Het Taelverbond. Jaargang 2
(1846)– [tijdschrift] Taelverbond. Letterkundig Tydschrift, Het– Auteursrechtvrij
[pagina 170]
| ||||||||
Een tooneel van Ariosto.Blyspel in een bedryf.De vader van Ariosto wilde dat hy de Regten zou studeren. Na vyf jaren verdrietigen en derhalve vruchteloozen, opgedrongen arbeid, hernam de zoon, nu 20 jaren oud, de letterkundige studien welke hy oneindig meer ter harte nam. Terwyl hy zich in Plautus en Terentius oefende, maekte hy zyne twee eerste blyspelen: La Cassasaria en I Suppositi. Eens, onder andere, middelertyd hy zich met de Cassasaria onledig hield, gaf zyn vader hem, wegens zekere onbezonnenheid en om zyn overdreven dichtlust, een lange en strenge berisping. Ariosto luisterde spraekloos en met de diepste aendacht, waeromtrent zyn vader zich denkelyk vergreep; trouwens Ariosto veinsde en dacht slechts aen zyn blyspel: het mangelde hem juist aen een tooneel waerin een vader zyn zoon over den hekel haelt; en onmiddelyk na de berisping schreef hy dit tooneel naer de natuer af.
Ripreso lungamente l'Ariosto, una volta frale molte, dal Padre sul suo far versi, l'ascolto egli attentamente senza rispondere. Poco dopo richiesto da un de fratelli del perchè, quando ei fu si strettamente corretto, ei non tentasse difendersi: ‘Io ero corso coll' animo, rispos' egli, alla Cassasaria da me incominciata. Abbisognava io per quel mio Erofilo, posto in consimil situazione, d'un esempio di paterna ammonizione: opportuna mi parve quelle del Padre; il perchè abbandonatomi al fingere, non m'avvidi più d'essere in una vera azione. Opere varie di Ariosto. Parigi 1776. | ||||||||
[pagina 171]
| ||||||||
Persoonaedjen.
Het Tooneel is te Reggio, in 't huis van Niccolo (1495). | ||||||||
[pagina 172]
| ||||||||
Een tooneel van Ariosto.Een zael. Deur op den achtergrond, zydeuren, tafel, zetels, enz.
| ||||||||
Eerste Tooneel.
metilda
(alleen, een brief lezende).
‘Verre van u, Metilda, strekt my het leven tot last; zonder u heb ik nergens genot in; zelfs de kunst verveelt my: 'k werp myn penseel weg en vlieg u in de armen terug. Laten wy elkander beminnen en gelukkig zyn; de roem kome later zoo hy wil.’ (Sprekend) Beminnen! gelukkig zyn! Hy ten minste hoopt nog.... Voor my is dit alles reeds herschenschim.... (Voortlezend). ‘Ik breng alles tot myne afreis in gereedheid. Binnen acht dagen zie ik u weder. Hoe verdrietig zullen ons die acht dagen vallen! niet waer, lieve Metilda?... Uit Bologne.’
Arme Agostino! zyne vreugde grieft my het hart: hy weet niet dat ik zynen mededinger verloofd ben, dien hy zoo weinig vreesde.. Waerom toch vertrok hy zoo ylings? Ware hy gebleven, welligt... Ach! neen; Agostino is immers niet ryk, en myn vader... Wat ben ik ongelukkig! | ||||||||
[pagina 173]
| ||||||||
Tweede Tooneel.METILDA, ARIOSTO; vervolgens NICCOLO.
ariosto
(zonder haer te zien).
Verduiveld blyspel!.... Dat helsch tooneel breekt my het hersengestel... (Haer eensklaps ziende). Metilda... Arm meisje... Altoos droefgeestig!
metilda.
Luigi!
ariosto.
Een brief... van den bruidegom denkelyk... Ware 't niet onbescheiden...
metilda.
Een geheim, voor u?... Lees.
ariosto
('t geschrift beziende).
Van Agostino! (Na gelezen te hebben). En geen enkel woord voor my... de ondankbare!
metilda.
Goede Luigi!
ariosto.
Nu ik vergeef hem. Geliefden hebben altoos zoo veel op het hart..
metilda.
Gy zyt ons beiden immer lief.
ariosto.
Ook kunt gy op een vriend, op een broeder staet maken.
metilda.
Heb dank, Luigi; wy behoeven meer dan ooit uwen bystand. (Niccolo verschynt aen den linker kant, blyft staen en luistert).
| ||||||||
[pagina 174]
| ||||||||
ariosto.
Ja, dat verwenscht huwelyk.... maer het is nog niet voltrokken: men heeft uwe hand beloofd; gy zult alleen er over beschikken.... Lambinetti uw gemael! onmogelyk. Dat zal niet, dat kan niet zyn!
metilda.
Hemel! wat zal er van my geworden!
ariosto.
Ware hy slechts oud..... maer een verwaende weetniet, een trotsch, van zyn fortuin ingenomen slechthoofd!... Gy, zoo teeder, zoo jong, de beklagenswaerdigste vrouw welke God onder zynen hemel telt!... Neen, dat kan niet, dat zal niet zyn.
metilda.
Zou nog een strael van hoop.... Gy weet of ik Agostino bemin, of ik hem vergeten kan.... en echter myn vader beveelt. Zal ik ongehoorzaem zyn; de vreugde zyns ouderdoms vergiftigen, zyne gramschap wederstaen?
ariosto.
Wanhoop niet; verlaet u op my; ik beproeve alles om hem te overreden. Op staenden voet ga ik hem vinden, hem zeggen dat het ongerymd, willekeurig, eerloos....
niccolo
(voortredend).
Hier ben ik, myn zoon, spreek op....
ariosto
(beschroomd).
Myn vader.... ik dacht niet....
niccolo.
Genoeg vermetele! Is het zoo, Metilda, dat gy myn' raed in 't oog houdt? Gy vreest niet de dwaesheid van dien vrygeest te aenhooren, foei!.... morgen zal het een einde nemen.
metilda.
Morgen! | ||||||||
[pagina 175]
| ||||||||
niccolo.
Morgen, ach! zyt gy de echtgenoot van den Raedsheer.
ariosto.
Ik begryp niet.... beste vader! zulk een gemael....
niccolo.
Laet hooren, mynheer, wat gy er tegen inbrengt.
ariosto.
Vooreerst schynt my zyn ouderdom een gebrek dat eene jonge vrouw zelden vergeeft.
niccolo.
Drie-en-vyftig jaren, lafbek! is een betamelyke en eerwaerdige ouderdom.
ariosto.
Gewis zeer eerwaerdig, wat my betreft; voor haer welligt al te eerwaerdig. Daerenboven bestaet er geen de minste betrekking, geen gelykaerdigheid....
niccolo.
Geen nood: Hymen is een wonderlyke knaep die de harten met fluweelen banden weet vast te maken.
ariosto.
Ja, gewillige harten.
niccolo
(schertzend).
Niet waer, Metilda?
metilda.
Lieve vader, zoo gy wist hoe my het denkbeeld van dit huwelyk zwaer valt....
niccolo
(liefkozend).
Zottinnetje! de rede brengt dit alles weêr in schik.... Gy weet dat Lambinetti ryk, zeer ryk is. | ||||||||
[pagina 176]
| ||||||||
ariosto.
Fortuin en geluk zyn twee dingen...
niccolo.
Die veeltyds op den weg des levens gepaerd gaen.
ariosto.
Maer niet altoos de reis in gezelschap voleinden.
metilda.
In 's hemels naem, myn goede vader! maek my zoo niet eensklaps tot slagtoffer.... kan ik niet vryelyk over myn hart beschikken....
niccolo.
ô! Jonge meisjes zyn op 't stuk eener zulke vryheid maer al te ervaren.
ariosto.
Derhalve behoorde men hare neiging vooraf eens te raedplegen.
niccolo.
Om nimmer of veel te ras een besluit te maken.
ariosto.
Verdient, by voorbeeld, de aenspraek van mynen vriend Agostino dan ook in 't geheel geen overweging?
niccolo
(schertsend).
Ja toch.... behalve een onoverkomelyke hinderpael.
ariosto.
En die hinderpael?
niccolo
(ernstig).
Ben ik! myn bevel is stellig, en myn wil alleen voert hier de wet.
ariosto
(ter zyde).
Misschien. | ||||||||
[pagina 177]
| ||||||||
niccolo.
Wat port u jongeling.... wie gaf u 't regt....
ariosto.
Verschoon my.... ik spreek slechts in 't belang myner zuster.
niccolo.
Waerlyk! (toornig). En ik gebied u te zwygen. (Bedaerd). Morgen, Metilda, is het de groote dag. Wat u betreft, Luigi, stel uwe bekommeringen over 't lot uwer zuster aen den kant, en bemoei u met uwe studie, (op de schryftafel wyzende) uwe plaets is daer. Herneem uwe taek; by myn terugkomst wil ik de les nazien.
| ||||||||
Derde Tooneel.ARIOSTO, METILDA.
metilda.
Gy hoort het: myn vader is onverbiddelyk.... te vergeefs wildet gy my troosten.
ariosto.
Inderdaed.... zoo kan een willekeurig gezag onze streelendste uitzichten verydelen, ons geluk verbryzelen, ons een eeuwig juk op de schouders dwingen, en roekeloos de schoonste toekomst aen de grillen der fortuin opofferen.... En men zou zyne slavenketen zonder morren moeten tillen!.... Zou dit geen dwingelandy zyn. Hoor, Metilda....
metilda
(nadenkend).
Ik den Raedsheer trouwen!.... veeleer.... hemel! daer komt hy.
ariosto.
Lambinetti! (Metilda gaet schielyk uit).
| ||||||||
[pagina 178]
| ||||||||
ariosto
(lagchend).
Zy verdwynt als het weêrlicht!.... welk een drift; Amor heeft gezwinde vleugelen. (Haer naziende). Ga.... wees gerust.... hy kome.... een heerlyk onthael verbeidt hem.
| ||||||||
Vierde Tooneel.ARIOSTO, LAMBINETTI.
lambinetti.
