Taal op drift
In het Nederlandse taalgebied is er waarschijnlijk niemand die zo veel over taalverandering weet als taalkundige Joop van der Horst - er is in ieder geval niemand die er zo veel over publiceert. Vijf jaar terug verscheen het imposante, 2000 bladzijden tellende Geschiedenis van de Nederlandse syntaxis, en kort daarna het erudiete Het einde van de standaardtaal, over veranderingen in de westerse taalcultuur. En nu is er dan Taal op drift.
Daarin onderzoekt Van der Horst parallelle langetermijnontwikkelingen in verschillende Europese talen. Vrijwel al die talen vertonen de neiging om naamvallen en vervoegingen te verliezen, terwijl de plaats die woorden in een zin innemen juist veel belangrijker is geworden. Maar daarmee houdt de ontwikkeling niet op, aldus Van der Horst, want er ontstaan steeds meer zogeheten ‘vaste verbindingen’ - woordgroepen met een vaste vorm en betekenis, zoals in de war, op stel en sprong en op zijn beloop laten. De taal bedient zich dus steeds meer van vaste begrippen, of ‘netwerken’, zoals Van der Horst ze noemt.
Die ontwikkelingen in de taal lijken als vanzelf te verlopen, maar of dat echt zo is? Van der Horst ziet in de samenleving vergelijkbare ontwikkelingen plaatsvinden - in het geldwezen, bijvoorbeeld, maar ook in onze sociale verhoudingen - en in Taal op drift wil hij laten zien dat die ontwikkelingen in de taal en de maatschappij parallel verlopen. Hij doet dit in een wederom erudiet en breed betoog, waarin oude en nieuwe talen voorbijkomen, en allerlei taal- en maatschappelijke ontwikkelingen - maar ook taalkundigen, schrijvers, denkers en historische figuren, van Virginia Woolf en Charles I tot Luther en Benjamin Whorf.
Taal op drift verscheen bij Meulenhoff en kost €27,95 (gelijmd, 544 blz.). ISBN 978 90 2908 886 2
E-bookversie: €12,99 ISBN 978 94 6023 666 2. Zie ook het artikel op blz. 162, en de aanbieding op blz. 175.
Auteursrechtelijk beschermd
