Onze Taal. Jaargang 77

[p. 356]

Het mooiste woord van...
Ewoud Sanders

Bestaat er zoiets als het mooiste Nederlandse woord? Ja, dat bestaat. Althans, er zijn de afgelopen jaren allerlei mooistewoordverkiezingen geweest, regionaal, nationaal en internationaal. Om u een indruk te geven van de inzendingen: volgens een NIPO-onderzoek uit 2004 is liefde het mooiste Nederlandse woord. Lezers van de Volkskrant kozen, nog datzelfde jaar, voor vrijen. Radio Veronica kon niet achterblijven en schreef eveneens een mooistewoordwedstrijd uit. Winnaar: liefde.

Ook Onze Taal deed mee met deze modegril. Liefde en vrijen werden wel ingezonden, maar uiteindelijk werd desalniettemin tot winnaar gekozen. Is bekend op basis van hoeveel inzendingen dat gebeurde? Ja, omdat zestien mensen onafhankelijk van elkaar desalniettemin instuurden, is dit namens het Genootschap Onze Taal uitgeroepen tot het mooiste Nederlandse woord.

Tja. Ons land telt bijna zeventien miljoen inwoners, maar je hebt er aan zestien genoeg om een verkiezing te winnen. Uit dit alles volgt trouwens meteen de mooiste Nederlandse zin aller tijden: ‘Liefde, liefde, desalniettemin vrijen.’

■Miss world

U voelt het al: ik neem die mooistewoordverkiezingen niet zo serieus. Is lief een mooi woord? Ja, het is prachtig - zacht, warm, betekenisvol. Is file een mooi woord? Er zullen vast zestien mensen te vinden zijn die dit een allemachtig prachtwoord vinden, maar bij de meeste mensen roept file geen warme gevoelens op.

Toch bestaan lief en file (of liefde en de file) uit precies dezelfde letters. Ze staan niet in dezelfde volgorde, maar dat kan in dit geval toch niet het verschil tussen mooi en lelijk uitmaken. Nee, veel belangrijker zijn de associaties die we bij die woorden hebben. Liefde, daar draait het uiteindelijk allemaal om in het leven. Files vinden de meeste mensen toch een stuk onaangenamer. Kosten tijd, ergernis, geld, slecht voor de economie, enzovoort.

Dezelfde lettertjes, maar heel andere associaties. Ik moet nog meemaken dat woorden als marteling, concentratiekamp, gaskamer, moord en verkrachting op lijstjes met mooiste woorden worden geplaatst.

Foto: Jeroen Snijders

Iedere tijd lijkt overigens zijn eigen favoriet te hebben. Mooiste woord gedurende de Koude Oorlog, vooral in trek bij potentiële Miss Worlds: vrede, of nog beter wereldvrede. Inmiddels vindt men dit zó afgezaagd dat deelneemsters aan Miss World-verkiezingen wordt afgeraden om dit cliché nog langer op te dissen. Wereldvrede, zo weten we inmiddels, gaat er nou eenmaal nooit van komen. Liefde misschien nog wel, files elke dag opnieuw, maar wereldvrede - helaas.

■Haaibaai rampetampen

Volgt uit dit alles dat er voor mij helemaal geen woorden bestaan die mooi of lelijk zijn? Nee, all words are equal but some are more equal than others. Zo heb ik een zwak voor woorden met binnenrijm. We hebben het hier over woorden als haaibaai, harrewarren, hassebassen, hittepetit, hoteldebotel, jokkebrok, kissebissen, lanterfanten, lellebel, roezemoezen, rollebollen, ruizemuizen, slampampen, sufkut, tierelieren, wipkip, enzovoort.

Geen van die woorden is mijn lievelingswoord, ik vind ze allemaal mooi. Een lellebel die loopt te trekkebekken en te hakketakken - je kunt er mij voor

[p. 357]

wakker maken. Een jokkebrok die een haaibaai rampetampt, ondanks de problemen aan zijn rikketik - hij kan op mijn grote waardering rekenen. Iemand die tureluurs, nee kierewiet wordt van het gekissebis van het schorriemorrie en die de hele reutemeteut achter zich laat - die heeft natuurlijk volkomen gelijk.

Ja, ze zijn misschien een beetje honneponnig, deze woorden, maar wat kan mij dat schelen? Ze maken me blij. Ik moest lachen toen ik voor het eerst het woord wipkip hoorde, en sufkut had op mij hetzelfde effect. Onverwacht, grappig en creatief.

Er zijn voor mij geen mooiste woorden, ik vind het Nederlands een mooie taal. Nog niet eens de mooiste taal om naar te luisteren - dat vind ik de Braziliaanse variant van het Portugees - maar het Nederlands is nou eenmaal mijn moedertaal, de taal die ik het best beheers, de taal waarin ik woon.

Ewoud Sanders is taalcolumnist voor NRC Handelsblad en vaste medewerker van Onze Taal. Hij schreef vele taalboeken, waaronder het Eponiemenwoordenboek en Jemig de pemig!