Hoe! zoo eensklaps weg! zou de freule.... Neen, per Dio! een kinderachtige gril, meer niets.
ariosto
(gedurende het gansch tooneel op een spottenden toon).
Myn hoog edel gestrenge raedsheer Lambinetti!
lambinetti.
Signor.... ik kwam de bekoorlyke Metilda myne opwachting maken. Jammer dat zy, zoodra ik binnen treed, ylings vertrekt.
ariosto.
Zy is zoo beschroomd, zoo onbedreven.... gy moogt zulks niet euvel opnemen.
lambinetti.
Sedert een paer dagen is zy inderdaed zoo bloô, zoo voorbehouden....
ariosto.
Zeer natuerlyk.... haer toestand te uwen opzichte.
lambinetti.
Nu, zoo; men geve alle reden plaets.... doch is dit de ware oorzaek? | ||||||||
[pagina 179]
| ||||||||
ariosto.
Ik vermoede althans geen andere.... Gy veronderstelt niet dat uw byzyn haer verveelt.... het ware onbillyk.... trouwens uw eerwaerdig, uw deftig, uw uitmuntend voorkomen moet haer het meest belang inboezemen.
lambinetti.
Zonder grootspraek kan toch der fraeije kunne myn persoon in 't geheel nog niet afkeerig voorkomen.
ariosto.
Verre van daer; gy zyt al te zedig; uwe genade heeft van daeg een serafynsch gelaet.... dat glinstrend oog.... iets ik weet niet wat bekoorlyks....
lambinetti.
Gy meent... waerlyk?...
ariosto.
Op myne eer. Gy verjeugdigt oogschynlyk... Zonder vleijery, geen mensch ter wereld gaf u zestig jaren.
lambinetti.
Slechts vyftig, signor Luigi.
ariosto.
Zoo! nu een halve eeuw.. Een fraeije leeftyd voor een raedsheer.. wat ryp nogtans voor een bruidegom.
lambinetti.
Gekscheren ter zyde. Ik beken dat de schroomvalligheid en 't weinig vertrouwen der freule my verwondert.
ariosto.
Vertrouwen kan men inboezemen, maer niet opdringen. | ||||||||
[pagina 180]
| ||||||||
lambinetti.
Het zou my smarten slechts hare hand, en niet haer hart te bekomen: ik maek op beiden aenspraek.
ariosto.
Wat uwe aenspraek betreft, daeraen twyfelt zy geenszins.
lambinetti.
Ik durf my vleijen zulks niet geheel onwaerdig te zyn... Myn persoon, zonder van myn fortuin en rang te gewagen...
ariosto.
Of omgekeerd, uw fortuin en rang, zonder uw' persoon te rekenen...
lambinetti.
En echter was de freule onlangs nog zoo voorkomend, zoo vriendelyk...
ariosto.
Ik weet een middel om alles weêr goed te maken.
lambinetti.
Spreek op... hare minste wenschen wil ik voorkomen; zy beschikke met onbepaelde vryheid...
ariosto.
Over haer hart; dat spreekt van zelve. Die vryheid, messire Lambinetti, rooft men niet; het hart geeft zich altoos ongedwongen.
lambinetti
(denkend).
Onbegrypelyk. - Zeg my wat of ik vermag om Metilda te behagen.
ariosto.
Niets ter wereld is zoo gemakkelyk... haer maer enkel daer te laten... haer nooit meer aen te zien. Geloof my; beproef slechts. | ||||||||
[pagina 181]
| ||||||||
lambinetti
(ter zyde).
Hy dryft den spot (luid). Signor Luigi, vergeet gy dat uw zuster myne bruid is?
ariosto.
Ik weet het altewel.
lambinetti.
Gy keurt welligt ons huwelyk af.
ariosto.
Gy slaet den spyker net op den kop.
lambinetti.
Dus zal men zich uwe weigering laten getroosten... Het woord van uwen geëerbiedigden vader strekt my tot waerborg.
ariosto.
Zyn woord is welligt niet... beslissend.
lambinetti.
Een eerlyk man als hy doet zyn woord gestand. - Overigens heb ik hier zekere geteekende en geparafeerde verbindtenis...
ariosto.
Vervaerlyk man! een vrouw stormenderhand in te nemen! Laet uw geweten zulks toe?... Wel is waer, in 't stuk der liefde handelt het geweten als in staetkundige zaken: het sluit de oogen digt en sluimert.
lambinetti.
Zoo ver zal het wel niet komen; haer hart is zoo wederspannig niet of het zal zich van lieverlede overgeven; althans durf ik zulks verhopen.
ariosto.
De hemel beware u lang in die streelende verwachting. | ||||||||
[pagina 182]
| ||||||||
lambinetti
(schertzend).
Nu ik er aen denk... gy zyt immers dichter: ik reken op u voor 't bruiloftslied.
ariosto.
Juist. By gelegenheid zal ik myn best doen... Waerlyk, een fraei, een aerdig onderwerp!
lambinetti.
O! sedert onze Pindaren niet meer van enkelen roem leven, zyn de dukaten ook in de republiek der letteren gangbaer. Thans kennen wy den prys der stanzen en klinkdichten. Gereed geld dingt nauw, en gy weet of het ons aen arme poëten mangelt!
ariosto.
Bravo! myn waerde raedsheer, gy maekt ook puntdichten. - In ernst, voor een handvol gouds zyn er honderden rymelaers veil. Wat raekt het u en uws gelyken dat men de kunst vernedert, daer gy toch anders hare hoogte niet bestygen kunt.
lambinetti.
Zoo, blyf dan onverzettelyk. - Het doet my leed u reeds te lang in uwe dichterlyke denkbeelden gestoord te hebben.
ariosto.
In tegendeel, myn goede raedsheer, heb ik u dank te weten. Gy hebt my daer waerachtig een geestig onderhoud, en tevens in uwen persoon een uitmuntend afbeeldsel verschaft.
lambinetti
(ter zyde).
Vermetele! (veinzend). Vergeef my: ik moet uw vader zeker verslag doen...
ariosto.
Naer uw welbehagen, messire Lambinetti... Gy zult hem denkelyk in de regtbank vinden. | ||||||||
[pagina 183]
| ||||||||
lambinetti.
Daer moest ook uw plaets zyn... Een ambt zoo eervol...
ariosto.
En smerig.... regt zoo. - Jammer dat het reeds krielt van twistzoekers en muggezifters. - Arme pleiters! - Genoeg. Vaerwel, hoog edel gestrenge raedsheer! (Lachend en zich aen zyne tafel zettend).
lambinetti.
Vertrekken wy: ik voel dat de gramschap... (Hy gaet schielyk en met dreigend gebaer uit).
| ||||||||
Vyfde Tooneel.
ariosto
(opstaende).
Zie daer 't ellendig wezen dat myn zuster naer 't outer sleurt!... Neen dat zal niet, ik zweer het. - Welaen, nu ik alleen ben kan ik ongestoord aen myn blyspel denken. - Zal ik dat helsch tooneel alweêr vruchteloos aenvangen? Reeds twee dagen brak ik my den kop, als hadde myn denkvermogen in 't ledig brein van eenen Lambinetti post gevat!... Een vader die zyn zoon eens wakker doorstrykt... Zoo als de myne... Een zoon die zyne berisping met verveling en verstrooidheid aenhoort... die van dichtkunde, roem en vryheid droomt, terwyl men hem van regtsgeleerdheid, fortuin en pligten predikt... een losbol zoo als ik... de drommel! waer in bestaet toch dat moeijelyk. (Hy zet zich weder aen de tafel en vat peinzend de pen op).
| ||||||||
[pagina 184]
| ||||||||
Zesde Tooneel.ARIOSTO, AGOSTINO.
agostino
(zachtjes inkomende).
Daer ben ik... Geen mensch heeft my gezien... Wie daer?... Luigi. Luisteren wy.
ariosto.
Laet ons zien... ‘Vyfde bedryf, tweede tooneel...’ Donder en weêrlicht!... zou ik dan niets goeds vinden? (Schryvend en vervolgens stil lezend). Neen, het deugt niet, volstrekt niet?... De duivel hale de Cassaria. (Hy breekt zyne pen, fronst het papier, springt op en gaet driftig over het tooneel. Regt over Agostino komende blyft hy verbaesd staen). Agostino!
agostino.
Myn goede Luigi! (Zy omhelzen zich).
ariosto.
Gy, in Reggio! By welk geval...
agostino.
Ik vernam alles, en ben op 't spoedigst vertrokken.
ariosto.
Gy weet dus...
agostino.
En gy meldet my niet!... Zonder Vicenzo dien ik te Bologne ontmoette... Verzwyg my niets meer... Metilda!... na zoo veel beloften, my te verraden!
ariosto.
Hoe! gy haer beschuldigen?... Doortrapte! gy kent haer beter.
agostino.
Zy, die my eeuwige trouw zwoer! | ||||||||
[pagina 185]
| ||||||||
ariosto.
Zie daer de geliefden; zoo zyn ze allen: van het een uiterst tot het ander; al hunne uitzichten in roozenkleur of in 't zwart wikkelend - Metilda meineedig! zy is tienmael meer te beklagen dan gy: het arm kind doet niets dan weenen. U alleen bemint zy; gy weet het immers, schalke guit: men kent u.
agostino.
Mogt gy waerheid spreken!
ariosto.
Metilda te verdenken... Ondankbare!... Gy verdient...
agostino.
Echter, haer huwelyk...
ariosto.
Is niet voltrokken... zy bewilligt niet...
agostino.
Zy, de vrouw van een ander! Wee myn mededinger!... Wie is hy?
ariosto.
Gy kent hem niet?
agostino
(invallend).
Wie?
ariosto.
In 't geheel niet?
agostino.
Had Vicenzo zyn naem geweten, reeds ware ik gewroken. Metilda kan slecht een onzer zyn... de ander sneve.
ariosto
(schertsend).
