Het Taelverbond. Jaargang 1

[p. 251]

De hoogleeraer Johan Kinker.

Nauwlyks is het lyk van den beroemden Wiselius ter aerde besteld, of Noord-Nederland heeft al weêr het verlies van een zyner schranderste mannen te betreuren. De hoogleeraer j. kinker, die hier te lande onder zyne voormalige kweekelingen zooveel dankbare vrienden heeft behouden, is in den loop van september jl. te Amsterdam in den gevorderden ouderdom van 82 jaer, overleden. Wy ontleenen aen een Amsterdamsch dagblad de volgende levenschets van eenen dichter wiens naem zoo innig met den voortgang der Nederduitsche tael in Zuid-Nederland verbonden is: -

‘Deze uitstekende man heeft, gelyk wy hebben gemeld, het tydelyke met het eeuwige verwisseld, en het kan onze lezers niet dan aengenaem zyn, eenige levensbyzonderheden te vernemen omtrent hem, die met regt wordt geteld onder de voortreffelykste vernuften, waerop Nederland roem mag dragen. Johannes Kinker zag het levenslicht te Amsterdam, op den 1^en January 1764. Zyne ouders waren welgezeten lieden van den deftigen burgerstand. Zynen vader verloor hy vroegtydig. Nog zeer jong zynde, betoonde hy byzonderen aenleg voor het beoefenen der letteren en de moeder besloot hem toe te staen zyne neiging te volgen en den geleerden stand te kiezen. Op de gewoone wyze het voortbereidend onderrigt hebbende genoten, vertrok hy naer de Utrechtsche Akademie, waer hy, na eenen studietyd, waerin hy door yver en werkzaemheid uitmuntte, in 1787 tot doctor in de regten werd gepromoveerd. Hy vestigde zich in het volgende jaer als praktiserend advokaet te 's Hage, welke stad hy in 1793, met de hoofdstad des ryks verwisselde, waer hy spoedig gunstig bekend werd en veel praktyk kreeg. Gereed staende het werkzame maetschappelyke leven in te treden, in een tyd, toen de woeligheid der staetkundige wereld en de stryd der meeningen zoo vele gemoederen en pennen in beweging bragten, vatte ook Kinker de pen op. Hy, die zyn geheele leven door innig verknocht was aen het huis van Oranje, gaf blyk van zyne gevoelens en zyn vernuft, in een gedicht, door hem als student uitgegeven, onder den titel van Akademiezangen. De geestigheid, die er in blonk, maer vooral de meening, die er in doorstraelde, waren oorzaek dat Bilderdyk op den vervaerdiger opmerkzame werd en zich tot hem getrokken gevoelde. Hy zocht Kinkers persoonlyke kennis, welke weldra tot vriendschap aenwies en dagelykschen omgang ten gevolge had. Door dezen deelden zy niet slechts elkander hunne wederzydsche zienswyze over vele onderwerpen mede, maer arbeidden ook vaek te samen. Kinker leerde dan ook zynen vriend Bilderdyk, op eenen leeftyd, waerop het gemoed zich zoo gaerne uitstort, zoo zeer en zoo van naby kennen als buiten hem, welligt niemand mogt gebeuren! Deze vriendschap werd echter later door Bilderdyk verbroken. Ook toen nog bleek, uit de wyze waerop Bilderdyk hem behandelde, hoe hoog hy hem bleef schatten. In 1817 werd hy door den koning benoemd als hoogleeraer in de nederlandsche tael en letterkunde aen de hoogeschool te Luik, waerheen hy kort daerop vertrok en al spoedig de liefde en hoogachting won van zyne studenten, van zyne ambtgenoten en van allen die hem leerden kennen. Hy, wiens zeldzame talenten gehuldigd waren door zyne benoeming tot lid van het koninglyk Nederlandsche Instituet en van eene menigte andere geleerde ligchamen, gelyk ook door zyne benoeming tot Ridder der Orde van den Nederlandschen Leeuw, wist door zyne bevallige en grondige voordragt, by velen der vooringenomene Walen den afkeer tegen onze lael en letteren te overwinnen en ze in yvere beoefenaers daervan te herscheppen. Door de staetkundige gebeurtenissen verviel zyne betrekking aldaer en wedervoer hem eene ongehoorde zaek. Kinker werd namelyk door de raddraeijers gearresteerd, om hem te doen dienen tot gyzelaer, voor zekeren Jacques Behr, die om gegronde redenen door 's lands bestuer was gekerkerd, en alzoo de vrylating des laetsten

[p. 252]

te bewerken, ten gevolge waervan Kinker te Tongeren tegen Behr werd uitgewisseld. Met eenen moed, hoogst zeldzaem op zoo gevorderden leeftyd, keerde Kinker onmiddelyk naer Luik terug om orde op zyne zaken te stellen. Kort daerop vertrok hy naer Amsterdam, waer hy tot zynen dood woonde.

Begaefd met eenen scherpen blik, juist oordeel, hoog wysgeerigen geest, zeldzame, kernachtige welsprekendheid en dichterlyk vuer, kenschetsen de onderscheidene door hem uitgegevene werken, hem als een der uitstekendsten onder de wysgeeren, dichters en geleerden, welke Nederland heeft bezeten. Behalve zyne gedichten, zyne verhandelingen in de werken van het Instituet, heeft hy ook veel geschreven over de kritische wysbegeerte en was de eerste, die Kants stelsel niet alleen voor onze landgenoten toegankelyk gemaekt, maer het ook aengevuld heeft. Zyne Beoordeeling van Bilderdyk's Spraekleer, zyne Brieven van Julia aen Mr. R. Feith en zyne beoordeeling van Bilderdyk's brieven (Recens. der Recensenten) doen hem niet slechts kennen als een man van verwonderlyke veelzydige en grondige kennis, maer ook van scherp oordeel en echte geestigheid, aen welke eigenschappen hy ook het bevalligst onderhoud en de beminnelykste bereidvaerdigheid paerde om anderen met die schatten ten dienst te staen. Den avond van zyn leven besteedde hy aen de samenstelling van twee wysgeerige werken, en wel met eene liefde en yver, welke zich alleen laten verwachten van iemand, wiens geest tot aen zyn dood toe jeugdig is gebleven. Beide werken, van welke het eene geheel en het andere in hoogst belangryke fragmenten afgewerkt is, moeten, naer wy vernemen, dan ook de belangryke reeks zyner geestvoortbrengselen op eene hem waerdige wyze sluiten. De uitgave van beide stukken is door den overledene by zyn leven opgedragen aen de heeren J.D. Cocheret de la Morinière en A. van Lee, beiden alhier; een last, door die heeren gewis als te vereerend beschouwd om hem niet met allen yver en zyner waerdig uit te voeren, waertoe zy in staet zyn gesteld, doordien Kinker reeds sedert eenige jaren onder en na de bewerking aen beiden veel heeft medegedeeld van zyn plan der bearbeiding en uitgave. Een bestaend plan tot uitgave van zyn portret, gegraveerd door onzen voortreffelyken Lange, naer eene bestaende hoogst gelukkige afbeelding, zal, hopen wy, thans bespoedigd worden, en zullen alzoo Lange's bekende afbeeldingen van Mr. M.C. van Hall et Mr. J. da Costa vermeerderd worden met dat van den uitstekenden Kinker.