Onze Taal. Jaargang 79

[p. 57]

‘Ho, ik zie je vaag, Ina’
Net-niet-schunnige liederen

Saskia Aukema
Redactie Onze Taal

‘Kom uit de keuken, want ik wil gezellig samen met je neu...tronenbommenstickers op m'n nieuwe tas gaan plakken.’ Vooral dankzij die legendarische regels scoorden De Leidse Sleutelgaten in de jaren tachtig een grote hit. Het is een van de bekendste voorbeelden van liedjes die net niet het schuine pad op gaan. Maar er zijn er meer.

Arie Ribbens, ‘Polonaise Hollandaise’ (1982): klassieker in het genre ‘net-niet-schunnige-liederen’.

Het cabaretduo Mike Boddé en Thomas van Luyn introduceerde de afgelopen jaren in hun wekelijkse Mike & Thomas Show elk van hun zes gasten met een persoonlijk lied. Ook tv-presentatrice Irene Moors stelden ze op deze muzikale manier voor. Met gevouwen handen lieten Mike & Thomas de woorden galmen als in een gregoriaans lied: ‘Irene Moors, jij hebt van die stevige ronde boh-oh-oh-oh-oh...’

De cabaretiers voerden de spanning op door de o eindeloos in toonhoogte te laten variëren, maar uiteindelijk bleef het - net als bij een echt kerklied - allemaal in het betamelijke:

...ndige formuleringen,
en twee prachtige grote tie-ie-ie-ie-ie...
...pisch Alkmaarse ogen,
Wij willen diep in jouw va-ha-ha-ha-ha...
...ders kant van de familie doordringen,
om je daarna keihard in je koh-oh-oh-oh-oh...
...ntinue hang naar roem te begeleiden.

De mimiek van Irene Moors weerspiegelde fraai wat er zich zo ongeveer in ieders hoofd moet hebben afgespeeld: eerst zijn er de grote ogen en de gespannen blik die uitdrukt ‘zouden ze het echt gaan zingen?’ En dan is er de lach: deels uit opluchting, deels uit verbazing over de onverwachte wending die het lied steeds neemt.

Het filmpje ervan op YouTube is populair; al zo'n 60.000 maal is het bekeken. En dat allemaal dankzij een relatief eenvoudig recept: neem steeds een medeklinker en een klinker (bo, tie, va en ko) van het woord dat je wilt oproepen, en zorg ervoor dat de andere woorden in die zin ook een beetje die kant uit wijzen. Op die manier wordt het een soort taalraadseltje: welk woord begint er met tie, en staat voor iets wat prachtig kan zijn én groot én iets waarvan iemand (in ieder geval een vrouw) er twee kan hebben?

Om het raadseltje op te lossen op de manier waarop de bedenkers ervan het wilden, is een verdorven geest zeker geen vereiste. Integendeel: wie daar uit zichzelf typisch van maakt, zoals Mike & Thomas uiteindelijk deden, zou pas echt een wereldvreemde indruk maken.

■ Ork ork ork

Goed gekozen woordbeginnetjes als bo en va dirigeren de luisteraar dus makkelijk een bepaalde richting op. Maar soms lukt het ook zonder zelfs maar een letter van het woord te zingen, en dat komt door rijm.

Iedereen die als kind weleens in raadseltjes is gestonken als ‘Ork ork ork, soep eet je met een...’ weet hoe dwingend rijm kan zijn. Maar ook volwassenen laten zich op deze manier nog altijd makkelijk om de tuin leiden. Wat bijvoorbeeld in te vullen op de stippeltjes:

Zij was er een deerne van tweehonderd pond
Het beste beviel hem haar lekkere...

