Logo DBNL
Het Taelverbond. Jaargang 3 (1847)

Het Taelverbond. Jaargang 3

(1847)– [tijdschrift] Taelverbond. Letterkundig Tydschrift, Het–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Houten Clara.
(Vervolg en slot, zie bladz. 256).

VI.

De Gravinne zat alleen in de kamer by de straet. Zy lag met het hoofd op de leuning van eenen armstoel; het hair was van onder haer kapsel losgevallen en hing verward langs haren hals; hare kleederen waren verkrookt en ontschikt. Eene akelige stilte omringde haer: - zy scheen een lyk te zyn dat, na eene verrassendedood, in zulke gesteltenis ware blyven liggen. En, indien men aen het trage doch hevige opzwellen harer borst merken kon dat het leven haer nog niet had verlaten, dan toch erkende men tevens, dat onuitsprekelyke martelpynen de ongelukkige hadden afgemat en zy nu, onder de bitterste wanhoop, daer lag verpletterd.

Een gerucht, dat veroorzaekt werd door het geweldig toewerpen der voorpoort, deed haer sidderen en het hoofd eenigszins tot angstig luisteren opheffen; doch zy viel onmiddelyk weder even roerloos op den kant van den zetel.

De Dwene trad haestig, ofschoon met looze stappen, de kamer in; en hare Meesteresse by den arm vattende, sprak zy met blydschap:

‘o, Segnora, laet ons God danken: de Graef is daer even binnen gekomen!’

De Gravinne, als door deze tyding versterkt, wierp zich regt in den stoel, hief oogen en handen ten hemel en bad met dankbaerheid:

‘Gezegend moet gy zyn, o God, dat gy het niet hebt laten geschieden! Bescherm myn kind, myn onschuldig kind, o Heer... Dat ik sterve als eene boetelinge.... maer hy! hy de goede, wiens leven ik vergiftigd heb.... o, dank, dank dat gy hem hebt bewaerd! - Uw Engel heeft het yselyk gedacht uit zynen geest geweerd; gy hebt niet gewild, o Vader, dat eene moord op uwe ellendige dienaresse drukken zou. Ach, uw naem zy gebenedyd!’

‘Maer, maer,’ riep de Dwene als door onverwinbaren schrik gejaegd, ‘nu is de Graef in huis! Hy kan alle oogenblikken konten.... o, zeg toch, wat gaen wy doen? Ik ben radeloos en tot de dood toe benauwd.’

‘Wel, ga spoedig, Ines, ga hem vinden.’

De Dwene scheen in het geheel tot dien stap niet gereed; zy boog het hoofd en bleef sprakeloos staen.

‘o, Wee my,’ riep de Gravinne! ‘zy durft niet! Ines, gy wilt dus dat ik zelve ga? Gy, die zoo welsprekend zyt, die zoo diep het harte weet te treffen, gy zoudt my in dit uiterst oogenblik verlaten?’

‘Ach, dierbare Meesteresse,’ zuchtte de Dwene, ‘ik durf het niet wagen. Haddet gy gezien hoe hy met gloeijende oogen en met verwilderd gelaet de poorte toewierp en al brieschende den huize in liep, ach, gy zoudt vlugten.... want de dood vergezelt hem!’

‘Ha, gy weigert my dezen laetsten dienst,’ zegde de Gravinne pynlyk, terwyl zy als verpletterd het hoofd zinken liet; ‘gy durft het goede gedacht niet uitvoeren, dat gy zelve als eene laetste plank der redding my hebt aengewezen? Wel aen, het zy zoo! ik beveel myne ziel aen God en wacht met onderwerping op den slag die my treffen moet.’

De Dwene rustte met het hoofd op den rug van den stoel en weende sprakeloos. Na eenige oogenblikken van de diepste stilte, hief de Gravinne het hoofd op en zegde:

‘Wat, ik zou ondankbaer en laf genoeg zyn? Het pligtgevoel, myn bloedend hart, myn knagend geweten, - alles roept my toe dat ik hem verlossen moet uit de helle der wanhoop, waerin hy nu ligt en lydt als eene gedoemde ziele; - en ik zou terugdeinzen voor de bekentenis? Neen, neen!’

‘Blyf, ach blyf, ongelukkige Edelvrouw!’ smeekte de Dwene met gevouwen handen. ‘Hy zal u dooden!’

Maer de Segnora gaf geen acht op dit gebed en ging met klimmende drift voort:

‘Ik heb by nachte onze wooning verlaten..... hy waent my schuldig aen het afschuwelykste verraed; voor my, voor zyne beminde Catalina, heeft hy tien jaren lang de rust en het genot zyns levens opgeofferd; ik ben in zyn oog een vuig en verachtelyk schepsel geworden; liefde, haet en wraeklust worstelen nu in zyn binnenste en scheuren wreedelyk zynen boezem..... En uit schaemte, uit vreeze der dood zou ik hem in stryd met dit yselyk gedacht laten? Neen, Ines, indien er een slagtoffer geeischt wordt dan moet de schuldige het zyn. - Het is gedaen, blyf gy hier, ik ga....’

Zy stapte by deze woorden naer de deur; maer de oude Dwene wierp zich voor haer geknield neder en riep:

‘Vergeef my, vergeef my, Edelvrouw!’

‘Ach, ik heb u niets te vergeven,’ antwoordde de Segnora, terwyl zy de Dwene oprigtte en omhelsde. ‘Ik begryp uwe vreeze, goede Ines. Wees gerust, en laet my gaen.’

‘Gy zult niet gaen!’ hernam de Dwene op eenen gebiedenden toon. ‘Uw aenblik zou hem tot razerny vervoeren, en tusschen zyne verwytingen zoudt gy niet kunnen zeggen wat er dient gezegd te worden. Uw moed heeft my tot pligtbesef teruggeroepen. De dood moge my wachten: ik ben het, die hier bode zyn zal. Ik wil niet dat myne Meesteresse zich in hare eigene woorden te beschamen hebbe. Myn besluit is genomen; wat ik u dezen morgen beloofde zal ik uitvoeren. Ga, keer terug in den stoel, en wacht met hoop.’

Zy liet de Segnora geenen tyd om eenige tegenwerping te doen

en verliet haestelyk de kamer, welke zy langs buiten sloot, den sleutel eraf nemende.

Nu de Dwene, door het voorbeeld harer Meesteresse, tot het verachten van alle gevaer was opgevoerd, beefde zy niet meer. Integendeel, daer zy uit inborst eene uiterst moedige vrouw was, had het gewigt harer zending zelve, haer met eene ongemeene gemoedskracht bezield; en, zonder aerzelen was het dat zy door de gangen stapte en zich onvoorziens in de kamer van den Graef d'Almata aenbood.

De ongelukkige echtgenoot zat by eene tafel met het hoofd op de hand geleund en halsstarrig ten gronde blikkend. De twee pistolen lagen nog gespannen nevens hem.

Toen de Dwene verscheen, liep eene siddering hem door de leden en een bittere spotlach verkrampte zyn gelaet.

‘Vuige slang, gy leeft nog!’ zuchtte hy zonder zich te verroeren, ‘gy brengt my uw bloed ten offer.... ik begeer het niet. De beul en het vuer zullen regt doen over uw schandelyk verraed.’

Onder deze schrikkelyke woorden liet de Dwene zich geenszins neêrdrukken; zy zweeg een oogenblik en sprak dan met koelbloedigheid:

‘Graef d'Almata, gy verdenkt uwe echtgenoote van eene misdaed: het is eene leugen! Zy heeft heiliglyk de trouw bewaerd welke zy u voor Gods altaer beloofde.’

