Onze Taal. Jaargang 75

[p. 220]

Tamtam

Redactie Onze Taal

Groen of wit?

Als deze zomer op 1 augustus het nieuwe Groene Boekje officieel van kracht wordt, en snel daarna het alternatieve witte boekje in de winkel ligt, zal - daar kun je de klok op gelijk zetten - de spellingdiscussie weer hoog oplaaien. Een voorproefje van wat we dan kunnen verwachten bood half juni het symposium ‘Groen of wit?’, georganiseerd door het Instituut voor Media en Informatie Management, onderdeel van de Hogeschool van Amsterdam.

De vraag waar het om ging was wat de studenten nu geleerd moet worden: de groene spelling (van de Nederlandse Taalunie en dus officieel) of de witte (van het Genootschap Onze Taal in samenwerking met een aantal belangrijke kranten en media)? De vijf panelleden kozen in meerderheid voor de witte spelling, al klonk er ook enige relativering. Taaljournalist en lexicograaf Ewoud Sanders: ‘We hebben het niet over twee verschillende manieren van spellen. Er is zelfs betrekkelijk weinig verschil tussen het Groene Boekje en het witte boekje. Ik vind het Groene Boekje te fijnmazig en te taalkundig.’ René Appel, schrijver en voorzitter van de Vereniging van Letterkundigen, gaf als voorbeeld re-integratie naast reïncarnatie: ‘Het argument is: integratie komt ook los voor, en incarnatie niet. Dat kan niemand volgen.’

Volgens Appel heeft het verzet tegen het Groene Boekje vooral ook ‘een symboolfunctie’. ‘We nemen het niet meer dat een groepje geleerden aan de spelling gaat knutselen, waarbij vertrouwde woordbeelden naar de lexicale schroothoop worden verwezen. De verwachting is dat de Taalunie het wel uit haar hoofd zal laten om over een kleine tien jaar weer aan zo'n exercitie te beginnen.’ Sanders ziet een ander toekomstscenario: ‘De Taalunie bekijkt hoe vaak woorden voorkomen. Als we nu allemaal volgens het witte boekje gaan spellen, is er in 2016 geen verschil meer tussen het Groene Boekje en het witte boekje.’

En wat vonden de bezoekers ervan? Uit een na afloop gehouden enquête bleek dat ook een meerderheid van hen een voorkeur had voor de witte spelling.

Bronnen: Nederlands Dagblad, NRC Handelsblad, volkskrantblog.nl

Foto: Hans Prinsen

Jo Daan 1910-2006

Op 11 juni overleed in Deventer op 96-jarige leeftijd de taalkundige dr. Jo Daan. Zij geldt als een van de belangrijkste Nederlandse dialectologen van de vorige eeuw. Tot haar pensioen in 1975 was zij hoofd van de afdeling Dialectologie van (voorlopers van) het Meertens Instituut in Amsterdam. Ze was voortvarend in het doorvoeren van vernieuwingen in haar vak; zo introduceerde ze het gebruik van de bandrecorder bij dialectologisch veldonderzoek. Bij het bredere publiek is ze waarschijnlijk vooral bekend als Dé Haan, de naam waaronder ze voorkomt in Het Bureau, de romancyclus van J.J. Voskuil.

Daan droeg ook geregeld - en tot op zeer hoge leeftijd - bij aan Onze Taal. Behalve over dialect schreef ze over uitspraak, taalpolitiek en over wat haar verder zoal opviel, en niet zelden: dwarszat. Ze hekelde bijvoorbeeld de in haar ogen stigmatiserende aanduidingen juffrouw (voor ongetrouwde vrouwen) en alleenstaande, en het verwarrende taalgebruik in gebruiksaanwijzingen.

Niveau inburgeringstoets.

De inburgeringstoets voor allochtonen die al langer in Nederland wonen, is minder zwaar dan die voor nieuwkomers. In de Tweede Kamer drong Mirjam Sterk (CDA) erop aan het niveau van de toets voor die zogenoemde oudkomers wat op te vijzelen, anders lukt het hun niet eens een brief van hun werkgever of de school van hun kinderen te begrijpen, meent zij. Rita Verdonk (minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie in wat toen nog net het kabinet-Balkenende II was) onderzoekt nu de mogelijkheid om oudkomers door leningen of premies te stimuleren op een hoger niveau examen te doen. (Algemeen Dagblad; Handelingen Tweede Kamer)

Uitspraak nieuwslezers.

Nederlanders zien nieuwslezers - en dan in het bijzonder Harmen Siezen, ook al is die al enkele jaren met pensioen - als hét ijkpunt voor correcte uitspraak, zo blijkt uit het promotie-onderzoek van taalkundige Dick Smakman. Dat komt doordat nieuwslezers een zekere kleurloosheid bezitten waardoor je niet kunt horen waar ze vandaan komen, en veel Nederlanders vinden dat een belangrijke eigenschap van ABN. Overigens leert het onderzoek dat 63% van de Nederlanders zichzelf eveneens als spreker van het ABN beschouwt. (Kennislink.nl)

Het katholiekste woord.

‘Welk Nederlands woord typeert de katholieke cultuur en levensvisie?’ vroeg de redactie van katholieknederland.nl (de gezamenlijke website van de KRO en de RKK) begin juni aan haar lezers. Bijna tien procent van alle inzenders koos voor zalig, een woord dat zij associëren met ‘een positief levensgevoel of een hemelse zijnswijze’. Tweede werd eucharistieviering, derde biechten, maar beide volgen op flinke afstand van de winnaar. (katholieknederland.nl)

Leerstoel Nederlands in Marokko.

Marokkanen moeten in eigen land Nederlands kunnen studeren. Minister Van der Hoeven (Onderwijs) stelt om die reden een leerstoel Nederlandse taal- en letterkunde in aan een vooraanstaande Marokkaanse universiteit. Deze eerste leerstoel Nederlands in het islamitische deel van het Middellandse-Zeegebied moet binnen een jaar bezet zijn. (De Telegraaf)

Koppelingen naar de originele berichten staan op www.onzetaal.nl/tamtam. Let wel: internetkoppelingen verouderen snel. Op onze website staat iedere dag vers taalnieuws.