffen, - sprak de onbekende en dit zeggende bood hy haer een glas aen, dat voor haer op de tafel stond. Het ongelukkig meisje had in
| |
| |
hare ontroering niet gezien dat de vreemdeling by den drank eenige druppelen van een rood vocht had gemengd, welk hy ongemerkt uit den zak had getogen.
Niet zoohaest had zy gedronken of zy vroeg:
- Om Godswille, vriend, zeg my, is zyne wonde doodelyk?
- Dat is te zeggen, zoo gy hem nog verlangdet te spreken, - antwoordde de onbekende, - kan ik u niets aenraden dan spoed, want.....
- God! hy is misschien dood! - gilde het meisje.
- Het is zoo erg niet.....
- Rika, spoedig myn mantel! - riep zy.
De dienstmaegd snelde binnen, haestte zich het gevraegde te halen en maekte zich insgelyks bereid hare meesteresse te volgen; doch deze gebood haer het huis niet te verlaten, maer haren oom by zyne tehuiskoomst, zoo zy dan nog niet wedergekeerd was, van het voorgevallene te onderrigten.
Met betraende oogen verliet zy, van den onbekende verzeld, hare woon en met haestigen tred vervoorderden zy stilzwygend hunnen weg. Als zy den hoek der Vlasmarkt bereikt hadden, greep de maegd haren geleider by den arm en hield zich krampachtig aen hem vast.
- Ik weet niet, ik voel my slecht te pas.... myn hoofd wordt zoo loom, - morde zy binnensmonds.
- Leun wat op mynen arm, - sprak de vreemde met fleemende stem.
- Myne krachten begeven my, help.... help my.... ik zink ten gronde....
- Alles gaet naer wensch, - prevelde de onbekende, - nu zal zy myne woon niet herkennen. - En haer zacht in de armen nemende, droeg hy haer eenige schreden verder tot voor een vervallen huisje.
Daer gekomen, plaetste hy haer een oogenblik ter aerde, om des te gemakkelyker de deur te kunnen openen; doch daer hy den sleutel op dezelve plaetste, voelde hy eene hand hem op den schouder vallen en verschrikt keerde hy zich om.
| |
| |
- Waer gaet gy met die vrouw heen? - vroeg hem een jongeling, die niemand anders dan Frans van Laere was; want daer het onweder nu weggedreven was, had hy de herberg, waer hy geschuild had, verlaten, om zich huiswaerts te begeven.
- Ge zyt te nieuwsgierig om dit te weten, - was het antwoord.
- Zoo gy het my niet spoedig zegt, jaeg ik u myn dagge door het hart.
- En zoo ge my niet met vrede laet, gaet gy niet levend van hier; want ik weet zoo goed als gy, hoe men met dit speelgoed handelen moet.
En dit zeggende haelde hy een mes van onder zyne kleederen, en toonde zich genegen om zyn tegenstrever oogenblikkelyk met hetzelve kennis te laten maken.
- Ha, ge zyt het Jan Van Houte, - hernam Frans en hy bedroog zich niet, want het was waerlyk Jan Zakvriend. - Schelm! ge zyt zeker wederom betaeld geweest om die vrouw op te ligten en om haer aen een lafaerd over te leveren.
Die herkenning scheen Zakvriend een weinig te ontstellen en de jonge edelman, dit bemerkende, kwam een stap digter. Op dien stond schoof het wolkgordyn zich open en de maen zond hare bleeke glansen op het Zand neêr.
- God! Helena! - riep Frans, die by dit licht de gelaetstrekken en de kleeding der vrouw kon zien welke nog altyd voor de deur van het vervallen huisje lag, en de edelman sprong als een woedende tieger, met opgeheven dolk naer Jan Zakvriend; maer deze, snel als de bliksem, rukte hem het stael uit de vuist. De jongeling stampvoette en schuimde van razerny en wederom wilde hy naer Zakvriend springen; doch, daer deze oneindig meer kracht bezat dan hy, wierp hy hem in het midden der straet.
Frans bleef wanhopend en sprakeloos staen, en Jan Zakvriend had reeds de deur zyner wooning geopend en de magtlooze Helena onder den arm genomen om ze binnen te dragen, wanneer een gedacht, een reddingsmiddel, zich eensklaps voor den geest des edelmans opdeed.
