Onze Taal. Jaargang 79

[p. 354]

Ingepakt
Met zonder stukjes

Arjen van Veelen

De teksten op verpakkingsmaterialen moeten de consument informeren, maar bovenal moeten ze ons verleiden. Hoe gaat dat in zijn werk?

Foto: Onze Taal

Mag je in de lente ‘met zonder jas’ naar buiten? Eigenlijk niet, want ‘met zonder’ is een kinderlijke vergissing. Maar toch zit er iets in: de afwezigheid van de jas (‘zonder’) zou je ook kunnen zien als een pluspunt (‘met’). Dat met-zonderdenken zie je ook op verpakkingen, zij het in bedekte termen. Het is een trucje waarbij de afwezigheid van een ingrediënt (‘zonder!’) wordt verkocht als winst (‘met!’).

Een fraai voorbeeld vind je in het koelvak op de flesjes Hero Fruit2day®. Dat zijn miniflesjes met gepureerd fruit (dat cijfer 2 in die merknaam verwijst naar de ‘twee stuks’ fruit die we dagelijks zouden moeten innemen). Op de verpakking van Fruit2day® Original Aardbei Sinaasappel staat de tekst: ‘Met echte stukjes fruit’. Die tekst staat naast een foto met sinaasappelpartjes en aardbeien, zó groot dat ze niet eens door de flessenhals zouden passen.

■ Namaakpartjes

‘Stukjes’ fungeren vaak als bewijsmateriaal van puurheid en echtheid. Ze zorgen bovendien voor een lekkere beet. We houden van koeken met ‘echte stukjes chocolade’ en van yoghurt met ‘echte stukjes fruit’. Die stukjes tonen aan dat er niet gesjoemeld is. Wat dat betreft is het vreemd dat er ‘echte stukjes fruit’ staat, in plaats van ‘stukjes echt fruit’ - alsof de echtheid in het stukje zit, niet in het fruit. Het suggereert bovendien dat er ook namaakpartjes in omloop zijn.

Niet iedereen houdt van stukjes. Soms zijn stukjes meer brokjes dan stukjes. Van brokjes houden we niet. Daarom is er ook een ander flesje van Hero: Fruit2day® Zonder Stukjes. Hetzelfde drankje, maar nu zonder die stukjes echt fruit. Vreemd: twee flesjes staan zij aan zij in de supermarkt; op het ene flesje worden stukjes aangeprezen als een pluspunt, op het andere flesje is juist de afwezigheid van stukjes het verkoopargument.

Misschien moeten we er een pindakaaspot bij pakken om alles te doorgronden. Pindakaas is een vertrouwd product met een opmerkelijke naam: net zo min als leverkaas is pindakaas ‘kaas’. En hoewel er soms ‘met stukjes noot’ op de verpakking staat, zitten er nooit noten in, maar pinda's, dus peulvruchten. (Om de verwarring compleet te maken: op een potje AH Pindakaas Stukjes Noot staat in kleine letters de allergiewaarschuwing: ‘Gemaakt in een bedrijf waar ook noten worden verwerkt.’)

■ Louter winnaars

Qua pindakaas is Nederland verdeeld geraakt in twee kampen: zij die zweren bij pindakaas met stukjes noot en zij die zweren bij pindakaas sec. Die strijd zie je terug op de etiketten. Je leest enerzijds: ‘Calvé Pindakaas is de enige echte pindakaas. En dat proef je meteen.’ Maar een paar potten verderop wordt een halffabricaat - pindakaas met niet helemaal fijngemalen pinda's - aangeprezen als pas écht iets lekkers: ‘Calvé Pindakaas met stukjes noot is de enige echte pindakaas met daarin extra grof gemalen pinda's. Daar kun je pas echt je tanden in zetten!’

Pindakaasfabrikanten wakkeren maar wat graag de strijd aan tussen de liefhebbers van ‘met’ en die van ‘zonder’. Voor de liefhebbers van ‘zonder’ is de afwezigheid van brokjes pinda een pre; voor het andere kamp zijn de stukjes juist een echte delicatesse. Het is een strijd met louter winnaars en lachende derden.

Misschien hoopt Hero Fruit2day® op zo'n zelfde tweestrijd: tussen de liefhebbers van ‘met stukjes fruit’ en die van ‘zonder stukjes fruit’. Je ziet zoiets ook gebeuren bij die mobiele yoghurtsnack Breaker. Dat is yoghurt ‘met zonnebloempitten, voor die extra bite’. Daarnaast heb je ook Breaker zonder zonnebloempitten, de aardbeivariant: ‘De enige Breaker Original zonder zonnebloempitten.’

Lekker! Met zonder die extra bite!