‘Ha, het bedrog zal het verraed verbergen! Neen, neen, het is gedaen. Vertrek, terg my niet, het vuer mogt nogmaels in myne hersens ontbranden.... ik wil uw bloed niet, zeg ik u!’

‘Graef d'Almata,’ hernam de Dwene zonder ontsteltenis, ‘gelief my te bezien: ik beve niet.... zoo slaet de misdaed niet voor haren regter? Gy zult my aenhooren; want ik breng u rust en vrede, - geluk misschien. Gy lydt onuitsprekelyke pynen, uw hart wil breken in uwen boezem. Indien uw akelig vermoeden gegrond ware, dan gewis zoudt gy regt hebben, niet alleen om u zelven te folteren, maer ook om in het bloed der schuldigen

uwen wraekdorst te lesschen. Het is zoo niet, Graef d'Almata. Gy hoont myne Meesteresse!’

De graef wreef zich geweldig met de handen voor het aengezicht en wrong zyne leden pynlyk te samen, als iemand die worstelt tegen een gedacht dat onweêrstaenbaer in zynen geest wil dringen.

‘En bedenk, Segnor,’ ging de Dwene voort, ‘indien het waer is, dat de Gravinne u onophoudelyk heeft bemind, indien zy zuiver en getrouw is gebleven; bedenk dan hoe onregtveerdig gy uw eigen hart verscheurt en het hare onder uwe ongegronde verdenking plettert. En dit alleen is waerheid, Graef d'Almata; elk ander gedacht is eene valsche getuigenis!’

‘God, God, hoe durft gy zoo spreken!’ riep de Graef met pyn en toorn, ‘en deze nacht, deze nacht?’

‘Een valsche getuige, Segnor. Ik weet het, wy misdeden, wy zondigden schrikkelyk tegen u; niets vermag ons over dezen stap te verontschuldigen; maer was onze daed onvoorzichtig, ons doel had niets gemeens met hetgene gy vreest of vermoedt. Vergeef my myne stoute tael; ik verneder my met eerbied voor mynen heer en meester, maer ik verdedig hier de miskende eerbaerheid myner Meesteresse. Ik ben gekomen om de hel des twyfels in uwen boezem te dooven. Gy moogt my verpletteren indien gy wilt: ik zal van de waerheid getuigenis geven, al dreigde my de dood zelve!’

‘Myn hoofd is gloeijend,’ zuchtte de Graef, ‘alles draeit voor myne oogen, ik lyde yselyk.... Catalina zou zuiver zyn! Ik zou haer nog mogen beminnen! Ines, Ines, indien gy een enkel valsch woord spraekt, dan ware uwe wreedheid door geene duizend dooden betaelbaer! Ach, heb medelyden met my, bedrieg my niet!’

Met langzamen tred naderde de Dwene tot den Graef en wierp zich geknield voor zyne voeten. Zy vatte zyne hand, en na dezelve eerbiediglyk te hebben gekust, zegde zy:

‘Goede meester, ik smeek u als eene genade voor u zelven, voor de Gravinne en voor my, dat gy my spreken laet. Ik ben

gekomen om u het geheim te verklaren, dat nu sedert zoo veel jaren als een vergiftigde sluijer over uw leven hangt, - en is daerin iets dat u met regt verstooren mag, uwe eindelooze goedheid laet my hopen, dat gy zult vergeven wat kan vergeven worden.... Mag ik spreken? Zult gy my lang aenhooren, zonder my te onderbreken?’

‘Sta op, vrouwe,’ sprak de Graef, naer eenen stoel wyzende, ‘indien het waerheid is wat gy zeggen gaet, zoo zegene u God!’

De Dwene ging niet zitten; zy bleef een weinig ter zyde van den Graef staen, boog het hoofd en begon dus hare rede, terwyl zy ten gronde blikte:

‘Graef d'Almata, herinner u het tydstip, dat gy op het landgoed der Ghyseghems met uwen broeder en zyne echtgenoote een gastvry verblyf vond tegen de vervolging der vyanden van Spaenje. Daer was insgelyks een jonge edelman, dien gy als uw trouwen boezemvriend beminde en die u de innigste genegenheid geschonken had. Smart, blydschap, angst en hoop, gy deeldet alles met hem: hy was u een tweede broeder....’

‘Arme Lanceloot!’ zuchtte de Graef.

‘Lanceloot van Bisthoven beminde onze Segnorita Catalina,’ hernam de Dwene, ‘gy zelve, Segnor, gy schiept behagen in die regtzinnige liefde en verzuimde niet, by elke gelegenheid, de deugd, den moed en de heuscheid van Lanceloot, in de tegenwoordigheid myner Jonkvrouw te roemen. En nogtans, Segnor, gy waert niet ongevoelig voor de bekoorlyke schoonheid van Segnorita Catalina. Zoo verre dreeft gy den edelmoed en de goedheid, dat gy de liefdezucht in uwen eigen boezem smoordet om het geluk van uwen boezemvriend te verhaesten. De lof welken gy niet ophield van Lanceloot te spreken, de gevallen die uw vindingryke geest deed ontstaen om hem in zyne wenschen behulpzaem te zyn, ontstaken eindelyk in myne Jonkvrouw de vlam eener zoete genegenheid voor uwen vriend. Het was een blyde dag - ook voor u, graef d'Almata - toen gy in den tempel des Heeren de verloving myner Jonkvrouw met Lanceloot van Bisthoven voltrekken zaegt. Deze wederzydsche belofte, in tegenwoordigheid van ouders en magen gedaen, scheen

ieder onverbrekelyk en voor allen toeval veilig. Nog eenige dagen en de onschendbare band des huwelyks zou myne Meesteresse aen uwen boezemvriend hechten.’

Eilaes,’ zuchtte de Graef, ‘waer om my die droeve tyden herinnerd? lyde ik nog niet genoeg?’

Zonder eene merkbare aendacht op des Graven ontroering te geven, ging de Dwene voort:

‘De akelige dood brak den band, eer de zegen des priesters hem voor altyd had gesloten. De oude heer Van Ghyseghem zag zich verpligt naer Gent te vertrekken, om aldaer by de onderhandelingen over den vrede tegenwoordig te zyn. Ik bleef dus alleen met Jonkvrouw Cathelyne, in het huis dat wy sedert eenigen tyd in de Hoogstraet bewoonden. Gy weet het, heer Graef, eene doodelyke ziekte trof my plotselings; ik lag bewusteloos te bedde in eene lange ylkoorts. - Op een dag, dien Antwerpen met menschenbloed en met tranen in zyne jaerboeken heeft aengeteekend, vielen de Spaenjaerds met den degen in de eene hand en de vlammende toorts in de andere, van het kasteel in de stad. Moord en brand teekenden hun spoor door onze straten. - De antwerpsche burgers liepen te wapen en boden eenen hopeloozen tegenstand. Al wat spaensch was en in hun bereik viel moest tot wederwraek vermoord worden. Ik hoor nog het razend gehuil der menigte die om u te vermoorden onze wooning bestormde; ik hoor ook nog de wanhoopkreten van Lanceloot die met den degen in de vuist en gansch bebloed uw leven verdedigde tegen den razenden volkshoop. Eilaes, als de spaensche furie1 genoeg

