Het Taelverbond. Jaargang 3

[p. 600]

Boekbeoordeelingen.

1. Muzenalbum (,) letterkundig jaerboekje voor 1848. Zesde jaergang. Antwerpen. J. Deleau-Van Assche. 1848. 167 bl. in-12^o.
2. Maria van Burgonje, tydvak uit de geschiedenis van ons vaderland, door Michiel J.-T. Vandervoort. Brussel. C.-J.-A. Greuse, drukker en boekverkooper. 1847. 304 bl. in-8^o.

Het zal u, lezers, welligt zonderling voorgekomen zyn, dat wy u niet reeds in de voorgaende aflevering van het Taelverbond de voortzetting der samenspraek over de Jaerboekjes hebben medegedeeld. Doch, het is waerachtig onze schuld niet: de gryze letterkundige en de jeugdige freule hebben geen enkel woordje over het Muzenalbum willen zeggen, en halen telken male dat wy het gesprek langs dien boeg wenden willen, medelydend de schouders op. Dat is toch erg, niet waer? en maekt geenszins uwe noch myne rekening, lezer: immers er staet op bladzyde 437 van dezen jaergang des Taelverbonds duidelyk en in groote, schoone letters gedrukt: Boekbeoordeelingen, nederduitsch letterkundig jaerboekje, enz., Muzenalbum, enz., en men zou ons zoo maer stout weg in den steek laten, wat het Muzenalbum geldt! Neen, dat mag in allen gevalle niet zyn, en wy bevinden ons derhalve dan weder in de noodzakelykheid zelven de drooge, hatelyke taek van recensent op ons te nemen, hoe gaerne wy er ons ditmael van ontslagen zouden gezien hebben. En nogtans, wy moeten het met pyn bekennen, hadden onze recensent, en onze recensentin zulk groot ongelyk niet de schouders medelydend op te halen; trouwens wie zou er niet wrevelig een bundel uit de handen laten vallen, die de beste letterkundige voortbrengselen der Antwerpsche Schryvers zou moeten bevatten, en waerin men integendeel eene plaets, ja wel de eereplaets! aen proza zoo als Michiel de zilverdryver, door den heer Nys heeft ingeruimd! Wie toch zag er ooit een onder alle opzichten gebrekkelyker samenweefsel dan die Michiel de zilverdryver, armzalig van vinding, armzalig van styl, armzalig van tael. Men vindt in dit stuk baldadige droomen, die om eene wieg zweemden, eene arme weeze dat geene ouders meer heeft, en menschen met klamme gemoederen, die schynden, ja schynden, te raden dat de heer Karel Nys een ellendig schryvelaer is! Et sex centi alii, alles ter plaetsen te lezen, en

[p. 601]

helaes, te lang om te melden. - Doch, lezers, vliegen wy over al die schoonheden: Dichter Em. Mertens

Die zoo hoog gestegen op Parnas,

De nederlantsche tael van d'eene aen d'andere as
Uitbreidde

mogte jaloersch worden, wanneer wy zoo lang by zynen verdienstvollen kunstbroeder verwylen, en zyne eigene prullen geen enkelen oogslag waerdig keuren.

Wy zeggen het in gemoede: wil men van het Muzenalbum een kinderalbum maken, zoo kan men het niet beter aenleggen; wil men onze jonge litteratuer by iedereen, ja by den domste, belachelyk maken, zoo moet men maer aldus te werk gaen! Gaet dan maer voort voor de regten uwer duerbare spraek luide te schreeuwen en ten allen kanten het gestereotypeerde: onze moedertael hoeft in rykdom en kracht, enz., enz., enz., voor geene andere te wyken, uit te bazuinen en discht ten bewyze eenige bedden en verzenmakeryen op en men zal u te regt voor gek aenzien.

En nu een woord over de bydragen van mannen, die ons toch iets goeds konden leveren: over den heer Th. Van Ryswyck, by voorbeeld. Die dichter gaf geen enkel, zyner waerdig vers. Minnen, drinken en rooken, De verliefde drenkelingen, Ruiterslied en 's Levens overvaert, bezitten verdiensten; maer welke afstand tusschen deze dichtjes en vroegere meesterstukjes van den geliefkoosden volksdichter! Wanneer men den naem van Th. Van Ryswyck voert is het een pligt andere zangen aen het publiek te bieden. Deze echter zyn de beste stukken, die van den heer Th. V.R. opgenomen zyn, want de twee andere Voorzanglied (?) en het gedicht Den heer Stallaert opgedragen, zyn beneden de kritiek.

De heer Van Duyse leverde drie stukken: een gevoelvol volksliedeken: de Arme Tjake, eene schoone alkaïsche ode: de priester, en Gelukkige Jan, die geenszins gelukkig behandeld is.

De bydragen van de heeren Dautzenberg, Boucquillon en Verspreeuwen zyn, zoo als altyd, bevallig. Natuerontwaken van den eerste is een niet onaerdig staeltje van maleischen dichtvorm. Het volgende van den zelfden schryver geven wy als een toevoegsel aen ons artikel over de alliteratie¹:

Louter stralen, louter licht

Over louter lenteloover,

Bergen, dalen, vergezicht,

Alles vol getoover.