Zachtjes! breek u toch zoo ras den hals niet.
agostino.
Zeg zyn naem... ik vlieg... | ||||||||
[pagina 186]
| ||||||||
ariosto.
En wanneer hy den stryd niet waegt?
agostino.
Ik dwing den lafaerd zich te verdedigen.
ariosto
(hem de hand drukkend).
Brave Agostino! - Wel nu, die gevaerlyke mededinger... die geduchte vyand...
agostino.
Is?
ariosto
(lachend).
Lambinetti.
agostino
(veinzend).
Lambinetti!
ariosto.
De raedsheer... Waerom niet?... Wat deert u? Men zou zeggen dat zyn naem het hoofd van Medusa is. Vreest gy een duël met den raedsheer?
agostino
(nadenkend).
Neen... maer... ik kan met hem niet vechten.
ariosto.
Waerom zoo schielyk ontsteld? (schertsend) Gy gaet uwen medevryer aen stukken houwen; een van beiden moet sneven... en zyn naem alleen doet dien trotschen moed wankelen.... Gy zyt bang verliefde.
agostino.
Ik!... Luigi, gy weet niet...
ariosto.
Wel nu?
agostino.
Rampzalig noodlot!... Luister, en gy zult bekennen. | ||||||||
[pagina 187]
| ||||||||
niccolo
(van buiten).
Adio, signor Lambinetti!... Myn dochter is in den tuin. Adio!...
ariosto.
Myn vader! Dat hy u maer niet zie, of alles is verloren.
agostino.
Waer berg ik my?
ariosto
(de regter deur wyzend).
Daer, in myne kamer.
agostino
(uitgaende).
Lambinetti myn mededinger! | ||||||||
Zevende Tooneel.ARIOSTO, NICCOLO.
niccolo.
Zyt gy daer?... Wel... (Ariosto wil vertrekken). Blyf... ik moet u spreken.
ariosto.
Myn vader!
niccolo.
Hier... nader. - Wat gaet er om in myn afzyn? Uw wangedrag beschaemt, verdriet en doodigt my.
ariosto.
Ik...
niccolo.
Geen woord. Hoor my, en antwoord daerna, zoo gy kunt.
ariosto.
Ik zweer u...
niccolo.
Heb ik zulks aen u verdiend? Ik die tot loon myner zorg in u den steun myns ouderdoms waende te vinden. | ||||||||
[pagina 188]
| ||||||||
ariosto.
Goede vader! (ter zyde) heerlyke inval!... myn tooneel!
niccolo.
Durft gy my uw' vader noemen, ontaerde zoon.
ariosto.
Vergeef my!
niccolo.
Zoo ik niet vreesde de gedachtenis uwer deugdzame moeder te beleedigen... Neen, er bestaet in u niets dat aen my gelyktGa naar voetnoot1.
ariosto.
Jeugd... onbedrevenheid...
niccolo.
Schaem u? In uwe jaren was ik leerzuchtig, werkzaem; ik yverde om het erfdeel dat gy baldadig poogt te verkwisten, door arbeid en spaerzaemheid te vermeederen; ik volgde goede voorbeelden na, en gy veracht ze; ik ging met deugdzame lieden om, en gy vlugt dezelve voor een' hoop bedorven dwarskoppen; en, tot overmaet van droefheid, verneem ik dat gy uw eigen zuster in een afgrond van dwalingen stort: gy boezemt haer afkeer in voor een huwelyk dat haer geluk zal maken, om haer welligt in de armen van een jongen vrygeest te werpen. Ik ken hare grillen; zy mag staet maken dat ik 'er in voorzien zal.
ariosto.
Zoo ik pligtig ben, dat uw verwyt op my alleen valle: Metilda is onschuldig.
niccolo.
Ondankbare! Na zoo lang vruchteloos vermanen en smeeken! Heb ik zulks verdiend? - Gy zwygt thans... Antwoord.
ariosto
(verstrooid).
Zoo treffend en natuerlyk moet het tooneel zyn. | ||||||||
[pagina 189]
| ||||||||
niccolo.
Spreek, zeg ik u?
ariosto
(als ontwakend).
Vergeef my, goede vader!... het doet my leed...
niccolo.
Zoo gy berouw hadt hardnekkige.
ariosto.
Is myn misdaed dan zoo groot?
niccolo.
Wat! nog aenstonds, hier zelfs waert gy zoo vermetel myn vriend, myn ambtgenoot, den bruidegom uwer zuster te beschimpen, en byna myn huis uit te jagen!
ariosto.
De raedsheer?
niccolo.
Hy zelf deed my verslag... Gy onthaelt hem op een onbeleefde wyze.
ariosto
(ter zyde).
De oude zot!
niccolo.
Gy durft met hem den spot dryven! Wie zyt gy, jongeling? Het voegt u wel met uwe twintigjarige verwaendheid een raedsheer, een man van eer, dien ik hoogacht, te miskennen; een man wiens vriendschap my steeds dierbaer was en die derhalve uw eerbied overwaerdig is.
ariosto.
Eenige kortswyl... een paer schuldelooze woordspelingen...
niccolo.
Om het even, zyn rang en karakter vorderen uwe hoogachting... Verstaet gy?
ariosto
(ter zyde).
Ik zal 't hem duer betaeld zetten. (Luid). Vergeef my lieve vader! ik smeek u knielend...
| ||||||||
[pagina 190]
| ||||||||
niccolo
(hem wederhoudend en verteederd).
Luigi! gy weet niet wat verdriet gy my aendoet... nog is het tyd: verlaet dat ongeschikt, dat herschenschimmig leven; beteugel uwe driften; denk aen uwen roem, aen uwe toekomst, en leg u vlytiger op de regten toe. - Waer is uwe les?
ariosto.
Eer gy inkwaemt was ik druk bezig...
niccolo.
Laet zien... geef...
ariosto
(hem een schryfboek overgevende).
Zie daer...
niccolo
(het boek snel doorloopend).
‘Corpus juris.... Sponsalia.... Mancipatio’ (stil overlezend) tamelyk... goed... ja, zoo leggen befaemde regtsgeleerden het uit... en deze plaets? dit eischt nadere opheldering... waerlyk een zonderling vraegstuk.
ariosto
(verstrooid, aen zyn tooneel denkend).
Gansch twyfelachtig.
niccolo.
Wat is uw gevoelen?
ariosto.
Wel, ik denk... in den strengen zin genomen, zou men... het voor... en tegen kunnen verdedigen... nogtans.
niccolo.
Welk zyn uwe gronden?
ariosto.
Ik heb er veel.
niccolo.
Namelyk?
ariosto.
Daer ligt de knoop. (luid) Vooreerst... Zoo gy wilt dat ik vry uitspreek. - Wat is uwe meening?
| ||||||||
[pagina 191]
| ||||||||
niccolo.
Genoeg: hier vind ik de aenteekening.
ariosto.
Juist... de aenteekening... ik vergat...
niccolo.
Het zy: dat belooft ten minste.
ariosto
(ter zyde).
Gelukkig toeval!
niccolo.
Luigi! Met zulk een aenleg wordt men weldra een bekwaem regtsgeleerde.
ariosto
(ter zyde).
De hemel verhoede!
niccolo.
Studeer de Pandecten, de ware bron der regten; die grondige redekunde welke uwe arme dichters niet begrypen. - (doorbladerend). Wat zie ik hier... Verzen... van Ovidius?
ariosto.
Ik geloof nopens zyn ballingschap.
niccolo.
Juist (lezend) ‘Jus civis...’ Inderdaed... doch hier alweder verzen... van Plautus... van Terentius. - En deze... wat is dat?... Zeg my wat toch al die rymen hier maken... Is dit ook roomsch regt?
ariosto
(ter zyde).
De henker! het tooneel wordt ernstig.
niccolo
(lezend).
‘Ja, 't advokatenras zal me eindlyk zinloos maken.
‘Wee de arme pleiters die in hunnen strik geraken!
‘Dat vuig gebroedsel, telg der helsche twistharpy,
‘Ontrooft u vrede, rust, en geld en goed daer by.
(Herhalend, en, terwyl hy op de woorden drukt, Ariosto beziende).
‘Dat vuig gebroedsel... telg der helsche twistharpy!... | ||||||||
[pagina 192]
| ||||||||
niccolo.
Nu, verder (voortlezend).
‘Dat durft van billykheid en van geweten spreken! -
'K heb ook hun raed gevolgd; ik ken hun sluwe streken;
'K voel nog, en 't rouwt my diep, hoe zy dienstvaerdig zyn,
Wyl ze u misleiden met een handvol slecht latyn,
En duizend sprookjes die de Satan mag verzinnen. -
Pleit vry: zy zweren u dat ge uw geding zult winnen;
En zy verbrodden 't dus dat gy van hun gepraet
Noch van uw eigen zaek een enkel woord verstaetGa naar voetnoot1.’
Meesterlyk! - Laetdunkende!... Ons zoo te bejegenen! Is dan niemand meer voor uwe roekelooze bedilzucht veilig... en vreest gy niet dat myn regtvaerdige toorn...
ariosto.
Verre van my... de minste zinspeling.
niccolo.
Is het alzoo dat gy myn voorschrift naleeft? Uitzinnige, waer kan die dwaze rymzucht u toch heen leiden?
ariosto.
Wie weet? welligt naer beroemdheid.
niccolo
(driftig).
Naer 't gasthuis.
ariosto.
My dunkt... de toekomst...
niccolo.
De toekomst eens rymelaers! heerlyk vooruitzicht! denk aen 't lot der dichters: vergetelheid, armoede, verachting...
ariosto
(ter zyde).
Verachting der dwazen (luid met nadruk) maer de glorie, de bewondering...
niccolo.
De glorie met den bedelzak... de bewondering, ellendige! van wie? | ||||||||
[pagina 193]
| ||||||||
ariosto
(met verrukking).
Van 't nageslacht!
niccolo.
Gy zyt een geestdryvende losbol.
ariosto
(verstrooid).
