Onze Taal. Jaargang 78

[p. 255]

Frank Jansen
Hom of kuit
Moet schelden mogen in het parlement?

Er zijn taalkwesties waarover heel verschillend kan worden gedacht. Taalkundige Frank Jansen behandelt iedere maand zo'n kwestie, en nodigt iedereen uit te reageren.

Er is de laatste tijd veel te doen over de ‘toonhoogte’ van het politieke debat. Hyperbolische karakteriseringen van het type knettergek en scheldwoorden als flapdrol wekten aanstoot. Sommigen stellen voor om scheldwoorden in parlementaire zittingen te verbieden. Dat doet de vraag rijzen of de politiek er niet juist bij gebaat kan zijn als dergelijke woorden af en toe vallen.

Voorstander

De belangstelling voor politiek taant. Dat komt ook doordat de kiezer zich niet herkent in het vage, moeilijke, indirecte en onoprechte taalgebruik van de politici. Als de kiezer al begrijpt wat parlementaire kemphanen tegen elkaar zeggen, dan beziet hij hen met wantrouwen. Ze hebben toch een verschil van mening? Waarom vechten ze het dan niet uit met alle (verbale) middelen die hun ter beschikking staan? Dat doet de kiezer zelf toch ook als hij een akkefietje in het verkeer heeft?

Schelden verhoogt niet alleen de herkenbaarheid van politici, maar roept ook warme gevoelens op, omdat het getuigt van authentieke emoties. Voor de scheldende politicus zelf is het een hele opluchting. Voor zijn tegenstander is de reputatieschade beperkt. Want scheldwoorden zijn eigenlijk erg vaag, zeker vergeleken met andere vormen van agressief taalgebruik. Vergelijk het scheldwoord flapdrol maar met de onlangs ook in het parlement geuite aantijging ‘De geachte afgevaardigde praat zeker zo langzaam omdat ze anders zichzelf niet begrijpt.’ Dat is veel omfloerster maar ook veel kwetsender.

Bovendien valt te vrezen dat een verbod ontwijkgedrag gaat oproepen. Is bijvoorbeeld shariasocialist een scheldwoord? Politici zullen bij voorkeur dáárover gaan discussiëren, alleen al omdat ze zo niet over de inhoud hoeven te praten.

Ten slotte kan creatief schelden ook beschouwd worden als een vorm van woordkunst, waar we van kunnen genieten. Verambtelijkte politici, die niet meer kunnen bedenken dan stofjas of referendaris laagste klasse, zullen plaats moeten maken voor pittigere figuren. Tot heil des volks!

Tegenstander

De belangstelling voor politiek taant. Dat komt ook doordat de kiezer niet meer kan opkijken tegen zijn vertegenwoordigers. De kiezer zoekt voorbeelden, geen onfatsoen. Natuurlijk zou het daarom beter zijn dat de politici zich uit zichzelf onthouden van scheldwoorden. Maar als ze daar niet in slagen, dan maar met een verbod.

Want schelden is schadelijk. Het schaadt de reputatie van de schelder, die zichzelf te kijk zet als iemand die zich niet kan beheersen, en dus ongeschikt is om ons te vertegenwoordigen of ons te besturen. In het algemeen gaan een hoge positie en een hoge toon niet samen. Schelden is verder niet functioneel. In een bestel als het onze, waarin elke vier jaar nieuwe kongsi's moeten worden gesmeed, is het belangrijk om standpunten zo nauwkeurig mogelijk aan te geven, en ze los te koppelen van personen. Scheldwoorden zijn vaag, en verleggen juist de aandacht naar de persoon, in plaats van zijn standpunt.

Maar het belangrijkste blijft: het parlement moet een toonbeeld van beschaving zijn, en schelden past daar op geen enkele manier bij.

Wat vindt u ervan? Moet schelden mogen in het parlement?

Geef voor 21 september uw mening op onze website: www.onzetaal.nl/homofkuit. Of stuur een briefkaart met ‘Schelden moet mogen in het parlement’ of ‘Schelden moet niet mogen in het parlement’ naar de redactie van Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 HL Den Haag. In de volgende aflevering de uitslag.

Uitslag vorige stemming

Moet het eindexamen Nederlands alleen uit meerkeuzevragen bestaan? Daarover ging deze rubriek vorige maand. Uw mening was overduidelijk: slechts 5 inzenders (4,5%) zijn voorstander van een examen met alleen meerkeuzevragen, met twee argumenten. Allereerst zijn er al andere examenonderdelen waarin schrijven wordt getoetst. En vooral: de toetsing van open vragen is tijdrovend en subjectief. 105 inzenders (95,5%) willen juist wel open vragen, vooral om op die manier de formuleervaardigheid van de leerlingen (weer) op een aanvaardbaar peil te brengen.