Het Taelverbond. Jaargang 1

Kunst- en letternieuws.

- Dagelyks komen er nieuwe daedzaken ons bewyzen dat noodzakelykheid der grondige studie onzer landtael, algemeen begint erkend te worden, zelfs van de zulken die onze poogingen tot heden toe veeleer vyandelyk dan welwillend hebben bejegend. Mogen wy ons op eenige in omloop zyne geruchten betrouwen, dan zou het hooger staetsbestuer zich niet ongenegen toonen om uit eigene beweging eenige onzer grieven aengaende het onderwys onzer moedertael te doen ophouden. Wat daer van ook wezen moge, blyft het zeker dat men in vele gestichten van middelbaer onderwys goede vlaemsche professors tracht aen te winnen. Zoo heeft Gent voor al de klassen van zyn athenoeum eenen vlaemschen cursus ingerigt, welke met het begin van het aenstaende schooljaer

[p. 253]

1845-1846 eenen aenvang zal nemen. De Heer professor Heremans, wiens lof wy hier niet behoeven te maken, daer de lezers van het Taelverbond hem reeds genoeg uit zyne grondige schriften over de kritiek hebben leeren kennen, verlaet het stadskollegie van Mechelen om den Gentschen leerstoel te gaen bekleeden. De plaets welke hy openlaet, zal weerdiglyk bekleed worden door eenen anderen onzer stadgenoten, de Heer H.B. Peeters, die, ofschoon minder by het lezend publiek bekend, zich door zyne onuitgegeven stukken in de letterlievende kringen veel achting heeft verworven en van velen aenzien wordt als een man die by 't rypen van zyn jeugdig en krachtvol talent, den besten invloed op ons nationael tooneel zou kunnen uitoefenen. Wanneer zal het gemeentebestuer van Antwerpen, van die stad waer de vlaemsche beweging zoo talryke voorstaenders telt en dagelyks nog zooveel velds wint, het op zyne beurt eens goed vinden aen den wensch zyner lastgevers en den eisch des tyds gehoor te geven? Wy weten dat er goede wil bestaet; doch van den goeden wil tot de betere daed, is de afstand somtyds nog al groot.

- De voor onze letterkunde zoo belangryke vraeg of de nadruk van een belgisch werk in Belgie toegelaten zy, in geval de schryver of uitgever verzuimd heeft de in de wet op de stof vermelde depot van het boekwerk te doen, is door de regtbank van 1^sten aenleg te Brugge bevestigend beslist, in zake van den H. Oberts tegen den uitgever der Gazette van Westvlaenderen, die den roman van den H. Van Kerckhoven, Jaek of een arm huisgezin, in aenhangsels had nagedrukt. Nog heeft deze regtbank beslist dat een nadrukker kan inbrengen dat hy ter goeder trouwe heeft gehandeld. - Dit vonnis, indien het in hooger geregt bevestigd wierd, zou de ontwikkeling onzer letterkunde hoogst hinderlyk worden. Eenigen onzer eerste regtsgeleerden, die het brugsche vonnis onderzocht hebben, denken dat het geen stand zou houden voor het hof van beroep, hetwelk naer alle gissing de zaek in eenen gansch tegenovergestelden zin zou beslissen. Hopen wy in 't gezamenlyk belang van letterkunde en van boekhandel, dat de H. Oberts het by de uitspraek der brugsche regters niet zal laten blyven.

- Wy lezen in de Antwerpsche bladeren:

Doctor Firmenich van Berlyn, schryver van het groote werk Germaniëns Völkerstimmen, is ons land komen bezoeken, om in onze vlaemsche steden de verschillende dialecten of tongvallen der nederduitsche tael op te teekenen en erover in zyn werk met grondige kennis te kunnen handelen. De heer Firmenich is niet alleen een der geleerdste taelkundigen van Duitschland; maer ten zelfden tyde een man die nooit opgehouden heeft, in de duitsche dagbladen, ons vaderland en onze moedertael te eeren en te verdedigen. Eergister (11 september) bevond hy zich te Antwerpen met zynen broeder Joseph Firmenich, hofschilder der keurvorsten van Hessen. Deze gelegenheid namen de antwerpsche letterkundigen en kunstenaers waer, om een bewys hunner dankbaerheid aen den heer Dr. Firmenich en een openbaer teeken hunner broederlyke genegenheid tot het duitsche volk te geven.