Kleine kans dat u voor eetlust koos, maar dat was wél hoe Jan Boezeroen de regel ooit eindigde in zijn ‘Vondel was goed’ - een lied waarin hij deze grote dichter zegt te benijden omdat die tenminste wél kan rijmen. Enkele andere voorbeelden:

-	Nu mag je kiezen, Tierlantijn, wie wil je? Diederik? Hij is een goede prins, al is hij ook een beetje dik. Of wil je liever Roderik, hij heeft een lange... neus. (‘Prinsesje Tierlantijn’ van Annie M.G. Schmidt, 1950)
-	ABC, ik zat in een coupé DEF, met de dochter van de chef GHI, toen zat ze op mijn knie (...) XYZ, toen gingen we naar... huis! (studentenliedje, gezongen in de jaren negentig)

[p. 58]

Illustratie: Hein de Kort

En als je na het eerste rijmwoord even geen inspiratie hebt, dan kun je altijd nog wat lallen:

Er was eens een dame in Gieten
La-la-la-la-la-la, la-la-la-la-la-la
En mijn zuster die stond in de keuken
La-la-la-la-la-la

Zo deed André van Duin het in zijn ‘Limericks’ uit 1987. Dat er geen gevat regeltje volgt na het eerste rijmwoord, maakt eigenlijk niet uit, want ook op deze manier klinkt het komisch. Het rijm doet zijn werk kennelijk evengoed wel.

■ Versurinaamst

Een echte klassieker in het genre is ook de ‘Polonaise Hollandaise’ (1982) van Arie Ribbens met de beroemde regels:

Wij zakken door, we zullen niet verdorsten,
En Willem grijpt Marietje van achter bij de... schouders.

Met dat lied gebeurde iets bijzonders: wijlen Veronica-dj Alfred Lagarde maakte er in 1989 als Johnny Camaro een versurinaamste versie van. Géén Willems en Marietjes in deze ‘polonaise Surinaise’, maar de knipoog bleef behouden:

Wij zakken door, we gaan ervan genieten,
En Stanley grijpt Denise van achter in haar tie...shirt.

Naast de inhoud is ook de vorm iets veranderd: de luisteraar wordt nu niet alleen met rijm (‘genieten’) een bepaalde richting op gedreven, maar eveneens met het woordaanzetje ‘tie...’ Twee hints dus. Het is vast niet voor niets dat een van de grootste hits in het genre eveneens gebruikmaakt van beide trucjes tegelijkertijd:

Kom uit de keuken,
want ik wil gezellig samen met je neu...
...tronenbommenstickers op m'n nieuwe tas gaan plakken.

Zo zongen De Leidse Sleutelgaten zich in 1983 de top-tien in.

■ Mag ik je strippen?

Naast het niet of half zingen van vieze woorden is er nog een trucje: zing die suggestieve woorden wel gewoon helemaal, maar plak er razendsnel iets aan vast waardoor er een ander, onschuldig woord ontstaat. De koningin van dit subgenre is Ria Valk, die in 1969 een hitje had met het lied ‘Vrijgezellenflat’:

In mijn kleine vrijgezellenflat ben ik wat van plan
Elke avond fijn een lekkere man...
...darijn of sinaasappel
(...)
Maar je kunt je met zo'n jongen toch elke dag niet amuseren
Daarom ga ik binnenkort maar 'ns vreemd...
...e talen leren
In m'n kleine vrijgezellenflat, 't is een dolle boel
Als u komt ontvang ik u wel in bed...
...overgrootmoeders stoel.

Door de woorden in kwestie een keer of wat te herhalen, kunnen die nauwelijks aan de aandacht van de luisteraar ontsnappen:

-	Dol op een man, dol op een man... We zijn zo dol op een mandoline (‘De wandelclub’ - ook bekend als ‘Jo met de banjo’ - van Jasperina de Jong, 1967)
-	Mag ik je strippen mag ik je strippen Mag ik je strippen strippen strippen... ...kaartje zien? (‘Strippen, strippen, strippenkaart’ van de Feestpolitie, 2006)

