Het Taelverbond. Jaargang 3

[p. 429]

De stopnaelde,
vertelsel van Andersen,
Onmiddellik uit het deensch vertaeld¹.

Daer was eens eene stopnaelde, die was zoo fyn, dat ze zich inbéldde dat ze eene naeinaelde was.

‘Ziet maer toe, wat ge vasthoudt!’ zeide ze tot de vingers, die heur opnamen. ‘Verliest me niet! val ik op den vloer, dan ben ik in staet van nimmer wedergevonden te worden, zoo fyn ben ik.’

‘Daer is middel toe!’ zeiden de vingers, en ze klemden haer om 't lyf.

‘Ziet je, ik kom met myn gevolg!’ zei de stopnaeld en ze sleepte 'nen langen draed achter zich, maer hy en had toch geenen knoop.

1 Dit vertelsel, gelyk eenige andere, die wy in de naestvolgende afleveringen zullen geven, is eerst in de derde, over zes maenden te Koopenhagen verschenen, uitgave van Andersen's Nye Eventyr opgenomen en is, onzes wetens, in 't hoogduitsch nog niet vertaeld. Om de eigenaerdige naïveteit der deensche tale volkomen weder te geven, hebben wy hier en daer het dialekt van Oost-Braband gebruikt. Dat de stopnaelde hier het zinnebeeld des hoogmoeds is, zal de lezer gemakkelyk verstaen.

[p. 430]

De vingers stuerden de naelde juist tegen der keukenmeid pantoffel, waer het overleêr van gescheurd was en nu moest samengenaeid worden.

‘Dat is een gemeene arbeid!’ zei de stopnaeld. ‘Ik en ga er nooit door, ik knak, ik knak!’ - en waerlik knakte ze. ‘Heb ik het ni' gezeid?’ voer ze voort, ‘ik ben te fyn!’

Nu en deugt ze tot niets, meinden de vingers, maer ze moest toch dienen; en de keukenmeid liet lak op haer druppen, en stak ze van voren in heuren halsdoek.

‘Zie, nu ben ik eene borstnaelde!’ zei de stopnaeld, ‘ik wist immers dat ik tot eere zou komen. As men iet is, dan blyft men altyd iet!’ en zoo loeg ze inwendig, want men kan nooit uitwendig aen eene stopnaeld zien, dat ze lacht. Ze zat er nu zoo fier, als of ze per koets reed en zag styf naer alle kanten heen.

‘Mag ik de eer hebben te vragen of ge van goud zyt?’ vroeg ze de knopspelde, die heure naburinne was. ‘Ge hebt een schoon uitzien en een eigen hoofd, maer klein is het toch! Ge moet zien dat het wast, want niet ieder een kan op het uiteinde gelakt worden!’ en zoo verhief zich de stopnaeld zoo hoogmoedig in de wereld, dat ze van den halsdoek in de gote viel, juist als de keukenmeid uitspoelde.

‘Nu gaen we op reis!’ zei de stopnaeld, ‘als ik maer ni' weg en blyve!’ maer ze bleef weg.

‘Ik ben te fyn veur deze wereld!’ zei ze, terwyl ze in de straetgote zat. ‘Ik heb myn goed bewustzyn en dat is altyd een klein vergenoegen!’ en zoo hield de stopnaeld zich rank en verloor heure goede humeur niet.

En er zeilde allerlei over haer heen, pinnen, stroohalmen, gazettensnippertjes. ‘Zie, hoe ze zeilen!’ zei de stopnaeld. ‘Ze 'n weten niet wat 'er onder hen stékt. Ik steke, ik zit hier. Zie, daer gaet nu eene pinne, die denkt op geen ander ding in de wereld dan op “pinne” dat is op haer zelve. Daer zwemt een stoohalmken, zie hoe het zwaeit, hoe het draeit! Denk niet zoo zeer op di zelven, jongen, du kost di tegen de steenen stooten! - Daer zwemt eene gazette! Vergeten is wat 'er in staet, en toch verbreidt ze zich! -

[p. 431]

Ik zitte geduldig en stil; ik weet wat ik ben, en wat ik ben blyv' ik!’