Meer dan zeventig kunstenaers en vrienden onzer moedertael vergaderden des avonds in de zangzael der Maetschappy de Scheldezonen, om de twee befaemde vreemdelingen op een hartelyk vriendenfeest te onthalen. Om negen ure werden de heeren Firmenich ter vergadering binnengeleid door de heeren De Laet en Van Kerckhoven en met de warmste toejuiching ontvangen. D^r Firmenich sprak zynen dank uit in zuiver vlaemsch en trof aller harten door zyne gevoelvolle woorden. Terwyl hy den vriendelyken handdruk van alle onze schryvers en van de Scheldezonen ontving, trad zyn broeder in gesprek met onze voornaemste schilders en beeldhouwers. Eensklaps hieven de Scheldezonen het welkomchoor aen, door het schoone lied van den Waterlooschen Leeuw en voerden nog een paer echtvaderlandsche gezangen uit. Nu begon het eigenlyk broederlyke feest. tusschen treffende gezangen, uitgevoerd door J. Firmenich, J. Geefs, Cartol: Poels en Meyer, werden vele teugen voortgesteld en met geestdrift beantwoord,

[p. 254]

Onder dezen hebben eenigen op eene byzondere wyze de vergadering getroffen. De heer Conscience deed eene korte doch krachtige redevoering over den gelyken oorsprong der Duitschers en Belgen, en over de noodzakelykheid eener vaste verbindtenis tusschen alle volkeren van germaenschen stam. Toen hy zyne rede eindigde met de woorden: Aen het edele duitsche volk! op de verbroedering aller volkeren van germaenschen bloede! herklonk de zael onder een dryvoudig leve Duitschland! leve Firmenich!

Onze volksdichter van Ryswyck wekte op nieuw de algemeene begeestering op, door het uitgalmen van eenige schoone verzen, Duitschland ter eere; waerna de heer Van Kerckhoven de gezondheid der broeders Firmenich instelde. Dit was eerst een echt nationael een echt vlaemsch feest. Van de acht chooren, welke er door de Scheldezonen zyn uitgevoerd, is er geen enkel dat iets aen den vreemde ontleend hebbe: Gretry en onze jonge stadgenoten Cartol en Volkerick waren de componisten; onze schryvers, de dichters der schoone en warme liederen. Bovenal heeft eene romance, door den heer Poels gecomponeerd en uitgevoerd, de algemeene aendacht opgewekt. In dit feest hebben de Scheldezonen bewezen hoe zangerig onze moedertael is, en hoe verre men het in korten tyd kan brengen, wanneer men by het beoefenen eener kunst het grootsche doel der verheffing des vaderlands voegt. Dat zy voortgaen op de ingeslagen baen; hunne maetschappy gaet eene schoone toekomst en den gelukkigsten uitslag te gemoet.

Om middernacht verlieten de heeren Firmenich de vergaderzael en werden tot aen hun hotel geleid. Ontroerd en getroffen over de onophoudende bewyzen van vriendschap, namen deze heeren afscheid van hunne talryke begeleiders, met woorden van dankzegging en onder het hergalmen van een lang en broederlyk vaerwel.

- Als een bewys dat onze vlaemsche letterkunde de algemeene aendacht begint op te wekken, niet alleen in Belgie, maer zelfs by den vreemde, melden wy de volgende daedzaek:

Eergisteren (15 september) zyn de dry prinsen van Toren-en-Taxis door onze stad getrokken, komende van Holland en zich naer Duitschland begevende. HH. DD. hebben by onzen stadgenoot den heer Hendrik Conscience, een bezoek afgelegd, en zyn zeer lang ten zynen huize gebleven, hem sprekende over zyne werken en over den gunstigen toestand der nederduitsche letterkunde. Als een byzonder teeken hunner belangstelling in den persoon van onzen vaderlandschen schryver, verlangden HH. DD. zyne echtgenote en zyn kind te zien, en hebben zich eenige oogenblikken zeer vriendelyk met dezelve onderhouden. Op hun verzoek, heeft de heer Conscience HH. DD. naer het musaeum vergezeld, en hun, in de Akademie, de plaetsen aengewezen, waer de voornaemste voorvallen van het verhael Hoe men schilder wordt geschied zyn. Zy legden insgelyks een bezoek af by den heer Wappers, als ook by den heer Dujardin, wiens naem met bovengemeld verhael in een nauw verband staet. Korts hierna verlieten de prinsen van Toren-en-Taxis onze stad om hunne reize te vervoorderen.

Zulke bewyzen van belangstelling zyn ongetwyfeld hoogst vereerend voor onze letterkunde en voor hem die er het voorwerp van was.

(Handelsblad).