- Hoeveel heeft men u betaeld om deze vrouw op te ligten? - vroeg hy haestig.
| |
| |
- Hoeveel? - sprak Jan met een lach.
- Ik geef u het dubbel, indien ge my die vrouw afstaet.
- Gy geeft my het dubbel? - antwoordde Zakvriend, twyfelend en snel.
- Spreek, hoeveel hebt gy gekregen?
- Tien kroonen, jonkheer.
- Het is de moeite wel waerd! welnu ik geef er u twintig.
- Twintig, gy geeft my er twintig?
- Gy zyt niet te vreden? Ik beloof er u dertig.
- Waer zyn ze?
- Daer is myne beurs, - sprak Frans, Zakvriend zyn geld toestekende. - Ik zal u morgen het overige bestellen.
- Heerschap, zoo niet, - antwoordde Jan met een lach en de beurs in de hand wegende, - er is slechts een kroon of vyf in.
- Op myn woord van edelman, morgen hebt gy het overige.
- Jonkheer het is beter een vogel in de hand als zeven in de lucht.
Frans tastte ongeduldig in al zyne tesschen om iets te vinden.
- Daer! - sprak hy eindelyk, - daer is myn gouden uerwerk.
- Geef, - en Zakvriend nam het uerwerk aen. - Jonkheer van Laere, nu kunt gy uwe beminde medenemen.
- Het is niet gedaen, zeg my nu nog wat ik verlang, en ik zal u er eerlyk voor beloonen.
- En wat wilt gy weten?
- Wie u bevolen had deze vrouw op te ligten?
- Wel, ik wil aen uw verlangen voldoen; want gy hebt my goed betaeld. Op last van een vreemden jonker, eenen Duitscher geloof ik, heb ik deze jonkvrouw uit hare wooning opgeligt en ging haer in dit huis brengen, van waer de echte schaker haer zou komen afhalen. Ik werkte slechts voor eene belooning, gelyk ik u gezegd heb, voor tien kroonen. Ga aen het venster, welk uitzicht op de Schelde geeft; denkelyk dat hy daer reeds wacht.
- Het is wel, breng die vrouw mede binnen en verzorg haer, - zegde Frans en snelde het huis in.
Frans bevond zich weldra in de aengeduide kamer en stond
| |
| |
daer voor een venster, dat van zyne yzeren staven ontdaen was en hem zonder moeite toeliet er het hoofd door te steken. Nauwelyks had hy dit gedaen of de woorden:
- Wie daer! - klonken hem in het oor.
- Zakvriend, - antwoordde Frans.
- Hebt gy uw woord gehouden? - vroeg dezelfde stem.
- By myne ziel, ik ken die stem! - mompelde Frans binnensmonds.
- Wat talmt gy zoo lang? - klonk het van de zyde der Schelde.
- Niets, maer....
- Hebt gy gedaen, zoo als gy beloofdet, ja of neen?
- Dat heb ik.
- Zie dan hier het begin der belooning.
En hy, welke deze woorden sprak, hield thans een riem in de hoogte geheven, waeraen eene beurs vastgehecht was. Frans deed ze er af en sprak:
- Ik ga haer halen, maer leg gy intusschen wat digter aen.
- Haestig verliet hy het venster en spoedde zich naer Zakvriend, die zich in de voorkamer van het huisje bevond, en op bevel van den jongen edelman, het leven in Helena trachtte weder te roepen.
- Op welke wyze moest gy haer leveren? - vroeg hy.
- Wy waren overeen gekomen dat ik haer in een linnen zou winden om haer vervolgens zachtjes door het venster in de boot te laten glyden, - antwoordde Zakvriend.
- Zoo ja, dit is toch niet moeijelyk daer het water zeer hoog is.
- O! ik wist dit zeer goed, - sprak Jan op veelbeduidenden toon.
- Zeg, bezit gy kracht genoeg om dit ten uitvoer te brengen? - vroeg Frans.
- Ja, heer, maer....
- Dertig keizerlyke kroonen, krygt ge morgen tot belooning, zoo ge my in de plaets dier maegd levert.
| |
| |
- Ik wil al doen wat ge vraegt, heer, dit laetste geeft my een te gunstig bewys, dat gy...
