Het Taelverbond. Jaargang 1

[p. 137]

Het vooroordeel in België
door A. Wiertz¹.

Een der magtigste en meest beroemde kunstenaren onzer vlaemsche schilderschool, de H^r. Wiertz, heeft onlangs een schrift uitgegeven om de belgische letterkundigen tot eenen wedstryd op te roepen. Uit dit merkweerdig opstel, dat alle de kenteekens eener echt vaderlandsche inborst en eener vurige kunstenaersziel draegt, nemen wy het volgende uittreksel over:

‘De vooringenomenheid welke in België ten voordeele van Frankryk heerscht, is zoo belagchelyk, zoo overdreven als die, welke in het algemeen de Franschen tegen België bezielt. Al wat van Parys komt, werken van wetenschap, van kunst of van nyverheid, het neemt alles in onze oogen ontzagwekkende vormen aen; geene nieuwigheid komt er uit de groote stad of wy loopen ze met drift te gemoet; geene mode of wy aenveerden ze, geen slecht tooneelstuk of wy bewonderen het, geen flaeuwe roman of wy lezen het met gretigheid en begeestering. Ook, met welke vreugde trekken de Franschen hun voordeel uit onze ligtgeloovigheid en eenvoudigheid! De verderfelyke bewondering, die wy onophoudend laten blyken voor alles dat uit Frankryk komt, heeft zoodanig de hoogmoed onzer geburen opgeblazen, dat Belgenland in hunne oogen niets anders meer schynt te zyn dan eenen verlaten en woesten hoek lands, en deszelfs inwooners eene soort van barbaren, die men met nietigheden vermaken kan.

Wie de schriften der Franschen over Belgie gelezen heeft, en daerin de spotternyen, de domme woordspelingen, de scheldwoorden en de hoonende gezegden tegen de Belgen, kan zich een gedacht vormen over de onregtveerdige vooringenomenheid, met dewelke die heeren ons beschouwen en beoordeelen.

Deze vooroordeelen, ongelukkiglyk ondersteund door degenen die ze op onzen grond zouden moeten bevechten, zyn eene droeve plaeg, eene zware keten die het vernuft onzer kunstenaren, schryvers en nyveraers gebonden houdt. Kan, byvoorbeeld, het tooneelkundig werk van eenen onzer landgenooten op den schouwburg gelukken? Hebben de werken onzer schilders, onzer toonkunstenaers, onzer letterkundigen, of de schoonste voortbrengsels onzer nyverheid eenige kans van byval en goeden uitslag, voor dat zy de goedkeuring van Parys verkregen hebben?

Het verstandelyk Belgie, - met droefheid moet men het bekennen - is de zeer ootmoedige slavin van Frankryk.

belagchelyke en schandelyke dienstbaerheid!

Het zy my toegelaten, hier myne zwakke stem te verheffen tegen eene dwingelandy die ons doodt, en het pynelyk gevoel uit te drukken dat my het hart beklemt, als ik zie hoe diep wy ons zelven miskennen.

1 Le Secret du diable, par Wiertz. Liége chez Felix Oudart, 1845.

[p. 138]

Hoe is het mogelyk dat de nationale hoogmoed, het gevoel onzer eigene weerdigheid niet opstaen tegen de vooroordeelen welke ons verpletten, tegen de hoonende uitdagingen, welke de Franschen ons dagelyks in het aenzigt werpen?

Het is omdat wy verblind zyn door de gewoonte - door die slavengewoonte, welke de magt van den leeuw voor de hand van een kind doet bukken. Dat de Belgen eens en vooral de oogen openen; dat zy hunne eigene krachten beproeven en er op durven betrouwen! Een diep en regt oordeel is in de schoone kunsten, honderd mael meer weerd dan den ligtzinnigen en babbelenden geest, waerop de Franschen zoo trotsch zyn. Heeft de Belg in sommige gevallen niet alle de gaeuwigheid en levendigheid zyner naburen, hy gaet toch met meer geloof en standvastigheid voorwaerts in de eens gekozen baen. De Franschman heeft eene buigbaerheid van geest, die hem tot het ondernemen van alles bekwaem maekt; maer deze buigbaerheid zelve dwingt hem alle dagen van smaek en van grondbeginsels te veranderen. De Belg bezit zulke bewegende natuer niet: hy heeft iets van het overdenkend karakter der Duitschers; hem viel de standvastigheid ten deel, die kostelyke gave, welke voor de werken des geestes tot de grootste dingen opleidt.

Het geen de kunsten doodt en haren voortgang het meest verhindert, is de verandering welke de wispelturige mode onophoudend in de regelen van het Schoone veroorzaekt: de wetten van het Schoone zouden nochtans eeuwigdurend moeten zyn. Parys is de droeve bron dier bedervende modes, dier schadelyke veranderingen, welke de fransche ligtzinnigheid dagelyks voortbrengt.

Indien de Belgen hun vernuft niet lieten bederven door de gevaerlyke voorbeelden ons door Parys gegeven; indien zy, aen hun zelven overgeleverd, de gelukkige gaven welke hun geschonken zyn ten nutte maekten, geen twyfel of zy zouden met deze uitstekende hoedanigheden, - gevoegd by de magtige standvastigheid, welke de Franschen niet bezitten, - zich in kunsten en letteren verre verheffen boven hunne geestige en al te waenwyze lasteraers.

Ik zeg het nog eens tot myne landgenooten: Durft, durft u betrouwen op uwe eigene krachten, vergeet de belagchelyke vooroordeelen, die u vernederen en de ontwikkeling uwer vermogens beletten.............................................................

Wel aen, muzenzonen, dichters, schryvers van België, zingt gy ook uw krygslied; werpt het schandelyk juk van uwe schouders en wreekt indien gy kunt den hoon aen uw vaderland en aen uw zelven gedaen!