bloed gestort en het vuer genoeg straten verteerd had, lag het lyk van Lanceloot met vyf degensteken doorwond; uw broeder met zyne vrouw en zyn kind waren in den brand hunner wooning omgekomen. Vergeef my, Graef d'Almata, dat ik tranen uit uwe oogen ruk: ik ben er toe gedwongen. Langen tyd daerna, als men de zalige dooden slechts nog in het binnenste des harten betreurde, ontwaekte op nieuw in u het vuer eener grenslooze liefde voor myne Jonkvrouw Catalina. Gy dacht dat het u een pligt was, de verloofde uws afgestorven vriends gelukkig te maken, en gy smeektet om hare hand. Myne meesteresse achtte niemand op aerde hooger dan u, geen man had in hare oogen een edeler hart en was meer der liefde woerd dan gy, heer Graef.... en toch, zy weigerde door het huwelyk haer lot aen het uwe te verbinden; ja, zy verwierp uw gebed met angst en met afgryzen, alsof gy haer schande en ongeluk haddet aengeboden. Gy weet nog, Graef d'Almata wat nuttelooze poogingen gy hebt gedaen om haer te overwinnen, hoe dikwils zy voor uwe voeten knielend, onder eenen vloed van tranen u gebeden heeft van dit huwelyk af te zien. Het ware overbodig u dit alles te herhalen. - Eindelyk, door eene onverwinbare liefdezucht gedreven, hebt gy de magt haers vaders ter uwer hulp geroepen en wat hebt gy gedaen? Gy hebt onze arme Segnorita als een offerlam naer den autaer gesleurd en met zedelyk geweld haer het jawoord ontwrongen. Getuig ik hier van de waerheid ofte niet?

‘Ach, ik beminde Catalina meer dan myn leven!’

‘Ik weet het, en wel verre zy van my het schuldig inzicht mynen heer en meester te betigten; maer gy, Graef d'Almata, weet gy de reden waerom myne Meesteresse tegen u geworsteld heeft als tegen iemand die haer ongelukkig maken moest en wiens leven zy zelve met gal en bitterheid vergiftigen moest? Kent gy het geheim, dat jaren lang als een nare droom op ons allen loodzwaer heeft gewogen?’

Zy naderde haer hoofd digter by den Graef en sprak met verdoofde stemme:

‘De band, welke er tusschen Lanceloot en Catalina bestond, kon door geene magt op aerde worden losgemaekt: de dood zelve

vermogt het niet. - Er leeft op aerde een kind van Lanceloot, heer Graef, een arm verborgen lammeken, het onschuldig pand der eeuwige trouw tusschen den zaligen verloofden en de lydende vrouw!’

Segnor d'Almata verbleekte plotselings en aenzag halsstarrig de Dwene, welke onder zynen yselyken blik het hoofd met benauwdheid boog. Eene zware ademing en een zonderling gorgelgeluid toonden genoeg, hoe diep deze verklaring den Graef had gewond. Hem vlogen nu folterende gedachten van oneer en van schande door het hoofd; doch hy deed geweld om niet onder zyn wee te bezwyken en bleef sprakeloos zitten.

De Dwene ging op droeven toon voort:

‘God heeft u nog geene kinderen verleend, heer Graef; het is u diensvolgens niet mogelyk te beseffen met wat onweêrstaenbare magt het moederlyk gevoel eene vrouw beheerschen kan. En waert gy vader, zoo zoudt gy het toch niet begrypen. Geen man op aerde zal ooit ten volle beseffen wat het is, die drift welke als eene heilige vlam in het hart der moeder voor haer kind blyft blaken en haer zelfs nog op het doodbed, met den laetsten snik, tot God doet roepen: myn kind! myn kind! Ha, indien men zyn kind aenbidt als het in volle dartelheid en in levensweelde onder onze oogen opgroeit, hoe moet dan de moederlyke liefde niet tot zinneloosheid worden opgevoerd, als het wicht dat door ons het leven kreeg, ongelukkig is? Als het aen vreemde handen overgeleverd, in de wereld eenzaem dwaelt gelyk een verloren schaep, - als het door de maetschappy gedoemd is om met den vlammenden stempel der oneer te worden geteekend? Graef d'Almata, myne Meesteresse heeft acht jaren geleefd zonder te weten waer het arme kind van Lanceloot verbleven was.... Zy heeft acht jaren getreurd en geweend; haer moederhart heeft acht jaren gebloed..... aen niemand dan aen my, hare dienaresse, mogt zy spreken van hare pyn, van haer bitter lyden. Zy moest u bedriegen, u, dien zy vuriglyk beminde, u, dien zy eerde als het beeld der goedheid en des edelmoeds; zy moest u bedriegen, u tergen door de geheimzinnigheid harer woorden en daden, u wonden in uw teederste gevoel, en uw

leven veranderen in eene hel van verdenking, van wanhoop en van twyfel. Ach, ik heb de martelaresse zien verkwynen, ik heb den blos harer wangen zien vergaen onder den druk van het knagend verdriet, ik heb de dood allengkens tot haer zien komen. En gy zelf, heer Graef, hebt gy my niet dikwils met wanhoop gezegd: eilaes, zy zal sterven: eene geheime en onbegrypelyke kwael verteert haer?

Een ratelende zucht van beklemde woede, was des Graven antwoord. De Dwene hernam:

‘Eindelyk stemdet gy toe om eene reize naer Nederland te ondernemen. Gy schonkt daerdoor het leven aen myne Meesteresse weder. Na lang bedektelyk zoeken hebben wy het kind in Antwerpen teruggevonden: het leeft hier nevens uwe wooning in het Maegdenhuis. Dezen nacht wilde de ongelukkige moeder haer dochterken nog eens omhelzen, nog eens haer hart ontlasten van het overmatig liefdegevoel, - en de afscheidstranen over haer kind storten, vooraleer naer Spaenje te vertrekken. De Gravinne heeft hare wooning by nachte verlaten: het is eene strafbare dwaesheid, inderdaed; maer geen ander doel had zy dan het omhelzen van haer kind.... En indien gy aen de strenge waerheid van dit alles twyfelen mogt, Segnor: - in de Kloosterstraet woont eene arme soldatenvrouw met name Anne Canteels; zy was het aen wie men het kind toevertrouwde, zy weet alles.... In het Maegdenhuis hiernevens woont het kind als eene stadsweeze: het is een dochterken en het heet Houten Claer. Misschien, heer Graef, zult gy de bewyzen der onschuld uwer echtgenoote door nader onderzoek willen bevestigd zien.... het is een regt dat u toebehoort; maer ik smeek u, welk ook uwe beslissing zy, Graef d'Almata, spaer de goede faem myner Meesteresse, spaer de gedachtenis van uwen vriend Lanceloot, spaer uw eigen huis van blaem en oneer! - Ik heb niets meer te zeggen; nu weet gy de gansche waerheid....’

Reeds had de Dwene een oogenblik opgehouden van spreken als de Graef met bedwongene gramschap haer zegde:

‘Het is wel, verlaet deze kamer. Ha, gy moest my rust en vrede brengen en gy hebt niets gedaen dan de bron myner wanhoop en

myner pyn van plaets veranderd! Nevens de wonde, door een akelig vermoeden in myn hart geopend, hebt gy eene andere bloedende wonde geslagen.... Ik moet vrienden en magen raedplegen over hetgeen my te doen staet: dien laster wil ik van myn geschonden wapenschild gevaegd zien. Ga, laet my alleen, uwe Meesteresse zal voor den nacht myne beslissing kennen....’

