Onze Taal. Jaargang 83

[p. 292]

Raymond Noë
Boeken

‘Boeken’ licht u in over nieuwe uitgaven in taalkundig Nederland en België. Vermelding in deze rubriek betekent niet dat de redactie ze aanbeveelt. Voor een zo volledig mogelijk beeld hebben wij ook uw hulp nodig. Weet u iets waarvan u denkt dat het in deze rubriek thuishoort, laat het ons dan weten. Verschijningsdata en prijzen onder voorbehoud.

Interviews met taalkundigen

De interviewbundel Het vermogen te verlangen (9 letters) van taaljournaliste Liesbeth Koenen zou je met wat goede wil een ‘work in progress’ kunnen noemen. De eerste editie van dit boek verscheen in 1990, en bevatte interviews met twintig taalkundigen. In de tweede uitgave uit 1997 kwamen al vijfendertig taalkundigen aan het woord, en de nieuwste editie, die nu als e-book verschenen is, bevat vijftig vraaggesprekken. Onder de geïnterviewden bevinden zich grootheden als Noam Chomsky, Ray Jackendoff en William Labov, maar ook veel Nederlandse kopstukken als Hugo Brandt Corstius, Piet Paardekooper en Gerrit Komrij (over vertalen). Nieuw zijn onder meer interviews met Joop van der Horst, Mirjam Ernestus en Leonie Cornips. De onderwerpen die aan bod komen, bestrijken alle uithoeken van de taalkunde, van doofblindencommunicatie, liegen, creooltalen en afasie tot toontalen, cryptogrammatica en de taal van dieren. (En voor wie het zich afvroeg: de titel van het boek is een cryptogramomschrijving van het woord taalkunde.)

Het vermogen te verlangen (9 letters). Gesprekken over taal en het menselijk brein is verschenen bij uitgeverij Fosfor en kost €6,99. De bestelpagina is te vinden op www.uitgeverij-fosfor.nl.

Bobotaal

Achter het Twitter-account @Bobotaal gaat iemand schuil die zich ‘De wethouder’ noemt, en die niets anders twittert dan staaltjes van wat bekendstaat als ‘managerstaal’: het jargon van leidinggevenden, beleidsmakers en hun adviseurs. ‘Bobotaal’ dus. Een willekeurige greep uit recente tweets: ‘Een focuspunt helpt om mensen meer betrokken te maken’, ‘Dit is echt even bedoeld als aanloop naar de start’ en het door minister van Justitie Ivo Opstelten uitgesproken ‘Er vindt een stevige inzet plaats om nieuwe maatregelen in te zetten en om bestaande maatregelen te intensiveren.’

Volgens De wethouder hoef je echt niet ver te zoeken om bobotaal in het wild aan te treffen. Dit overlegjargon is allang niet meer voorbehouden aan managers - een aanzienlijk deel van de Nederlandse kantoorbevolking bedient zich inmiddels van dit ‘glijmiddel van de bestuurlijke sector’.

De losse tweets van @Bobotaal zijn vaak treurigstemmend in hun platgetreden vaagheid, en daardoor grappig - maar ze worden pas écht leuk als je er veel achter elkaar leest. De wethouder vond dat blijkbaar ook: een deel van zijn tweets is onlangs verschenen in het boek Bobotaal. De vaagtaal heeft hij daarin verwerkt in min of meer afgeronde verhaaltjes over werkvloerbelevenissen van alledag. Het resultaat is een verzameling sketches over de moderne kantoormens in zijn habitat: de overlegsituatie.

In het nawoord bij het boek wordt nog kort ingegaan op wat bobotaal is en waarom het gebruikt wordt, en voor wie zijn kantoorloopbaan nog moet beginnen is er een korte cursus ‘Hoe leer ik bobotaal?’

