Horstlog
De Nederlandse taal en de grondwet
Iemand vertelt me dat er gewerkt wordt aan een verandering van de grondwet om de Nederlandse taal daarin op te nemen. In de terminologie van de opnemers: ‘de Nederlandse taal in de grondwet te verankeren’. Een overweging is dat er in Nederland steeds meer talen worden gesproken, en dat vooral het Engels terrein wint. Voorkomen moet worden dat het Nederlands in de verdrukking komt. Vermelding in de grondwet moet ervoor zorgen dat men in Nederland te allen tijde met de Nederlandse taal terechtkan. Het zal overigens nog wel even duren, want het voorstel gaat eerst naar de Raad van State, en dan pas kan de Tweede Kamer zich erover uitspreken - en dan is intussen ook het kabinet nog gevallen
Een paar jaar geleden heeft er in Onze Taal een verhelderend artikel gestaan van Berthold van Maris over deze kwestie (september 2007; blz. 220-223). Aanbevolen om te herlezen! Daar komen voor- en tegenstanders aan het woord. Ik begrijp eruit dat het een stokpaardje is van ChristenUnie en CDA, en dat deze partijen al eens een poging gedaan hebben, maar die haalde geen meerderheid. Nu zou er een nieuwe kans zijn, omdat een dergelijk voorstel waarschijnlijk steun krijgt van PVV en SP. Die politieke rekensom lijkt me juist, ook als er straks een nieuwe regering is.
Voor populistische politieke partijen valt hier goud te rapen: opkomen voor de gewone mens en zijn recht om wat hij weten moet in het Nederlands te vernemen, en ook met Nederlands te kunnen volstaan bij zijn contacten met de overheid. Doe er nog een snufje ‘trots op Nederland’ bij en het voorstel mag rekenen op een royale meerderheid. Dit wetsvoorstel maakt nu beslist een serieuze kans. Dat al die dingen die men zegt te willen bereiken, allang realiteit zijn en in de naaste toekomst ook helemaal niet gaan veranderen (net als in andere beschaafde landen waar de landstaal evenmin in de grondwet ‘verankerd’ is), dat lijkt een bijkomstigheid.
Ik nodig u uit nog even goed na te denken over die bijkomstigheid. Wie een wet voorstelt met argumenten die die wet helemaal niet rechtvaardigen, heeft meestal andere bedoelingen. Dat lijkt me ook hier het geval. Wat zijn die andere bedoelingen? Je hoeft er niet ver naar te zoeken. In iedere discussie over de kwestie liggen ze onmiddellijk om de hoek, en ook in het artikel van Van Maris hoor je ze uit de mond van de voorstanders: de bewegwijzering op Schiphol, Engels in het hoger onderwijs, de allochtonen. Ja, ze zijn er allemaal.
De rechten van de gewone mens? 't Is te zeggen: de rechten van de Nederlandstalige gewone mens. De niet-Nederlandstalige gewone mens, die moet gewoon zo gauw mogelijk Nederlands leren. Ja toch? Kijk, daar komt al een eerste aap uit de mouw. Het gaat niet om die gewone mens, het gaat om Nederland voor de Nederlandstaligen. Zo is het (helaas, ontegenzeggelijk), en ZO MOET HET BLIJVEN! Dat is de boodschap. Is dat in het belang van die gewone mens (van welke taal dan ook)? Eeuwenlang is die gewone mens, die de Nederlandse standaardtaal onmachtig was, buitengesloten en onmondig gehouden. En nu hij reikhalzend grijpt naar een minder uitsluitende taal als het Engels, willen ChristenUnie, PVV en SP hem dat zo gauw mogelijk komen beletten. Dat is de tweede aap uit de mouw. De nauwelijks verborgen agenda is in feite heel wat minder sociaal dan ze voorgeeft, maar vooral nationaal en chauvinistisch, soms expliciet anti-internationaal. Men kan daar verschillend over denken, maar laat men niet zijn echte drijfveren verstoppen achter ondeugdelijke sociale praatjes. Dat lijkt me de hoofdaap.
Joop van der Horst
Auteursrechtelijk beschermd
