Onze Taal. Jaargang 81

Gesignaleerd

Verkwent
Arjan Ros - Ede

Geweldige taalvondst deze week: ik kreeg een e-mail van een oom van mij waarin hij het woord verkwent gebruikt voor frequent, in de zin: ‘(...) welke zeer verkwent opa en oma met een bezoek vereerde.’

Verkwent voor frequent. Zo raar is het niet; we zeggen ook pers terwijl de Engelsen press gebruiken. In de taalkunde heet dit verschijnsel ‘r-metathese’, waarvan in onze taal veel voorbeelden te vinden zijn. Ik had verkwent nog nooit zo geschreven zien worden; even gegoogeld en wat blijkt? Er zijn meer mensen die verkwent schrijven. Prachtig.

Zonder veel erg
M. Hazelhoff-Sauter - Keerbergen (België)

Het is mij opgevallen dat de laatste tijd in het nieuws op de VRT en zelfs in De Standaard steeds vaker de uitdrukking zonder veel erg gebruikt wordt in de betekenis ‘zonder veel nadelige gevolgen’. Bijvoorbeeld: ‘Een grote werfkraan viel om. Arbeiders die aan een appartementswoning werkten, kwamen er zonder veel erg vanaf.’

Ook opvallend is dat in Vlaanderen tegenwoordig alles ‘uitklaart’, zelfs het weer klaart niet meer ‘op’ maar ‘uit’! Raar maar waar.

Gemeend
F. Houtman - Berg En Dal

Een uitdrukking die me al enige tijd bezighoudt, is ‘wij hebben gemeend te moeten...’, die door veel sprekers gereduceerd wordt tot ‘wij hebben gemeend te...’ Bijvoorbeeld: ‘In verband met bezuinigingen hebben wij gemeend een reorganisatie door te voeren.’ Men bedoelt: ‘er wordt bezuinigd; wij zijn dan ook van mening dat wij een reorganisatie moeten doorvoeren’. Dat is een glasheldere uitspraak: de bezuinigingen maken de reorganisatie noodzakelijk. Nu wordt het moeten weggelaten. Dan luidt de mededeling: ‘wij zijn van mening dat wij een reorganisatie doorvoeren’. Weet men dan nog wel wat men aan het doen is?

Zelfs een erkende taalvirtuoos als Herman Finkers zegt het zo: ‘Uiteraard ben ik zeer vereerd dat men, door welk misverstand dan ook, heeft gemeend mij de Ubbo Emmiuspenning 2011 toe te kennen.’ Althans, zo heb ik het gelezen in een tijdschrift. Maar of hij het echt zo heeft gezegd? Mij is het in ieder geval weleens gebeurd dat iemand mij ‘corrigeerde’ bij de woorden ‘gemeend te moeten’.

‘Wees niet getreurd’
Ivo Bouwmans - Delft

Begin 2003 las ik het voor het eerst, in een studentenblad: ‘Wees niet getreurd.’ Hè? Wát? Je kunt treuren, je kunt bedroefd zijn, maar je kun toch niet ‘getreurd zijn’? Ik heb het meteen gegoogeld: er waren 194 internetpagina's met deze uitdrukking erin. Niet echt veel dus. Maar in de loop van de tijd nam het aantal gestaag toe. Eind 2004 waren er al ruim duizend pagina's met deze ongrammaticale, maar blijkbaar aanstekelijke uitdrukking. In 2009 werd de 10.000-grens gepasseerd, en op dit moment kent Google meer dan 250.000 pagina's waar iemand ons gebiedt niet getreurd te zijn: ruim 1200 keer het aantal van 2003. Ter vergelijking: sinds het jaar 2000 groeide het totaal aantal webpagina's in Googles archief met ‘slechts’ een factor 50. De uitdrukking is zich een vaste plaats in onze taal aan het verwerven. Maar wees niet geklaagd: zo blijft er tenminste iets te signaleren.