Bobotaal. Over gebakken lucht en hoe je ermee wegkomt is een uitgave van Ambo/Anthos en kost €12,50 (gelijmd, 147 blz.).
ISBN 978 90 2632784 1

Latijnse grammatica

De kerkvader Aurelius Augustinus (354-430) was auteur van belangrijke werken als Confessiones (‘belijdenissen’), maar hij schreef ooit ook een kort traktaat waarin de Latijnse grammatica behandeld wordt. Het werk was bedoeld voor studenten en wetenschappers die in het Latijn wilden schrijven. Het aardige van deze grammatica is dat Augustinus de regels hier en daar toelicht, waarbij hij steeds pleit voor ‘traditie en goed gebruik’, in plaats van voor strikte toepassing van de regels. Het boek is nu onder de titel Handboek Latijn vertaald door classicus en gelauwerd vertaler Vincent Hunink, die de hedendaagse lezer waar nodig tegemoetkomt door uitleg te geven over de context.

Handboek Latijn. Een korte Latijnse grammatica is een uitgave van Damon en kost €14,90 (ingenaaid, 124 blz.)
ISBN 978 94 6036 190 6

Taalkalenders

In het najaar liggen traditiegetrouw de nieuwe scheurkalenders in de boekhandel, en ook dit jaar zijn daar weer een aantal taalkalenders bij. Om te beginnen zijn er van Onze Taal de bekende Taalkalender en de nieuwe Kindertaalkalender, die werd gemaakt in samenwerking met kinderkrant Kidsweek. Zie voor meer informatie de aanbiedingen op blz. 288.

Woordenboekuitgever Van Dale geeft dit jaar drie taalkalenders uit. In de eerste plaats de Van Dale taalscheurkalender, met stukjes over nieuwe en oude woorden en uitdrukkingen. En ook Van Dale heeft een kalender voor kinderen: Van Dale junior taalscheurkalender, met taalweetjes en quizvragen. Nieuw in het assortiment is de Taalvoutjes-scheurkalender, met taalblunders en -bloopers in woord en beeld, afkomstig van de welbekende Facebookpagina annex website.

•	De Taalkalender 2015 van Onze Taal (Bekking & Blitz) kost €14,99. ISBN 871 69512 2605 6
•	Kindertaalkalender 2015 van Onze Taal en Kidsweek (Bekking & Blitz) kost €14,99. ISBN 871 69512 3817 2

[p. 293]

•	Van Dale taalscheurkalender 2015 kost €14,99. ISBN 978 94 6077 148 4
•	Van Dale junior taalscheurkalender 2015 kost €14,99. ISBN 978 94 6077 149 1
•	Taalvoutjes 2015. De scheurkalender (Van Dale) kost €14,99. ISBN 978 94 6077 158 3

Woordsoorten uitgelegd voor kinderen

Klaas van der Veen (‘meester Klaas’) is een voormalige basisschoolleerkracht met bijna veertig jaar ervaring. Omdat hij vond dat er geen lesboeken waren die de werkwoordspelling goed uitleggen, besloot hij in 2009 zelf maar een methode te schrijven: D of t? Ik zit er niet (meer) mee! Het succes van deze uitgave stimuleerde Van der Veen om ook andere onderwerpen aan te pakken: klinkerverdubbeling en -verenkeling, leestekens en zinsontleding. Zijn nieuwste boekje is een leer- en oefenboek Woordsoorten, waarin het taalkundig ontleden (het benoemen van woordsoorten als lidwoorden, bijwoorden, onbepaald voornaamwoorden, etc.) wordt uitgelegd en getoetst. Het boek is bedoeld voor leerlingen uit groep 7 en 8, en uit de onderbouw van het voortgezet onderwijs.

Behalve boeken maakt Van der Veen ook apps: van het bovengenoemde boek over werkwoordspelling is een e-versie verschenen die geschikt is voor pc, smartphone en tablet. Zie www.meesterklaas.nl.

Woordsoorten. Leer- en oefenboek kost €9,95 (gelijmd, 40 blz.).
Bestellingen: www.dtgeenprobleem.nl.

En verder

● Articulatie- en fonologische stoornissen van Rik Elen en Eric Manders. Handboek voor (student-)logopedisten dat ingaat op achtergronden, diagnostiek en therapie van spreekstoornissen. Garant, €46,10 (ingenaaid, 482 blz.).
ISBN 978 90 441 3103 1