Voortreffelyk, bravo!
niccolo.
Welaen! ga voort; maek versen: Demosthenes, Cicero, de grootste redenaers zyn uw aendacht onwaerdig. Slechthoofden, niet waer? Wyl zy geen komediën of klinkdichten maekten.
ariosto
(verstrooid).
Bravissimo!
niccolo.
Wat? (toornig) Spreek op.
ariosto.
Niets.... ik luisterde.
niccolo.
Kortom! myn besluit is onverzettelyk: met of tegen uwen dank wordt gy regtsgeleerde.
ariosto
(ter zyde).
Dat zal ik nooit.
niccolo.
De familie van Ariosto is in de vierschaer befaemd. U behoort het na my haren roem te handhaven. - Kunt gy schooner, eerlyker, nuttiger beroep kiezen?
ariosto
(als ontwakend).
De fraeije wetenschappen bieden ook schitterende verwachtingen. Zyns ondanks kan men in geen vak gelukkig slagen. Ik zou eene erbarmelyke regtsgeleerde zyn, en daer is iets.... een natuerlyke drift zegt my.... | ||||||||
[pagina 194]
| ||||||||
niccolo.
Dat gy onwaerdig zyt het spoor te volgen van mannen die de school van Bologne en Ferrare zoo veel luister byzetten; van geleerden wier roem zoo veel glans over geheel Italië spreidt.
ariosto
(met geestdrift).
Is dan ook de roem des dichters niet schoon en edel? De waerheid in haren glans voorstellen; de dwaling, 't vooroordeel bestryden; de ondeugd tuchtigen; de dweepzucht en dwingelandy schandmerken; de harten voor vryheid, deugd en vaderland te doen kloppen. Het menschdom.....
niccolo.
Basta.... Gy zyt halsstarig, gy rekent op myn geduld. Bedrieg u zelven niet. - Nog eens: gehoorzaem, en alles zy vergeten; of lever u aen uwe heillooze drift over en 'k verloochen u voor altoos. Overweeg en kies. (ter zyde, terwyl hy Ariosto nadenkend en onbewegelyk ziet). Ik zegevier: deze les heeft hem getroffen.
| ||||||||
Achste Tooneel.ARIOSTO, vervolgens AGOSTINO.
ariosto
(bedarend).
Ik mag dan eindelyk adem scheppen. - De dichtkunde verlaten.... de goddelyke kunst.... voor hunne beuzelachtige, looze haerklovery.... veel eer.... (schielyk afbrekend). Myn tooneel - waerlyk, een gewenscht toeval - Treffend! de natuer op heeter daed gevat!
(Hy zet zich aen de tafel en schryft haestig).
| ||||||||
[pagina 195]
| ||||||||
agostino
(aen den regten kant verschynend).
Hy is alleen.... zal ik hem stooren? Hm!.... Luigi!.... hy hoort niet.
(naderend)
Altoos in diepe gedachten... Luigi!
ariosto
(arbeidend).
‘De deur gaet open.... hy komt heimelyk binnen.... hy waent hem te verrassen.’
agostino.
Hoe! Weet hy reeds....
ariosto
(schryvend en herhalend).
‘Erofilo en Chrisobolo. - Zyt gy daer?....’
agostino.
Ja, ik heb een middel gedacht om Metilda den raedsheer te ontrukken.
ariosto.
‘Een raedsheer, een man van eer dien ik hoog acht....’
agostino
(verwonderd).
Hoe Luigi.... ook gy! hy zwygt.... Luigi!
ariosto
(zich half omkeerend, doch schielyk hervattend).
‘Blyf; ik moet u spreken.’
agostino.
Ik luister, maer het eischt spoed. Hoor: ik vertrek.... nog dezen avond, naer Bologne.... met Metilda. De oude gek zal gedwongen zyn aftezien, en uw vader zelf. (Ariosto in zyn arbeid stoorend) Verstrooide! Staek een oogenblik uw schryven. Wat dunkt u?
ariosto
(steeds met zyn tooneel bezig).
Best; de intrigue is wel berokkend.
agostino.
Dus bewilligt gy? | ||||||||
[pagina 196]
| ||||||||
ariosto.
Het spreekt van zelf.... het verdient alle toejuiching.
agostino.
Ik verwachtte niet minder van uwe vriendschap.... en Metilda?... tot als nog was ik zoo gelukkig niet haer te zien.... ik wil haer ylings berigten, overreden.... waer is zy?
ariosto.
Zoo aenstonds.... het zal zich wonderlyk aeneenschakelen.... myn goede vader schreeuwe en dondere.
agostino.
Hy zal zich van zelven bedaren, het gaet nooit anders (hy wil uitgaen).
ariosto.
Welaen (opstaende en deklamerend). ‘Metilda in een' afgrond van dwalingen te storten.... ondankbare! heb ik zulks aen u verdiend?’
agostino.
Wat wilt gy zeggen?
ariosto.
Ik!... niets, beste Agostino!
agostino.
Verklaer u, in 's hemels naem!
ariosto.
Niets.... volstrekt niets.
agostino.
Van wie spreekt gy dan?
ariosto.
Zyt gy doof!... van myne Cassaria.
agostino.
Van uwe.... Gaet gy ook trouwen? | ||||||||
[pagina 197]
| ||||||||
ariosto.
Myn tooneel, domoor!
agostino.
De duivel hale uw tooneel. Ik spreek sedert een uer van myn plan.
ariosto.
Een plan.... van tooneelspel?
agostino.
Hoe! gy verstaet my nog niet, en gy antwoordt op elke vraeg, en bewilligt, daer op staenden voet.
ariosto.
Zoo.... ja, het heugt my. Laet my eenige stonden alleen. Thans ben ik geheel aen myne verbeelding.... ik vrees een enkel woord te verliezen.
agostino.
Gy begrypt dus.... en zyt te vreden?
ariosto.
Volkomen; zie daer dat duivelsch tooneel dat my zoo veel moeite gaf. (Hy gaet plotselings met hevige gebaerden uit). ‘Ontaerde zoon.’
| ||||||||
Negende Tooneel.AGOSTINO, vervolgens LAMBINETTI, METILDA.
agostino.
Zag men ooit zulk eene verstrooidheid? Maer.... Metilda.... Hoe zal ik tot haer komen? ik hoor gerucht.... hemel! Lambinetti!... Verbergen wy ons.... Zoo de vrek wist.... (Hy gaet aen den regteren
| ||||||||
[pagina 198]
| ||||||||
kant binnen en verbergt zich, dervoege dat hy van de aenschouwers gezien worde. Sprakeloos spel van Agostino tot het einde des tooneels).
lambinetti
(Metilda achtervolgende).
Beminnelyke freule! blyft gy dan altoos wederspannig?
agostino.
Laet ons wel toezien.
metilda.
Onverdragelyk!
agostino.
Metilda!... zy ziet my niet.
lambinetti.
Gy wendt u van my af.... ben ik dan zoo lastig?... Zeg dat myne liefde.... dat onze echt u aengenaem is.
agostino.
De lieve raedsheer is niet lastig!
lambinetti.
Slechts één woord, en ik ben gelukkig.
metilda.
Laet my, bid ik u. (zy wil vertrekken).
lambinetti
(haer tegenhoudende).
Spreek.... geliefde Metilda!
metilda.
Dwing my niet, Mynheer, u myne gedachte vry uit te zeggen.
lambinetti
(knielend).
Aen uwe voeten wacht ik myn vonnis.
metilda.
In 's hemels naem!
lambinetti.
Ik sta niet op voor het van uwe lippen vloeit. | ||||||||
[pagina 199]
| ||||||||
agostino.
Een fraei tafereeltje! (zich betastende). Myn teekenpen....
metilda.
Hou op, ik kan, ik zal nimmer toestemmen.
agostino.
Brava!
lambinetti.
(opstaende).
Ik versta u. Beschroomdheid.... overigens zeer natuerlyk, wêerhoudt u.... waerom geveinsd! geen mensch ziet ons.
agostino.
Dan ik.
metilda.
Ik veins in 't geheel niet.
lambinetti.
Ik ben immers uw bruidegom?
agostino.
Oude zot!
metilda.
Hoe verdrietig!
lambinetti
(opstaende en zyne knien betastend; ter zyde).
Ik voel dat myn lieve bruid al te streng is.
agostino.
Zie hier het oogenblik.... Hm!
metilda.
Wat hoor ik?
agostino.
Metilda!
metilda.
Hemel! Agostino!
agostino.
Stil! | ||||||||
[pagina 200]
| ||||||||
lambinetti
(omziende).
Ei?... wat zie ik?... die ontstelling. (ter zyde) Zou het waer zyn?... de arme freule siddert als een blad. (luid) Herstel u Signora!
metilda.
Ik dank u.... 'k ben.... zeer wel.
lambinetti.
Bekoorlyke ontroering!
metilda
(ter zyde).
Agostino terug!
lambinetti.
Gy zyt ontsteld, lieve Metilda.... wees openhartig; het veinzen is overtollig; ik ken uw geheim.
metilda
(ter zyde).
Myn geheim.... zou hy weten....
lambinetti.
Aenbiddelyke Metilda!...
agostino.
Wat scheelt hem dan!... Arme bloed!
lambinetti.
Weldra wordt gy de gelukkigste gade.... voor u alleen leve ik: voor u blyve ik bestendig....
agostino.
Een volslagen gek.
lambinetti.
(zich omkeerende en Agostino ontwarende).
(Ter zyde) zoo!.... de droes! wy zyn niet alleen.... laet ons veinzen. (luide) Verschooning, Signora: eenige zorgen beiden my. Dezen avond hoop ik u minder wêerspannig te vinden. - (ter zyde) Ik zal den guit kennen. (luide) Tot wederziens, genadige freule. (ter zyde) Welligt een mededinger.... ba! wat hoef ik te vreezen? zy is de myne.... wat meer is 't verbandschrift (uit).
| ||||||||
[pagina 201]
| ||||||||
Tiende Tooneel.AGOSTINO, METILDA.
agostino
(het tooneel opkomend).