Half droef, half vergenoegd, ging de Dwene ter kamer uit en bleef wat verder in den gang staen. Zy hoopte en vreesde zonder te durven raden, wat de uitslag harer pooging zou zyn. Eventwel, als zy bedacht dat hare verklaring de opbruisende woede des Graven had gestild en dezelve door eene andere doch min folterende droefheid had vervangen, verblydde zy zich innerlyk over hetgene zy had gedaen. Een enkel pynlyk vermoeden plooide by poozen haer voorhoofd: - zou de Graef van Catalina scheiden? Zou hy haer verstooten als eene schuldige echtgenoote? Zou hy alleen naer Spaenje vertrekken - en aldus de laetste telg der Ghyseghems met schande overladen?

Onder deze bepeinzing eindelyk gansch gebukt, ging de Dwene tot de kamer harer Meesteresse; en, er binnen getreden zynde, sloot zy de deur met bezorgdheid langs binnen toe.

Intusschen was de Graef in zynen stoel blyven zitten, zonder zich te verroeren, en met de oogen styf en onverschillig vooruit gerigt, als iemand die wegzinkt in eenen kolk van gedachten en overwegingen.

De vlugtige rimpelen, die van tyd tot tyd over zyn aengezicht liepen, en de bittere lach op zynen mond, verrieden alleen het onweder dat in zyn binnenste aen het woeden was. Meer dan een half uer was hy aen dezen stryd overgeleverd gebleven, toen hy zich met wanhoop over oogen en voorhoofd wreef, als om zich te verlossen van die drukkende gepeinzen. Hy stond op, schikte met haest zyne kleederen, nam eene handvol goud uit een kistje en ging als gejaegd ten huize uit.

VII.

Gewis was de Graef zyne wooning ontvlugt om een weinig verkalming onder den open hemel te zoeken, want hy wandelde eenige oogenblikken later by de stadsvesten achter de gasthuisbeemden. Misschien had de lucht inderdaed zyn wee verzacht en zynen toorn gekoeld, vermits hy welhaest den weg naer zyne wooning insloeg en terug scheen te keeren naer de plaets waer hem zulke pynlyke slagen hadden getroffen. Maer de Graef ging zyne wooning voorby en klopte aen het Maegdenhuis. Wat zyn inzicht zyn mogt zou niemand hebben kunnen raden, tenzy men, op de nydige uitdrukking van zyn gelaet, zou hebben willen voorzeggen dat hy in het gesticht ging treden om Houten Claer met een deel zyner gramschap te overladen; maer dit was niet mogelyk, de Graef was daertoe te regtveerdig en te edelmoedig van inborst. Misschien dreef blinde yverzucht hem aen om ten minste de oorzaek van het ongeluk en de bitterheid zyns levens te zien, of welligt had folterende twyfel hem weder overwonnen en aengedreven om met eigene oogen te onderzoeken of niet een snood bedrog onder de woorden der Dwene verborgen lag.

Hoe het zy, toen de poortieresse hem opende, eischte hy op gebiedenden toon dat men de Bestierster roepen ginge.

De poortieresse leidde hem in de spreekkamer en liep met haest naer het achtergebouw waer de Moeder bezig was met den arbeid aen hare meiskens uit te deelen. Zy liet deze bezigheid staen en kwam naer de spreekkamer zonder te vermoeden wie het was, die haer wachtte. Als zy den Graef erkende verschoot zy zichtbaer en eene angstige bleekheid ontverwde haer gelaet.

‘Vrouwe,’ sprak Segnor d'Almata met bitteren grimlach, ‘het schynt dat myne tegenwoordigheid u verrast en u beven doet. Ga, hael het meisje dat Houten Claer heet, ik wil ze zien!’

Nu begon de bange Moeder inderdaed te beven en mompelde een onverstaenbaer antwoord.

‘Wel nu?’ hernam de Graef, ‘is het noodig, vrouwe, dat de Bestierders des Huizes zich met de zaek bemoeijen? Vergt gy een uitdrukkelyk gebod van hunnentwege?’

‘Ach, neen, neen!’ smeekte de Moeder.

‘Spoedig dan, voldoe aen myn verlangen.’

Maer de Moeder stond gansch verbluft en stamelde:

‘Ja, ja, heer Graef, ik geloof dat zy is uitgegaen, ik zal gaen zien!’

‘Vrouwe, gy wilt my bedriegen,’ riep de Graef met gramschap ‘het mogt u berouwen!’

De Moeder verliet de kamer zuchtend en begaf zich naer het achtergebouw, van waer zy welhaest met Houten Claer terugkwam. Onderwege zegde zy tot het kind:

‘Clara, het is de Graef d'Almata, de man van uwe beschermster. Hy ziet zoo zuer en is zoo kwaed! gy moet hem heel vriendelyk zyn, hoort gy, kind.’

Ja, Moeder, myne beschermster heeft het my ook bevolen; maer zy heeft gezegd dat hy zoo goed is?’

De Moeder had geenen tyd om op deze bemerking te antwoordden, vermits zy nu voor den dorpel der spreekkamer gekomen was. Zy bood Houten Claer den Graef aen en bleef by dedeure staen, met het vast besluit, voor gebed noch geweld te wyken, indien de Graef van haer mogt eischen Houten Claer met hem alleen te laten; de bange vrouw vreesde dat hy het arm kind mogte misdoen.

Houten Claer ging sprakeloos voor den graef d'Almata staen en zag hem met haren gewoonen zoeten grimlach in de oogen. De Segnor had eerst zynen blik met sture gramschap op het kind gerigt; maer nauwelyks had hy den indruk van dit engelengelaet ondergaen, of alles veranderde in zyn hart en op zyn aengezicht. Bevend van aendoening en verbaesd staerde hy op de twee hemelblauwe peerlen, die als vonken eener beminnende ziele hem tegenglansten, en op dit lieve mondelyn, rondom hetwelk een onweêrstaenbare tooverlach dartelde. Hy ook, hy de vertoornde, de gewonde echtgenoot, moest zwichten voor de magt van eenen kinderoogslag!

Het was echter de reine schoonheid van Clara niet, die hier een

wonderwerk wrochten zou: iets anders deed den Graef van ontsteltenis beven en zyne oogen met een onbegrepen gevoel glinsteren. Het meisje geleek aen haren vader: uit dit zuiver en streelend gelaet smeekte de zalige Lanceloot om medelyden voor zyn kind, om genade voor zyne verloofde! De Graef zag zynen boezemvriend voor zich staen, hem scheen het dat zyne dierbare stem aen zyne ooren bad en nu was het hem niet meer mogelyk zyn gezicht af te keeren van wezenstrekken, waerin hy, als in een geopend boek, de schoonste, de gelukkigste stonden zyns levens verhaeld en aengeteekend zag.

Niet meer kunnende weêrstaen aen het gevoel dat in zyn hart opwelde, deed hy een teeken aen de Moeder dat zy vertrekken zou. De aendachtige vrouw had reeds bemerkt dat alle gevaer voorby was; zy had in haer zelve gejuichd over de betoovering van den Graef, dien zy door Clara's zoete bekoorlykheid overwonnen waende. Nu boog zy zich eerbiedig en verliet de kamer.

Zoohaest de Segnor d'Almata zich alleen bevond gaf hy den vryen loop aen de aendoeningen die hem schokten; hy bragt de regter hand voor de oogen; en, terwyl hy met de andere de hand van Clara vatte, stortte hy in stilte eenen vloed van tranen, welke zynen boezem schenen te ontlasten van al het wee dat er zich had in opgehoopt. Onderwyl streelde het kind zyne hand met het merkbaer inzicht den lydenden man te troosten.

