Onze Taal. Jaargang 77

[p. 42]

Taalergernissen

Hoort of ziet u taalverschijnselen die u lelijk, verwerpelijk, leuk, nieuw of anderszins opmerkelijk vindt? Laat het ons dan weten. Liefst per e-mail ([e-mail], met vermelding van uw adres) of anders per reguliere post (Redactie Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 HL Den Haag).

Van plan zijn
S. Smid - Rottevalle

De laatste tijd hoor ik geregeld dat mensen volgende week of volgend jaar ‘iets van plan zijn’. Bijvoorbeeld: ‘We zijn volgend jaar van plan om een wereldreis te maken.’ Moet het niet gewoon zijn: ‘We zijn van plan om volgend jaar een wereldreis te maken’?

Wat we zien
Henk Harmsen - Stokkum

Let eens op hoe vaak in vraaggesprekken het antwoord begint met ‘Wat we momenteel zien, is...’ Vooral bij controversiële onderwerpen. Kennelijk wil de spreker benadrukken dat hij een objectief-wetenschappelijke beschouwer is van een bepaald opmerkelijk fenomeen of van een verrassende ontwikkeling, waar hij zelf part noch deel aan heeft. Men wil persoonlijk afstand nemen van het aangesneden onderwerp.

Waarom zijn die sprekers zo bang erop aangekeken te worden dat ze zelf ook gewoon deel uitmaken van de Nederlandse samenleving?

Design-ontwerpen
Coen Eggen - Kelmond

Ik zag onlangs een mooi staaltje pretentieus Nederengels: een meubeljongen die adverteert met ‘design-ontwerpen’. Nog zo'n mooi dubbelopisme, waar ik me al heel lang aan erger: service-diensten.

Essentiële oliën
Antoinette Vlieger - Amstelveen

Er is weer een onwaarschijnlijk onnozele term in omloop waar ik gek van word. Overal worden mij ‘essentiële oliën’ aangeboden, wat een vertaling is van het Engelse essential oils. Niemand lijkt zich te realiseren dat het Engelse woord essence twee betekenissen heeft: ‘essentie’, maar ook ‘geur’.

Lavendelolie is absoluut niet essentieel, maar wel geurend. Wat kan ik doen om verlost te worden van deze tenenkrommende fout?

Eigengemaakt
Ted Stokvis - Amsterdam

Met verbijstering las ik in mijn woordenboek van de Standaard Uitgeverij in Antwerpen dat eigengemaakt als in eigengemaakte taart correct Nederlands is. En ook volgens de grote Van Dale is het zo. Hoe kan men dit verdedigen? Wat is er met zelfgemaakt gebeurd?

Verontachtzamen?
Frans Lisman - Velp

In kranten, tijdschriften en op internet kom je nogal eens de term verontachtzamen tegen. In een ANP-bericht op de website van de Volkskrant bijvoorbeeld: ‘Hij vreest dat een linkse coalitie wel oog zal hebben voor de collectieve sector maar de marktsector zal “verontachtzamen”’, waarbij dat laatste woord gezegd zou zijn door Balkenende.

‘Genootschap, doe er wat aan!’

Er zijn woorden die met on ervoor het tegendeel uitdrukken, zoals on-aangenaam, on-achtzaam, on-gelukkig, on-gelijk, on-rein, on-rustig, on-schuldig en on-waardig. Van deze acht woorden kunnen we werkwoorden maken door er ver voor te zetten.

Lavendelolie: ‘essentiële’ olie?

Het grappige is nu dat on er dan bij de eerste vier géén t bij krijgt, maar bij de tweede vier wél, kijkt u maar mee: ver-on-aangenamen, ver-on-achtzamen, ver-ongelukken en ver-on-gelijkt zijn, maar ver-ontreinigen, ver-ont-rusten, zich ver-ont-schuldigen en ver-ont-waardigd zijn.

Een regel is er niet voor te geven, maar de eerste t in de kop moet er dus écht uit.

Grappig
Wout van Kuilenburg - Boxmeer

Het verwondert mij dat men de laatste jaren onbegrepen zaken of gebeurtenissen steevast als ‘grappig’ aanduidt. Iemand die vertelt dat er ergens op de wereld drie mensen om het leven zijn gekomen bij een zware onweersbui, moet er niet raar van opkijken als iemand daaraan toevoegt: ‘Wat ook grappig is, is dat er verleden jaar drie slachtoffers vielen bij een hagelbui op de camping.’

Beleving
Roel de Waard - Valkenswaard

Vooral in reclametaal, maar ook daarbuiten hoor of lees je in de media (tv, radio, kranten) steeds vaker het woord beleving. Het nuttigen van een ijsje is dan een ‘smaakbeleving’, een grasveldje heet opeens ‘groenbeleving’, een nieuw tapijt moet doorgaan voor ‘vloerbeleving’, een bosperceel zag ik aangeduid als ‘natuurbeleving’. Zelfs las ik op de gevel van een hypotheekwinkel de kreet: ‘financiële beleving’. Ik ervaar het als overbodige onzinprietpraat. Als dat zo doorgaat, zullen we nog heel wat beleven met al die beleving!

‘Systemen’ en ‘concepten’
Jan Brard

Nieuwste trend in blablaland: systemen en concepten. Bij Gillette koop je geen scheermesjes meer, maar een ‘scheersysteem’. En het nieuwe schoenenmerk Footwork blijkt helemaal geen schoenenmerk, maar een ‘multibrand shoe & sneakerconcept’.

Roomdivider
Nine de Kruijff - Gieten

In een advertentie van een meubelzaak las ik vanmorgen over een ‘roomdivider’: een stellingkast die, als je hem haaks op de muur zet, de kamer in tweeën deelt. Hoe verzint men zoiets? Ik kan niet zeggen: ‘weer wat geleerd’, want zo'n woord wil ik niet kennen.