- Dan aen het werk! maer spoed en bind het linnen niet te vast, opdat ik het zelf met myne dagge zou kunnen openryten. Zie hier reeds iets op rekening, - en hy overhandigde hem de beurs, welke hem aen den riem was toegestoken geworden. - Zoo ik in myne pooging geluk, hebt gy buiten dit morgen vroeg reeds de dertig beloofde kroonen in uw bezit.
Zonder vertoeven liet Frans zich een lynwaden laken omwinden, waerna Zakvriend hem tot by het venster droeg en hem den man, welke in de Schelde met een boot wachtte, overhandigde. Deze, in welken gewis de lezer den Duitscher zal herkend hebben, roeide met onvermoeiden yver voort en scheen zich om niets te bekommeren; spoedig den vlaemschen oever te bereiken, scheen zyn eenigste doel.
Het geklots der riemen op het water had hem niet toegelaten de bewegingen te bemerken, welke Frans gemaekt had, om zich van het linnen te ontdoen. Deze stond nu achter hem, en hem op den schouder tikkende, vroeg hy:
- Zeg eens, vriend, is onze reis haest ten einde? ik ben niet gewoon op het water te leven, en begin my hier verduiveld te vervelen.
- Frans!... gy hier! - gilde de roeijer.
- Het schynt dat u dit verwondert? my niet, beste vriend; maer ik ben toch nieuwsgierig om te weten, waer gy met myne verloofde henen wildet. Vertel my dit eens spoedig, ik brand van verlangen om dit te kennen.
- Zwyg, Frans, zwyg! - morde de andere.
- Ha! ha! gy beeft, omdat gy een lafaerd zyt, - riep Frans van woede trillende. - Ha! gy bemindet Helena; gy wist dat ik haer en zy my beminde en zy dus nooit de uwe kon worden, en gy naemt het besluit haer my te outrooven! En terwyl dit alles in uw brein gloeide, druktet gy my de hand, en noemdet gy my uw vriend.... en ik geloofde aen de vriendschap van zulk een snoodaerd, ha! ha! ha!....
| |
| |
- Zwyg Frans, zwyg... gy bedriegt u, vriend...
- Ha! vriend... - riep Frans, meer en meer buiten zich zelven met een spottenden lach, - vriend!... Gy zyt een valschaerd en dit zy uw loon, daer! - En verwoed plofte hy hem zyne dagge in het lyf.
De Duitscher liet een luiden schreeuw en viel achterover in de Schelde. Frans verschrikte op eens: achter zich hoorde hy het geplas van riemen en hy dacht in de duisternis een vaertuig te zien naderen. Hy wendde zyne boot met haest en vrees naer de zyde der stad.
| |
IV.
De woon van Jan Zakvriend, was een laeg bouwvallig huisje, welkers afgebrokkelde muren, van schildering en kalk gansch ontdaen, de bloote aschgrauwe steenen aen het oog des voorbygangers zichtbaer lieten; slechts weinige halfverbroken ruiten waren in de versleten vensterramen te bespeuren en alles duidde aen, dat die ellendige wooning de schuilplaets van armoede of wel van lage misdaed was. In eene kleine morsige kamer, welke uitzicht op de Schelde gaf, lag Helena op een rustbed uitgestrekt en naest hare sponde zat Jan, haer halsstarrig aenschouwende.
Het was er alles stil; slechts hoorde men van buiten het naer en vreeselyk golfgeklots aen het geloei eens snerpenden winds gepaerd. In deze omstandigheid scheen dit aen Jan, welke anders niet bygeloovig was, een yselyk en helsch muzyk.
De jonge maegd lag in eenen diepen slaep gedompeld en scheen meer eene doode dan eene levende gelyk; haer aengezicht was bleek en hare lippen blauw; heure blonde lokken waren niet opgeschikt, maer golfden in wanorde over de bedsponde. Zy sliep, en nogtans waren heure oogen niet gesloten. Dit alles gaf aen het anders zoo lieve meisje een schrikinboezemend voorkomen. Jan moest dit zeker ook gevoelen; want op eens, alsof hy dit
| |
| |
gezicht niet kon verdragen, wendde hy zyne oogen van dit yselyk schouwspel af. Er woelde iets in zyn binnenste, dat hy aen zichzelven niet kon uitleggen. Het scheen hem dat de maegd hem toeriep: - Moordenaer..... schaker..... moordenaer..... - en nogtans, hy zag haer daer voor zich zonder bewustzyn liggen, hy kon zich niet uitleggen wie hem die woorden toeriep. Hy begreep niet, dat het de folterende stemme van zyn misdadig geweten was.