Eenige oogenblikken daerna verkalmde de storm in het hart des Graven. Hy begon op nieuw het kind te bezien; maer ditmael was zyn aengezicht door vreugde verhelderd en hy scheen den zoeten grimlach op Clara's lippen te roepen.

‘Ach lief kind,’ sprak hy in tamelyk goed nederduitsch, ‘gy kent my dan, daer gy my zoo vriendelyk aenziet?’

‘Gy zyt immers de Graef d'Almata?’ antwoordde het meisje, ‘myne beschermster ziet u geerne en zy heeft my gezegd dat gy zoo goed zyt! Dan moet ik u immers ook geerne zien, heer Graef?’

Segnor d'Almata hief het kind op zyne knie en het met liefde streelende vroeg hy:

‘Kent gy uw vader?’

‘Myn vader is in den hemel,’ zuchtte Clara, ‘hy bidt God voor my... ik heb hem nooit gezien.’

‘Ik wel,’ zegde de Graef zuchtend. ‘Ik heb hem wel gezien en gekend, kind lief, hy was my een dierbare vriend en een broeder. Ik heb hem bemind, ach zoo zeer! De tranen die ik daer stortte, hebt gy uit myne oogen gerukt want gy gelykt hem verwonderlyk!’

Onder de streelingen des Graven was Houten Claer volgens hare gewoonte spoedig tot zoete gemeenzaemheid overgegaen. Nu zy hoorde dat de Segnor haren vader had bemind, was alle schuchterheid uit haer verdwenen. Zy bragt hare armkens om zynen hals en hem op de wang kussende, zegde zy op den vleijendsten toon harer stemme:

‘Dat moge God u loonen, dat gy mynen vader hebt bemind... en daerom zie ik u ook heel geerne!’

‘Kent gy ten minste uwe moeder?’ vroeg de Graef.

Houten Claer boog het hoofd en antwoordde niet.

‘Aenbiddelyk kind!’ riep d'Almata met verontroering; ‘dit geheim wilt gy niet verraden; maer liegen kan uw zuiver hart ook niet. Neen, neen zeg het nooit aen geen levend mensch op aerde! - Ha, gy zoudt ongelukkig zyn? Ik zou de stem uws vaders miskennen, zyn gebed verwerpen.... en myn leven vergiftigen door de knaging des gewetens? Ondankbaer zyn en liefde beloonen met haet?... Kind, kind, dank den goeden God in uwe reine gebeden. Uw zoete lach heeft twee menschen van de dood gered; twee menschen, waervan de eene u dierbaer is en de andere u dierbaer worden zal door zyne weldaden.... Gevoelt gy inderdaed eene neiging om my te beminnen, Clara?

‘Ach, vraeg dit niet, heer Graef, gy zyt immers de beste vriend myner beschermster - moet ik u dan ook niet beminnen? En gy zyt zoo goed, zegt zy, zoo goed en zoo vriendelyk voor haer! Daerom zal ik u altyd, altyd geerne zien.’

De Graef aenzag het meisje stilzwygend. Een onuitlegbare lach van zaligheid blonk op zyn gelaet en hy streelde het kind niet alleen met vriendschap, maer tevens met dankbaerheid. De troost welke hy genoot by de omwenteling in zyne gedachten ontstaen,

het geluk dat hem vervoerde by het vormen van edelmoedige ontwerpen, die zyn leven in eenen hemel van vrede en van liefde konden herscheppen, - alle deze gevoelens vloten over zyn hart als een verkwikkende stroom, en hy aenschouwde met eene soort van bewondering het eenvoudig kind dat dezen zoeten balsem in zynen hygenden boezem gegoten had.

Alsof eene stem in zyn binnenste eensklaps hadde gesproken stond hy op en zegde tot Houten Claer:

‘Men zou zich wel gansche dagen met u kunnen vergeten, streelende maegd, dat gy zyt! Kom, dat ik u eenen goeden zoen geve: misschien zal ik aen u vrede en geluk verschuldigd zyn. - Maer gy zult niets zeggen van hetgene hier geschied is, niet waer? Kom, omhels my nog eens, ik hoop dat het de leste mael niet zyn zal. Ga, nu maer naer binnen en zeg niets: gy zult gelukkig worden, Clara.’

De Graef verliet de kamer en sprak nog eenige geheimzinnige woorden met de Moeder van het Maegdenhuis, die niet zonder angst onder de poort was blyven wachten. Wat de Graef haer gezegd had moest haer zeer verblyd hebben, want zy groette hem lachend en luidruchtig, waerna zy juichend tot Clara liep, haer met de handen van den grond ophief en in de uiterste vreugde haer begon te zoenen.

Segnor d'Almata deed zich intusschen de poort openen en begaf zich met versnelde stappen naer het midden der stad. Langen tyd daerna bevond hy zich in de Kloosterstraet; en later zagen zyne bekenden hem de trappen van het stadhuis beklimmen. Dien dag moest hy gewis op vele plaetsen geweest zyn en haestige zaken hebben afgedaen; want hy was voor de tweede mael in het Maegdenhuis geweest en was eventwel dan nog niet in zyne wooning gegaen............................................

Het was omtrent vier ure des namiddags; de Gravinne zat gansch afgemat, uitgeweend en neêrgedrukt in haren stoel; de Dwene bad op weinigen afstand van haer, in stilte aen eenen roozenkrans.

In het hart der Segnora was nu wel minder schrik, maer ook

misschien veel meer verdriet; zy had uit Ines verstaen, dat haer echtgenoot aen de waerheid had geloof gegeven en nu niet meer vervolgd was door het pynend gedacht, dat zy hem ontrouw was geweest; eventwel zy had insgelyks begrepen, dat hy haer verlaten wilde en alleen naer Spaenje trekken zou. Daer zy haren man vuriglyk beminde en aen hem gehecht was door banden van dankbaerheid en van liefde, was deze zekerheid haer een harde slag, dien zy met lydzamen angst te gemoet zag, gelyk iemand die verpletterd nederbukt onder het lot.

Terwyl zy in haer binnenste weende en treurde over het verlies van alles wat haer dierbaerst was: van hare eer, van haren goeden echtgenoot; terwyl zy beefde, by het gedacht dat hy welligt in zynen toorn woorden kon hebben gesproken, die den openbaren smaed op haer en op haer kind mogten doen vallen en, terwyl zy gansch in drukkende overpeinzingen verzonken lag, ging de deur open en de Graef d'Almata verscheen in de kamer.

Met eenen luiden gil sprong de Segnora regt; zonder haren man te durven bezien viel zy op hare kniën voor hem neder en riep met opgeheven handen:

‘Genade, genade, Graef d'Almata! Ik heb misdaen, ik ben schuldig, ik verdien uwe wraek, uw mispryzen, uwen haet. Ach, doe met my naer uwen wille. Maer, by de bittere passie onzes Heeren, verwyder my niet van u, doe my niet zoo wreedelyk sterven! Laet my uwe dienstmeid, uwe slavinne zyn; maer dat ik uwe voetstappen volgen moge! Calisto, Calisto, ach verwerp my niet! Ik zal u myn kind opofferen.... En indien God my de magt er toe verleent, ik zal het gansch vergeten, om myne schuld te boeten...’

De Graef liet haer den tyd niet om voort te gaen; hy hief haer van den grond op en zoende haer stilzwygend op het voorhoofd.