1 Zie bladz. 257 van den loopenden jaergang des Taelverbonds.

[p. 602]

 

Liefdelonken, liefdevuer,

 

Liefdelachjes allerwegen,

 

Liefdevonken, als ik gluer,

 

Tintlen lief my tegen.

 

 

 

Lentelust en liefde leeft,

 

Leve in langen luister,

 

Wie ze bluscht of laf begeeft,

 

Dale in 't helle duister.

De bloempjes op den stroom van den heer A. Snieders J^r. is eene lieve romance, welke eene plaets verdient onder de elders opgenomen voortreffelyke stukjes des dichters, in dit vak. 't Was mis van den zelfden, is eene echt luimige vertelling.

Mevrouw Van Ackere en de heer Rogghé hadden toch wel iets beters mogen geven.

Van al de overige rymen¹ die de bundel bevat, zwygen wy liefst.

Met de prozastukken ziet het er insgelyks slim uit. Twee nogtans: Roosje Kerel en Treetje Bierman door Van Biesbrouck, en een Oude Kunstenaer door Lod. Gerrits, verdienen gelezen te worden: het eerste is goed verteld en het tweede bevat treffende plaetsen.

En hiermede Muzenalbum, vaerwel tot het toekomende jaer en tracht er dan zoo slordig en arm niet meer uit te zien.

2. De Vaderlandsche Geschiedenis, die onuitputbare bron van beschaving, die prikkel tot nationale grootheid en eigendommelykheid, vond tot hiertoe in België weinige schryvers, welke het volk met hare schoone gebeurtenissen, in deszelfs eigen tale, bekend maekten. Wy hebben, wel is waer, eenige historische romans; doch onze letterkunde, en het verheugt ons innig zulks te mogen zeggen, is reeds tot die hoogte gestegen dat menig lezer ernstigere voortbrengselen vraegt, waerin het verdichte met het ware niet meer samengeweefd zy. Nogtans, indien men eenige, weinig uitgebreidde schoolboeken uitzondert, bezit onze jonge litteratuer geene andere nieuwere werken over onze roemvolle voorvaderen dan degene der heeren Blommaert, David, Mertens en Torfs, en Conscience, die, hoe verdienstelyk in 't algemeen ook, niet genoegzaem zyn om den leeslust onzes publieks gantsch te bevredigen. Reeds lang wenschten wy eenige

1 Het stukje Zinnebeeld (en niet Zinnenbeeld) van den betreurden dichter Ledeganck dat het Muzenalbum, als tot dan ongedrukt, geeft, verscheen in den 2^en jaergang des Taelverbonds op bladz. 588.

[p. 603]

tydvakken der Vaderlandsche Geschiedenis afzonderlyk en in het breede behandeld te zien, en wel voornamelyk die tydvakken, waerin het Vlaemsche Volk, niet alleen ten voorbeelde aen den vlaemschen naneef maer aen de heele wereld mag gesteld worden.

De heer Michiel J.-T. Vander Voort, treedt de eerste op dien belangryken en al te lang verwaerloosden weg, met zyn werk Maria van Burgonje. Die volyverige Schryver, wien de voortgang der heilige vlaemsche zaek steeds allernauwst aen het hert heeft gelegen, heeft insgelyks gezien, welke overgroote krachten er in onze jaerboeken opgesloten zyn, om den nationalen geest te ontwikkelen. Zeker kon er geen beter tydvak dan datgene welke de heer Vander Voordt behandelt, gekozen worden: immers wie bewondert de hardnekkige, edele worsteling niet die Vlaenderen tegen Frankryk, het bewustzyn van regt en vryheid tegen snoode listen en dwingelandy, de goede, regtschapen Maria tegen den trouweloozen, heerschzuchtigen Lodewyk-den-Elfde, met voorbeeldeloozen moed volhield? Wie is er niet trotsch van helden af te stammen, om hunne burgerdeugd en warme vaderlandsliefde de wereld om beroemd?

De heer Vander Voort heeft zyne Maria van Burgonje geenzins met die ligtzinnigheid bewerkt, welke maer al te dikwils de historische schriften die op onze dagen verschynen, kenschetst: alles is er in tegendeel met geweten in behandeld; al de feiten aen goede, geloofbare bronnen geput; al de gissingen met onwederlegbare bewyzen gestaefd. Overal ontmoet men het ware karakter des reuzenstryds tusschen den franschen adel, welke de voorregten van den onedele met de voeten wilde vertrappen, en de dapperheid en opregtheid dier eenvoudige vlaemsche burgery, in welker herte dan reeds de groote grondbeginselen van vryheid en onafhankelykheid wortel hadden geschoten, terwyl, door heel het westerlyke gedeelte van Europa heen, de hatelyke feodaliteit met hare vernederende, het menschdom hoonende knevelaryen en willekeurigheden nog den looden schepter voerde.

Tot zoo verre over den grond des werks.

Het grieft ons te moeten doen opmerken dat styl en tael soms de vereischte zuiverheid niet bezitten en dat er hier en daer verwarring en onklaerheid in de voordragt heerschen; maer daerin zal, hopen wy, in eene tweede uitgave, die wy Maria van Burgonje gulhertig toewenschen, voorzien worden.

J.F.J. Heremans.