Onze Taal. Jaargang 80

(2011)– [tijdschrift] Onze Taal– rechtenstatus



[pagina 106]
Raymond Noë InZicht ‘InZicht’ licht u in over nieuwe boeken, congressen en lezingen in taalkundig Nederland en België. Vermelding in deze rubriek betekent niet dat de redactie ze aanbeveelt. Voor een zo volledig mogelijk beeld hebben wij ook uw hulp nodig. Weet u iets waarvan u denkt dat het in deze rubriek thuishoort, laat het ons dan weten. Verschijningsdata en prijzen onder voorbehoud.
Oude handschriften lezen Wie genealogisch of historisch onderzoek doet in archieven, zal vroeg of laat te maken krijgen met handgeschreven stukken die moeilijk leesbaar zijn. Niet omdat er vroeger zo slordig of onduidelijk geschreven werd, maar omdat er ánders geschreven werd: de letters werden niet gevormd zoals wij dat gewend zijn. En om het allemaal nog lastiger te maken is de variatie in al die handschriften enorm. Speciaal voor zulke onderzoekers worden er zogenoemde paleografische atlassen samengesteld. Dit zijn bloemlezingen van oude handgeschreven teksten met een transcriptie ernaast, waarmee het ontcijferen van oude handschriften kan worden geoefend. Oud schrift in Limburg is zo'n paleografische atlas, met daarin vijftig Nederlands- en Duitstalige stukken uit Limburgse archieven. De oudste tekst is uit 1294, de jongste van eind achttiende eeuw. Er zitten veel ambtelijke bescheiden tussen - daar zijn er nu eenmaal veel van te vinden in archieven - maar ook culinaire en medicinale recepten, en teksten over bijvoorbeeld burenruzies, onderwijs en toverij. In de inleiding van het boek, een verbeterde herdruk van een uitgave uit 1993, wordt naast de niet-hedendaagse vorm van de letters nog een ander struikelblok behandeld waar de lezer van oude handschriften mee te maken kan krijgen: de spellingvariatie. Tot de negentiende eeuw bestond er geen standaardspelling; iedere schrijver deed wat hem goeddunkte: er werd fonetisch en inconsequent gespeld, letters werden samengenomen, woorden werden aan elkaar geplakt of afgekort, en áls er al punten en komma's gebruikt werden, stonden die vaak op onverwachte plaatsen. De teksten (op A4-formaat) zijn ingedeeld naar moeilijkheidsgraad, en worden elk toegelicht met een beschrijving van de inhoud en de herkomst, en een woordverklaring. Oud schrift in Limburg. Les- & oefenboek voor het leren lezen van oude handschriften van Truus Roks is een uitgave van Walburg Pers en kost €49,50 (gebonden, 144 blz.). ISBN 978 90 5730 711 9
■ VMBO-Woordenboek Engels Uitgeverij Van Dale heeft een tweedelig pocketwoordenboek Nederlands-Engels voor het vmbo uitgebracht. De boeken geven eenvoudige vertalingen van 3700 (N-E) resp. 5000 (E-N) woorden, plus informatie over de uitspraak, en bij ieder lemma een verduidelijkende voorbeeldzin. In het deel Nederlands-Engels wordt in kadertekstjes uitleg gegeven over woorden die makkelijk met elkaar verward kunnen worden, zoals belief en faith, among en between, en carry en wear. Van Dale pocketwoordenboek Engels-Nederlands voor vmbo en Nederlands-Engels voor vmbo, onder redactie van Johan Zonnenberg, kosten €10,95 per deel (gelijmd, 333 blz. (E-N), 265 blz. (N-E)). ISBN 978 90 6648 748 2 (E-N) ISBN 978 90 6648 749 9 (N-E)
■ Overtuigen Hoe overtuig je iemand van je gelijk? Met enkel rationele argumenten kom je er niet altijd, en daarom biedt Overtuigen van Edwin den Boer een ‘rijke verzameling van inhoudelijke en emotionele overtuigingsmiddelen, gebaseerd op de klassieke retorica en de moderne psychologie’. Het boek geeft tips, trucs en oefeningen, en besteedt speciale aandacht aan de omstandigheden waarmee de spreker te maken heeft: het ene gehoor is het andere niet, waardoor een bepaalde techniek niet altijd zal werken. Overtuigen is een uitgave van Van Duuren Media en kost €14,90 (gelijmd, 179 blz.). ISBN 978 90 5940 512 7
