Iktionaire
Zeik bes leuk
Ik verheug mij altijd weer op de Olympische Spelen. Nadat de sporters, commentatoren en officials aan het begin een paar keer voluit ‘O-lympi-sche Spe-len’ gezegd hebben, begint het grote samendrukken. De eerste lettergreep die sneuvelt is sche, die lastig dubbelt met de s van Spelen, dus dan wordt het: ‘Olympi-spele’.
Dan is de O aan de beurt: ‘Lympispele’.
Vervolgens wordt pi ingeslikt, zodat de Olympische Spelen op hun laatste dag gereduceerd zijn tot zoiets als ‘Lymspele’.
Een fonetische reductie van vijftig procent!
Wij ervaren de wereld om ons heen als een naadloos geheel, maar of hij dat ook echt is, kunnen wij niet weten. Het is mogelijk dat de werkelijkheid in werkelijkheid een chaotische lappendeken is, een puzzel met ontbrekende en verkeerd gelegde stukjes, waar ons brein een kloppend geheel van maakt. Want het aanvullen van ontbrekende informatie, daar is ons brein heel goed in. Kijk maar:
YoUR MiND 15 R34DiNG 7H15 4U70M471C4LLY W17HoU7 3V3N 7HiNKiNG 4B0U7 17
Heeft iemand per ongeluk cijfers gezet waar letters horen? Geen probleem, corrigeren we even voor u.
Of:
TAE CAT
Er is per ongeluk een niet bestaand letterteken gebruikt? Niets aan de hand, hier dient het als H en als A. Ons brein is enorm klantgericht, zou men tegenwoordig zeggen.
Of neem deze tekst:
Stuuk volstek duik.
Het is de frase waar oud-premier Joop den Uyl zijn monologen graag mee begon. Zo op papier is het even een raadsel, maar als je Den Uyl zag en hoorde, begreep je meteen wat hij zei: ‘Het is natuurlijk volstrekt duidelijk.’
De Nederlandse regering werd bij Den Uyl ‘Neesegering’.
Koninklijk Huis: ‘Koonkuis’.
Den Uyls op-op-op-opvolger Jan Peter Balkenende was er ook goed in. Onder Balkenende werd een grote stelselherziening van de zorg doorgevoerd. Cees Veerman, minister van Landbouw, was sceptisch. ‘Het is een fictie’, liet hij zich ontvallen. Balkenende moest naar de Tweede Kamer en gaf Veerman een berisping: ‘Run tuuknie zoma fnalles gazegge.’ (‘Je kunt natuurlijk niet zomaar van alles gaan zeggen.’)
In plaats van ‘verantwoordelijkheid’ zei Balkenende ‘vrantwordekeit’. ‘Economie’ werd ‘ecomie’, ‘politiek’ werd ‘potiek’, ‘probleem’ was ‘pobeem’. ‘Zier spake van potiek pobeem’: ‘Er is hier sprake van een politiek probleem.’
‘Dit is allemaal niet bevorderlijk voor de gang van zaken’: ‘Zammaal nie vorlijk vo gangvazaak.’ Hij had het ook vaak over ‘zielzoekers’ en aan het eind van een interview zei hij: ‘Ga gedaan.’
Als je fonetisch noteert wat Paul de Leeuw zegt wanneer hij een gast aankondigt, krijg je: ‘Dazeer gévartepaus!’
Maar we kennen Paul, we kennen de situatie, dus we weten wat hij zegt: ‘Dames en heren, geef een hartelijk applaus!’
We doen het allemaal.
‘Dhek zwietsva’: ‘Dan heb ik zoiets van.’
‘Pamement stuuk gnoeg’: ‘Op een bepaald moment is het natuurlijk genoeg.’
‘Gemement houtop’: ‘Op een gegeven moment houdt het op.’
Dat ons brein dat kan, zeik bes leuk.
JAN KUITENBROUWER
Auteursrechtelijk beschermd