Ouf! - Metilda.
metilda.
Agostino!... uw brief....
agostino.
Ja; maer toen ik vernam.... wreede!
metilda.
Zoo men ons verraste.... ik vrees....
agostino.
Wees gerust.... niemand weet.... behalve Luigi.
metilda.
Myn broeder! gy hebt hem gesproken:
agostino.
Hy zelf bevestigde die noodlottige tyding.... Nooit had ik het geloofd.... Metilda.
metilda.
Helaes! het is al te waer. Myn vader dwingt my.
agostino.
Neen, dat huwelyk zal niet geschieden.
metilda.
Hoe kunnen wy zulks verhoeden?
agostino.
Metilda! Is het waer dat gy my bemindt, zoo kan geen menschelyk geweld ons van een rukken.
metilda.
Kunt gy twyfelen of ik u beminne? | ||||||||
[pagina 202]
| ||||||||
agostino.
Het vaderlyk gezag heeft palen; liefde kent er geene. Spreek één woord, werp den slagboom nêer die ons van elkander scheidt... vertrekken wy.... spoedig. Volg my naer Bologne.
metilda.
Wat zegt gy? Agostino, gy beledigt my... u volgen?
agostino.
Zonder uitstel. De raedsheer heeft my gezien..... misschien erkend.... hy kan ons verrassen. In één uer is alles gereed.
metilda.
Ik vlugten!
agostino.
Allerdringendst.
metilda.
Goede vriend! myne schande.... de wanhoop myns vaders!
agostino.
Gy aerzelt.... en hy, myn laffe mededinger zegeviert? - Ik zal my wreken.... Vaerwel!
metilda.
Blyf, bid ik u; doch onteer ons niet. - Hemel! myn vader.... Luigi....
agostino.
Uw broeder weet alles, en bewilligt.... uw vader zal eindelyk toestemmen.
metilda.
Schrale hoop!
agostino.
Of hebt gy liever den raedsheer tot echtgenoot?
metilda.
Nimmer. | ||||||||
[pagina 203]
| ||||||||
agostino.
Dus ziet gy wel dat het spoed eischt. Morgen is het te laet.
metilda.
Morgen!... helaes!... welk een voorstel! Agostino, zoudt gy my kunnen misleiden!
agostino.
Ik een engel bedriegen.... wanneer gy over myn lot beschikt!
metilda.
Heb mededoogen, laet my den tyd.
agostino.
Denk dat wy geen oogenblik te verliezen hebben; besluit spoedig.
metilda
(zich bepeinzend).
Ik volg u.
agostino.
Wat geluk! ik vlieg naer Luigi en maek alles vaerdig.... Wees hier in een uer.... 't overig raekt my. Hoop en moed redden ons. - Tot straks. (uit).
metilda.
Hem volgen.... en myn vader! Liefde en pligt!... waerom stemt gy niet overeen? zoo Luigi ten minste toestaet. Verwenscht huwelyk.... myn geheel leven aen verdriet en onheil ten prooi.... Ach, kon ik myn vader door gebeden en tranen bewegen! (ter linkerhand uit).
| ||||||||
Elfde Tooneel.LAMBINETTI (weder inkomend).
Verraden.... geen twyfel meer, ik heb alles gehoord, gezien.... ik was getuige van hunne onderlinge vervoering. Metilda, die voor de | ||||||||
[pagina 204]
| ||||||||
bescheidenste verklaring myner liefde scheen te blozen.... Zy zelve stemt, zonder tegenstand, in hare schaking toe.... Onbegrypelyk.... Dat zedig, schroomvallig gelaet.... die onschuld, die verzwegenheid.... alles wat ik in haer karakter bewonderde was gekunsteld.... louter logen.... de trouwlooze! ja, de vrouw is een afgrond van verborgenheden. Agostino moet met my den spot dryven!... hy is in Reggio, en ik weet er niets van! hy ziet haer in 't heimelyk, en verydelt schielyk onze ontwerpen. In een uer zien zy zich hier weder, en vertrekken!... neen, ik zweer dat het hun niet gelukken zal. Ik ben gewaerschuwd; ik zal hun eerloos plan omverstooten. Een ellendige kladschilder, een vriend onzen dichter waerdig. Neem u in acht, meester Agostino! Beef voor myne wraek. - Hoe! hy durft hier nog den voet zetten.... en my braveren? Vergeet hy dat zyn medevryer ook zyn schuldeischer is?.... des te beter dat hy den wolf in den schoot liep. Pas op, schalke vos: men zal u de wet contra debitorem leeren kennen. | ||||||||
Twaelfde Tooneel.LAMBINETTI, een ONBEKENDE.
de onbekende
(door een bediende ingeleid).
Niemand.... ja toch.
lambinetti
(zonder hem te zien).
De verrader.... de eerschender!
onbekende
(ter zyde).
Wat heeft dat mensch!
lambinetti.
Hy siddere.... vernietigen zal ik hem. Metilda zoo trouweloos! (overdenkend). Om het even. (Valsche uitgang. Hy loopt tegen den onbekende). Hola!... verschooning Messire. (ter zyde). Wie daer?
onbekende.
Het is de heer Niccolo Ariosto met wien ik de eer heb.... | ||||||||
[pagina 205]
| ||||||||
lambinetti.
Ik ben de ridder Lambinetti, raedsheer aen 't hoog geregtshof van Reggio, onderdeken van 't Collegium der regtsgeleerden, lid der provinciale Consulta.... om u mynen pligt te bewyzen. (zich buigend).
onbekende
(wedergroetend).
Het verheugt my ten hoogste, messire. (ter zyde) Dat heet zyn naem en eertitelen voluit opgeven.
lambinetti
(ter zyde).
Een vreemdeling.... welligt een pleiter.... wie weet waervoor het goed is. (Luid). Gy verlangt mynen vriend en ambtgenoot den heer Niccolo Ariosto te spreken?
onbekende.
Ik wenschte hem, is 't mogelyk, onverwyld myne opwachting te maken. (Lambinetti wil zich verwyderen). Doch (zich bepeinzend) gy kent vermoedelyk zyn' zoon?
lambinetti.
Luigi.
onbekende.
Juist.
lambinetti.
Niemand kent den snaek beter dan ik, ofschoon ik met hem, om waerheid te spreken, in geen al te vriendschappelyk verband sta.
onbekende.
Des te minder zult gy hem vleijen. Vriendschap beschouwt veeltyds de begaefdheid door een vergrootglas. Gy kunt my nauwkeurig wegens byzonderheden onderrigten waervan ik gelast ben een omstandig verslag te doen. - Hy legt zich hoofdzakelyk op de fraeije wetenschappen toe....
lambinetti.
Maer al te veel. | ||||||||
[pagina 206]
| ||||||||
onbekende.
En wel met den gelukkigsten uitval.
lambinetti.
Dat is geheel wat anders. Zoo het in de letterkunde een gunstige uitslag genaemd wordt alles wat de samenleving eerbiedigt te bedillen, gewis heeft hy reeds eenigen roem verdiend.
onbekende.
Waerom dat?
lambinetti.
Hy bezit tot een hoogen graed het talent de geheele wereld te beschimpen, zyn eigen vader, myn waerde vriend en collega niet uitgezonderd!
onbekende.
Is 't mogelyk! - Verder?
lambinetti.
Ik vrees te veel te zeggen.
onbekende.
Neen: gulhartigheid bevalt my boven alles.
lambinetti.
De myne ware mogelyk onbescheiden: welligt zou ik hem beledigen of u mishagen.
onbekende.
Geenszins; ik zal u dank wyten my rondborstig de waerheid te zeggen. - Hy is doorgaens, zegt men, zeer verstrooid.... ligtvaerdig.... een weinig losbandig.... dat verstaet zich.... op zyne jaren....
lambinetti.
Een weinig te veel, ja: menige welverdiende berisping haelt hy zich op den hals.
onbekende.
Juist zoo.... Vooral om zyne dichtlust, die toch wel geen euveldaed is. | ||||||||
[pagina 207]
| ||||||||
lambinetti.
Die lust, mynheer, is by hem een laekbare dwaesheid.
onbekende.
Waerlyk, eene ongemeene dwaesheid in een jongeling zyner jaren, die zich daerdoor reeds eenige beroemdheid verwierf.... Hy maekt inderdaed zeer fraeije verzen.
lambinetti
(spottend).
Anders doet hy ook niets; of liever hy doet niets goeds.
onbekende.
Ik zie, mynheer, dat de dichtkunde uwe zaek niet is.
lambinetti.
God beware!
onbekende.
Nu; ieder zyn zwak. Ik ben geen poëet, maer ik bewonder het dichterlyk talent; en 't geen ik van den jongen Ariosto zag, draegt het kenmerk van een verheven genie.
lambinetti.
Een fraei voorregt, waerachtig..... Rust en welzyn voor een lauwerkrans verruilen, dag en nacht in een denkbeeldige wereld om te zweven! Zulk een hersenschimmige roem schynt my hoogst belachelyk.
onbekende.
Het komt my voor dat gy in dit opzicht niets te vreezen hebt.
lambinetti.
Wat?
onbekende.
Ik zeg dat de raedsheer en ridder Lambinetti, lid der provinciale Consulta, en zoo voort, van die belachelyke zyde niets te vreezen heeft.
lambinetti
(met eene buiging).
Al te vleijend, Messire. | ||||||||
[pagina 208]
| ||||||||
onbekende
(ter zyde).
Hy neemt het voor een compliment aen. - (luide) Kortom; ik dank u my den jongen Ariosto voorloopig te leeren waerderen. Aenvankelyk vreesde ik dat gy hem onder een te gunstig daglicht zoudt voorstellen. Ik had ongelyk: het portret is gewis niet fraeijer dan het origineel.
lambinetti.
