Onze Taal. Jaargang 83

[p. 140]

Raymond Noë
Boeken

‘Boeken’ licht u in over nieuwe uitgaven in taalkundig Nederland en België. Vermelding in deze rubriek betekent niet dat de redactie ze aanbeveelt. Voor een zo volledig mogelijk beeld hebben wij ook uw hulp nodig. Weet u iets waarvan u denkt dat het in deze rubriek thuishoort, laat het ons dan weten. Verschijningsdata en prijzen onder voorbehoud.

Assens

Het Stadsdrents dat de inwoners van de Drentse hoofdstad Assen spreken, wordt nog weleens ‘een mengelmoesie’ van Nederlands en Drents genoemd. Maar in zijn boek Assens betoogt Klaas Koops dat het een volwaardige variant van het Drents is. Behalve zinsbouw, woordvorming en klankkleur komen ook specifeke zaken aan bod, zoals straaten schimpnamen en typisch Assense woorden en uitdrukkingen (zoals Bottentinus voor ‘Sinterklaas’). Het boek bevat ook een hoofdstuk met literaire en zakelijke voorbeeldteksten in het Assens.

Assens. Een stadsdialect is gepubliceerd door In boekvorm Uitgevers en kost €24,50 (ingenaaid, 208 blz.). ISBN 978 90 77548 96 7

Basisbegrippen morfologie

De morfologie is de wetenschappelijke studie van de structuur en de vorming van woorden. In Basisbegrippen morfologie biedt universitair docent Hans Smessaert een systematisch overzicht van het begrippenapparaat dat de taalkunde hanteert om die structuur (met name voor het Nederlands) te beschrijven. Ook komen de raakvlakken tussen de morfologie en de fonologie (klankleer) en tussen de morfologie en de syntaxis (zinsleer) aan bod. Het boek veronderstelt bij de lezer geen taalkundige voorkennis.

Basisbegrippen morfologie is een uitgave van Acco en kost €34,50 (ingenaaid, 211 blz.).
ISBN 978 90 334 8979 2

Taalkunde

Wat kun je zoal doen met taalkunde? In de bundel Beschouwingen uit een talenhuis geven veertig taalwetenschappers antwoord op die vraag, in korte beschouwingen over de onderzoeksonderwerpen en de didactische, academische en maatschappelijke toepassingen daarvan. Onderwerpen die aan bod komen zijn onder meer vertaalsystemen, de meetbaarheid van leesbaarheid, meertalige communicatie en ‘de sturende maar vergeten rol van vertalers in de literatuurgeschiedenis’.

De bundel werd de Gentse hoogleraar Rita Godyns aangeboden bij haar afscheid van de plaatselijke universiteit.

Beschouwingen uit een talenhuis. Opstellen over onderwijs en onderzoek is een uitgave van Academia Press en kost €22,- (gelijmd, 242 blz.). ISBN 978 90 382 2296 7

Neerlandistiek

De laatste jaren zijn er een aantal grote wetenschappelijke naslagwerken over het Nederlands verschenen die gericht zijn op een internationaal publiek. Om te beginnen werd er twee jaar geleden een aanvang gemaakt met een zevendelige Engelstalige grammatica van het Nederlands, Syntax of Dutch, onder redactie van Hans Broekhuis. Hiervan zijn inmiddels vier delen gepubliceerd. Daarnaast verschenen er onlangs nóg twee grote Engelstalige werken die aspecten van het Nederlands beschrijven.

Het eerste is Language and Space: Dutch, dat werd uitgegeven in de prestigieuze reeks ‘Handbücher zur Sprach- und Kommunikationswissenschaft’ van de grote wetenschappelijke uitgever De Gruyter Mouton. Dit lijvige handboek geeft een ‘state of the art’-overzicht van ouder en recent onderzoek naar klank en vorm van allerlei variëteiten van het Nederlands: dialecten, regiolecten en sociolecten, maar ook de varianten die in het buitenland (Indonesië, Suriname, Verenigde Staten, Australië) gesproken worden. Aan het boek werkten meer dan veertig taalkundigen mee.