■ Subtiel spel

En dan is er nog een laatste manier waarop een artiest kan doen of zijn neus bloedt, en dat is door in het tekstboekje bij de plaat onschuldig ogende teksten op te nemen als:

-	Moeder mag ik in de Kaspische, Kaspische Moeder mag ik in de Kaspische Zee gaan zwemmen? (‘De Kaspische Zee’ van Jaak De Voght, 1956)
-	Overal cactussen, overal cactussen In de kamer, in de keuken, in de hal. (‘Overal cactussen’ van Manke Nelis, 1989)
-	Ik geef een stekkie (...) van de fuch, fuch, fuchsia. (‘Wil u een stekkie’ uit Ja zuster, nee zuster van Annie M.G. Schmidt, 1966-1968)
-	Varkens, geiten, boerenkool leerden we op de boerenschool. (‘Varkens, geiten, boerenkool’ van Riny van der Lee, 1982)

Maar daarin wordt de luisteraar bijna uitgenodigd te verstaan:

-	Moeder mag ik in de kast piesen, kast piesen?
-	Overal kakte ze, overal kakte ze
-	fuck, fuck, fuck
-	Varkens schijten boerenkool.

Er zullen ongetwijfeld luisteraars zijn die denken dat die schuine interpretatie aan hun eigen ‘dirty mind’ te wijten is. Maar in werkelijkheid kan het niet anders dan dat ze bewust op het verkeerde been gezet zijn door de artiesten in kwestie, die een subtiel spel spelen met de klanken van woorden, en de manier waarop mensen die in het algemeen (verkeerd) verstaan.

[p. 59]

■ Billen schudden

Net-niet-schunnige liedjes komen dus in vele vormen voor, maar het lijkt ook iets van alle tijden. Twee klassiekers zijn:

-	Constant heeft een hobbelpaard zonder kop en zonder staart; zo rijdt hij de kamer rond, zo maar in zijn blote kon... stant heeft... (en dan begint het van voor af aan)
-	Ik kom klaar, ik kom klaar, ik kom klaar... ...tje halen. Met mijn pik, met mijn pik, met mijn pik... ...nickmandje.

Wat je je tot slot kunt afvragen is of dit soort liederen toekomst heeft. Zijn luisteraars nog te charmeren met de suggestie van seks terwijl tegelijkertijd op MTV onomwonden en zonder geintjes het echte werk te zien en te beluisteren is?

Het relatief recente lied ‘Schudden’ zit een beetje tussen die twee uitersten in. In de rap, waarmee Def Rhymz in 2001 een nummer-één-hit scoorde, zit het soort knipoog dat we inmiddels zo goed kennen:

Hey schattebout, kippebout, moerbout,
Ik wil je naaje, naaje, naaje, naaje huis toe brengen

En ook verder maakt Def Rhymz allerlei grapjes. Maar of het daarmee ook gelijk een net-niet-schunnig lied is? Niet echt. Zijn vele verzoeken aan zijn schatteboutje om haar billen te schudden ‘tot op de grond’ en van ‘links naar rechts’ laten niets te raden over.

Toch lijkt het voortbestaan van het genre voorlopig gewaarborgd, mede dankzij de Après Skihut, de discotheek in Rotterdam die geregeld feest-cd's uitbrengt over de gezellige dingen in het leven. Zo staat het eerdergenoemde ‘Strippen, strippen, strippenkaart’ van de Feestpolitie op deel achttien uit de reeks.

En dan is er nog Dick Treesie, die vorig jaar met carnaval een hitje had met een lied over zijn webcamvriendin Ina (in bezit van zwarte doos, en kale poes):

Ho, ik zie je vaag, Ina
Er is storing op je pagina

Zo breit ook deze Dick Treesie een beschaafd eind aan dit hedendaags refrein.

Dit artikel kwam tot stand dankzij de vele reacties op een column die we in 2009 over dit onderwerp schreven voor Nu.nl. Alle inzenders: hartelijk dank!