Het is naer de natuer geschetst, 't origineel bezit vernuft, ik sta zulks toe: een schrandervolle doch schimpzieke geest die noch degen, noch tabbaerd noch kroon noch myter eerbiedigt.
onbekende.
Zonder gekscheren:
lambinetti.
In ernst. Ja, de kerk, de regering zelve beledigt hy in hare eerwaerdigste ambtenaers.
onbekende.
Vermoedelyk zelfs in uwen persoon.
lambinetti.
Even zoo.
onbekende
(ter zyde).
Men zegge nog dat zedigheid de grondtrek der advokaten niet zy.
lambinetti.
Gewis, ware ik de hertog van Ferrare...
onbekende.
Wat zoudt gy doen?
lambinetti.
Ik beloof u dat al die rymelaers en kladschilders en zangers en kluchtspelers op myne kosten niet lang brassen zouden; ik zou de schuimloopers al ras een plaets in 't narrenhuis inruimen.
onbekende.
En de advokaten en raedsheeren? | ||||||||
[pagina 209]
| ||||||||
lambinetti.
De kunsten met de regtsgeleerdheid vergelyken! (ter zyde) foei!
onbekende.
De hertog denkt daer omtrent echter heel anders.
lambinetti.
Een overdreven voorstander van een hoop kwakzalvers! Het krielt aen zyn hof van pluimstrykers die hy kunstenaers heet.... Ik had nimmer de eer zyn paleis te betreden; ook zou ik onder ons, zulke eer weinig achten; maer ik weet dat men er schaers een deftig gelaet aentreft.
onbekende.
Zoo als, by voorbeeld, het uwe, (ter zyde) zulke wezens zyn werkelyk raer. (luide) Nu: het komt hier geenszins op neder.
lambinetti.
Overigens, staet het zyne genade den hertog van Ferrare vry zulke gunstelingen met weldaden te overladen, al verspelde hy zyn geheel vermogen om voor een Mecenas aenzien te worden.
onbekende.
Gelukkige Mecenas!
lambinetti.
Doch zou, myns dunkens, het beheer zyner staten, voor al het Regtwezen, op een klein aendeel in die edele verkwisting mogen aenspraek maken.
onbekende.
Verklaer u Mynheer! waent gy....
lambinetti.
O! in 't geheel niet... ik herhael slechts wat reeds lang wereldkundig is. - Daer komt de heer Niccolo. | ||||||||
[pagina 210]
| ||||||||
onbekende
(ter zyde).
Nooit zag ik belachelyker persoonaedje. | ||||||||
Dertiende Tooneel.De vorigen, NICCOLO.
lambinetti
(Niccolo te gemoet tredend).
Myn lieve Collega, die goede heer verzoekt u te spreken.
niccoloGa naar voetnoot1.
Zeer gaerne.
lambinetti.
Hy vraegt eenig onderrigt nopens Luigi.
niccolo.
Zoo.
lambinetti.
Ik heb het mensch zoo wat getoetst... een geestdryver, dien ik ras den mond snoerde.
(Terwyl Niccolo en de Onbekende elkander groeten). Ik vergat byna meester Agostino (uit).
| ||||||||
Veertiende Tooneel.De ONBEKENDE, NICCOLO.
onbekende.
Daer ik de eer niet heb van u gekend te zyn, zal myn bezoek u welligt bevreemden. | ||||||||
[pagina 211]
| ||||||||
niccolo.
In 't minste niet, mynheer. Zou ik in staet zyn u eenige dienst te bewyzen?
onbekende.
Zoo gy my gelieft een gesprek met uwen zoon Signor Luigi te vergunnen, heb ik hem zeker voorstel te doen dat zyner aenvaerding en uwer goedkeurig welligt niet geheel onwaerdig is.
niccolo.
Het strekt ons beiden tot eer.
onbekende.
De heer Luigi is nog jong?
niccolo.
Slechts twintig jaren.
onbekende.
De schoonste tyd des levens... dagen van vreugde en geluk die ook in lateren ouderdom de verrukkendste herinnering verwekken.
niccolo.
Ryper jaren hebben ook hunne aengename zyde.
onbekende.
Gy zult wel nopens zyn gedrag geen redens tot misnoegen hebben.
niccolo.
Dat juist niet.... eenige zwakheden echter welke men der jeugd moet toeschryven.... vooral zekere geneigdheid die tot een rampspoedige drift zou overhellen zoo de rede niet weldra de overhand nam.
onbekende.
Gy meent zyn drift tot de dichtkunst?
niccolo.
Geraden. | ||||||||
[pagina 212]
| ||||||||
onbekende.
En gy noemt dit eene zwakheid?
niccolo.
Gy weet niet dat ik hem tot een geheel ander beroep, namelyk tot de regtsgeleerdheid bestem.
onbekende.
Vergun my vryuit te spreken. Welligt hebt gy onregt zyn gelukkigen aenleg te dwarsboomen. Weet gy, mynheer, dat uw zoon de schitterendste toekomst voor zich heeft, en eens de roem zyns vaderlands zou kunnen zyn? - Ik verlang met ongeduld hem te worden aengeboden.
niccolo.
Thans is hy een korten uitstap gaen doen; daer zyne gewoonten niet al te geschikt zyn, twyfel ik....
onbekende.
Veroorloft gy dat ik hem een woord schryve?
niccolo.
Zeer gaerne... wees zoo goed en geef u de moeite.... (ter zyde, terwyl zich de Onbekende aen de tafel zet en schryft). Verbazend!.... wie is die vreemdeling.... wat wilt hy van Luigi?.... 't geen Lambinetti my in 't oor fluisterde... onmogelyk.... dat edel voorkomen... die wellevende toon.... ik begryp echter niet....
onbekende
(na zyn brief gesloten te hebben, op de tafel het tooneel van Ariosto ziende).
(Ter zyde) gewis een stuk van den jongen dichter; denkelyk eene schets. (luid) 't ware onbescheiden van my een oogslag op dit geschrift te werpen....
niccolo.
Geenszins; het behelst geen geheim.
onbekende.
Gewis een stuk van den jongen dichter? | ||||||||
[pagina 213]
| ||||||||
niccolo.
Lees vry: het is zyne studie over 't roomsch regt.
onbekende.
Neen; 'k vergis my niet: een tooneel... (stil lezend) heel aerdig)!
niccolo.
Is 't mogelyk?... al weder verzen!
onbekende.
Toch niet; dit mael is het moeije proza... (stil lezend) meesterlyk!
niccolo.
Ongerymde buitensporigheden....
onbekende.
Ongerymd!.... geen woordspeling messire..... luister toe..... Het is, dunkt my, een vader die zyn zoon braef hekelt. (Hy leest deklamerend). ‘Chrisobolo. Ondeugende! uw wangedrag beschaemt, verdriet en doodigt my. - Erofilo. Myn vader! - Ik, die tot loon myner zorg in u den steun myns ouderdoms waende te vinden. - Jeugd, onbedrevenheid. - Hardnekkige! - Goede vader! - Hoe durft gy my uw vader noemen, gy, myn gezworen vyand, die my naer het graf sleurt. - Ik zweer u. - Geen woord meer.....
niccolo.
Wat hoor ik?
onbekende
(steeds lezend).
‘Ik ken u, vermetele!.... Na zoo lang vruchteloos vermanen en smeeken!....
niccolo
(hoe langer hoe meer verwonderd).
Wat beteekent.....
onbekende
(het handschrift doorloopend).
Hoor. (lezend) ‘Heb ik zulks verdiend?..... ondankbare!.... ontaerde zoon!.... zoo ik niet vreesde de gedachtenis uwer deugdzame moeder te beledigen.....’
| ||||||||
[pagina 214]
| ||||||||
niccolo.
Genoeg..... mynheer, wat gy daer leest.... is?....
onbekende.
Een tooneel.
niccolo.
Ware het mogelyk!
onbekende.
Neem; lees zelf.
niccolo.
(het schrift naziende).
Inderdaed..... myn eigen woorden!.... de vermetele! ik word razend!
onbekende.
Wat deert u?
niccolo
(toornig).
Wat my deert!.... ik word razend..... de vermetele!
onbekende.
Waerom zoo oploopend?
niccolo.
Gy kunt u niet verbeelden. - Het tooneel dat gy zoo meesterlyk vindt....
onbekende.
Welnu?
niccolo.
My voor den zot houden!
onbekende.
Hoe? deze persoonaedje.....
niccolo.
Ja, mynheer: nauwelyks een uer geleden, bid en smeek ik by alles wat heilig is; ik bedreig hem met de hevigste gramschap, | ||||||||
[pagina 215]
| ||||||||
zoo hy zyn heillooze drift niet verzaekt.... en reeds.... gy ziet het.... Wat gy daer leest.....
onbekende
(lachend).
Ik begryp. Regt poëtisch, by myne ziel!
niccolo.
Gy lacht?
onbekende.
Dus, die goede vader Chrisobolo.....
niccolo.
Die beledigde vader.... ben ik. Het zyn myne woorden.
onbekende.
Voortreffelyk!.... Gy zult even van pas gekomen zyn. Kon hy betere ingeving hebben? - Bedaer, bid ik u. - Jammer dat ik niet blyven mag..... Wees zoo goed en bestel dezen brief aen signor Luigi. In een uer ben ik terug. Voor niets ter wereld ontbeer ik 't genoegen zyne kennis in persoon te maken. - Verschoon my, messire..... (Uit).
| ||||||||
Vyftiende Tooneel.NICCOLO.
Ik sta verstomd. - Hoe baldadig!.... Van woord tot woord myne berisping.... Leer den verwaenden zyne pligt kennen, opdat hy u als een' oude grimmer op het tooneel voorstelle!.... Zyn eigen vader aldus te bejegenen! - (Het handschrift omslaende en doorkykend) Wat nog al verder?.... Een ander tooneel waerin de gryzaerd het wangedrag zyns zoons bejammert. (Hy leest stil). Echter, zeer goed behandeld..... vernuftig aeneengeschakeld..... fraeije wel
| ||||||||
[pagina 216]
| ||||||||
uitgedrukte gedachten..... Vol verbeeldingskracht! - Wie weet? ‘Poëta nascitur.....’ Ba! gekheid..... genie..... In zyne jaren mangelde het my immers ook aen geen dichterlyken aenleg..... en toch verwaerloosde ik myne pligten niet. | ||||||||
Zestiende Tooneel.NICCOLO, ARIOSTO, (zonder elkander te zien).
ariosto.