Niet lang duerde het echter, of Helena ontwaekte gansch; zy hief het hoofd op en keek verwilderd in het ronde.
- Waer ben ik?.... God! wie zyt gy?.... - waren hare eerste vragen.
- Stel u gerust, jonkvrouw; aenstonds zal mynheer Frans hier wezen, - antwoordde Jan.
- Frans! - mompelde het meisje, - Frans..... wacht eens..... wat was het ook weêr?.... Frans..... o God!.... nu herinner ik my alles..... Hy is gekwetst. Gy zyt het die my tot hem leiden moest..... maer hoe kom ik hier? Spreek, is hy dood?.... Neen, niet waer. Zeg my neen..... maer antwoord my dan. Om Godeswil help my uit die verschrikkelyke onwetendheid..... Spreek, aerzel niet..... is hy dood?
- Slechts een stond geduld, mejuffer, ik bid u, en hy zal u zelf hier komen vinden.
- Hoe! hy zal my zelf komen vinden? Is hy dan niet gewond?
- Neen, jonkvrouw, neen.
- Gy zegdet my nogtans.....
- Dit is een geheim dat hy u zelf zal verklaren. Zie liever.....
En werkelyk Frans kwam langs het raem der kamer binnen gesprongen, snelde in allerhaest naer Helena, vloog haer in de armen en zoende haer vurig. Na elkander eenige stonden aen de borst geprangd te hebben, sprak het meisje:
- Wat ben ik gelukkig, Frans, nu ik u wederzie; thans is al myn leed vergeten. Maer, er zyn zaken voorgevallen, waerin ik, zoo my voorkomt, eene byzondere rol speel en waervan ik vooralsnu nog onwetende ben; kunt gy my de oplossing van dit raedsel geven?
| |
| |
- Dit kan ik, melieve; maer vooreerst, zeg my, gevoelt gy u wel kalm genoeg om die openbaring te hooren?
- O ja, ik ben rustig en kalm; vertel het my ras.
- Welaen, luister dan.
En Frans begon het voorgevallene aen zyne verloofde te verhalen. Zoo lang de jongeling sprak, luisterde zy aendachtig; maer niet zoohaest had hy geeindigd, of zy borst in tranen los, sloeg hare armen rond den hals haers minnaers en sprak:
- Dan heeft men ons willen scheiden.... dan heeft men my van u willen rukken..... en de snoodaerd die het deed, noemde zich uw vriend. O, Frans.... hy was een helsche schynvriend.
Op dit oogenblik dreunde de straetdeur onder een zwaer geklop.
- Wat wil dit zeggen? weet gy wie ons op zulk een ontydig uer komt bezoeken? - vroeg Frans haestig.
Maer vooraleer Zakvriend den tyd had deze vraeg te beantwoorden, werd het geklop van buiten herhaeld en deze mael veel luider en ruwer dan te voren.
- Een weinig geduld! - schreeuwde Jan, - een weinig geduld! ik kom reeds, hier ben ik.
En op eigen stond liep hy tot de deur en vroeg:
- Wie klopt daer zoo laet?
- In den name der wet, doe open! - kreeg hy ten antwoord.
- Gy misgrypt u, heeren, - antwoordde Jan; - gy zyt aen de wooning eens eerlyken burgers.
- Open ons of wy dringen binnen met geweld, - sprak dezelfde geregtsdienaer.
- Maer heeren..... - stamelde Jan.
Voor hy den tyd had er nog iets by te voegen, hoorde men een zwaer gebons op de deur, alsof men dezelve uit hare hangsels wilde rukken. Om dit te verhoeden, haestte Jan zich dezelve zoo spoedig mogelyk te openen. Zes stadssoldaten traden binnen, gevolgd van een klein dik mannetje, welk niemand anders dan de schout was.
- Uw naem is Jan Van Houte gezeid Jan Zakvriend, niet waer?
- Ja heer, - was het antwoord.
| |
| |
- Dan zyt gy myn gevangene! - en hy deed een teeken aen de soldaten, welke zich aenstonds van hem meester maekten.
- Maer... waermede beschuldigt men my dan? - vroeg Jan.
