Het Taelverbond. Jaargang 3

[p. 445]

Kunst- en letternieuws.

LETTERKUNDIGE WEDSTRYDEN. - I. De maetschappy van vlaemsche letteroefening, met kenspreuk: De tael is gansch het volk, te Gent, stelde, by prysvraeg van den 12 mei 1847, ter behandeling tegen den 1ⁿ dezer, voor: Een nederlandschen zedenroman uit den tegenwoordigen tyd. - Vier uitgebreide werken, die elk ten minste 150 bladz. druks in-8^o, zouden beslaen, zyn ingekomen, namelyk:

N^o 1.	Arm en Ryk, of de geschiedenis van twee huisgezinnen. Kenspreuk: Geluk, wie durft op u nog hopen?
N^o 2.	Mynheer Luchtervelde, waerheden uit onzen tyd. Kenspreuk: Salus populi suprema lex.
N^o 3.	Vlaenderen gedurende 1845-46, 1846-47. Kenspreuk: Uit liefde tot de moedertael.
N^o 4.	De vlaemsche Burgervrouw. Kenspreuk: La bourgeoisie est la conservatrice des moeurs.

De commissie van beoordeeling in de Maetschappy: De tael is gansch het volk, bestaet uit de heeren F. Rens, voorzitter, F.A. Snellaert, bestuerlid, jonkheer Ph. Blommaert, baron Julius De Saint-Genois en J.F.J. Heremans werkende leden des genootschaps.

II. Men weet dat de Koninglyke Maetschappy van Rhetorica, De Fonteinisten, dit jaer haer viereeuwig bestaen luisterryk zal vieren. Te dier gelegenheid schreef zy, onder anderen, een letterkundigen wedstryd voor het opstellen van tooneelstukken, gedichten en redevoeringen uit. Gunstig, buiten alle verwachting, is vooral de pryskamp voor het eerste dier vakken uitgevallen, waervan men zich by het lezen der volgende opgave, zal kunnen overtuigen.

De Maetschappy heeft, op den bestemden tyd en wel voor den 1ⁿ maert, de volgende stukken op de door haer uitgeschreven prysvragen ontvangen.

Eerste afdeeling. Een oorspronkelyk drama of treurspel, van drie tot vyf bedryven, waervan het onderwerp aen de Belgische geschiedenis moet ontleend zyn.

1.	Een Treurspel in Vlaendren, drama in vyf bedryven, onder kenspreuk: Curae leves loquuntur: ingentes stupent.
2.	Jan Hyoens en Gysbrecht Matthys, of Haet en Wraek, historisch drama in vyf bedryven en acht tafereelen, onder kenspreuk: Voor Tael en Vaderland.
3.	Pieter Lanchals, of de Opstand der Vlamingen onder Maximiliaen van Oostenryk, historisch drama, in vyf bedryven. Kenspreuk: Nimia libertas fit servitus (Bal. Grac.).
4.	Baudewyn den eersten, Keizer van Constantinopel, tooneelspel in vyf bedryven en in negen veranderingen van theater. Kenspreuk: De theatersvertooningen doen ons klaer zien den handel en den gank van het menschelyk leven.
5.	Eene bladzyde uit de geschiedenis van Belgie, treurspel in drie bedryven en in verzen. Kenspreuk: Steen tot opbouw van het vlaemsch tooneel.
6.	Anna Hugonet, drama in vyf bedryven en zeven tafereelen, uit de vaderlandsche geschiedenis, gedurende de regering van Maria van Bourgonje (ten jare 1477). Kenspreuk: Tot eer van het vaderland.
7.	Jan Hyoens, historisch drama in vier bedryven en zes tafereelen. Kenspreuk: Een echte Vlaming strydt voor zyne tael en zyn vaderland.
8.	Kloekmoedigheid en Zusterliefde, of Maria van Braband, geschiedkundig

[p. 446]

	tooneelspel, in vyf bedryven, in 1276. Kenspreuk: Geen wedstryd ooit van meerder prael, dan dien voor de eed'le moedertael.
9.	Richilde, drama in vier bedryven en vyf tafereelen. Kenspreuk: La cause de la langue flamande est dans nos provinces la cause du peuple. (Flandre libérale, introduction, page 11).
10.	Jan de vierde, historisch drama in vyf bedryven. Kenspreuk: Wee hem! die leest en niet ziet wat er op 't tooneel gebeurt.
11.	Zannequin, tooneelspel, in drie bedryven en zeven tafereelen. Kenspreuk: Vlaenderen heeft ook zynen Leonidas. Op den eersten maert, en dus een dag na het bepaeld tydstip voor het inzenden der stukken, zyn nog voor deze afdeeling ingekomen:
12.	Menschenliefde, drama in vier bedryven. Kenspreuk: Zonder verbroedering geene vryheid, geen welzyn.
13.	De Geus van Gent, drama in vier bedryven. Kenspreuk: Het tooneel is de school des volks. Is nog ontvangen den 3^e maert:
14.	Childerik en Bastiana, of acht jaren ballingschap, heldenspel in vier bedryven, voorafgegaen door een voorspel. Onder kenspreuk: De zucht naer kunst is onweerstaenbaer. De drie laetstgemelde stukken te laet ingekomen zynde, kunnen, volgens de beslissing van het jury, voor de uitgeloofde pryzen niet mededingen. Nogtans zullen zy afzonderlyk worden onderzocht en aenleiding geven tot het toekennen van eenen byzonderen prys, daertoe reden bestaende.