De ontwikkeling zal natuerlyk zyn: zy vloeit uit de handeling van zelf voort. - Thans.... hola! myn vader.... (luisterend).
niccolo.
Men kan het niet ontkennen: de schryftrant is zuiver.... aerdig, oorspronkelyk.
ariosto.
Wat hoor ik!
niccolo
(zyn zoon gewaer wordende).
Daer is hy.
ariosto.
Dat schrift....
niccolo
(op een strengen toon).
Nader.
ariosto
(ter zyde).
Myn tooneel!.... ik vergat... dwaes dat ik ben.
niccolo.
Wat zegt gy? | ||||||||
[pagina 217]
| ||||||||
ariosto.
Niets, myn vader! ik....
niccolo.
Gy zoekt.... welligt dit papier?... Gy komt van pas. - Wat beduidt dit?
ariosto.
Een... ontwerp van blyspel.
niccolo.
Ik weet reeds. De gelykenis is treffend.... ik herken my.... in iederen trek... volkomen.
ariosto.
Een ruwe schets.
niccolo.
Naer de natuer (ter zyde). Ik durf hem nauwelyks te bekyven: het kon hem stoffe tot een nieuw tooneel verschaffen.
ariosto.
Hoe gematigd!.... Nu ik een stormenden uitval vreesde...
niccolo.
Gy meent dus dat dit stuk al zeer fraei is?
ariosto.
Wel... ik denk...
niccolo.
Het beteekent volstrekt niets.
ariosto
(ter zyde).
Dat verandert.
niccolo.
Geen enkel uitstekend denkbeeld... niets oorspronkelyks... geen inval die het minst vernuft kenmerkt. | ||||||||
[pagina 218]
| ||||||||
ariosto
(geraekt).
Ik geloof nogtans, wat het natuerlyke betreft...
niccolo.
Regt zoo. Niet te vreden mynen vaderlyken raed te verachten, durft gy my nog in een bespottelyk daglicht ten toon stellen.
ariosto.
Myn vader! (terzyde) de zaken zien er verward uit!
niccolo
(toegevend).
Uw blyspel is reeds zeer gevorderd?
ariosto.
Tot aen 't vyfde bedryf... de ontwikkeling...
niccolo.
Gy zult het spoedig voleinden.
ariosto.
Hoe! myn vader, is het u ernst?
niccolo
(het stuk steeds doorziende).
Ja toch... het verdient aenmoediging... zulk een aenvang belooft veel.... de trant, wel is waer, behoeft wat geschaefd te worden doch....
ariosto.
De tyd ontbrak my.... ik kwam even om het af te werken.
niccolo.
Voor dat vak zyn Plautus en Terentius groote meesters.
ariosto.
Ik raedpleeg ze ook dagelyks. (niccolo bestraffend).
Zoo. - En 't roomsch regt? | ||||||||
[pagina 219]
| ||||||||
ariosto
(verwonderd).
Het roomsch regt?
niccolo.
Wordt veronachtzaemd.
ariosto
(ter zyde).
Hy wilde my slechts beproeven.
niccolo.
Geen wonder dat gy zoo traegzaem voortgaet. Onwillige! Dan, gy kent myn voornemen.... gehoorzaem. (Ter zyde) Ben ik zinneloos?.... hem vleijen, toen hy.... Echter zyn deze tooneelen wel geschreven. (Luid) Gy zult my uw stuk laten zien..
ariosto.
U, myn vader?.... volgaerne.
niccolo
(vriendelyk).
Waerom zulks voor my geheim te houden? Kan ik ook niet soms een goede anmerking maken?
ariosto.
Ik durfde niet..... uit vrees.....
niccolo.
In mynen tyd maekte ik ook wel eens verzen.
ariosto.
Waerlyk? (ter zyde) Een kostbare vond!
niccolo.
Dat ligt ginds ergens in myn oud scheurpapier. - Zonder grootspraek had ik veel dichterlyken aenleg.
ariosto
(ter zyde).
Onverwacht vertrouwen. | ||||||||
[pagina 220]
| ||||||||
niccolo.
Het heugt my dat ik, nog geen twintig jaren oud, een groot treurdicht had ondernomen, by name: Herkules en Omphale.
ariosto.
Een allerschoonst fabelkundig onderwerp, uw dichterlyk vernuft waerdig. - Het is dan geen scherts, myn vader! gy verwaerdigt u myne proeven aen te moedigen?
niccolo
(zich bedenkend).
Ik?.... geenszins. Integendeel, wil ik stellig dat gy uwe studie met meer yver hervatten zult. De regten gaen voor alles.
ariosto
(ter zyde).
Ik begryp niet....
niccolo.
Gy zyt reeds tamelyk gevorderd, en....
ariosto.
Zoo even zeidt gy my het tegenoverstelde.
niccolo.
Des te meer betaemt het den verloopen tyd weder in te halen.
ariosto.
Overleg....
niccolo.
Geen woord meer. Leer de Pandecten. Gy waert, zoo ik meen, aen 't vyfde bedryf... aen den titel: de testamentis (ter zyde) ik moet my in acht nemen, of 'k ben in staet... (valsche uitgang) ei!.. Nu 'k er aen denk, ziedaer een brief van een onbekenden.
ariosto.
Voor my... een onbekende? | ||||||||
[pagina 221]
| ||||||||
niccolo.
Verwyder u niet: binnen een uer zou hy terug komen. | ||||||||
Zeventiende Tooneel.ARIOSTO, (alleen).
Geen twyfel: myn goede vader heeft het hoofd verward... zulke grillen had hy nooit. - Wie is het die my schryft?... een vreemde hand... (na, verwonderd, stil gelezen te hebben) wat lees ik... is 't mogelyk?... zoo edelmoedig!... waerlyk, een vereerend, schitterend aenbod.... een vermogende voorstander... zoo kan ik 't slavenjuk afwerpen waeraen 't vaderlyk gezag my te lang kluisteren wilde.
(ernstig) Maer... vryheid vindt men aen geen paleizen... beschermers zyn niet zelden meesters aen wie de kunstenaer tot werktuig strekt... tot een broos speeltuig dat zy in een kwade luim met de voeten treden en verbryzelen.... even als een gemelyk kind zyne pop.
Neen.... pluimstrykers en broodschryvers mogen de trotsche gunst der grooten bekuipen; de dichter behoudt zyne onbedwongen lier.... vryheidsliefde bezielt hem; onafhankelykheid is de grondtrek des waren kunstenaers. Doch ben ik thans vry?... ben ik hier geen slaef? ja... dan, de dwingeland is myn vader. - O vryheid..... dierbare schat! Waer kan ik uwe lucht inademen! (de brief hervattend en aerzelend).
Echter.... een vrywillig, zoo verpligtend aenbod eensklaps te weigeren.... ware ondankbaer. - Ik wil Agostino raedplegen. - Men komt. | ||||||||
[pagina 222]
| ||||||||
Achtiende Tooneel.ARIOSTO, AGOSTINO, vervolgens METILDA.
agostino.
Hier zyn wy eindelyk. Uw vader.... Luigi!
ariosto.
Gy ziet my in de uiterste verlegenheid.... ik ben besluiteloos, en heb uwen vriendenraed meer dan ooit noodig.
agostino
(zonder le luisteren).
Wy komen ons afscheid nemen.
ariosto
(verwonderd).
Uw afscheid!
agostino.
Gy weet.... Metilda volgt my; wy vertrekken.
ariosto.
Waer heen?
agostino.
Naer Bologne.
ariosto.
Met myne zuster?
agostino.
Gy weet immers. Er is geen ander middel.
ariosto.
Zyt gy dol?.... Met Metilda!...
agostino.
Zyt gy zelfs uitzinnig.... heb ik u niet berigt?
ariosto.
My.... berigt.... wanneer? | ||||||||
[pagina 223]
| ||||||||
agostino.
Dezen morgen... hier... toen uw vader even uitging.... gy stemdet in alles toe; gy beloofdet ons uwen bystand. Luigi! talm niet, 't gevaer is dringend.
ariosto.
By myn arme ziel, van alles wat ge daer opdreunt versta ik geen enkel lettergreep. (Metilda komt in) gekscheren ter zyde, beste vriend, wat begeert gy?... met Metilda vlugten is onmogelyk. (aen Metilda) Ook gy, Metilda!
metilda
(verbaesd).
Hoe! Luigi was niet gewaerschuwd.... had niet bewilligd?
agostino.
Ja toch. - Luigi! ik zweer.....
ariosto.
En haer vader?
agostino.
Haer afzyn zal hem dwingen met den raedsheer te breken. Gy zult hem overreden.
ariosto.
Allerliefst! doch wy rekenen buiten den waerd.
agostino.
Wilt gy 't ongeluk van Metilda? Morgen sleurt men haer voor 't outer.
metilda.
Morgen! - Luigi, spreek; ik geef my gelaten over.
ariosto.
Morgen... ja... echter, gy verrast my.
agostino.
Ik zie, gy wilt dat zy de vrouw van Lambinetti, van.... | ||||||||
[pagina 224]
| ||||||||
metilda.
Luigi!
ariosto.
Van Lambinetti!... neen, gewis niet. (aerzelend) Welnu... (besloten) vertrekt: ik neem alles op my.
metilda.
Myn lieve broeder!
agostino.
Beste vriend!.... vaerwel!
metilda
(getroffen).
Vaerwel! zeg myn vader....
ariosto.
Ga... wees gerust... vaerwel! - Ei! nog één woord, Agostino.
agostino.
Spoedig, bid ik u.
ariosto.