■ Belevingswaarde van woorden Woorden hebben een vast omschreven woordenboekbetekenis, maar die is lang niet bij iedere taalgebruiker bekend. Daardoor gebeurt het dat vooral abstractere woorden als empathie, loyaliteit en respect een soort gevoelsbetekenis toegekend krijgen die voor iedereen weer net een beetje anders is. Dat kan tot misverstanden leiden, zo meent ontwikkelingstherapeut Remie Amstelveen, en daarom heeft hij een woordenboekje samengesteld waarin hij zo'n driehonderdvijftig voor zijn werk relevante begrippen (luisteren, maatstaf, medelijden, verdringen etc.) van een nieuwe betekenisomschrijving voorziet, die de gemene deler van al die gevoelsbetekenissen weergeeft (en die uiteindelijk toch ook weer niet heel veel afwijkt van de woordenboekomschrijving). Woordenboek met de belevingswaarde van het woord is een uitgave van Human Interaction en kost €14,95 (ingenaaid, 96 blz.). Bestellingen: Humaninterest.nl. ISBN 978 94 90588 04 5
En verder ■ Prentenboeken lezen als literatuur van Coosje van der Pol. Handelseditie van een proefschrift over het inzicht dat kleuters hebben in prentenboekenverhalen en hoe dat inzicht door de leerkracht verbeterd kan worden door de boeken op een bepaalde manier voor te lezen. Eburon, €24,95 (gelijmd, 288 blz.). Bestellen en informatie: www.eburon.nl. ISBN 978 90 5972423 5 ■ Beter leren lezen. De directe systeemmethodiek van Raf Feys en Pieter Van Biervliet. Introductie van een leesmethode die kinderen stimuleert zelf het systeem achter het letterschrift te ontdekken. Acco, €19,50 (ingenaaid, 205 blz.). ISBN 978 90 334 7939 7 ■ Babybabbels. Methodiek voor het beschrijven van vroege spraakontwikkeling van Floor van Beinum en Lillian van 't Hullenaar-Doppen. ‘Dit boek gaat in op de mogelijkheden om de spraakontwikkeling van een baby vanaf de geboorte te beschrijven en te onderzoeken.’ Acco, €24,50 (ingenaaid, 122 blz.). ISBN 978 90 334 8086 7 ■ Korte duur coaching. Praktijkwoordenboek van Ferrie Veen. Lexicon van 700 termen die relevant zijn bij ‘korteduurcoaching’, waarbij een therapeut/coach een cliënt helpt met ‘een concrete vraag, onderwerp
[pagina 107]
of spanning’. Vrijmoedt, €13,50 (pdf) / €17,50 (papier; 123 blz. in ringband). Bestellen: www.vrijmoedt.nl. ■ Miniwoordenboek Nederlands van Van Dale. Korte omschrijvingen van 14.000 trefwoorden in een boekje op zakformaat. €7,95 (gebonden, 575 blz.). ISBN 978 90 6648 639 3 ■ Zakelijke brieven en e-mails schrijven van Jacqueline Mahieu. Deeltje uit de reeks ‘TaalAnker’ biedt een gestructureerde aanpak voor het schrijven van zakelijke correspondentie. Kluwer, €39,95 (ingenaaid, 110 blz.). Ook als e-book verkrijgbaar. ISBN 978 90 13 08689 8 ■ Gewoon goed Nederlands. Schrijven voor de lezer van Marianna Bertina. Grammaticale en stijladviezen voor correct en lezersgericht Nederlands schrijven. In eerste instantie bedoeld voor studenten. Tweede, geactualiseerde druk; nu met ondersteunende website. Boom Lemma, €29,50 (ingenaaid, 280 blz.). ISBN 978 90 5931 627 0 ■ Taalperfect.nl. Educatieve website waar scholieren hun taalvaardigheid kunnen verbeteren. Onderwerpen: woordenschat, spelling, grammatica en stijl. €53,50 per jaarlicentie. Staffelkorting mogelijk.
Agenda ■ De jaarlijkse Kiliaanlezing heeft tot doel een bepaald onderwerp uit de historische taalkunde aan een breed publiek te presenteren. Dit jaar wordt de lezing gehouden op 27 april, om 14.30 uur, in het Instituut voor Nederlandse Lexicologie te Leiden. Prof. dr. Jozef Van Loon spreekt dan over zijn vervolgproject op het bekende Toponymisch woordenboek van Maurits Gysseling. Meer informatie in aflevering 1144 van Taalpost (www.taalpost.nl, klik op ‘archief’). Aanmelden: jdbalkenende@gmail.com. ■ Het Leiden Institute for Brain and Cognition (LIBC) houdt op 20 mei een gratis publiekssymposium ‘Twee Talen - één BeTalen’, waar deskundigen zullen spreken over allerlei aspecten van het twee- of meertalig opvoeden van kinderen. Aanmelden en informatie: Libc-presents.nl. ■ Levende Talen is een vereniging van taaldocenten die de ontwikkelingen in het taalonderwijs op de voet volgt in onder meer twee tijdschriften. De vereniging bestaat dit jaar honderd jaar en om dat te vieren wordt er op 27 mei in Amsterdam een symposium gehouden met de titel ‘En nu op weg naar het taalonderwijs in de komende honderd jaar!’ In het meinummer van Onze Taal zal er uitvoerig worden stilgestaan bij dit jubileum. Meer informatie: ltprojecten.nl/node/122. (Zie voor meer evenementen www.onzetaal.nl/agenda.)