- De brusselsche pronkzael telt 846 voorwerpen, welke aen 482 kunstenaers behooren. Van deze lesten woonen er 209 te Brussel, 84 te Antwerpen, 46 te Parys, 27 te Gent, 18 in den Haeg, 14 te Luik, 8 te Spa, 7 te Leuven, 7 te Mechelen, 5 te Bergen-Henegouw, 4 te Kortryk, 4 te Brugge, 3 in Breda, even zooveel te Namen, Doornik, Dusseldorp, 2 te Ath, Amsterdam, Dinant, Frankfort, Londen, Berlyn en Haarlem, 1 te Mailand, Middelburg, Rouaen, Lyons, en eenige anderen in de nederlandsche steden. Ettelyke kunststukken zyn door Belgen die te Rome verblyven, toegezonden. Buiten een honderdtal portretten, vindt men er 500 schilderyen van allen aert, 88 standbeelden en ander beeldwerk, 8 medaljons, 23 aquarellen, 12 miniaturen, 70 kopersteek-, houtsnêe- en steen-drukplaten, en 45 teekeningen.

[p. 255]

- HH. MM. de Koning en de Koningin der Belgen hebben tot heden in de brusselsche pronkzael de volgende stukken aengekocht: Hollandsche have, een maen-en fakkellicht door Van Schendel; Dante te Ravenna, door E. Hamman; Kempische Heide, door Francia; Alfendega in de Algarvas, door Claeys; Zeezigt in Griekenland, door Jacob Jacobs; Strand by ondergaende zon, door Van Gingelen; een maenlicht, door den zelfde; de rustende Landbouwer, door T'Schaggeny; Rebecca door Portaels; Lisa en hare gezellin, door Jozef Stevens.

- Het kerkfabriek van Onze-lieve-Vrouwe te Antwerpen heeft de ryke verzameling van muzykstukken van heuren overledenen kapelmeester den Heer, Kennis, voor de somme van fr. 4000, aengekocht.

- Op woensdag 24 september heeft de gentsche Maetschappy Taelyver en Broedermin, te Brussel eene vertooning gegeven. Zy had plaets op den koninglyken schouwburg van de Warande en bestond uit Jan de Eerste, drama in 5 bedryven, bekroond in den kampstryd door de reeds genoemde Maetschappy uitgeschreven, en verveerdigd door F. Roelands en Korn. Verbruggen, en uit Siska van Roosemael, blyspel door H. Van Peene. Wy achten het onnoodig over de kunde van het gentsche gezelschap en vooral van M. Karel Ondereet en Mev. Van Peene te spreken; iedereen kent het talent dezer kunstenaren; wy zullen alleenlyk zeggen dat ze te Brussel gelyk overal met toejuichingen zyn ontvangen geworden.

De inwooners van Brussel hebben by deze gelegenheid getoond dat ze zoo diep niet verfranscht zyn, als ons eenige fransche broodschyvers willen doen gelooven. Onder de persoonen van onderscheid, die met hunne tegenwoordigheid de vertooning vereerd hebben, bevinden zich de heer Van de Weyer, minister van binnenlandsche zaken, en zyne hoogachtbare familje; de heer Desmaisières, gouverneur van Oostvlaenderen; de heer baron Van T'Serclaes, secretaris-generael by het ministerie van buitenlandsche zaken, enz. Met de grootste aendacht hebben wy het drama aengehoord, en menigmael hebben wy ons getroffen gevoeld door de dramatische effekten, waeraen het zoo ryk is. Het stuk heeft ons de hoop doen opvatten van welhaest goede dramaschryvers te bezitten, wier werken eens de roem van het vlaemsch tooneel zullen worden. De heer Frans Roelands vervaerdigt op dit oogenblik een nieuw drama; met innig genoegen hebben wy zulks vernomen en wy verwachten met ongeduld de vertooning van 's mans nieuw gewrocht.

Het blyspel Siska van Roosemael heeft iedereen bevallen; dit hebben het handgeklap en de lange bravos bewezen.

Deze vertooning heeft ons getoond dat wy een vlaemsch tooneel kunnen hebben en wy houden het voor zeker dat wy dra nationale stukken zullen bezitten en er geen meer by onze naburen zullen moeten gaen bedelen.

- Graef Bobrinsky een der rykste edelheeren van Rusland heeft verscheidene bezoeken op de brusselsche pronkzael afgelegd en er meer dan een kunststuk aengekocht om het naer zyn vaderland te verzenden.