- Dit zal men u op eene andere plaets nader verklaren; maer, zeg eens, zyn er nog andere persoonen in deze wooning?
- Neen heer... ja toch... neen... - prevelde Zakvriend, in zyne verwarring niet wetende wat antwoorden.
- Ha! ha! vreedzame burger, gy zoekt ons te misleiden. Wacht een weinig wy gaen huiszoeking doen. - En zich tot de soldaten keerende voegde hy er by: - Dat vier mannen my volgen.
Dadelyk traden vier mannen vooruit en volgden den schout, welke zich naer het vertrek begaf, waerin wy Frans en Helena gelaten hebben.
- Gy hier, heer van Laere! - sprak de schout zoohaest hy de kamer binnen trad; - wie had dit kunnen denken; twee vliegen met eenen klap te vangen, zoo als ons oude spreekwoord zegt. Nu ja, gy zyt een brave jongeling; ik heb dit meer dan eens gezegd; op myn woord, gy spaert my een vry lange weg, en het is reeds laet; en wat meer is, men zegt dat tegenwoordig de straten wat onveilig beginnen te worden, schoon ik niet weet waer aen dit schort.....
De klapzieke schout zou zeker nog vry langer gebabbeld hebben, zoo Frans hem in zyne alleenspraek niet onderbroken had door een:
- Wat wil dit alles beduiden, heer schout?
- Vergeef my, jonker, maer.... want....
- In Godes naem, heer schout, zeg my ronduit wat gy verlangt.
- Jonker van Laere, gelief my uwen degen te overhandigen.
Terwyl hy dit zegde, had hy zich op de punten der voeten verheven, den arm in de zyde gezet en waende zich ruim eenen halven schout grooter.
- Nooit, heer schout, nooit! - schreeuwde de jongeling, - myn degen zal my niet verlaten dan met het leven!
- Ha, ha, jonker! - sprak het klein dik mannetje, met eene
| |
| |
eenigzins schrille stem, - weet ge wel dat rebellie tegen de overheid, gestraft wordt met....
- Geef hem uw degen, Frans, - sprak het meisje, - dan zal hy ons met vrede laten.
- Nooit, nooit, melieve; een edelman en een degen zyn onafscheidbaer, zoo lang de eerste een vryman is.
- En wie zegt u, - vroeg de kleine schout, - dat gy een vryman zyt?
- Ik, - antwoordde Frans.
- Maer ik niet, - sprak de schout, en zich tot de soldaten keerende riep hy hun toe met eene stem, welke getuigde dat de spreker bewust was van de plaets die hy bekleedde:
- Mannen, neemt den jonker gevangen.
- Hemel! - zuchtte Helena.
Op het door den schout gegeven bevel, waren de soldaten oogenblikkelyk tot by Frans gesprongen; doch het klein dik mannetje had gansch het tegenovergestelde gedaen en was by de deur des vertreks eene plaets gaen zoeken. Welligt had hy dit gedaen om, zoo Frans zich tegenstelde en de overhand behaelde, blyken te geven van den moed, welke zyne beenen bezielde; hy had er nogtans geene moeite mede, de moedige schout, want de jongeling, zich een oogenblik bedacht hebbende, keerde zich tot hem en vroeg:
- Heer schout, gy zegt dat ik uw gevangene ben; ik wil geenen tegenstand bieden, ik zal u volgen. Vraegt gy mynen degen nog?
- Ongetwyfeld jonker, - antwoordde de schout.
- Daer, neem hem, - sprak Frans, terwyl hy hem denzelven overhandigde; - maer gedenk dat gy op het einde den last zult dragen.
- Zoo gy onschuldig zyt, zal men u in vryheid stellen. Alleen de moordenaer van Ludwig Funck moet den last dragen, jonkheer, - zegde de schout.
- God!... wat zegt gy? - gilde Frans.
- Ons ongeluk is nog niet ten einde! - morde Helena.
| |
| |
En beide schenen als door Gods geduchten bliksem getroffen. Zy aenschouwden elkander met blikken welke van angst en wreede teleurstelling getuigden en de bywezenden, die geen steenen hart onder de kleederen droegen, een diep medelyden voor de twee ongelukkige wezens inboezemde. Zoo bleven zy eenigen tyd elkander in dezelfde houding aenstaren; doch eensklaps sprak de jonker op langzamen en eenigzins mistroostigen toon, terwyl hy een liefdevollen blik op het meisje wierp:
- Heb moed, Helena, na elken storm volgt kalmte; zoo ook zal het met ons gaen: zoo haest men zal gezien hebben dat men eene misgreep begaen heeft, zal men my u wedergeven; morgen reeds zal men my in vryheid stellen.