Dit bewys van liefde verraste de Segnora zoodanig, dat zy zich byna magteloos tegen de borst haers echtgenoots vallen liet. Hem met ongeloovige verbaesdheid in de oogen ziende, riep zy:

Ach, heb medelyden met my.... ik worde zinneloos.... maer neen, gy zyt het wel, Calisto.... en gy haet my niet, gy lacht my toe....’

Zy hing hygend en als in zaligheid bezwykende aen den hals haers echtgenoots, die haer liefderyk bleef aenschouwen.

‘Dank, dank!’ zuchtte zy, ‘gy hebt my dus vergiffenis geschonken? Gy acht my nog uwer vriendschap weerdig? Ik zal u mogen beminnen - u aenbidden als het beeld der goddelyke goedheid? Ach, Calisto, wees gezegend!’

De Graef nam den arm der Segnora van zynen schouder en, haer met teederen lach tot by het venster leidende, wees hy haer eenen stoel; hy ging nevens haer zitten, greep op nieuw hare hand en sprak:

‘Ik heb een doodend verdriet doorstaen, het is waer: eene yselyke verdenking heeft my het hart verscheurd, - niemand kan zeggen wat ik geleden heb; want ik bemin u, dierbare Catalina, en ik dacht.... maer ik had ongelyk; spreken wy, zoo lang ons God te samen op aerde laet, daer niet meer van. Er is my heden een geluk overkomen dat my tot de uiterste blydschap zou opvoeren, indien uw vriendelyk aenschyn daer toe niet voldoende ware.’

‘Een geluk?’ viel de Gravinne hem in de rede, ‘een geluk aen u, Calisto? o, daervoor zy Gode gedankt!’

‘Luister,’ hernam de Graef met geheimzinnigen doch vrolyken nadruk; ‘gy weet wel, Catalina, dat myn zalige broeder met zyne echtgenote in hunne wooning verbrand zyn, op den bloedigen dag der Spaensche Furie. Hun kind was insgelyks, volgens het zeggen van eenige geburen, in de vlammen omgekomen; maer gy herinnert u immers wel, dat anderen beweerden dat zy een spaensch soldaet het kind hadden zien uit de vlammen halen?’

By deze vraeg schudde de Gravinne met het hoofd als of zy zeggen wilde:

‘Ik herinner het my niet.’

‘Misschien hebt gy het vergeten,’ ging de Segnor voort. ‘Gy weet, Catalina, hoe ik mynen broeder beminde; gy zult dus ook begrypen wat vreugde my moet vervoerd hebben, toen ik heden, door een onverwacht toeval, het kind myns broeders heb ontdekt.’

‘Het kind uws broeders?’ riep de Gravinne alsof zy aen de waerheid dier tyding twyfelde.

‘Het kind van Segnor Alonzo?’ herhaelde de verbaesde Dwene.

‘Ja, ja,’ zegde de Graef, ‘het kind van Don Alonzo d'Almata, mynen zaligen broeder, - en geen twyfel blyft my over: ik heb de getuigenis van den spaenschen soldaet door schepenbrieve doen bevestigen en ben in bezit van andere onwederlegbare bewysstukken. En nu, luister met aendacht op hetgeen ik u zeggen ga, Catalina. - De Hemel heeft ons huwelyk met geene kinderen gezegend; de dochter myns broeders...’

‘Het is eene dochter?’ riep de Gravinne.

‘Een alderliefste kind, schoon en bevallig als een engel!’ antwoordde Segnor d'Almata. ‘Zy is krachtens regt en wet myne eenige erfgename. Daer zy tot nu toe alle de zorgen niet heeft genoten, welke de laetste telg der d'Almata's betamen, ben ik voornemens het kind in myne wooning en onder myne oogen te doen opvoeden. Ik heb eene oorkonde van aenneming onder behoorlyken zegel doen opstellen. Zy wordt myn kind en myne erfgename.... In het openbaer en met de grootste ruchtbaerheid zal ik haer herstellen in het huisgezin, waeruit een droevig ongeluk haer gerukt heeft: zoo zal iedereen haer eeren volgens hare hooge geboorte. Ik hoop, lieve Catalina, dat gy haer toelaten zult, u als hare moeder te beminnen; wat my betreft, ik wil dat ze my steeds met den naem van vader noeme... Niet waer, gy zult het arme kind om mynentwille beminnen?

Het was met eene zekere neêrslagtigheid dat de Gravinne antwoordde:

‘Ach, dat zy kome! ik zal ze lief hebben om dat zy van uw bloed is.’

‘Catalina,’ zegde de Graef op stillen toon, ‘ik weet welk gedacht u bedroeft; maer daerin zal ook voorzien worden: ik zal u helpen. Wy zullen samen werken tot het geluk van alles wat aen een van ons beiden dierbaer is. Zoo is het goed, niet waer?’

‘O, heb dank, heb dank!’ zuchtte de Gravinne, terwyl hare oogen van vreugde blonken.

‘Wel aen dan,’ sprak de Graef opstaende en aen zyne stem eenen plegtigen toon gevende, ‘dit zy het pand onzer verzoening

en onzer liefde. Ik schenk u het kind myns broeders. Wees zyne moeder gelyk ik zyn vader wil zyn: het is een schoone band tusschen ons, Catalina.’

Dit zeggende reikte hy der Gravinne een perkament waeraen groote roode zegels hingen, en dan voegde hy by zyne rede:

‘Het is gevoeglyk dat eene moeder wete hoe haer kind heet.’

Met nieuwsgierigheid, doch zonder haest, ontplooide de Gravinne het perkament; maer nauwlyks had zy haer oog er op geslagen of een luide schreeuw ontvloog haer en zy riep, terwyl zy knielend voor den Graef nederzonk:

‘Clara! myne Clara zal uw kind zyn! God, het is te veel....!’

Meer kon zy niet zeggen; zy zonk ontzenuwd en magteloos in de armen haers echtgenoots, die haer van den grond had opgeheven.

De Dwene stond nevens den graef d'Almata en kuste weenend zyne handen.

VIII.

Het was een edelmoedig en gelukkig gedacht van den Graef d'Almata geweest, Houten Clara voor het kind zyns broeders te doen doorgaen. Door dit middel ontsnapte de daedzaek der aenneming aen alle uitleggingen en de eere zyner echtgenote aen alle verdenking. Het was hem aldus mogelyk geworden de Segnora en haer dochterken gelukkig te maken, de gedachtenis van zynen vriend Lanceloot een dankbaer offer te brengen en zelf in de grenslooze liefde van Catalina eene belooning te vinden. Na tien jaren van verdriet en twyfel ging nu voor hem een vrolyk en vreedzaem leven beginnen; geen geheim zou er nog tusschen hem en zyne echtgenote, als een noodlottige scheidspael, opgerigt staen; geene verkwyning, geene wanhoop meer: liefde en dankbaerheid zouden zyne baen met bloemen van teedere gemeenzaemheid en van

levensvreugde bestrooijen. Daerenboven, de Hemel had hem een kind geschonken, een kind dat door velerlei banden aen hem gehecht was en dat hy inderdaed nu reeds als een vader beminde.

De Graef was geen man om een werk onvoltooid te laten, bovenal wanneer edelmoed en goedheid hem inspraken. Hy had Anna Canteels en haren man eene goede lyfrent geschonken om hunne doelmatige verklaringen en hunne stilzwygenheid te koopen; deze lyfrent zou na tien jaren worden verdubbeld indien het geheim van Clara's geboorte tot alsdan ongeschonden bewaerd bleef. Het spreekt van zelve, dat deze arme lieden zich bereid toonden om gansch tot den wille des Graven te staen, te meer daer hetgeen hy van hen eischte alleenlyk strekte tot het plegen eener goede daed. Zy verklaerden diensvolgens voor de Schepenen der stad Antwerpen dat Clara het kind was van Don Alonzo d'Almata en lieten daer van, in tegenwoordigheid des Graven, eene oorkonde opstellen, waerin het weesmeisken den naem van Brigida, Clara, Juana, Condesa d'Almata ontving.