- De heeren Adolphe Wahlen et C^ie., te Brussel, zyn met de uitgave belast der documenten, welke de heer Gachard onlangs uit Spanje heeft medegebragt. De eerste reeks dezer verzameling, waervan het eerste deel ter perse is, draegt den titel: Geheime briefwisseling van Filips II en zyne ministers over de aengelegenheden der Nederlanden, voor de eerste mael uitgegeven volgens de oorspronkelyke stukken, welke in de koninglyke archieven van Simancas bewaerd worden; voorafgegaen van een geschiedkundig en beschryvend berigt van die beroemde bewaerplaets, en van een verslag aen den minister van binnenlandsche zaken. Deze tekst zal uit acht a tien deelen in-4^o bestaen.

- De Vlaemsche verbroedering is de naem eener nieuwe maetschappy die dezer dagen in Brussel is tot stand gebragt, en welker doel en strekking is aen de vlaemsche beweging meerder uitgestrektheid te geven. Deze maetschappy bestaet uit verscheidene leden van den regterlyken stand, uit advokaten, volks-

[p. 256]

vertegenwoordigers en andere deftige en onafhankelyke lieden. Wy gelooven dat dit genootschap groote diensten aen de vlaemsche zaek zal bewyzen.

(De Broederhand).

- Men begint in 't verfranschte Brussel allengskens te verstaen, dat men het volk in zyne tael moet aenspreken: er verschynt nu alhier by maendelyksche afleveringen een Journael voor kleedermakers de moden van Parys aengevende, met graveersels van de moden te Parys uitgewerkt en patroonen van mannelyke grootte, ten pryze van 9 franks het jaer.

(Ibid).

- Parys is altyd het doelpunt van onze dagbladschryvers. In het nummer van den 24^e July dezes jaers 1845, lezen wy in den Politique, dat de eerste vertooningen van paryssche stukken op zekeren schouwburg der hoofdstad teenemael op die van Parys gelyken. Hoe vleijend is dat niet voor ons! Het burgergrauw en lompenvolk verschynt er niet. ‘La société est exquise, tout y ressemble à une première représentation parisienne!’ Zelfs in het parterre (ook in het uilenkot?) ziet men maer ‘costumes de bal,’ kortom alles is getrouwelyk gekopiëerd naer het voorbeeld van Parys! Nu zegge men nog dat wy in beschaving achteruit zyn! Parys! ô Goddelyk Parys! hemelsch Parys!

Doch ernstig gesproken, is het niet beklagelyk dat er op de vier brusselsche theaters geen een is waerop er in de volkstael gespeeld wordt? De echte burger van Brussel, die zyne moedertael niet verleerd, en de nieuwmodische vreemde tael niet aengeleerd heeft, kan ten huidigen dage het vermaek des tooneels niet genieten. Hy is of hy vreemd ware in zyne eigene stad. Van daer de zoo jammerlyke als driftige lust der Brusselaers voor de kunstsprongen van peerden en van danseressen; van daer hunne neiging voor alle stoffelyke vermaken

(Ibid).

- De boekhandelaer Verbeyst heeft te Damme een aenkoop gedaen die van een onschatbare waerde is. Het is een exemplaer van den bybel die in 1549 te Maintz gedrukt werd door Fust en Guttenberg, uitvinders der drukkunst. Dit kostbaer overblyfsel bevond zich sedert onheugelyken tyd in de handen der familie van hem, die hetzelve aen den brusselschen boekminnaer heeft overgelaten.

- De pronkzael te Gent door de maetschappy der kunstvrienden ingesteld, zal dit jaer slechts op 1 november geopend worden. Men heeft zich tot dezen, uitstel besloten met inzigt om den kunstenaren toe te laten hunne stukken uit de brusselsche pronkzael naer de gentsche over te maken.

- Met genoegen vernemen wy dat het ontwerp om eenen gedenkzuil op te rigten ter eere van den bekenden landschapschilder J.C. De Jonghe, gewezen professor by de antwerpsche Akademie, met eenen goeden uitslag staet bekroond te worden. De Chronique de Courtray verzekert dat het getal der inschryvers reeds aenzienlyk is en nog dagelyks aengroeit.

- Men schryft uit 's Gravenhage, 12 september, aen het Amsterdamsche Handelsblad:

De vermaerde schilder N. de Keyzer, van Antwerpen, heeft deze week in het witte tuin-salon van het hotel des prinsen van Oranje, het portret van H.K.H. mevrouw de prinses van Oranje voltooid. De gelykenis is volkomen. Nog is de H. de Keyser dezer dagen naer den Haeg geroepen geworden om er het portret van Z.M. Willem II te vervaerdigen. De koning zal te paerd gezeten vertoond worden, gekleed zynde als een veldmarchalk van 't engelsche leger.