Helena sprak geen woord: haer gemoed was te fel geschokt, zy had te bittere slagen onderstaen, om langer van hare denkvermogens te kunnen gebruik maken en terwyl de grillige fortuin, met hare yzeren klauwen, loodzwaer op hare schouders drukte, vermogt zy niet dan gedwee het hoofd te bukken en haer hartewee in folterende tranen uit te storten.
Ongelukkig meisje.....................................
Middelerwyl, maekten de soldaten zich gereed, om met hunne gevangenen te vertrekken. Frans keerde zich nog eens tot haer en plaetste een brandenden zoen, misschien de laetste, op haer voorhoofd, drukte hare hand hartelyk in de zyne, terwyl hy haer zachtjes toelispelde:
- Tot morgen melieve... vaerwel Helena! - en zich tot den schout wendende, voegde hy er by:
- Mynheer ik ben gereed u te volgen.
Onmiddelyk nam hy plaets te midden der soldatenrei, en oogenblikkenlyk verlieten allen de wooning van Zakvriend.
| |
| |
| |
V.
Op den 27 der zelfde maend Mei, was de gansche stad, reeds van den vroegen morgen, in rep en roer. De straten waren met eene buitengewoone menigte burgers vervuld, welke zich meest allen naer de zyde van het Steen en der Vierschare begaven; want dien dag zou Frans van Laere en Jan Zakvriend, beschuldigd van eenen moord op den duitschen koopman Ludwig Funck te hebben willen plegen, voor de wethouders verschynen. Het verschil van stand dat bestond tusschen de twee beschuldigden, de vriendschap welke Ludwig en Frans vroeger verbond, de omstandigheden die dezen moord hadden vergezeld en het geheim dat over alles verspreid lag, had de nieuwsgierigheid van elkeen gaende gemaekt.
Regt voor de Vierschare, stond er op dien dag een hoop burgers, welke duchtig over de teregtstelling aen het redekavelen waren.
- Dat zy ter dood zullen veroordeeld worden, is zeker, - sprak een der mannen welken men aen het gereedschap, dat hy in de hand droeg, gemakkelyk voor eenen metser kon erkennen; - want de meid van den schout heeft het gisteren zelf, in den winkel over de deur verteld; zoo dat er niet aen te twyfelen valt.
- Ja maer, dit is zoo zeker nog niet; er zyn immers geene getuigen? - vroeg een struische beenhouwer, met witten voorschoot om het lyf en hooge wollen kousen aen de beenen.
- Geene getuigen! - hernam de eerste spreker, - geene getuigen! wel zeker; wat zegt dan de boot welke men nog voor de wooning van Zakvriend heeft vinden liggen? En de dagge die daer in lag, en waer de naem van jonker van Laere op geprent stond? En ooggetuigen zyn er ook: de visschers die het lichaem uit de Schelde opvischten hebben den moord zien plegen.
- Dat is wat anders, en daermeê verandert de zaek gansch, - antwoordde de beenhouwer.
| |
| |
Eene beweging welke eensklaps tusschen de volksmenigte plaets greep, met het verwarde geroep van: - daer zyn ze, daer zyn ze, ze komen uit het Steen, men brengt ze ter Vierschare! - dreef de gevormde hoopen uiteen en elk liep om het meest, om de gevangenen goed van naby te kunnen aenschouwen.
Terwyl dit alles gebeurde, greep er een tooneel van een gansch anderen aerd plaets in de wooning des Duitschers.
Zoo als men uit de woorden des metsers heeft kunnen verstaen was Ludwig Funck, door eenige visschers gered geworden. Daer hy, ofschoon men voor zyn leven vreesde, slechts zwaer gewond was, had men hem naer zyne wooning gebragt. Door de onophoudende zorgen der geneesheeren was zyn leven behouden geworden; doch daer men voor eenen inval beducht was, had men hem geboden zyne kamer niet te verlaten, en zelfs niemand wie het ook mogte wezen, met hem te laten spreken.
