Onze Taal. Jaargang 81

[p. 289]

Frank Jansen
Hom of kuit
Moet je een e-mail ondertekenen?

Er zijn taalkwesties waarover heel verschillend kan worden gedacht. Taalkundige Frank Jansen behandelt iedere maand zo'n kwestie, en nodigt iedereen uit te reageren.

Nu we dagelijks e-mails met en zonder ondertekening onder ogen krijgen, doet zich de vraag voor of zo'n ondertekening nog wel nodig is.

Voorstander

Een standaard-e-mail hoort ondertekend te worden. Het is immers eigenlijk een brief, en die wordt ook altijd ondertekend. Dat is niet louter conventie. De ondertekening geeft antwoord op een prangende vraag van de ontvanger: wie stuurt me dit? Los daarvan is de ondertekening de ideale plaats om aan te geven in welke relatie de zender zich ziet ten opzichte van de ontvanger. Zo vormen de mensen die een mail van ‘Frank Jansen’ krijgen een andere groep dan degenen die er een ontvangen van ‘Frank’.

De ondertekening leent zich ook voor kleine speldenprikjes. Als ik van een student een nogal aanmatigende mail krijg, reageer ik daar weleens op door te ondertekenen met uw d.d. (‘uw dienstwillige dienaar’). Daar leent de ondertekening zich zo goed voor omdat die er, samen met de slotformule (dus bijvoorbeeld Groeten, Met hartelijke groet of in het geval van de aanmatigende student Hoogachtend), voor bedoeld is dat de ontvanger zijn aandacht verplaatst van de inhoud van het bericht naar de zender, in het bijzonder zijn betrekking tot die zender. Wie zichzelf ertoe dwingt na te denken over een gepaste slotformule en ondertekening, zal zich daarvoor eerst in de ontvanger moeten verplaatsen. En dat komt de communicatie ten goede. Veel irritaties over e-mails komen namelijk voort uit het feit dat de zenders tijdens het schrijven alleen aan zichzelf denken.

Al deze redenen om te ondertekenen vallen in het niet bij de laatste: het is een krachtig signaal dat de boodschap ten einde is gekomen.

Tegenstander

Elektronische communicatie heeft geleid tot een grote schoonmaak in de conventies voor correspondentie. De ondertekening van e-mails is duidelijk een voorbeeld van dergelijke ballast. Die is overbodig, want de ontvanger ziet de naam van de afzender al in zijn inbox en vervolgens boven aan het bericht. En daar hoort hij ook. Want zeg nu zelf: het is toch veel normaler om aan het begin van het contact te laten zien wie je bent? Zo worden e-mails alleen maar meer gelijk aan een gesprek - en dat is goed, want e-mail is nu eenmaal informeler dan een brief. Ook in een gesprek is de identiteit van de ander iets wat vooraf gegeven is.

De ondertekening maakt de e-mail ook langer zonder informatie toe te voegen. Dat dringt vooral bij het printen tot ons door. Ik denk dan aan het mismoedige gevoel als je merkt dat op bladzij twee alleen ‘vr gr Ton’ staat.

Ten slotte leidt de ondertekening tot kleiner ongemak. Sommige afzenders dirken hun ondertekening op met een hooggestemd literair citaat waar je als lezer helemaal niet op zit te wachten. Anderen merken dat ze nog iets aan hun boodschap willen toevoegen, en gebruiken daar een P.S. voor. Omdat zo'n postscriptum meestal pas na enige witregels na de ondertekening begint, bestaat het risico dat de haastige ontvanger het niet leest omdat het niet meer op zijn scherm staat.

Wat vindt u ervan? Moet een e-mail ondertekend worden?

Geef voor 23 oktober uw mening op onze website: www.onzetaal.nl/homofkuit. Of stuur een briefkaart met ‘E-mail moet ondertekend worden’ of ‘E-mail hoeft niet ondertekend te worden’ naar de redactie van Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 HL Den Haag. In de volgende aflevering de uitslag.

Uitslag vorige stemming

Moet de overheid de spelling met rust laten? Dat was de vraag waarop u in het vorige nummer kon reageren. De kwestie vond twee keer zo veel bijval als tegenkanting: van de 107 inzenders waren er 69 voor spellingrust en 38 tegen.

Degenen die vinden dat de overheid wel degelijk een actief spellingbeleid moet voeren, zien graag dat er één lijn getrokken wordt. Mensen die pleiten voor spellingrust willen niet lastiggevallen worden met nieuwe veranderingen.