- De jeugdige en verdienstelyke schryver van Allerlei, III November, en Ida, jonker E. Th. Van Beusecom, vond den 4 october jl. te Uden (Noord-Braband) eenen schrikkelyken dood. Aldaer op jagt zynde, wilde hy over eene sloot springen, doch struikelde; zyn geweer ging af en verbryzelde hem het hoofd. Na twee ure lydens, overleed hy. Menig letterkundig genootschap hier te lande, telde hem onder hare buitenlandsche leden.

- Keulen 30 Augusty. Den 28 dezer overleed in het naburige Geilenkirche de

[p. 257]

bekende dichter van het Rheinlied, dat nagenoeg in gansch Europa eenen luiden weêrklank gevonden heeft. Sinds lange was hy krank, en ofschoon hy zelfs gedurende eenen geruimen tyd zynen hopeloozen toestand schynt te hebben miskend, wisten zyne vrienden dat zyne dagen geteld waren. Eindelyk gevoelde hy zelf dat hy dagelyks verzwakte en vertrok zich dan te Geilenkirche by eenige bloedverwanten die hy niet meer verlaten moest. De dichter van het Rheinlied was een braef, gemoedelyk en bescheiden man, die van allen die hem kenden bemind en geacht werd. De tydsomstandigheden maekten zynen naem bekend, daer hy in de eenzaemheid van zyn landhuisje, zonder zucht tot roem of befaemdheid in een bescheiden, weinig hoogdravend gedicht de woorden had neêrgeschreven die toenmaels alle duitsche gemoederen mogten bewegen. Voor die eenvoudige uitdrukking van het vaderlandsch gevoel, eene uitdrukking welke de staetspartyen, de muzikanten, het volk zich weldra ten buit maekten, is hem van den eenen kant meer eer dan hy verwachtte ten deel gevallen, heeft hy van den anderen meer vyanden gewonnen dan zyne zedigheid het wel verdiende; want hy zelf heeft zich over de echte kunstweerde van zyn lied nooit in dwaling laten brengen. Een uitstekend dichter was hy niet, maer een eenvoudig, vroom, poëtisch gemoed zal hem niemand ontkennen. Naer Karl Andree's getuigenis zegde hy eens in eene vriendenvereeniging: ‘De menschen moesten my toch met vrede laten. Ik ben geen wonderdier! Ik ben Niklaes Becker, by de genade van zyne pruisische majesteit en van myn Rhynlied een welgeplaetste vredegeregtsgriffier in de Sterngasse in 't heilige Keulen. Daermêe ben ik te vreden, meer wil ik niet! maer ze moesten my dan toch ook met rust laten.’ En dat; voegt Andree er by, dat was de echte meening zyns harten.

- Schlegel's werken, met welker verzameling Professor Bocking in Bonn bezig is, zullen in Leipzig in 15 boekdeelen verschynen. Groot zyn de zwarigheden, die zich by de oplossing dezer opgave stellen, dewyl de meeste voortbrengsels van Schlegel in tydschriften verstrooid zyn. Aen zyne gedichten had de beroemde criticus menigvuldige verbeteringen gemaekt. Zyn vlyt was bewonderensweerdig; men heeft in zyne papieren talryke en gewigtige arbeiden over de meest verscheidene onderwerpen gevonden. Zyne vertalingen, waeronder vooral zyn Shakespeare moet aengemerkt worden, zullen echter niet in de nieuwe uitgave zyner werken worden opgenomen.

(Broederhand).

- De verbeteringswerken welke sinds eenigen tyd in de Domkerk van Brunswyk eenen aenvang genomen hebben, gaven in den beginne van september jl. gelegenheid tot het ontdekken van frescos op muren welke tot het tydvak van Hendrik de Leeuw behooren, en stellen onder anderen ook dezen vorst nagenoeg voor zoo als wy hem door zyn standbeeld kennen. Ofschoon het wel geene meesterstukken zyn, hebben deze frescos des te meer historische weerde daer ze, naer alle waerschynlykheid, de eenigste zyn welke in Duitschland van deze vroege tyden dagteekenen. Ze zyn daerby tamelyk welbehouden en men denkt dat ze by middel van temperverwen, nagenoeg in derzelver oorspronklyken staet te kunnen herstellen.

- Leipzig 19 september. Gister avond heeft men hier een nieuw lustspel van Heinrich Laube met den besten uitval ten tooneele gevoerd. Het voert den tytel van Gottsched und Gellert, en is allezins den schryver waerdig, die het duitsche tooneel met de tragoedie Struensee, het lustspel Ròcocoen heeft verrykt.