Tweede afdeeling. Een oorspronkelyk blyspel, met of zonder zang, van een tot drie bedryven, op onze zeden en gewoonten toegepast.

Op deze prysvraeg zyn de volgende stukken ingekomen:

1^o	Moeder Sneuk of het dubbel huwelyk, blyspel met zang in twee bedryven. Onder kenspreuk: Leve de vreugd.
2^o	De verwarde schaking of de tweelingzusters en de tweelingbroeders, blyspel met zang, in twee bedryven en drie tafereelen. Kenspreuk: Om ons in de letterkunde met onze naburen gelyk te stellen, moeten wy onze moedertael beoefenen.
3^o	Clara, blyspel met zang in dry bedryven. Kenspreuk: Om den hemel te behagen Mag men geene menschen plagen.
4.	De roemzieke schilder, blyspel met zang, in twee bedryven. Kenspreuk: De wereld is een speeltooneel, Elk speelt zyn rol en krygt zyn deel. Vondel.
5.	De Tooneelliefhebbers, of de pryskamp voor uiterlyke welsprekendheid. Kenspreuk: List tegen list.
6.	Gentsche Zedeschets. Een bezoek op het vierde verdiep, blyspel met zang, in een bedryf. Kenspreuk: De menschen moeten lagchen.
7.	De Foelard, eene zedenschets van onzen tyd; blyspel met zang, in drie bedryven. Kenspreuk: Adesso e sempre.
8.	De bedrogene verleiders. Blyspel met zang, in een bedryf. Kenspreuk: De Fonteine spruit moed en leerzucht tot de kunst.
9.	De Vlaemsche Leeuwin; blyspel in drie bedryven. Kenspreuk: Waerheid.
10.	De gedaenteverwisselingen van Ovidius, blyspel met zang in één bedryf. Kenspreuk: Vr. Wat is de hoop? Antw. Eene deugd ende gave Gods... Cathechismus.
11.	Een domme Vent, blyspel met zang, in een bedryf. Kenspreuk: Het tooneel is de fakkel van verlichting.

[p. 447]

Derde Afdeeling. Poëzy. Een dichtstuk van niet min dan twee honderd verzen en ten onderwerp hebbende: De sedert vier eeuwen bestaende, en thans Koninglyke Maetschappy van Rhetorica de Fonteinisten, te Gent.

Slechts één stuk is ingekomen. Het voert tot Kenspreuk:

Dat de Fontane vliete,
Alst past bi apetite.

Na den bepaelden tyd is er nog een stuk op het zelfde onderwerp ontvangen, waervan de schryver verklaert niet ten wedstryde mede te dingen.

Vierde afdeeling. Proza. Lofrede op J.-F. Willems, in leven voorzitter der Fonteinisten.

De Maetschappy heeft drie stukken ontvangen: Het eene onder kenspreuk; Longa est vita si plena est. Seneca. Het tweede met: De muzyk is de blyde stem van God. En het derde met: Het leven van Willems was een voorbeeld van werkzaemheid, van geleerdheid, van moed en van burgerdeugd.

Lykrede van Vandevelde.

Tot regters voor de onderscheidene vakken van den letterkundigen wedstryd, door de Fonteinisten uitgeschreven, zyn benoemd, namelyk:

Voor het Drama:

De heeren Serrure, ondervoorzitter, Vervier, voorzitter der afdeeling van letterkunde. Van Parys, bestuerlid, Snellaert, Heremans, F. Rens, Ph. Blommaert, eereleden des genootschaps.

Voor het Blyspel:

De voorgemelde heeren Serrure, Vervier en Heremans, en de heeren Lemaire en Roegiers, werkende leden, Van Boekel en Van Duyse, eereleden des genootschaps.

Voor de Poëzy en Proza:

De voorgemelde heeren Serrure, Vervier, Heremans, Rens, Van Duyse, Snellaert en Blommaert.

