‘Pa zei dat ma's ei pa's ei was’
Meer wijsheden van ouders en grootouders
Jaap Toorenaar
De inventarisatie van ouderspreuken in het aprilnummer kreeg een staartje: veel kranten en radioprogramma's besteedden er aandacht aan, wat leidde tot een nieuwe golf inzendingen.
Foto: Henk Hilterman / Spaarnestad
Wat zei uw moeder altijd? Wat uw vader? Wat zijn de mooiste uitspraken van onze (groot)ouders, die alleen in familiekring bekend zijn? Vorig jaar vroeg ik u dat, vervolgens verscheen in het aprilnummer een selectie van alle inzendingen, en in de daaropvolgende weken stortten onverwacht veel media zich op het onderwerp.
Als onwennige initiatiefnemer zat ik plotseling in de uitzendingen van radiomakers als Frits Spits, Giel Beelen, Edwin Evers, Gijs Staverman en Dolf Jansen van Spijkers met Koppen. Ook het AD, Nrc.next en Het Parool meldden zich en publiceerden tal van spreuken van weleer.
Mooi, al die aandacht. Want overal waar ik het woord kreeg, kon ik luisteraars en lezers oproepen de verborgen wijsheden uit onze huiskamers in te sturen, waarna onze mailbox overliep. Zo'n 1600 mensen wisten ons te vinden.
Wat valt er allemaal op als je de inzendingen bekijkt? Veel, te veel voor dit stukje. De vele spreuken bijvoorbeeld van onze toch ongetwijfeld keurige ouders over winden laten:
| - | Als iemand een boer of een wind liet, zeiden mijn ouders altijd: ‘Ze motten er maar uit die geen huur betalen.’ |
| - | Mijn moeder vond dat je een wind beter niet kon ophouden en had daar haar eigen uitdrukking voor: ‘Beter in een wijde straat dan in een nauwe buik.’ (Een ‘nauw gat’ wordt ook genoemd.) |
| - | Ik herinner me nog twee rijmpjes van mijn moeder over het laten van winden: ‘Dag meneer van onderen, laat het nog eens donderen.’ En: ‘Tussen twee bergen bromde een beer, maar toen ik omkeek zag ik hem niet meer.’ |
| - | Als mijn vader stond te plassen, liet hij ook altijd wel een paar winden. Daarbij zei hij vaak: ‘Als het water zakt, kraakt het ijs.’ |
| - | Als onze oma eens een windje liet, zei ze altijd: ‘Bericht uit Darmstadt dat de worst is aangekomen.’ |
| - | Mijn oma Betsie zei altijd als ze een windje liet: ‘Zo'n klein winkeltje en nog zo laat open.’ |
| - | Mijn oma zei na het laten van een windje altijd: ‘De trompetvliegjes zijn erg actief.’ |
Maar er was vooral ook veel diversiteit:
| - | Als ik tegen beter weten in mijn gelijk wilde halen, zei mijn moeder altijd: ‘Hier rust Johannes Volbrechts. Hij had gelijk, hij kwam van rechts.’ |
| - | Mijn moeder zei altijd: ‘Van horen zeggen lieg je veel.’ |
| - | Mijn opa zei altijd als we met de hele familie bij elkaar waren: ‘Zo jong komen we nooit meer bij elkaar.’ |
| - | Mijn moeder kwam uit een gezin van dertien kinderen en als ze daarover sprak, zei ze altijd: ‘Mijn vader was geen lezer in bed.’ |
| - | Mijn moeder zei altijd: ‘Volg je hart, dat klopt altijd.’ |
| - | Mijn schoonvader zei altijd: ‘Als de pik staat, is het verstand naar de kloten.’ |
| - | Mijn Joodse oom kwam met Pasen altijd een gekookt eitje op het bord van zijn vrouw leggen. Hij zei daarbij steevast: ‘Pa zei dat ma's ei pa's ei was, maar ma zei dat pa's ei ma's ei was.’ |
| - | Mijn oma zei altijd: ‘Je wordt niet dik van wat je tussen het bidden en danken eet, maar van wat je tussen het danken en bidden eet.’ |
| - | Mijn moeder van 91 zegt weleens iets wat ze al eerder verteld heeft. Als we haar daarop attenderen, zegt ze: ‘Alles gaat slechter, alleen het vergeten gaat steeds beter.’ |
Het kan nog steeds. Mooie, geestige, wijze uitspraken die een groter publiek verdienen, blijven welkom via ouders@onzetaal.nl. Er is inmiddels een boekje in de maak en er bestaat ook een Facebook-pagina ‘Mijn moeder zei altijd’.
Auteursrechtelijk beschermd