- De groote Goethe heeft twee kleinzonen achtergelaten, die voor het oogenblik naer de wyze van Wilhelm Meister hunne Lehr-und Wanderjahre doen. De oudste van beiden woont sinds lang te Weenen, waer hy onlangs, naer wy vernemen, een heldenzangspel voor het tooneel heeft vervaerdigd, dat weldra onder den tytel van ‘König Enzio’ zal opgevoerd worden. De jongste, met name Wolfgang, houdt zich sinds eenigen tyd in Italië op, en is de schryver van Erlinde, een gedicht van grooten omvang, dat onlangs door de kritiek van 't Morgenblatt met veel lof is beoordeeld. De hoofdopgave van dat zin- en

[p. 258]

gedachtryke gewrocht, is de groote kamp tusschen natuer en geest, tusschen natuer en veropenbaring. De held waerin zich dezen kamp verpersoonlykt, is Berka, graef van Thuringen. Wolfgang Goethe heeft hierin met den besten uitval de oudduitsche godenleer en het germaensche bygeloof, aen eene aerdsche geestenwereld, met de naspeuringen der nieuwere zielskunde versmolten.

- Eene pronkzael voor beeldende kunsten is er nu gelyktydig te Keulen en te Munchen geopend. Van de HH. Gallait, Wittkamp, Kremer, Markelbach, Wulfaert, Eug. Verboeckhoven, Karel De Cock en J. Verreyt, die alle iets naer de keulsche tentoonstelling gezonden hebben, wordt er met min of meer lof in de hoogduitsche dagbladen gesproken.

- In de Munchener pronkzael, die naer het schryven der beyersche dagbladen, zeer druk bezocht wordt, en waerop er, slechts dry dagen na derzelver opening, reeds talryke aenkoopen waren gedaen - hebben zeven Belgen en even veel Hollanders eenige hunner kunststukken tentoon gesteld. Tot de eerste behooren de HH. Ad. Jones, De Keyser, Leys, Melzer, Ruyten, Venneman, Verboeckhoven; tot de anderen de HH. Van Beveren, Wagner, Deines, Dreibholtz, Van Hove, Van de Laer, Van Schendel en Schotel. Tot heden toe hebben wy in de duitsche tydschriften nog geene beoordeeling der toegezondene werken dezer kunstenaers aengetroffen.

- Men schryft uit Berlyn, 21 september:

Op donderdag laetst is in onze stad overleden baron Ferdinand Theodoor von Liechtenstein, zeer vermaerd tooneeldichter, aen wien men een groot aental oorspronkelyke tooneelstukken, en de duitsche vertaling van schier al de fransche operas verschuldigd is, welke sedert de jongste dertig jaren op de onderscheidene schouwburgen van Berlyn zyn opgevoerd geworden. De heer von Liechtenstein beminde zoo hartstogtelyk de tooneelspeelkunst, dat hy, gratis, gedurende meer dan twaelf jaren de betrekking van regisseur der groote opera onzer hoofdstad en vervolgens die van onder-muzyk-directeur aen denzelfden schouwburg heeft waergenomen. De heer von Liechtenstein was 62 jaer oud, hy was schoonvader van den heer von Arnim.

- In Frankfort zyn in den beginne van september dry nieuwe boekdeelen van Gutzkow's werken verschenen. Het derde deel vervat de Wiener Eindrücken, waerin de geestryke schryver den toestand der dingen blootlegt zoo als hy denzelve by eigene beschouwing tydens zyn leste verblyf te Weenen heeft leeren kennen. Het spreekt van zelfs dat hy veel, zeer veel te laken vindt in een land dat men by de Duitschers gewoon is het ‘Ryk van den Slaep’ te noemen.

- Al wie zich iets of wat aen den voortgang van het onderwys laet gelegen zyn, kent de werken van den te regt beroemden Pestalozzi en zal dan ook met het echtst genoegen vernemen dat er een zeker aental Zwitsers, zonder onderscheid van eeredienst of staetsgezindheid, zich vereenigd hebben om dezen warmen menschenvriende eenen gedenkzuil toe te wyden.

- Het standbeeld van den beroemden zeeheld Jan Baert, hy de Franschen onder de naem van Jean Bart bekend, is op zondag 7 september te Duinkerke met plegtigheid onthuld. Het duinkerksche volk dat deze feest bywoonde, prees het werk van den beeldhouwer David met deze woorden, welke, zoo als men ligt verstaen zal, den marmeren zeeheld betroffen ‘men zoe zeggen dat hi leeft.’

- Op maendag 1 september, is er voor de eerste mael in Havre-de-Grâce een openbare pronkzael voor beeldende kunsten geopend. De katologus ervan vervat de tytels van een vierhonderdtal kunststukken.