Uw raed over dezen brief..... | ||||||||
Negentiende Tooneel.De vorigen, LAMBINETTI van geregtsdienaren gevolgd.
lambinetti
(op den achtergrond staen blyvend).
(ter zyde) Het was tyd. (aen de sbiren) Geeft acht.
metilda
(hem ziende).
Hemel! (uit).
agostino.
Lambinetti! | ||||||||
[pagina 225]
| ||||||||
ariosto.
Dat hem de satan verplettere.
lambinetti
(ter zyde).
Het schynt, myne komst maekt eenigen indruk. (aen Agostino) Myn lieve signor Agostino.... het deert my u lastig te vallen.
agostino.
Geen omweg, messire Lambinetti!... - Waerom die toestel?
ariosto
(barsch).
Wilt gy hier oproer maken? Verklaer u....
lambinetti.
Men heeft u dan niet onderrigt?
ariosto
(aen Agostino).
Wat begeert hy?
agostino
(aen Ariosto).
Ik ben verraden!.... Een ellendige schuld....
ariosto
(schertsend).
De drommel! het ziet er erg uit. Thans begryp ik eerst.... natuerlyk: met schuldeischers kan geen fatsoenlyk man vechten.
agostino.
Hy zegeviert!
lambinetti.
Onze meester kunstschilder zal wel gelieven dit schrift te erkennen?
agostino.
Het is overtollig (trotsch) myn woord alleen is genoeg.
lambinetti.
Goed zoo. Echter wacht ik sedert een maend dat gy dat eerlyk woord gestand doet. Edoch, men kent de heeren kunstenaren: | ||||||||
[pagina 226]
| ||||||||
doorgaens zeer verstrooid; met groote ontwerpen, met vernuftige gewrochten onledig, vergeten zy ligt dergelyke kleinigheden... den vervaldag eener geringe schuld!
ariosto.
Schaem u, mynheer; gy gaet de palen der welvoegelykheid te buiten.
lambinetti.
Kan de heer Agostino my voldoen?
agostino.
Vergun my eenige dagen....
lambinetti.
Het jammert my grootelyks....
(aen de Sbiren)
Gy kent uwen pligt.
een regtsdienaer.
Messire, wees zoo goed, en volg ons.
agostino
(met verachting).
Ik.... u volgen? Vermetele!
ariosto.
Hou op! - (de brief aenduidend en met besluit; ter zyde). Ik neem het aenbod aen en red mynen besten vriend. - Heer Lambinetti.... hoeveel bedraegt de schuld?
lambinetti
(zegevierend).
Slechts de som van 500 dukaten.
ariosto
(hem een wisselbriefje overreikend).
Ziedaer... en laet ons in rust. (ter zyde) Ellendige!
lambinetti
(verbaesd).
Hoe!... een briefje op de bank van Ferrare! (Hy vertrekt met de sbiren, en keert onmiddelyk alleen terug).
| ||||||||
[pagina 227]
| ||||||||
agostino
(verwonderd en verrukt).
Is het een droom?..... Luigi!..... (Metilda verschynt weder) Metilda!.....
ariosto.
De brief waervan ik u spreken wilde... lees... de hertog van Ferrare roept my aen zyn hof, met een pensioen van 2000 dukaten en zendt my een half jaer vooraf... grootmoedige beschermer!
agostino
(Ariosto omhelzend).
Edelmoedige vriend! | ||||||||
Twintigste Tooneel.DE VORIGEN (behalve de Sbiren) de ONBEKENDE, NICCOLO.
onbekende
(aen Niccolo).
Verschoon my, messire, zoo ik wat laet koom. Zyt gy zoo vriendelyk geweest....
niccolo.
Uw brief is behandigd.... en ik heb de eer aen u mynen zoon Luigi voor te stellen.
onbekende.
De heer, uw zoon?
ariosto.
Is het mogelyk?.... Uwe hoogheid zelve verwaerdigt zich in persoon....... (algemeene verwondering) uwer genade erkentelyke dienaer....
de hertog.
Al te hoffelyk... geene complimenten, bid ik u. | ||||||||
[pagina 228]
| ||||||||
ariosto.
Ik verdiende geenszins....
lambinetti
(aen Niccolo).
De hertog van Ferrare!
niccolo.
Ik bid uwe genade om vergeving...
de hertog.
Geene omstandigheden Messire: ik zelf moet verschooning vragen. Ik veinsde om des te beter wegens het fraei talent onzes jongen dichters onderrigt te zyn.
ariosto.
Uwe genade....
de hertog.
Ik doe u regt, myn vriend: het verstrekt my tot eer uwe verdiensten te erkennen. Zedigheid vereert niet te min uw karakter. Een waer talent bekuipt de gunst der grooten niet, terwyl zooveel pedanten hunne onkunde te pronk stellen.
lambinetti
(ter zyde).
Waerom beziet hy my?
de hertog
(aen Ariosto).
Dus mag ik op u staet maken?... Te Ferrare wacht u een vriendelyk en gulhartig onthael.
ariosto.
Zoo myn vader slechts toestemt....
niccolo.
De verlangens zyner hoogheid zyn voor my bevelen.
de hertog
(schertsend).
Maer de regten... het corpus juris? | ||||||||
[pagina 229]
| ||||||||
niccolo.
De goedheid uwer genade is te overtuigend. Myn zoon ware een geringe advocaet geweest; onder uwe bescherming kan hy een voornaem dichter worden: althans moet hy aen uw hof een eervollen weg betreden.
de hertog.
Dat zal hy; ik blyf er borg voor (hy gaet met Ariosto die hem stil onderhoudt naer den achtergrond des tooneels).
niccolo
(aen Lambinetti).
Een schoone dag voor my, myn waerde Collega! en tot overmaet van vreugde, morgen de bruiloft.
lambinetti.
Een dag van blydschap en geluk!
metilda.
Helaes!
niccolo
(de hand zyner dochter vattend).
Kom, Metilda, dat ik zyner hoogheid de bruid voorstelle. - Wat!... bedrieg ik my? Signor Agostino? (zeer gehinderd).
metilda.
Myn vader!... ik bid u... in 's hemels naem!
niccolo.
Nog wederstand?... Wanneer alles tot de plegtigheid vaerdig is!
lambinetti
(ter zyde).
Gelukkige voorzorg!
de hertog
(aen Ariosto, beide het tooneel opkomend).
Laet my begaen. (aen Niccolo) Welnu messire Niccolo Ariosto! gy huwt uwe bekoorlyke dochter uit.
| ||||||||
[pagina 230]
| ||||||||
niccolo.
Uwe genade zal my toestaen dat wy geen gunstiger gelegenheid konden treffen.
de hertog.
In gemoede, schynt u deze echt niet wat onevenredig?... De eerwaerdige raedsheer is niet jong meer en de teedere freule... gy verstaet my.
niccolo.
Het is reeds lang een afgedane zaek... zelfs verbindt ons een verdrag....
lambinetti.
Uwe hoogheid gewaerdige het onbehoorlyk onthael te verschoonen.....
de hertog.
Het heugt u dan nog?
lambinetti.
Ik wist geenszins dat ik de eer had met uwe genade in persoon te spreken... gewis had ik....
de hertog.
Gy hadt u welligt niet zoo rondborstig geuit. Maer de hertog van Ferrare vergeet gaerne wat gy van hem aen zynen afgezant gezegd hebt.... op voorwaerde echter dat gy van uwen rouwkoop geen gebruik maekt, en de schoone Metilda zelve over haer lot laet beschikken.
lambinetti.
Uwe genade....
de hertog.
Geen bedingen.
lambinetti.
Zie daer 't verdrag.... de freule beslisse ongedwongen. | ||||||||
[pagina 231]
| ||||||||
de hertog.
Bravo! - Signora!.... doe dan uitspraek. (Metilda zwygt).
lambinetti.
Die zwygt, die bewilligt.
de hertog.
Niet altoos: hare oogen en haer hart spreken waerheid.... Vrees niet, bekoorlyke Metilda. - Jonge kunstenaer..... gy bemint elkander met hart en ziel.... niet waer? Wat ontbeert u nog.... de toestemming uws vaders?
lambinetti
(ter zyde).
Is het in ernst.... of droom ik?
de hertog
(tot Niccolo).
Zoudt gy zoo wreed zyn die twee verliefde, van angst kloppende harten, van één te scheuren?
niccolo.
Zoodra myn vriend van zyne aenspraek wil afzien.... heb ik geene tegenwerping.
de hertog.
Hy zal die edelmoedige opoffering aen 't geluk dezer geliefden niet weigeren.
lambinetti
(ter zyde).
Noodlottige ontmoeting! ik ben woedend.
agostino.
Hoe zal ik uwe hoogheid mynen dank betuigen?
de hertog.
Er is slechts één middel: uwen vriend op het slot van Ferrare dikwyls, alleen of in gezelschap uwer lieve gade, te bezoeken en er zoo lang mogelyk te verblyven. | ||||||||
[pagina 232]
| ||||||||
metilda.
Uwe genade is al te goed.
de hertog.
Derhalve, messire Ariosto, is het morgen werkelyk bruiloft.
niccolo.
Zoo uwe hoogheid zich verwaerdigde ons met hoogstdeszelfs byzyn te vereeren.....
de hertog.
Hartelyke dank.... ik moet spoedig afreizen.... Gaerne had ik den jongen bruidegom tot vader verstrekt.... doch de raedsheer, ridder Lambinetti, lid der provinciale consulta, zal gelieven myne plaets te bekleeden.
lambinetti.
(ter zyde).
Hy heeft het op my gemunt (luide) kan zyne hoogheid van my vergen....
de hertog.
Neem acht! de afgezant des hertogs....
lambinetti.
Ik.... gehoorzaem.
de hertog.
Het is ons aller verlangen (lachend) welaen! (de hand van Niccolo drukkend) Heden is het een dag van verzoening en vreugde.
niccolo.
De gelukkigste myns levens.
lambinetti.
Verradery! Luik. F. De Vos. |
|