Gesignaleerd
Zoeken naar
Jac Aarts - Arnhem
Er zijn dingen waar je moeilijk over kunt spreken. Je kunt je er nauwelijks iets bij voorstellen en dus wordt het erg moeilijk goede woorden te vinden. Of het is nog te pijnlijk. Sommigen laten zelfs hele woorden weg! In het televisieprogramma Kruispunt (KRO) komt een gelukkig echtpaar op leeftijd van Brabantse origine aan het woord.
De omgeving - de zee en het strand van Schiermonnikoog - verleiden tot gesprekken over de zin van het leven en over het bestaan van iets hogers. God? De man weet het niet. ‘Ik ben op zoek geweest naar,’ vertelt hij, ‘maar ja, je weet het toch nooit. Ik laat het maar over aan.’
Het kan ook gaan om oorlogservaringen die nog te vers in het geheugen liggen. Zo vertelde Herman van Veen dat hij in de jaren zeventig gevraagd werd op te komen treden in Duitsland. ‘Dat was in een tijd dat het Duits nog ander Duits was. Dat was nog de taal van de oorlog, dus ik ben met mijn vader gaan praten. Ik zeg: “Papa, ze hebben gevraagd of.”’ Van Veen maakt de zin af met een handgebaar, als het ware ter vervanging van de woorden die hij wegliet.
Het verschijnsel lijkt niet beperkt tot taalgebruikers op leeftijd. BNN-presentatrice Nicolette Kluijver (24) vertelt in KRO Magazine dat we niet meer leven in het tijdperk van volledige cd's. ‘We hebben nu de iPod-generatie. Ik vind The Philosopher's Stone van Van Morrison wel een heel gaaf nummer. Hij is daarin “zoekende naar”.’ De enkele aanhalingstekens in dit ‘zoekende naar’ zouden erop kunnen wijzen dat de (eind)redactie van de tv-gids het ook maar raar gezegd vindt.
Het zijn bijzondere gevallen van wat de taalkundige Joop van der Horst ooit de Praepositio Peterburgensis noemde. Dat is het gebruik van een voorzetsel waarna men nog iets verwacht (zoals ‘Zij is de dochter van’) maar dat komt niet. In de hierboven beschreven voorbeelden kán dat ‘iets’ niet komen. Het is te complex of het ligt (nog) te gevoelig.
Auteursrechtelijk beschermd