- Den 4 september jl. overleed te Parys in den gevorderden ouderdom van 82 jaer den Heer Royer-Collard, medelid der fransche Akademie en gewezen voorzitter van de kamer der afgeveerdigden. Pieter Pauwel Royer-Collard die als staetsman en als wysgeer onder Frankryks uitstekendste mannen medetelde,

[p. 259]

was den 21 juny 1763 te Compuis in de nabyheid van Vitry-le-Français, in Champagne geboren, waer zyn vader een geachte landbouwer was.

- Men schryft uit Parys, 17 september. De heer Salvandy, minister van het onderwys heeft aen alle geleerde gezelschappen eenen omzendbrief laten toekomen, waerin hy ze aenzoekt om hem nauwkeurige berigten te willen inzenden over den tyd van derzelver gronding, over derzelver doel, werkzaemheden, hulpmiddels, wettige erkenning, reglementen, enz. Met deze grondstoffen wil hy een jaerboek laten opstellen, dat jaerlyks van nieuwe bydragen en inlichtingen zou gevolgd worden. Men zou versteld staen over het ongemeen groote getal gezelschappen, welke er in Frankryk aenwezig zyn, en waervan men echter geen woord hoort reppen buiten de plaets waer zy hunnen zetel hebben. De provinciën zyn met akademien en andere geleerde maetschappyen opgepropt. Zeker is het goed dat men kent wat er al bestaet, dat men weet wat er al gedaen wordt; maer zeker is het, dat men ook buiten sommige weinige paryssche gezelschappen, er luttel zal aentreffen, welke zich wat hooger dan de uiterste middelmatigheid verheffen. En hoe kan dat anders, daer het fransche beschavingstelsel alle geestesleven onmogelyk maekt buiten de hoofdstad, het brandpunt dat Frankryk nog veel meer verslindt dan verlicht.

Verschenen werken.

- Geschiedenis van België, door Hendrik Conscience. - Prachtuitgaef versierd met ongeveer 200 houtsneden, geteekend door Wappers, Hamman, Lauters, Jacob-Jacobs, Lies, Hendrickx, Carolus, Baugniet, Van Lerius, De Hoy, enz., in hout gesneden door H. en W. Brown, Vermorcken, Hemeleer, Pannemaker, enz. - Antwerpen, J.-E. Buschman. Prys: fr. 23-20.

- Fabelen van La Fontaine, in nederduitsche verzen gesteld door Ad. Hoofs, professor by het aertsbisschoppelyke seminarie te Neêr-Waver. Antwerpen, J.-E. Buschmann. Prys: fr. 1-25.

- Twee onbekroonde dichtstukken, door Th. Van Ryswyck, Antwerpen, J.-E. Buschman, Karel Oberts, Vrouw Jonghmans, enz. Prys: fr. 1-00.

- Jan de eerste, een historisch drama in 5 bedryven, door E. Roelants en Korn. Verbruggen. Gent, Hoste, Antwerpen, J.-B. Neuckens. Prys: fr. 1.

Dit tooneelstuk heeft in den kampstryd door de gentsche maetschappy: Broedermin en Taelyver, uitgeschreven, den eersten prys behaeld, en is onlangs te Brussel, op den schouwburg der Warande, met veel byval ten tooneele gevoerd. Zou geene onzer tooneelmaetschappyen het voor derzelver aenstaende wintervertooningen kunnen ter studie leggen?

- Het Gulden boeksken, door And. Van Hasselt. Dat boeksken vervat lieve dichtstukjes voor kinderen en is met zeer fraeije houtsnêeplaetjes versierd. Het is te Brussel by Delvigne en Calewaert verschenen; de prys ervan is ons onbekend.

- Lord Strafford, naer het fransch van Felix Bogaerts, door Jozef Colveniers. Met twaelf puikschoone houtsnêeplaten van N. De Keyser, gesneden door H. Brown. Antwerpen, J.-E. Buschmann. Prys: fr. 7 20.

Dit werk kan allezins voor een meesterstuk in 't vak van vertaling gehouden worden. De schryver er van, is den oorspronkelyken tekst om zoo te zeggen, slaefs getrouw gebleven, en nogtans treft men in zyne hoogst zuivere tael, in zynen kernachtigen en zwierigen schryftrant, niets aen dat op eene vertaling zou kunnen doen denken. Wy mogen in volle gewetensrust onze lezeren dat vlaemsche prachtwerk aenbevelen en het den onverdeeldsten byval voorzeggen.

- Het Klokkenlied, naer het hoogduitsch van Schiller, door J. E Brouwenaar. Deze verdienstelyke overzetting van Schiller's meesterstuk, is voor de eerste mael in het tydschrift het Vaderland verschenen, en de afzonderlyk gedrukte exemplaren ervan, zyn voor zooveel wy weten, in den handel niet verkrygbaer.