Het tweede is A Frequency Dictionary of Dutch, waarin de vijfduizend meestgebruikte woorden in het hedendaagse geschreven en gesproken Nederlands staan opgesomd, met steeds een voorbeeldzin en een Engels equivalent erbij. Naast een algemene lijst bevat het boek ook overzichten van de meestgebruikte woorden in kranten, in fictie, en op internet. Bovendien zijn er lijstjes opgenomen van de meestvoorkomende woorden voor bijvoorbeeld dieren (nr. 1: hond), kleuren (nr. 1: rood) en emoties (nr. 1: gelukkig). De tien allermeest voorkomende woorden zijn trouwens de, en, in, van, op, zijn, het/'t, een, voor en die.

•	language and Space. An International Handbook of Linguistic Variation. Dutch, onder redactie van Frans Hinskens en Johan Taeldeman, is een uitgave van de Gruyter Mouton en kost €329,- (gebonden, 937 blz.). Ook verkrijgbaar als e-book. ISBN 978 3 11 018005 3
•	A Frequency Dictionary of Dutch. Core Vocabulary for Learners van Carole Tiberius en Tanneke Schoonheim is een uitgave van Routledge en kost €33,99 (ingenaaid, 300 blz.). ook verkrijgbaar als e-book en op cd-rom. ISBN 978 0 415 52380 6

Tussentaal

Het door velen verfoeide Verkavelingsvlaams - de tussentaal halverwege het Standaardnederlands en de Vlaamse dialecten - is nu het voet aan de grond heeft gekregen steeds vaker een studieobject van de taalwetenschap. In een themanummer van het wetenschappelijke tijdschrift Studia Germanica Gandensia doen zes studenten van de universiteit van Gent verslag van het onderzoek dat ze uitvoerden voor hun masterscriptie. Ze kijken vooral naar de beeldvorming over tussentaal onder leerkrachten en jongeren, en naar het gebruik ervan in de media.

Tussentaal. Over de talige ruimte tussen dialect en standaardtaal in

[p. 141]

Vlaanderen is een uitgave van Academia Press en kost €12,50 (gelijmd, 107 blz.).
ISBN 978 90 382 2260 8

En verder

•	Woordenboek van de Vlaamse Dialecten, deel 28, van Roxane Vandenberghe e.a. Nieuw deel van dit dialectwoordenboek (in de afdeling ‘Landbouwwoordenschat’) behandelt woorden die te maken hebben met de teelt en de oogst van gewassen. Met zestig kaarten en veertig afbeeldingen. Academia Press, €24,- (ingenaaid, 276 blz.). ISBN 978 90 382 2208 0
•	Strunen in de taoltuun van Abel Darwinkel. Columns in Drents dialect uit het Dagblad van het Noorden, over eigenschappen en eigenaardigheden van het Drents. Huus van de Taol, €9,95 (gelijmd, 100 blz.). Bestellingen: www.drentheboeken.com. ISBN 978 90 6509 231 1
•	Starten met Duits van Hans Verboven. Leerboek Duits voor zelfstudie met veel schrijf- en spreekoefeningen, zowel in het boek als online. Acco, €34,50 (ingenaaid, 190 blz.). ISBN 978 90 3349 335 5
•	Rafels van Marianne Nan. Tips en aanbevelingen voor het ontwikkelen van een betere zakelijke schrijfstijl, met ook aandacht voor veelgemaakte taalfouten. Prijs: €17,95, alleen verkrijgbaar via Bol.com (gelijmd, 114 blz.). ISBN 978 94 021 1277 1
•	Paper, project of scriptie van Hilde Meysman en Johan L. Vanderhoeven. Tips en aanbevelingen voor het stap voor stap opzetten van een werkstuk, speciaal voor studenten. Acco, €25,- (ingenaaid, 144 blz.). ISBN 978 90 334 8982 2
•	Iedereen kan leren schrijven van Suzanne van Norden. Handboek voor het schrijfonderwijs aan basisscholieren, met aandacht voor het structureren en formuleren van verhalende en beschrijvende teksten. Gericht op (aankomende) leerkrachten. Uitgeverij Coutinho, €26,50 (ingenaaid, 196 blz.). ISBN 978 90 469 0398 8