III. Volgens ingevoerd gebruik, schreef het Vlaemsch Gezelschap te Gent, ook dit jaer een letterkundigen wedstryd uit, waerby elf, thans in beoordeeling zynde, stukken ter mededinging werden ingezonden. Er is op te merken dat dit genootschap meestal uit te Gent woonende jongelingen bestaet, die, vóór twee jaren, tydstip van deszelfs oprigting, zich met de nederduitsche letterkunde nog niet opzettelyk bezig hielden of zich tot de stille beoefening derzelve beperkten, zonder hunne voortbrengselen eenige openbaerheid te geven. Het zyn ook dezen die gewoonlyk mededingen; want de ouderen, overtuigd van de noodzakelykheid der aenmoediging, laten hun het strydperk vry. Wy hebben ons derhalve over den uitslag der medestreving dubbel te verheugen.

Wy laten hier de opgave der ingezonden stukken volgen, met aenmerking dat vooral diegene, in ernstig en luimig proza vervat van eene niet gewoone uitgebreidheid zyn, en dus van geestinspanning, overleg en aenhoudende werkzaemheid getuigen.

Ernstige Poëzy. - Vier stukken.

N^o 1.	Eenige bladzyden uit het boek eens dichters. Kenspreuk: Er staet my ook een kroon op 't hoofd, Een kroon van scherpe doornen.
N^o 2.	De Eik. Kenspreuk: Eenvoudig blyven is dat kunst?
N^o 3.	De Vlaemsche Beweging. Kenspreuk: De hoop is myn leven.
N^o 4.	De Starrenhemel. Kenspreuk: De Vlaemsche Beweging is geen ydel woord.

[p. 448]

Luimige Poëzy. - Twee stukken.

N^o 1.	Keizer Karel en de Ezel. Kenspreuk; Zal ik geen luchtkasteel gebouwd hebben?
N^o 2.	Zuchtjes van liefde. Kenspreuk: 'T is de liefde die voor goed My op heden zingen doet.

Ernstige Proza. - Drie stukken.

N^o 1.	Adof van Roekaert. Kenspreuk: Die een vlaemsch hart heeft strydt voor zyne tael.
N^o 2.	Adelheide van Poelgeest, een verhael uit de XIV^e eeuw. Kenspreuk: Ik doe wat ik kan.
N^o 3.	Het Kind der armoede. Kenspreuk: Myn land is my niet te klein, J.F. Willems.

Luimig Proza. - Twee stukken.

N^o 1.	Het Paleis der verbeelding. Kenspreuk: Zal ik geen luchtkasteel gebouwd hebben?
N^o 2.	De bekeerde Zondaer, oorspronkelyk tooneel- en blyspel met zang, in een bedryf. Kenspreuk: Deze die van hope leeft, zal door honger sterven.

De stukken, by het Vlaemsch Gezelschap ingekomen, worden door het bestuer beoordeeld.

Verschenen werken.

Te Antwerpen, by P.-E. Janssens: Myne eerste zangen, door A. Snieders J^r. - 120 bladz. in-8^o. Prys fr. 1.50.

- Te Gent, by H. Hoste: Gedichten van Nikolaas Beets. Tweede en veel vermeerderde druk. - 224 bladz. in-8^o. Prys fr. 2.00, met gegraveerden titel.

- By de weduwe Gysdaele en zoon: Ridder Geeraerd, roman uit de middeleeuwen, en het Hellefeest, fantazy, door Pieter Geiregat. - 240 bladz. in-8^o. Prys fr. 1.50.

- By dezelfde: Geregtigheid van Boudewyn Hapkin, graef van Vlaenderen, door J.-S. Van Doosselaere.

- Te Brussel, by F. Marchal: Een Hartstogt, vervlaemscht blyspel met zang, in een bedryf, door F.C.A. Willems.

Karel en Robrecht, vervlaemscht volksdrama, met zang in één bedryf, door denzelfden.

Door dezen drukker worden, als ter pers liggend aengekondigd: De Eerepost, blyspel met zang in een bedryf, vrye navolging door F.C.A. Willems, en Anna of de molenaer van Oud-Turnhout, vervlaemscht blyspel in een bedryf, door E. Stroobant.

- Te Audenaerde, by Gommar De Vos: 5^e en 6^e aflevering van de Audenaerdsche Mengelingen, uitgegeven door Lod. Van Lerberghe, archivarius der stad, en Jozef Ronsse, adv., onder medewerking van den heere J. Ketele, eer-archivarius. Audenaerde (1846).

Met deze afleveringen is het tweede deel van dit boekdeel volledig. Het bevat een aental belangryke mededeelingen uit oorkonden over krygszaken en inlandsche beroerten (van den jare 1467-1790), Verscheidenheden, Bewyzen voor geslachtkunde (onder anderen op de bekende moeder der landvoogdesse Margaretha van Parma), alsmede Grafschriften.