Op dien dag was hy echter reeds vroeg in den morgen opgestaen, en had zich voor eene schryftafel nedergezet. Meermalen had hy eene pen in de hand genomen, eenige papieren voor zich gelegd en dezelve volgeschreven; doch telkens als dit gedaen was, had hy ze oogenblikkelyk verscheurd en van zich geworpen.
Zoo had hy zich reeds een geruimen tyd onledig gehouden, toen een zwaer gerucht hem in die bezigheid kwam stooren. Een verward geschreeuw van stemmen klonk hem in de ooren; werktuigelyk legde hy de pen neder en luisterde aendachtig om de oorzaek van dit gerucht te vernemen.
Op eens werd de deur geopend, en een man, zich uit de handen zyns knechts losrukkende, sprong de kamer binnen, terwyl hy uitriep:
- Mynheer, red myn zoon, red Frans!
- Wie gaf u oorlof, heerschap, om deze kamer binnen te dringen? - vroeg Ludwig kalm.
- Red myn zoon, mynheer; hy moet ter Vierschare verschynen.
- Ik weet dit zeer goed, - antwoordde Ludwig kalm, - maer dit verschoont u niet, my hier te komen stooren.
| |
| |
- Maer hy zal ter dood veroordeeld worden.
- Hy heeft die straffe verdiend, mynheer. Hy is pligtig.
- Maer gy kunt hem redden, - smeekte de oude van Laere, want het was niemand anders.
- Hy was myn moordenaer, hy zal sterven.
- God! myn Frans.... sterven.... Myn eenig kind als een ellendige aen de galg geknoopt zien.... O! mynheer, wees uwer vriendschap indachtig! geef hem my terug! om Gods wille, red hem!
Ludwig bleef een oogenblik denkend staen, en:
- Zit neêr, mynheer, - gebood hy aen den vader van Frans.
Doch deze zonder hier acht op te slaen, ging altoos met zyne smeekingen voort. Nog eens gebood Ludwig hem neder te zitten, waer aen de andere dan eindelyk voldeed.
Ludwig zag hem strak in de oogen en vroeg:
- Gy moet uwen zoon dan wel zeer beminnen, dat gy my durft verzoeken hem te redden?
- Mynheer, hy is my eenig kind! - snikte van Laere.
- Gy zoudt nogtans niet moeten smeeken, want gy zelf hebt zyn ongeluk gewild.
- Ik..... Ik.....
- Ja gy, heer van Laere: herinnert gy u den avond van 3 Mei niet meer? - sprak Ludwig.
- Wat..... wat wilt gy zeggen?.... - vroeg Frans' vader verschrikt.
- Niets; maer kunt ge my de namen niet noemen van twee persoonen, welke op dien avond digt tegen den kerkhofmuer stonden en in eene zeer geheimzinnige samenspraek gewikkeld waren?
- Hemel!.... ge weet!.... - stotterde van Laere.
- Niets vriend, niets, als dat een dier ellendigen zeer sterk op u geleek en zyne stemme juist denzelfden klank had als de uwe.
- God! myn zoon zal sterven!
- Gy beeft?....
- Genoeg mynheer, genoeg, ik bid u..... spaer my.....
- Gy schynt hen te kennen? luister: als dit zoo is, wil ik u
| |
| |
vertellen wat zy zegden. ‘Twee honderd kroonen worden uwe belooning, zoo gy de nicht van den ouden Van Borsel, nog heden kunt oplichten, en haer van het leven berooft’ sprak de eene. Zyn makker stemde toe.
- Ik ben verloren! - gilde van Laere.
- Zoo gy hem niet kent, zal ik u zeggen, wie die man was, - sprak Ludwig.
- Genoeg, mynheer, genoeg! Vergiffenis, ik bid u! Frans wilde zich zonder myne toestemming verloven.....
- En daerom wildet gy als een ellendeling, u op een onschuldig meisje wreken, met haer het leven te ontnemen?
- O! ik ben pligtig; maer hy, hy, myn Frans is onschuldig! - stotterde van Laere.
- Ik had uwe samenspraek afgeluisterd, - ging de Duitscher voort, - en wilde haer redden, met haer op myn buitengoed, dat ik over de Schelde heb, te brengen; doch op het oogenblik dat ik haer verlosser ging worden, werd hy myn moordenaer.