Dit alles was echter nog niet genoeg. Om de gebeurtenis dezer wonderdadige terugvinding voor allen twyfel en allen kwaedwilligen uitleg te beveiligen, had de Graef zorg gedragen dat de zaek met alle hare byzonderheden in de stad bekend wierde. - En al hadden de honderde stemmen, die uit het Maegdenhuis het nieuws onder de bevolking verbreidden, niet voldoende geweest om het verhael der zonderlinge geschiedenis algemeen te maken, de middelen door den Graef aengewend zouden voorzeker wel alleen dit doel bereikt hebben.

Geen wonder diensvolgens dat men in de stad van niets sprak dan van het zonderling lot van Houten Claer, en dat honderde persoonen, zelfs uit de hoogste standen der maetschappy, zich in het Maegdenhuis aenboden, met de hoop van het kind te mogen zien. Deze zagen zich echter in hunne verwachting te leur gesteld; want het meisken was reeds, door bevel der heeren wethouders, aen haren gewaenden Oom, den graef d'Almata, overgeleverd.

Het kind had men voorzigtigheidshalve insgelyks aen de waerheid zyner geschiedenis doen gelooven, - men vergenoegde zich

met het nooit by iemand alleen te laten, om alle antwoord op nieuwsgierige of onbescheidene vragen te voorkomen.

 

Reeds dry dagen was het feest onder de Meiskens in het Maegdenhuis. Uit hoofde van het wonderlyke feit zagen de heeren Bestierders al het een en ander door de vingeren, en lieten de Moeder toe, gedurende deze week niet al te zeer op het volbrengen der arbeidstaek aen te dringen. Geene enkele weeze was er, of zy had van den Graef eene weldaed, en van Clara een geschenk tot aendenken ontvangen. In den spaerschat van elk meisken was eene beduidende begiftiging gestort; de toekomst der Moeder en haers echtgenoots was gezekerd. Daerenboven was elke weeze in bezit van kleine gouden of zilveren voorwerpen, die zy aen haren dagelykschen arbeid gebruiken kon of later, als vrye vrouwe, tot haren opschik mogt aenwenden. Het was echter niet uit het genot dier giften, dat het ongemeen leven en de uitgelatenheid onder de weezen ontstond.

De oudsten en behendigsten, waeronder Trees de Beuzelaerster zich aen hare luidruchtigheid kennen deed, waren in den vroegen morgen bezig met ook een aendenken voor Clara te maken; - de vreugde en de nieuwsgierigheid der andere weezen waren oorzaek, dat er alsdan niet veel tucht in de werkzael heerschte; want zy stonden alle oogenblikken op, om te zien hoe verre de arbeid mogt gevoorderd zyn.

En inderdaed, het was wel de moeite weerd om te zien, dit ootmoedig pand van liefde en dankbaerheid, waeraen zoo vele arme maegdekens met het zweet der haest op het aenschyn werkten. Trees de Beuzelaerster had de woorden er van uitgevonden en Meester Jan, van den Rozier, had den patroon geteekend en afgezet. Het was een prachtdoek waerop men, benevens eenige ligte versierselen, de volgende woorden in zyde van allerlei kleuren en in goud- en zilverdraed aen 't borduren was:

ghemaeckt ter eere
van
Dona Brigitta, Clara, Joanna, Gravinne d'Almata
door
hare vorighe ghesellinnen ende nu ootmoedighe deernen
de weesen uijt het Maechdenhuijs te Antwerpen
1589.
Godt gheve haer gheluck op aerd ende
hier namaels de eeuwighe salicheijt.
amen.

Omtrent tien ure des voormiddags riep Trees de Beuzelaerster met luider stemme:

‘Heil, heil! zusters, het is gedaen! Nog wat knippen en zuiveren, en wy smyten het van de rame!’

Een algemeen vreugdegeschater begroette de blyde tyding. Trees liet de anderen de laetste hand aen het werk leggen en zegde, terwyl zy naer de deur sprong:

‘Ha, hy komt ter goeder ure, de hovenier van Terzieken! Ziet, wel dry manden! De bloemen nu, de bloemen!’

De manden met bloemen werden in de kamer gebragt en men begon een groot getal kleine tuilen te maken, hetgeen, in alle geval, niet zonder woordentwist en krakeel geschiedde. Eventwel, daer het niet ernstig was, kwam de Moeder er niet tusschen. Integendeel zy aenzag het alles met blyden lach.

 

Een half uer later stonden de Maegdenmeiskens, elk met een bloementuil in de hand, op de plaets en onder de poort in reijen geschikt; zy hadden haer besten gewaed aengetrokken en blonken van reinheid; hare harten klopten; het verlangen had hare aenzichten gekleurd; hare oogen glinsterden van levensvreugd. Voorwaer, de bloemen verbleekten by die levende roozen; want, de schoonste tuil, dien een menschelyk oog aenschouwen mogt,

was gewis die vlugt frissche maegden, wier natuerlyke bekoorlykheid door geen vreemd tooisel was verminderd, noch verduisterd.

Aen het hoofd van den stoet, achter de geslotene poort, stonden de vier oudste Weezen des Maegdenhuizes: - Lange Mie, Trees de Beuzelaerster, Geertruid de Kwezel en Anna Moeijal, - houdende by de vier hoeken een rood fluweelen kussen, dat een Regent des Huizes geleend had, en waer op nu het geschenk voor Clara gespreid lag.

Terwyl de Weezen dus het teeken schenen te wachten om uit te trekken, hoorde men in de Gasthuisstraet het ryden van koetsen en het stampen van onrustige peerden. - De Vader van het Maegdenhuis kwam eenige oogenblikken daerna aengeloopen en wierp de beide poorten wyd open. Langzaem en statig trokken de Maegdekens den Huize uit, onder toevloed eener groote menigte volks, die een goed gedeelte der Gasthuisstraet vervulde en met geweld vooruitdrong om den stoet van digtby te mogen zien. De poort der nevenstaende wooning werd insgelyks geopend, en Clara, als eene edele jonkvrouw in allerkostelykst gewaed gekleed, trad eruit, aen de hand des Graven en der Gravinne d'Almata. Haer volgden een groot getal bekenden en vrienden, waeronder Zuster Catelyne uit het Falconsklooster en Meester Huygens, de orgelspeler der hoofdkerk, zich insgelyks bevonden. Clara werd geleid tot by de vier maegden, die haer het geschenk der Weezen aenbieden moesten. Terwyl het kind met kloppend hart den schoonglinsterenden doek beschouwde, wilde Trees de Beuzelaerster haer in name harer vorige gezellinnen eene soort van aenspraek doen; doch by het tweede woord dat de redenaerster sprak, versmoorde de stem in hare keel en zy borst los in overvloedige tranen. Dit voorbeeld volgden niet alleen de dry andere geschenkdraegsters, maer Clara zelve begon te weenen. De Gravinne bedankte de Maegden voor haer vriendschappelyk aendenken, en dacht door troostende redenen een einde aen der Meiskens droefheid te stellen. Het gelukte echter niet; want men weet het, niets is onder vrouwen meer aenzettelyk dan tranen. Daerenboven, Clara had zich snikkend aen den hals van Trees de Beuzelaerster geworpen; de

andere Weesmeiskens hadden dit tooneel met diepe ontroering aenschouwd. Ook zag men nu in den ganschen stoet niets anders meer dan voorschooten die langzaem aen de oogen gebragt werden. Alle de weesmeiskens hadden hare aengezichten verborgen en weenden in stilte.

