Onze Taal. Jaargang 75

[p. 363]

Hom of kuit
Meer Nederlandse taal in de canon?

Frank Jansen

Er zijn taalkwesties waarover heel verschillend kan worden gedacht. Taalkundige Frank Jansen behandelt iedere maand zo'n kwestie, en nodigt iedereen uit te reageren.

Over welke aspecten van de Nederlandse geschiedenis zou iedereen iets moeten weten? Die vraag heeft de commissie-Van Oostrom half oktober beantwoord door vijftig ‘vensters’ op ons verleden te bieden. Vijf daarvan hebben een talig karakter: het bekende Oudnederlandse zinnetje ‘Hebban olla vogala nestas...’, de uitvinding van de boekdrukkunst, de Statenvertaling, de Max Havelaar en Annie M.G. Schmidt. Is dat wel genoeg? Moet er niet meer taal in de canon?

Tegenstander

Tien procent van de onderwerpen betreft onze taal. Dat is een mooi aandeel, meer dan de wetenschap bijvoorbeeld gekregen heeft. De onderwerpen zijn fraai gespreid over de laatste tien eeuwen. En in de vijf vensters komt het Nederlands in al zijn diversiteit aan bod: in ‘Hebban olla...’ worden de Germaanse herkomst van onze taal en enkele kenmerkende klankveranderingen aangestipt. De uitvinding van de boekdrukkunst - nee, niet door de Haarlemmer Coster - biedt de mogelijkheid om iets te zeggen over taal en communicatietechniek. De inbedding van de taal in de (religieuze) cultuur komt aan de orde bij de Statenbijbel, het literaire Nederlands en de maatschappelijke gevolgen van literatuur bij Max Havelaar, en dat laatste gebeurt bij Annie M.G. Schmidt ook nog eens voor de jeugdliteratuur. Wat wil je nog meer?

Voorstander

Taal is het voornaamste ingrediënt van onze nationaliteit. Daarom wil ik nog veel meer. Ten eerste zijn er onderwerpen op het gebied van taal die beslist een venster verdienen. Denk voor het verleden aan de zeventiende-eeuwse taalbouwmeesters, zoals Stevin (aan wie we driehoek en meetkunde danken) en de grammaticus Van Heule. Uniek in de wereld is ook het Woordenboek der Nederlandsche Taal, begonnen in de negentiende eeuw en meer dan honderd jaar later voltooid. En, als we ons realiseren dat de canon naast de hoogtepunten ook de fixaties en vexaties van onze cultuur bevat, kan natuurlijk een van de officiële spellingen niet ontbreken.

Niet alleen onze taal in engere zin komt er bekaaid van af, er zijn ook nog leemten op het gebied van de communicatie. Op internet wordt al actie gevoerd om - ja natuurlijk - internet een venster te gunnen. Je zou ook kunnen denken aan de introductie van de radio, of van de telefoon.

Hadden er meer ‘talige’ onderwerpen in de Nederlandse canon gemoeten?
www.entoen.nu

Wat vindt u ervan? Moet er meer Nederlandse taal in de canon?

Geef voor 18 december uw mening op onze website: www.onzetaal.nl/homofkuit. Of stuur een briefkaart met ‘Meer Nederlandse taal in de canon’ of ‘Niet méér Nederlandse taal in de canon’ naar de redactie van Onze Taal, Raamweg 1a, HL Den Haag. In de volgende aflevering de uitslag.

Uitslag vorige stemming

Is de taaltoets voor peuters, die de VVD-politicus Mark Rutte heeft voorgesteld, wenselijk? Uw mening is duidelijk. Een grote meerderheid van 79% (319 stemmen) is ertegen; slechts 85 mensen (21%) stemden voor. Ook de toelichtingen in de mails spreken duidelijke taal. De meeste tegenstanders vinden peutertjes echt te jong voor tests, en zien alleen maar nadelen voor hun ontwikkeling: ‘Laat onze peuters a.u.b. nog peuters zijn!’

Andere tegenstanders geven blijk van wantrouwen ten aanzien van de toets-ontwikkelaars, toetsers en uitgeverijen die al likkebaardend klaarstaan om in een zwaar opgetuigde subsidiecarrousel ons gemeenschapsgeld te verkwanselen. Of zij verdenken de politiek van discriminatie via een omweg. De weinige voorstanders beschouwen de peutertoets als een nuttig instrument om ouders inzicht te geven in de uitgangspositie van hun kinderen.