[p. 260]

- De Broederhand, een tydschrift voor neder- en hoogduitsche letterkunde, wetenschap, kunst- en openbaer leven, opgesteld door D^r J.W. Wolf, onder medewerking van vele vlaemsche, hollandsche, duitsche en deensche schryvers. De derde aflevering van dat belangryke tydschrift, is in den loop van september van de pers gekomen. Dezelve vervat onder anderen eene hoogst lezensweerd overzigt der zweedsche letterkunde door H. Van den Hoven eene beoordeeling over het Muzen-Album van 1845; de vertaling van eene hoogduitsche novelle; de overzetting van een zweedsch dichtstuk, enz. - De prys van den jaergang is: 8 fr. voor Brussel, 9 fr. voor de andere plaetsen des ryks, 11 fr. voor buiten 's lands. Uitgever: Kiesling en C^ie, Hofberg, 28, te Brussel.

Aengekondigde werken.

BERIGT. De ondergeteekende berigt de vlaemsche letterkundigen, dat het Antwerpsch Muzen-Album voor 1846 gaet ter perse gelegd worden. Zy die den vierden jaergang met hunne bydragen zouden gelieven te vereeren, worden aenzocht dezelven vóór 15 november toekomende, te laten geworden aen Karel Oberts, boekhandelaer op de Steenhouwers-Vest, te Antwerpen.

Th. Van Ryswyck.

De Redactie van het Taelverbond, hoopt dat deze oproeping van onzen verdienstelyken volksdichter, met liefde beantwoord zal worden; en noodigt op hare beurt hare gewoone medewerkers uit om het hunne tot de samenstelling van het Muzen-Album by te dragen.

Geschiedenis van graef Hugo Van Craenhove en van zynen vriend Abulfaragus, door Hendrik Conscience; een boekdeel in-4^o, versierd met 20 groote platen door Ed. Dujardin. Deze tweede uitgaef zal verschynen in 10 afleveringen met omslag, elk van 12 bladzyden in-4^o, op twee kolommen, met veelkleurige versierde lysten en beeldletters, op sterk blinkend velyn-satyn papier, vergezeld van twee groote platen op schoon getint papier. Een omslag in goud gedrukt, op glansend papier, zal kosteloos aen de 300 eerste inschryvers worden toegezonden. Elke week eene aflevering aen den prys van 75 centiemen. Na de verschyning zal de prys op 10 franken vastgesteld blyven. Men schryft in: te Antwerpen by J.-E. Buschmann, uitgever, Ossen-markt, en verder by alle de boekhandelaren der stad en des ryks.

- De Schildburgers, naer het hoogduitsch van Ludwig Tieck, door Jozef Colveniers. Dat werkje hetwelk de vlaemsche lezers gedeeltelyk met eenen van Duitschland's uitstekendste mannen moet bekend maken, zal als het vierde deeltje der Vlaemsche Kunstbibliotheek voor lezende huisgezinnen, verschynen, en door den heer Frans Gons, met een vyf-en-twintig a dertigtal zeer fraeije kunstplaten versierd worden. Antwerpen, J.-E. Buschmann. Prys: fr. 1 75 voor de inschryvers, en fr. 2 25 het werk afzonderlyk.

- Worden aengekondigd by den boekhandelaer J. Oomkens te Groningen, de volgende tael- en geschiedkundige werken van den hoogleeraer B.-H. Lulofs.

I. Schets van overzigt der duitsche taal; groot 8^o, gl. 1 25, in plaets van gl. 1 80.

II. Over nederlandsche spraakkunst, stijl- en letterkennis; tweede geheel overgeziene en verbeterde druk, groot 8^o, gl. 2 00 in plaets van gl. 3 60.

III Nederlandsche redekunst, of grondbeginselen van stijl en welsprekendheid; tweede verbeterde druk, groot 8^o, gl. 1 00 in plaets van gl. 1 40.

IV. Gronden der nederlandsche woordafleiding, groot 8^o, gl. 1 25 in plaets van gl. 2 40.

V. Kort overzigt van de geschiedenis der Nederlanden, twee deelen groot-8^o, gl. 4 00 in plaets van gl. 6 80.

VI. Handboek van den vroegsten bloei der nederlandsche letterkunde. Met inleidingen, aenstippingen, woordenboek, enz., groot 8^o, gl. 4 00. Dit werk gedurende dit jaer uitgegeven, is in Augustus 1845, voor het eerst algemeen verzonden.

Alle deze werken te samen genomen gl. 12 in plaets van gl. 20.