Onze Taal. Jaargang 80

Gesignaleerd

Inzetten op
Joost R. Swanborn - Taaldokter, Amsterdam

In het Nederlands hoor je steeds meer de combinatie inzetten op als overkoepelende term voor ‘benadrukken’, ‘belangrijk vinden’ en meer betekenissen die iets te maken hebben met ‘iets graag willen’. Ook het kabinet-Rutte is verzot op deze uitdrukking. In het regeerakkoord kwam zij zo'n twintig keer voor, in verschillende gedaanten. Volgens dit akkoord wordt er onder meer ingezet op wijziging van EU-richtlijnen, strafbaarstelling van illegaliteit, EU-regelgeving, coherentie van beleid, economische groei en handelsbevordering, versterking van het Initiatief Duurzame Handel, betere basiszorg dichter bij huis, hogere eisen aan dierenwelzijn en doorlichting van de wereldwijde broeikasgasemissiehandel. Daarnaast wordt er veelvuldig gerept van ‘de inzet die zich richt op’.

Dat inzetten op moet door de associatie met ‘bieden, op het spel zetten’ de suggestie wekken van daadkracht, maar de precieze status ervan blijft onduidelijk. Als de regering ‘inzet op alternatieven voor dierproeven’, kómen die alternatieven er dan? Of hóópt de regering dat alleen? Doet zij er alles voor wat in haar mogelijkheden ligt? Of ‘spreekt’ zij haar ambitie zo'n beetje ‘uit in de richting van de burgers’?

Waarom zou je niet gewoon willen gebruiken? ‘Het kabinet zal inzetten op een wijziging van de EU-richtlijn’ kan toch eenvoudig worden vervangen door ‘Het kabinet wil de EU-richtlijn veranderen’? Wel zo duidelijk. Maar dat is voor politici ook gelijk het nadeel. Door willen te omzeilen is men ‘aan het eind van de rit’ minder ‘aanspreekbaar op de resultaten’, en kan men daar minder makkelijk ‘op worden afgerekend’, om het in overheidstermen te zeggen.

Uit al die zinnen spreekt weinig vernieuwing en weinig helderheid. En dat is een gemiste kans - hoe je ook denkt over het beleid.

Vrijwilligen
Ruud van der Helm - Accra, Ghana

Op 31 januari jl. zette de online-versie van de Volkskrant de volgende kop boven een artikel: ‘250.000 willen vrijwilligen tijdens Londen 2012: slechts 70.000 plekken’. Dit is om twee redenen een interessante nieuwe afleiding van het werkwoordbegrip ‘vrijwilliger zijn’. Ten eerste omdat het onduidelijk is of het nieuwe werkwoord oorspronkelijk afgeleid is van het zelfstandig naamwoord vrijwilliger of van het bijvoeglijk naamwoord vrijwillig. In het eerste geval zou vrijwilligeren een logischere afleiding zijn.

De tweede reden is dat dit werkwoord duidelijk een leemte in de Nederlandse taal vult, namelijk het gat tussen vrijwilliger (de persoon) en vrijwillig (de toestand). Dat de oorsprong, gezien het onderwerp van het artikel, waarschijnlijk een vertaalde Engelse uitdrukking is (iets in de trant van ‘250,000 want to volunteer’), doet nauwelijks ter zake. Uiteindelijk kent het Nederlands al vergelijkbare werkwoorden, zoals inwilligen.