Onze Taal. Jaargang 83

[p. 303]

Reacties

Episch
Jos Knipping - Apeldoorn

Nic de Boer schrijft in de septemberaflevering van de rubriek ‘Taalergernissen’ over het moderne en snel om zich heen grijpende gebruik van het woord episch in de betekenis ‘gedenkwaardig, geweldig’. Hij stelt dat alleen een gedicht episch kan zijn, ‘en wel als het om een heldendicht gaat’. Maar waarschijnlijk bedoelt hij dat een gedicht episch genoemd wordt als het verhálend is; het hoeft namelijk helemaal geen heldenepos te zijn. Uit mijn goede oude tijd herinner ik me dat een tekst episch, lyrisch of dramatisch is. Daarmee heb je eigenlijk alle genres te pakken.

Theatrale effecten in toespraken
J.I. Puyenbroek - Amstelveen

Jaap de Jong gaat in zijn artikel ‘Stekkers, geweren en stropdassen’ (Onze Taal september) in op het gebruik van attributen bij toespraken, zoals het snoer met stekker en stekkerdoos waarmee Jolande Sap ooit een betoog in de Tweede Kamer kracht wilde bijzetten. De Jong vroeg zijn lezers om andere voorbeelden van attribuut-gebruik.

De eerste gemeente van de indertijd bekende gereformeerde predikant Okke Jager was Vrouwenpolder, in de jaren vijftig of begin zestig. Al snel na zijn intrede maakte hij opgang door zijn originele manier van preken. Bij het begin van een van de diensten waarin hij voorging, plaatste hij eens een grote straatsteen op de kansel en vertelde de gemeente dat er door die steen een wonder zou geschieden. Vervolgens verliep de dienst zoals gebruikelijk. Aan het eind ervan vroeg hij of iemand iets van dat beloofde wonder gezien of gehoord had. Niemand zei iets. Zijn uitleg luidde vervolgens: ‘Door de aanwezigheid van deze steen is er niemand in slaap gevallen.’

Naschrift redactie

De oproep bij het artikel van Jaap de Jong leverde nog meer reacties op. We komen hierop terug in een van de volgende nummers van Onze Taal. Inzenden kan nog steeds, via [e-mail].

Familie in de derde of vierde graad
Luuk Wensing - Rotterdam

Berthold van Maris citeert in zijn artikel ‘Lekker langzaam lezen’ (Onze Taal juni) uit de kroniek Brabantsche Yeesten (ca. 1300-1325) van Jan van Boendale (1279-1350). Daarin gaat het over het huwelijk tussen hertog Jan III en Maria van Évreux, dat in de ogen van de schrijver ontoelaatbaar zou zijn omdat ze ‘ten derde lede’ verwant zouden zijn. Van Maris legt uit dat de twee neef en nicht zijn. In een ingezonden brief in de rubriek ‘Reacties’ in het septembernummer van Onze Taal wordt gesteld dat er in dat geval sprake zou zijn van verwantschap in de vierde graad. Volgens het burgerlijk recht is dat ongetwijfeld waar, maar volgens kerkelijk recht is het toch echt derde graad. Het kerkelijk recht telt namelijk alleen het aantal geboorten in de langste van de twee bloedlijnen naar de gemeenschappelijke stamvader. In het geval van neef en nicht zijn die twee lijnen natuurlijk even lang.

Nederlands in Beatles-lied
Frans de Graaff - Almelo

Sommige broodje-aapverhalen leiden een hardnekkig bestaan. Dat blijkt maar weer uit de ingezonden brief van Frits David Zeiler in de rubriek ‘Reacties’ in het septembernummer van Onze Taal. Zeiler suggereert dat er in het Beatles-lied ‘I Am the Walrus’ een stukje Nederlands voorkomt. Het jongerenblad Hitweek kwam indertijd als eerste met deze bewering, en het werd toen door veel lezers geloofd.

Maar het ligt anders: de gesproken tekst in ‘I Am the Walrus’ komt uit een radio-uitzending van Shakespeares tragedie King Lear. De bewuste passage luidt: ‘(...) If ever thou wilt thrive, bury my body, and give the letters which thou find'st about me to Edmund, Earl of Gloucester; seek him out upon the English party. O, untimely Death! // I know thee well: a serviceable villain; as duteous to the vices of thy mistress as badness would desire.’

Het stukje tekst is ‘a serviceable villain’, dat door sommigen verstaan wordt als ‘Dat zouden ze wel willen.’

Trouwe leden

Wie lid wordt van een vereniging of abonnee van een tijdschrift, krijgt vaak een welkomstcadeau. Maar zouden ook trouwe leden niet af en toe zo moeten worden beloond? Ja, vinden wij.

Daarom verloot Onze Taal elke maand tien taalboeken onder de vaste leden. Iedereen die meerdere jaren lid is van Onze Taal, loot mee. Deze maand vielen in de prijzen: M. van den Akker, J.P. Blok, J.G. Broodman, J. Geelkerken, R. Hogeweg, W.J. Morsink, H.J.M. Scheerder, A. Schellenbach, L. Speelman en A.H. Wezemer. Zij hebben het boek inmiddels ontvangen.

Kapitein Bligh
Walter Pier - Wassenaar

Ik begrijp wel dat in de kolommen van Onze Taal niet uitgebreid uitgeweid kan worden over bijzaken, maar dat de in de oktoberaflevering van de rubriek ‘Namen op de kaart’ genoemde kapitein (William) Bligh - naar wie de voor de kust van België liggende Bligh-bank genoemd is - dezelfde is als de beruchte gezagvoerder die door de muitende bemanning van de Bounty van boord werd gezet, had in een bijzin toch wel even vermeld mogen worden.

Reacties naar:
[e-mail], of Redactie Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 HL Den Haag.
Formuleer uw reactie kort en bondig, bij voorkeur in niet meer dan 250 woorden.

William Bligh (1754-1817), gezagvoerder van de Bounty.

Herstel
Redactie Onze Taal

In de nieuwsrubriek ‘Tamtam’ van het vorige nummer berichtten we dat botanici bij de naamgeving van planten voortaan Engels in plaats van Latijn mogen gebruiken. Wij baseerden ons daarbij op onder andere The Scientist Magazine. Tijdens het botanisch congres in Melbourne waar over deze kwestie is gesproken, blijkt echter iets anders te zijn besloten: het Engels mag voortaan worden gebruikt om planten te beschríj́ven.