- Maer, mynheer, myn zoon was onbewust van uwe inzichten.
- Een moordenaer heeft den dood verdiend.
- O red hem! Om Gods wille, red hem!
- Nooit, hy is pligtig; hy zal sterven. De galg wacht hem, - antwoordde Ludwig.
- Laet hem leven..... hy is myn zoon..... ik bemin hem zoo zeer..... ik ben zyn vader..... ik wil zyne plaets nemen.... maer myn Frans.....
- Welaen, - sprak de Duitscher, na eenige stonden zwygens, - ik zal hem redden; op eene voorwaerde nogtans. Stemt gy in het huwelyk van uwen zoon met jonkvrouw Helena toe?
- Maer, zy is niet edel.....
- Stemt gy toe, ja of neen?
- Maer dit kan niet zyn..... zy.....
- Zoo gy uwen zoon waerlyk bemint, zult gy weten wat uw antwoord wezen moet, en daeraen zal ik kennen of gy berouw over uwe misdaed hebt. Stemt gy toe? Ja, hy leeft, neen, dan wacht hem de galg.
| |
| |
- Welaen..... zoo gy het wilt..... ik stem toe.
- Uw zoon is gered, - antwoordde de Duitscher.
- Dank, mynheer, heb dank! - snikte van Laere en niet wetende hoe dien te betuigen, vatte hy de hand van Ludwig en kuste dezelve vurig, terwyl hy die met zyne tranen bevochtigde.
Deze verzocht nu den ouderling hem alleen te laten, waer aen Frans' vader voldeed. Slechts eenige oogenblikken verwylde Ludwig, waerna hy ook de kamer verliet.
Intusschen stonden de twee beschuldigden voor de Vierschare.
- Gy blyft dus loochenen jonker van Laere, dat gy schuldig zyt? - vroeg de schout.
- Aen moord, ja! - was het kortbondig antwoord.
- En deze dagge, waerop uw naem gegriffeld staet? - vroeg hy wederom, terwyl hy een moordtuig van dien aerd toonde.
- Getuigt niets! - sprak eene stem uit de menigte, terwyl er tusschen de volksscharen eene beweging plaets greep.
- Wie zyt gy, die hier het geregt komt stooren? - vroeg de schout op plegtigen toon.
En op het zelfde oogenblik vertoonde zich voor de wethouders een man, op wiens vermagerd gelaet, het lyden zyn zegel geprint had.
- Ludwig! - gilde Frans.
- De onbekende jonker! - stotterde Zakvriend en hy viel als verpletterd op de steenen bank, welke achter hem stond.
Hy die zoo op eens onverwacht in hun midden verscheen, was werkelyk niemand anders dan de duitsche koopman.
- Wat is dit!... gy hier! - sprak de schout, - genezen!...
- Genoeg om u te komen zeggen dat deze twee menschen onschuldig zyn, - antwoordde Ludwig.
- Dan zal men hen in vryheid stellen, - zegde de schout. - Maer deze dagge?...
- Getuigt niets, heb ik u reeds gezegd.
- Maer... heerschap, wie is dan de pligtige? - vroeg wederom de onvermoeijelyke schout.
- Dit is aen God en my alleen bekend, - was het antwoord
| |
| |
van Ludwig, welke met elk woord, de onderzoekingen des schouts verydelde.
Deze het eventwel nog niet opgevende hervatte:
- Maer heerschap, de visschers, die u opvischten, zoodra gy in het water gevallen waert, hebben de boot naer de wooning van Jan Van Houte zien keeren.
- En weet ik niet beter dan de visschers, wie in de boot was?
De schout, ziende dat het hem onmogelyk was de pligtigen te doen kennen, en overtuigd van de onschuld der twee beschuldigden, gaf eindelyk het bevel, hen in vryheid te stellen. Oogenblikkelyk werd dit ten uitvoer gebragt. De twee vrienden vlogen in elkanders armen en omhelsden zich vurig onder het gejuich der menigte.
- Wat heb ik ongelukkige gedaen? - snikte Frans, terwyl hem de tranen over de wangen rolden.
- Vriend, uwe verloofde wacht u, - was het antwoord van Ludwig. - Uw vader stemt toe in het huwelyk tusschen u en uwe Helena.
|
|
Auteursrechtvrij