Eens was er iet, dat overheerlik en schoon digt by heur glanste; ze meinde dat het een diamant was, maer het was eene fleschscherve; en daer ze blonk, zoo sprak de stopnaeld tot dezelve, zich als borsnaelde te kennen gevende: ‘Ge zyt zeker een diamant?’ - ‘Ja, ik ben iets zoodanigs!’ En dus waende de eene van de andere, dat ze waerlik kostbaer was; verder spraken ze over de hoogmoedigheid der wereld.

‘Ja, ik heb in een doosken by eene juffrouw gewoond,’ zei de stopnaeld, ‘en die juffrouw was keukenmeid; ze had aen ieder hand vyf vingers, maer iet verwaend en ydel, gelyk die vyf vingers, heb ik myn leven ni' gekend; ze waren maer daer om me te houden, me uit het doosken te nemen en weêr in 't doosken te leggen!’

‘Was er glans by hen?’ vroeg de fleschscherve?

‘Glans?’ zei de stopnaeld, ‘neen, daer was hoogmoed! Ze waren vyf broeders, alle geboren vingers; ze hielden zich rank en by elkander, schoon van verscheiden lengte; de zwaerlyvigste van hen: Duimeling, was kort en dik; hy ging buiten de rei en zoo had hi maer éénen knak op den rugge; hy kost maer éénen keer bukken, maer hy zeide: wierde hy van eenen mensche afgehouwen, dat de heele mensch dan veur den krygsdienst verdorven was. Lekkepot kwam in zuet en zuer, wees op zon en maen; hy was het die neep, als ze schreven. Langeman zag de anderen over het hoofd; Goudbrand ging met eenen gouden ring aen de mage, en klein Peetje Speelman deed zyn leven niks en daer was hi fier op. Prael was dat alles en prael bleef het, en zoo ging ik in de gote!’

‘En nu zitten we en glinsteren,’ zei de glasscherve. In dit oogenblik kwam 'er water in de gote, het stroomde over alle randen en voerde de glasscherve met zich weg.

‘Zie, nu wordt die op de been geholpen,’ zei de stopnaeld, ‘en ik blyf zitten; ik ben te fyn, maer dat is myne trotschheid en die is achtensweerdig,’ en dus zat ze rank en styf en had menige gedachten. ‘Ik zou bekants gelooven dat ik van eenen zonnestrael geboren ben, zoo fyn ben ik, en het schynt me ook, dat de

[p. 432]

zonne me altyd onder 't water opzoekt. Ach! ik ben zoo fyn, dat myne moeder me ni' en kan vinden. Had ik nog myn oud oog, dat borst, zoo geloove ik dat ik weenen kost! - Al en deed ik het toch niet - weenen is ni' fyn!’

Eens dages zaten er eenige straetjongens aen de gote, die schraepten en raepten om oude nagels, muntstukjes en iets dergelyks te vinden. Dat was zwynery, maer het was toch hun vermaek.

‘Ay!’ schreeuwde er eene; hy had zich aen de stopnaeld gesteken. ‘Wat een slecht vondje?’ - ‘Ik ben geen ventje¹, ik ben eene juffrouw!’ zei de stopnaeld, maer niemand hoorde het. Nu was het lak weggevallen en ze was zwart geworden; maer zwart maekt dunner, en zoo waende ze dat ze nog fyner was dan te voren.

‘Daer komt een eijerschale gezeild!’ zeiden de jongens, en ze staken de stopnaeld in de schale vast.

‘Witte muren en gy zelve zwart,’ zei ze toen tot zichzelve, ‘dat kleedt goed! Zóó kan men me toch zien! - Als ik maer de zeeziekte ni' en kryge! want anders knak ik me zelve!’ - Maer ze 'n wierd niet zeeziek en ze 'n knakte zich niet. ‘'t Is toch goed tegen de zeeziekte eene staelmage te hebben, en zich altyd te herrinneren dat men wat meer dan een mensch is! Nu is het over, hoe fyner men is, hoe beter men uithouden kan. ‘Krak!’ zei de eijerschael; er reed een zwaergeladen wagen over haer. ‘Ay, hoe het klemt, hoe het nypt!’ zei de stopnaeld, ‘nu word ik toch zeeziek! Ik knak! ik knak! maer ze 'n knakte niet, al overreed haer een heele wagenlast, ze lag nog zoo lang als ze was - en ze kan daer blyven liggen.

Van den Hove.

1 Er is in den text een woordenspel met het woord fyr, dat tegelyk vuer en jongen beduidt. We hebben getracht, hetzelve, met eenige verandering, in onze vertaling over te brengen.