Onze Taal. Jaargang 81

[p. 336]

Reacties

Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren. Stuur uw reactie indien mogelijk per e-mail naar: [e-mail], of anders naar: Redactie Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 HL Den Haag. Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:

•	Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden).
•	Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel u reageert.
•	Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen.
•	Lever uw reactie in onder vermelding van naam, adres en (eventueel) functie.

De redactie kan inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties, en raadpleegt bij belangrijke wijzigingen de auteur. Reacties kunnen doorgaans pas worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel.

Gebarentolk
Drs. Jamie Knecht - Leiden

In de boekenrubriek ‘InZicht’ in het oktobernummer van Onze Taal wordt het Basisgebarenwoordenboek van Maurice Buyens besproken. In deze bespreking staat een veelgemaakte fout: Buyens wordt een ‘doventolk’ genoemd, maar de correcte term is gebarentolk. Immers, gebarentolken tolken niet alleen voor doven en slechthorenden, maar ook voor horenden, want wanneer een doof of slechthorend persoon gebaart, vertaalt de tolk dit voor de horende gesprekspartner(s).

‘Klassewerk’
Jannemieke van de Gein - Woerden

Uw nieuwe rubriek ‘Klassewerk’ is gewijd aan ‘mooie taalvondsten en grappige ontsporingen’ van scholieren. Mij slaat bij het lezen van de bijdragen echter geregeld de schrik om het hart. Niet omdat leerlingen allerlei woorden niet kennen - ze zitten niet voor niks op school, bij uitstek de plaats om woorden te leren - maar omdat er kennelijk nog altijd taaldocenten zijn die woordenschattoetsen of zelfs -examens afnemen zonder voorafgaand onderwijs. De bijdrage ‘Trippende ouders’ (in het oktobernummer) is daar een schrijnend voorbeeld van. Of heeft deze docent al die moeilijke woorden wel behandeld, maar hebben de leerlingen er weinig van opgestoken? Ook in dat geval verdienen niet zij, maar híj een onvoldoende. Hoe het ook zij, ‘grappig’ vind ik het niet. Ik vind het bedroevend.

Engelse literatuur in de boekhandel
Janneke Budding - Meppel

Berthold van Maris signaleert in zijn artikel ‘Vertrouwd en toch een beetje exotisch’ (Onze Taal oktober) een toename van Engelse literatuur (origineel en vertaald) in de Nederlandse boekhandel. Bij zijn zoektocht naar een verklaring laat hij onder anderen emeritus hoogleraar Engelse literatuur Peter de Voogd aan het woord. Hoewel ik zelf anglist ben, afgestudeerd in de Engelse letterkunde, komt de verklaring van mijn vakgenoot mij weinig plausibel voor. Hij beweert namelijk dat de Angelsaksische literatuur ‘gewoon de grootste en meest complete literatuur’ is.

Ik raad professor De Voogd aan om deze stelling niet luidkeels te verkondigen op een willekeurig Frans marktpleintje. Tot een lynchpartij zal het niet komen, maar een rotte tomaat richting het professorale hoofd zit er dan namelijk zeker in. En terecht. Want is de Franse literatuur niet minstens zo ‘groot en compleet’ als de Angelsaksische? En heeft de Franse literatuur niet eenzelfde ‘gigantische letterkundige traditie’?

Naar mijn idee lezen we zoveel meer Engels dan Frans (of Duits) omdat we in het dagelijks leven overspoeld worden door het Engels. Denk aan tv, film, video en popmuziek. En dat maakt het Engels zoveel vertrouwder en toegankelijker dan de andere moderne vreemde talen.

Pragmatisch taalgestoorden
Eep Francken - Leiden

In het septembernummer las ik Gaston Dorrens interessante stuk ‘Wel goed in spreken, niet in gesprekken’, over de zogenoemde pragmatische taalstoornis. Mensen die nogal eens iets anders zeggen dan van ze verwacht wordt (en dan sociaal wenselijk is) lijden daaraan. Tot die groep behoren volgens de deskundige Mieke Ketelaars behalve bijvoorbeeld ADHD'ers en autisten ook mensen bij wie geen ‘duidelijke diagnose’ gesteld kan worden. Dat zijn dan de pragmatisch taalgestoorden. Voor deze mensen adviseert Ketelaars ‘twee, soms drie soorten therapie’, namelijk: ‘sociale gedragstherapie, taaltherapie en eventueel een neuropsychologische aanpak’, hoewel zij er eerlijk bij zegt dat de ‘stoornis’ daar niet van overgaat. Marjan de Reus komt met een voorbeeld van wat een pragmatisch taalgestoorde tegen je zegt: ‘Wat een lelijke oorbellen heb jij!’ Gelukkig is zo iemand volgens De Reus nog niet helemaal verloren voor de arbeidsmarkt, maar hij moet zich wel beperken: in de kunst, de ict en het onderwijs liggen er kansen!

Het verbaast mij dat Dorren over deze goedbedoelde behandelzucht onkritisch verslag doet. Behandelingen zonder diagnose zijn toch zelden of nooit effectief? Behandelingen van kinderen waar weinig mis mee is, zijn zelfs bijna altijd schadelijk. Laten we ruimte blijven geven aan mensen die sociaal uit de toon vallen. Het staat eenieder (zonder behandeling) vrij om kritiek te leveren op mijn oorbellen.

Naschrift Gaston Dorren

Ik betwijfel of ouders en leeftijdsgenoten vinden dat met deze kinderen ‘weinig mis is’. Al is het soms moeilijk om op hun stoornis een exact kloppend etiketje te plakken, het zou nogal hardvochtig zijn hun niét zo goed mogelijk te leren om soepel te communiceren. De reden is niet zozeer dat de samenleving anders last van hen zou hebben, maar vooral dat ze zelf moeite hebben zich staande te houden. Dromen van een samenleving waarin ze door iedereen geduldig en begripvol bejegend worden, helpt deze kinderen niet.

Hallo?
Cor Nelisse - Rotterdam

Jeanette Huisman beschrijft in de rubriek ‘Gesignaleerd’ van het - ik kan niet anders zeggen: weer heel leuke en lezenswaardige - oktobernummer van Onze Taal hoe telefoongesprekken meestal beginnen. A belt B, B neemt op en zegt zijn of haar naam, waarop A iets zegt als: ‘Goedemorgen, met A’. B reageert dan met ‘Hallo’, waarop A dan óók nog een keer ‘Hallo’ zegt voordat het eigenlijke gesprek begint. Huisman vindt die herhaling van hallo opmerkelijk en grappig.

Dat is ook zo - of beter: dat was ook zo. Want tegenwoordig ziet vrijwel iedereen op zijn schermpje wie er belt, waardoor het begin van telefoongesprekken veel puntiger is gaan verlopen. Als ik iemand bel, wordt er meestal opgenomen met iets als ‘Ha Cor’, waarop ik dan bijvoorbeeld zeg: ‘Dag Frits’, waarna zich het gesprek ontspint. Ik moet zeggen dat ik dit aanvankelijk wel wat kort door de bocht vond, en op dat ‘Ha Cor’ toch nog zachtjes iets liet vallen als ‘Met Cor Nelisse’, maar daar kwam ik snel van terug. Talige conventies veranderen waar je bij staat.