Na eenige oogenblikken oordeelde de Graef dat het tyd was een einde aen deze treurige bewyzen van liefde te stellen. Hy zegde eenige woorden tot Clara en leidde haer tot het rytuig, dat op eenige stappen van daer wachtte; hy zelve met de Gravinne klommen de reiskoets in, de lakeijen sprongen er achter op, de koetsier zweepte kletsend door de lucht.... en de reizigers verdwenen in de rigting der Keizers of St-Jorispoort, de heirbaen naer Brussel.

Arme Weezen! zy hadden met zoo veel vreugde aen haer geschenk en aen die bloemtuilen gearbeid! Zy hadden zich zoo zeer verheugd in de blydschap welke zy waenden dat Clara in dit bewys harer dankbare liefde vinden zou.... en nu gaen zy daer allen met het hart vol rouw en den voorschoot voor de oogen! Nu keeren zy stilzwygend en neêrgedrukt terug, om haer verdriet in het Maegdenhuis te gaen verbergen, en in vryheid over het verlies der engelachtige gezellinne te treuren!

IX.

Het was wel vyftien dagen later; de Weesmeiskens wandelden, gedurende het rustuer, op de opene plaets en schenen bezig met het byeen zamelen van geld; want ieder meisken, door Lange Mie opgeroepen, bragt een koperen muntstuk in den voorschoot van Trees de Beuzelaerster. Omtrent het midden der plaets stond een oude man op eene ladder aen een steenen Lieve Vrouwenbeeld te arbeiden. De tyd had het beschadigd: er waren eenige uitstaende vouwen der draperyen afgevallen, en hy was bezig met ze in hare eerste gedaente te herstellen. Gewis, de oude gryze

beeldhouwer moest in het Maegdenhuis zeer bekend zyn; want de Meiskens wisselden met hem allerlei onschuldige scherts en vriendelyk woordenspel. Op eens ontstond er in eenen hoek der plaets een hevige redetwist tusschen Anne Moeijal en lange Mie, over een vraegpunt dat zeer gewigtig zyn moest; want de andere Meiskens kwamen er met groot geschater tusschen. Als die snappende beraedslaging lang genoeg geduerd had, riep Trees de Beuzelaerster met luider stemme:

‘Kom, kom, dat duert nog tot dat Paeschen op eenen vrydag valt! Wat kent gy daervan, Moeijal? Wy zullen het maer seffens aen Meester Steven vragen, - die zal zeggen of het mogelyk is.’

Meester Steven keerde zich om op zyne ladder om regter te zyn over het geschil, doch hem klonken ter zelfder tyd zoo vele verwarde vragen in de ooren, dat hy geen enkel woord verstaen kon.

‘Ho, ho, ge zyt altemael van de spanader gesneden, dat weet ik wel, eksterachtige maegdekens!’ riep hy, terwyl hy met de handen lachend voor het aengezicht wemelde als om eenen zwerm vliegen te verjagen; ‘genoeg, genoeg! om Gods wille, zwygt, - of ik kryge nog eene draeijenis en valle van de ladder. Wilt ge den ouden Steven arm of been zien breken? Schei uit, schei uit!’

Trees de Beuzelaerster, met harder te schreeuwen dan de anderen, behield eindelyk, volgens gewoonte, de overwinning, en zegde:

‘Nu, laet my de zaek uitleggen, en spreekt dan naderhand als het u niet aenstaet.... met dat schreeuwen altemael!’

‘Ge zyt gy de grootste schreeuwster van allen,’ mompelde lange Mie, ‘zoo is het gemakkelyk altyd gelyk te halen. Zie nu maer dat ge de waerheid kunt zeggen, als het mogelyk is!’

Trees de Beuzelaerster lette op dien schimp niet en riep tot den beeldhouwer:

‘Meester Steven, zeg gy het liever, of het zyn kan. Wy hebben van de heeren Bestierders oorlof gekregen om alle weken eenen penning samen te leggen om een conterfeitsel van Houten Claer te laten maken. Clara is nu naer Spaenje vertrokken, en geen schilder heeft haer ooit gekend. Lange Mie beweert dat een schilder niet

noodig heeft iemand gezien te hebben om zyn conterfeitsel te maken. Is dit waer?’

Meester Steven schoot in eenen luiden lach en antwoordde:

‘Ja, ja, het is mogelyk....’

‘Ziet gy wel!’ riep lange Mie zegepralend.

‘Ja, ja,’ hernam de oude beeldhouwer spottend; ‘het is zoo wel mogelyk als dat ik dezen avond de kapuin zou opsmullen, die tegenwoordig aen het spit van den grooten Turk aen 't braden is! Lange Mie, gy moest eens met de gauwte eenen haek aen mynen mantel zetten.... het is waer ik heb van myn leven geenen mantel ryk geweest; maer dit doet er immers niets toe, Mieken?’

De Weezen begonnen allen schaterend te lachen, tot groot spyt van lange Mie, welke vergramd en beschaemd van daer wegliep.

‘Ziet gy nu wel,’ riep Trees de Beuzelaerster tot hare gezellinnen, ‘dat het niet zyn kan? Wy hebben al wel geld te samen te leggen om een conterfeitsel te doen maken, - en er is geen kunstenaer die Houten Claer gekend heeft!’

‘Ho, ho, Trees, wat zegt gy daer?’ vroeg meester Steven; ‘geen kunstenaer die Houten Claer gekend heeft? - en voor wie of voor wat aenziet ge my dan? Ik, die den schoonen autaer in uwe kapelle gansch alleen gemaekt heb?’

‘Ja maer Steven, gy maekt toch geene conterfeitsels?’

‘Hoe, wat, geene conterfeitsels? Het is anders wat schoons, zoo wat rood en blauw te saem gekletst, dat die Signors van den Borstel een conterfeitsel durven noemen. Als ge er met de hand overwryft, 't is nietmetal, dan eene armzalige oogverblinding! Maer spreekt me van een gehouwen beeld! Dat is natuer, ge kunt het zien, tasten en voelen..... kom, ge weet dat ik het hoofd van Houten Claer nog eens in potaerde heb nagebootst, als schetse voor den engel die op den autaer staet. Laet my haer conterfeitsel in hout maken?’

‘In hout! in hout!’ riepen de meiskens spottend.

‘Ja, in hout,’ hernam meester Steven, ‘ge schynt er om te lachen; maer kinderen lief, waer zyn uwe zinnen? Houten Claer in hout, is er iets zoo klaer?’

Dit zonderling woordenspel gaf de overwinning aen den beeldhouwer. Hy werd gelast met het bytelen van een houten conterfeitsel van het Weesmeisken Clara, en bedong op voorhand den loon zyns arbeids.

 

Eene maend later, op eenen morgen, kwam meester Steven het Maegdenhuis binnen, met Houten Claer op zynen schouder.

Het beeld van meester Steven staet heden nog in het Maegdenhuis, onder de poort ter linker zyde en dient als pyler aen de leun van den trap, op de zelfde plaets waer Houten Claer zoo dikwils in hare slaepwandelziekte had gezeten.

 

Hendrik Conscience.


Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs