Het Taelverbond. Jaargang 1

[p. 154]

Kunst- en Letternieuws.

	Wy zyn gelukkig een nieuwen zegeprael van den heer P.F. Van Kerckhoven te mogen aenteekenen. Deze verdienstelyke schryver wiens werken, onlangs te Gent en te Antwerpen in twee der voornaemste letterkundige kampstryden des lands bekroond werden, heeft nu weder den palm behaeld te Brugge. - Het voorgestelde punt was: De lof en levensschets van Simon Stevyn.
-	De heer Conscience, die onlangs om zyne letterkundige verdiensten het ordeteeken van Leopold bekomen heeft, komt nu door den koning van Pruisen met dat van den Rooden Adelaer vereerd te worden. Deze vleijende onderscheiding van eenen vreemden vorst voor onze letterkunde mag voortaen als antwoord dienen aen diegenen welke nog twyfelen zouden aen de waerde der vlaemsche schriften. Moge zy ook dienen om onze verdoolde landgenoten te doen zien hoe verkeerd zy handelen als zy den voortgang der vlaemsche letterkunde tegenwerken. Moge zy eindelyk nog dienen om den mond te stoppen van die fransche broodschryvers die, omdat zy de vlaemsche werken niet kennen en de vlaemsche tael niet willen kennen, ons maer vry durven toeroepen dat wy geene tael noch letterkunde bezitten die weerdig is, van aengemerkt te worden!
-	Een Luiksch dagblad, la Tribune, gewaegt met byzonderen lof over het belangryk en lezenswaerdig opstel van den heer J.F. Willems, lid van de Akademie van België en van de kommissie van statistiek van Oost-Vlaenderen. Dit opstel handelt over den oorsprong en beteekenis van de namen der gemeenten dier provincie. Vele en vlytige opzoekingen zyn er van noode geweest, om tot het resultaet te komen, 't welk de kundige schryver heeft verkregen, en de afleiding der namen van sommige dorpen is allezins belangwekkend, en niemand, zegt de Tribune ‘was beter in staet dan de geleerde akademist, om deze taek te vervullen.’ Aengenaem is het ons deze huldebewyzing, door een Waelsch dagblad den Nestor der Vlaemsche letterkunde toegebragt, te mogen bestatigen. Wy vermeenen overigens te weten, dat de kommissie van statistiek van Antwerpen zich met een dergelyk opstel betrekkelyk deze provincie onledig houdt.
-	Wonderlyk en byna ongelooflyk is het getal romancen en arias voor eene of meer stemmen die sedert eenigen tyd het licht gezien hebben. Men schat dat in Frankryk alleen dit getal jaerlyks tot twee miljoenen beloopt. België brengt in evenredigheid van de bevolking rykelyk het zyne toe, ter verspreiding der toonkunst. Inderdaed, nooit ontmoette men meer liefhebbers van muziek, meer toonkundige genootschappen dan heden. In alle steden, ja, byna in alle dorpen vormen zich maetschappyen waer men zich oefent in het zingen van Chooren zonder begeleiding van blaes- of snaertuigen. Zou misschien de voortgang in de toonkunst niet toe te schryven zyn aen den voortgang, welken onze moedertael sedert eenige jaren gedaen heeft; sedert dat men algemeen overtuigd is dat onze tael niet alleen zeer zangerig is maer dat zy zelfs de fransche overtreft vooral in het ernstige en edele vak? Welaen dan, toonkundige meesters, geholpen door letterkundige vrienden en aengemoedigd door den algemeenen byval van een herboren vlaemsch publiek doet de vlaemsche Chooren met reuzenstappen vooruitgaen. De heer Cartol, bestierder der vlaemsche zangmaetschappy, de Scheldezonen heeft den last op zich genomen van vlaemsche Chooren uittegeven, welke zich door eene wonder aengename melody onderscheiden en van alle liefhebbers met geestdrift zullen ontvangen worden. De eerste en tweede aflevering zyn reeds verschenen en getuigen van de verdiensten des heelen werks. Moge de heer Cartol in zyne vaderlandsche poogingen volharden, dan verzekeren wy hem roem en erkentenis.
-	Een ander niet min belangryk muziekwerk de Organist verschynt in afleveingen onder het bestuer van den heer E. Gregoire, professor by de normaelschool

[p. 155]

te Lier. De reeds uitgegeven stukken, welke zeer geschikt zyn voor de goddelyke diensten, moeten eenen grooten byval vinden byzonder in dit oogenblik dat het kerkmuziek dagelyks meer en meer beoefend en gesmaekt wordt. Behalven de namen van den uitgever, ontmoeten wy in de eerste aflevering die van Sigismondis Neukomm, Rinck, Vogler, Ch. Rummel, Henkeli, Kunkel en Jaeger. De tweede aflevering staet ruimschoots in waerde met de eerste gelyk. De Pange Lingua, Veni Creator, psalmen, Stabat Mater naer Rossini, Stabat Mater, enz., door den uitgever; voorts andere stukken door Van Beethoven, Bienvenu, Rieck. Albrechtsbergen en anderen versieren dit werk en maken dat hetzelve niet alleen eene loffelyke onderneming zy, maer een wezentlyk nut stichte voor allen die zich met kerkmuziek bezig houden. De Organist verdient nog onder andere opzichten aenbevolen te worden; daer de fransche werken in dit vak tamelyk duer zyn en gevolgelyk door iedereen moeijelyk kunnen aengekocht worden, moet men bekennen dat de prys van 7 franken 's jaers voor 84 bladzyden vergeleken met de fransche uitgaven, die by de muziekhandelaren ten minste 20 franken kosten, eene geringe som is die menigen liefhebber tot het aenkoopen van dit werk zal uitnoodigen.

-

Met belangstelling is uit Stockholm vernomen, dat de aenmerkingen, in vele schriften welke van den grooten Linneus, onder den titel van Nemesis Divina worden vermeld, en welke als verloren werden beschouwd; thans in zyn sterfhuis teruggevonden door professor Van Upsala gekocht, en in druk zullen uitgegeven worden.

Verschenen werken.

	Rowna door den Heer Zetterman, gedrukt by Janssens-Jacobs in het Hopland, te Antwerpen. it werk door den heer Zetterman, gelyk de jeugdige schryver zich noemt, geschreven, is door de letterkundigen met geestdrift gelezen geweest. Dit zy genoeg om onze landgenoten te verzekeren dat dit werkje wezentlyke verdiensten bezit en ten hoogste mag aengeprezen worden. Onze kriticus zal waerschynlyk in eene volgende aflevering er een verslag van mededeelen.
-	Het tweede deel der Annales Antverpienses, van Papenbrochius, uitgegeven door de heeren F.H. Mertens en Ern. Buschmann, is ter drukkery van J.-E. Buschmann verschenen.
-	Verschenen by Oberts, boekhandelaer te Antwerpen. Volksliedjes door Th. Van Ryswyck, een deel, prys 1.50. Wy onthouden ons van dit belangryk werk iets meer te zeggen dan dat de eerste uitgave reeds voor dat zy verscheen by inschryving byna heel verpast was. Wy raden onzen volksdichter van deze liedjes onder den vorm van een zakboekje heruittegeven, opdat elkeen ze gemakkelyk met zich zou kunnen nemen op reis of in gezelschappen.
-	De Dochter van de Koningin. Onder dezen naem komt by den drukker Rysheuvels te Antwerpen aen den prys van 50 centiemen een werkje te verschynen dat het hof van Spanje byzonder gedurende de oorlogen der Christinos en Carlisten zeer goed kenschetst; wy merken op dat het in eene vry zuivere tael geschreven is, en hopen dat de heer De Riddere ons naer een ander verder uitgebreid letterkundig voortbrengsel niet lang zal laten wachten.
-	Te Gent, by J. en E. Gyselynck: De 4^de aflevering van het Belgisch Museum; de zelve houdt in: Nalezing op de vorengaende bewystukken door F.A. Snellaert; dit artikel is een vervolg op een voorgaende van denzelfden schryver, getiteld het vlaemsch tooneel in de XVII eeuw. - Iets over den graenhandel, door K.L. Torfs. - Michiel de Swaen, door Pr. Yan Duyse. - De dieren door de pest aengedaen, fabel, naer Lafontaine, door den eerw. heer D. Cracco (met een plaet). - Fragment van een oud berymd Passionael der XIV^e eeuw, met ophelderingen van J.F. Willems. - De vlaemsche

[p. 156]

	beweging in Duitschland, door F.A. Snellaert. - Oude pryskaerten van de Brugsche Rederykkamer de Drie Santinnen, door Pr. Van Duyse (met een plaet). Deze aflevering sluit den 9^den jaergang van het tydschrift dat door den geleerden H^r Willems, wordt uitgegeven. Het artikel van den H^r Torfs is eene goede bydrage voor de geschiedenis van den koophandel in het algemeen: het toont van welk belang de graenhandel voor ons vaderland is, aenwelken echter eenige uithongeraers, - gelyk het volk de een en twintig genoemd heeft - eenen doodslag hebben willen toebrengen. - De H^r Snellaert, in zyn artikel de vlaemsche beweging in Duitschland beoordeeld, deelt ons eene vertaling mede, van eene brok uit het werk van Gustaf Höfken Belgien in Seinen verhältnissen zu Frankreich und Deutschland mit bezug auf die frage der Unterscheidunszolle fur den zollverein, Stuttgart en Tübingen, Cotta, 1845. 1 deel (in 8; X en 436 bladz.) uit het zelve blykt dat de Duitschers heel anders over onze beweging denken dan de Franschen en onze gallo-Belgen, te Gent by J. en E. Gyselynck. Elnonensia. Monuments des langues Romane et Tudesque dans le IX^e siècle, contenus dans un manuscrit de l'Abbaye de St. Amand, conservé à la bibliothèque de Valenciennes, publiés par Hoffmann de Fallersleben, avec une traduction et des remarques par J.F. Willems 2^e édition. - in gr. 8.
-	Te Leipzig by Ludw. Herbig: Belgien seit seiner revolution, von Jgnaz Kuranda. 1 deel 8. Dit werk, laet onder meer dan een opzicht veel te wenschen over, byzonder voor wat den oorsprong onzer omwenteling van 1830 betreft. Wat onze vlaemsche beweging aengaet, die weet de schryver naer waerde te schatten, maer is echter niet genoeg met dezelve bekend.
-	Dezer dagen is te Leyden, by S. en J. Luchtmans, het eerste deel in het licht verschenen van een geschiedkundig werk, den titel voerende: Correspondance de Marguerite d' Autriche, avec ses amis sur les affaires des Pays-Bas, depuis 1506-1528, door M.L.Ph.C. van den Bergh. Dit deel behandelt in 161 brieven de belangryke jaren 1506-1511, en kan niet missen de aendacht onzer geschiedkundigen tot zich te trekken, daer het grootendeels onuitgegevene brieven van de voornaemste staetsmannen en legerhoofden van dien tyd bevat, die dit minst bekende, ja, byzonder verwaerloosde tydperk der Nederlandsche geschiedenis veelvuldig ophelderen, zoo als byv. de onderhandelingen tusschen Keizer Maximiliaen en Karel, hertog van Gelder, de oorlog tusschen Utrecht en Floris van Ysselstein, de belegeringen van Weesp, Venlo, Poederoyen, Woudrichem, de finantiële toestand des lands, enz. Het tweede deel, dat de jaren 1512-1528 zal bevatten, moet tevens, naer hetgeen het voorberigt belooft, van een historisch overzicht over dit tydvak vergezeld gaen.
-	By de gebroeders Van Cleef, te 's Gravenhage en te Amsterdam, is omstreeks het midden van january verschenen: Rutger Jan Schimmelpenninck en eenige gebeurtenissen van zynen tyd, beschreven door zynen zoon, G. graef Schimmelpenninck, minister van staet, 2 deelen met portret en fac simile - Van dit voor de geschiedenis van Noord Nederland belangryk werk, hetwelk over een tydperk, ryk in gebeurtenissen, een nieuw licht verspreidt, moet ook eene fransche uitgave verschynen.

Aengekondigde werken

Natuerkundige lessen door den heer Doctor Matthyssens by J.-E. Buschmann, te Antwerpen.

Reeds in een vorig nummer hebben wy de natuerkundige lessen aengekondigd. Het prospectus daervan hebben wy ontvangen, en niet zonder voldoening gelezen. Dit is het eerste vlaemsch werk dat over wetenschappelyke kennissen in eenen breeden omvang zal handelen. De grondige geleerdheid van den heer Matthyssens is ons eene waerborg van de verdiensten zyner lessen en wy hopen dat de uitgevers door een gunstig onthael van dit werk aengemoedigd, ons weldra nieuwe wetenschappelyke vruchten zullen opdisschen. - Dit werk verschynt in zes afleveringen: de prys van elke aflevering is 1 frank.