Onze Taal. Jaargang 82

[p. 30]

Taalergernissen

Hoort of ziet u taalverschijnselen die u lelijk, verwerpelijk, leuk, nieuw of anderszins opmerkelijk vindt? Laat het ons dan weten. Liefst per e-mail ([e-mail], met vermelding van uw adres) of anders per reguliere post (Redactie Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 HL Den Haag).

Handvaten
Luc Kumps - Vlezenbeek, België

Op de taaladviespagina's van de Onze Taal-website staat dat handvaten als meervoud van handvat ook correct is, naast het traditionele meervoud handvatten, met dubbel t. Ik erger me daaraan. Voor mij zijn handvaten draagbare vaatjes.

Zelfs de beroemde Schrijfwijzer is overstag gegaan. In 2010 schreef Jan Renkema nog dat de enige goede meervoudige vormen handvatten en handvatsels zijn, maar in de recentste editie heeft hij zijn mening bijgesteld: ‘Hier kunt u het niet meer fout doen (...) handvaten staat ook in de woordenboeken.’

Een van die woordenboeken, Van Dale, heb ik gevraagd waarom zij dit zo doen. Het antwoord trof me: ‘De Van Dale stelt zich op het standpunt dat bij handvat twee meervouden mogelijk zijn. Naast het oorspronkelijke handvatten wordt door veel mensen ook handvaten gebruikt.’

Het volstaat blijkbaar dat voldoende mensen een ander meervoud gebruiken om het te laten opnemen.

Vandenbroucke
Jan Bosmans - Antwerpen

Mijn familienaam is Bosmans, met een s op het eind. Ik zeg en schrijf dat er tegenwoordig bij in mijn eerste contact met Nederlanders, omdat ik hem anders steevast als ‘Bosman’ terugkrijg. De familienaam Bosmans komt in België weliswaar driemaal vaker voor dan Bosman, maar in Nederland zijn er in verhouding bijna dertien keer meer personen die Bosman heten! Omgekeerd zijn Vlamingen ook vaak blind voor de Nederlandse schrijfwijze van een familienaam. Zo verandert mijn goede vriend Jos van den Broek bij het oversteken van de grens in ‘Van den Broeck’, of erger nog: ‘Vandenbroucke’. Blijkbaar steunen mensen bij het opslaan van een naam minder op wat ze lezen dan op wat ze verwachten.

In de richting van
Joost Boswijk - Deventer

Ik reis geregeld met de trein en stoor me aan de melding ‘We naderen station zus en zo. Deze trein gaat hierna door als intercity in de richting van ...’, en dan volgt de eindbestemming. Als ik in de trein van Apeldoorn naar mijn woonplaats Deventer zit, is die eindbestemming meestal Enschede. Maar de richting van Enschede is ook de richting van Berlijn, Moskou en zelfs Vladivostok. Wie heeft die onzin verzonnen, die kennelijk door de afdeling voorlichting verplicht is gesteld? De trein gaat niet zozeer ‘in de richting van Enschede’, maar vooral ‘naar Enschede’. Beste NS'ers, zeg dat dan ook: ‘Deze trein gaat verder naar Enschede en stopt onderweg in ...’

De vrouw waarmee ik slaap
Henk Kollen - Krommenie

Ik erger me altijd groen en geel wanneer waarop, waarmee en dergelijke gebruikt worden in verwijzing naar een persoon. ‘De vrouw met wie ik het bed deel’ klinkt toch heel wat gevoeliger dan ‘De vrouw waarmee ik het bed deel’? Ik vraag me weleens af of ik onderhand een van de laatsten der Mohikanen ben.

Tot mijn verbazing zag ik het onlangs ook in Onze Taal. In de rubriek ‘Vraag en antwoord’ in het novembernummer wordt ene Herman Robbers geciteerd, die in 1909 geschreven zou hebben: ‘een frischkrachtige jonge-man, waar een meisje als Anna op verlieven kon’. Het ging in dat stukje helemaal niet over dat waarop, maar over de herkomst van het woord verliefd. De schrik was er niet minder om.

Ik weet dat taal aan verandering onderhevig is, maar deze verandering, die in ieder geval al meer dan een eeuw oud is, is mijns inziens geen verbetering. Ben ik nu werkelijk zo ouderwets?