551 andere woorden voor longlist en shortlist
Taaladviesdienst
Nooit eerder deden zo veel mensen mee aan ‘Ander woord voor...’ De oproep in het januarinummer om een Nederlands alternatief aan te dragen voor longlist en shortlist leidde tot 406 inzendingen, met in totaal maar liefst 1257 woorden (551 verschillende). Naast een flinke lijst met nogal voor de hand liggende woorden die door veel mensen werden ingezonden, was er ook een groot aantal unieke inzendingen van creatieve woordenmakers. En daar zaten echte kanshebbers tussen, hoewel de creativiteit soms de bruikbaarheid overvleugelde (bijvoorbeeld schuurlijst en polijst, en waslijst en wordtlijst).
De jury bestond uit mensen van de organisatie achter de AKO Literatuurprijs en een taaladviseur van Onze Taal. De voorzitter was VVD-coryfee Hans Dijkstal, die zelf had geopperd de termen longlist en shortlist te vervangen door Nederlandse equivalenten.
In eerste instantie waren we erg gecharmeerd van kroonlijst voor shortlist (vijfmaal ingezonden). Een mooi woord met veel uitstraling, net als erelijst overigens. Maar het was lastig er een goed ander woord voor longlist bij te zoeken. Daarom moesten we voor longlist en shortlist toch op zoek naar twee woorden waarvan meteen duidelijk is dat ze bij elkaar horen. Veel mensen konden prima leven met langlijst en kortlijst of lange lijst en korte lijst, maar dat leek ons toch iets te makkelijk en ook niet zo aansprekend. Wél heel mooi vonden we perklijst en bloemlijst van Wim ten Have, een inzending met een hoog literair gehalte, die zeker een eervolle vermelding verdient.
Kort en duidelijk had wel onze voorkeur. Er was keuze genoeg: startlijst en finalelijst, kanslijst en winlijst, en groslijst en eindlijst passen in die categorie; groslijst werd zelfs zestig keer ingezonden. Dat blijkt de jury van de AKO Literatuurprijs echter zelf al te gebruiken voor de lange boekenlijst waaruit de longlist wordt samengesteld, en het doet ook wat te veel als ‘de grote hoop’ aan - wat voor de auteurs op de longlist te weinig eer is, want zij hebben al een selectie overleefd.
Uiteindelijk is gekozen voor een woordpaar dat aan alle wensen tegemoetkomt: kort, duidelijk, met elkaar verbonden, aansprekend, én goed toepasbaar in bijvoorbeeld boekhandels: tiplijst en toplijst. De boeken op de longlist zijn getipt: ze komen wellicht in aanmerking voor een prijs. De zes boeken die daarvoor officieel genomineerd worden, mogen met recht ‘top’ genoemd worden: ze staan dus op de toplijst.
Acht mensen stelden voor om voortaan tiplijst en toplijst te gebruiken. De meesten van hen legden een link met de muziek. ‘De termen tiplijst en toplijst heb ik ontleend aan de hitparade, daar heb je een tipparade met kanshebbers voor de top-dertig of top-veertig. De tiplijst bevat dan boeken die in aanmerking komen voor de toplijst. Daar staan de echte toppers op’, schreef Irmgard Breugelmans. Zij krijgt niet alleen een boekenbon van € 25,- van de Stichting LOUT (Let Op Uw Taal), maar ook de zes voor de AKO Literatuurprijs van vorig jaar genomineerde boeken - de toplijst van 2005 dus.
Onze Taal en de organisatie van de AKO Literatuurprijs danken alle deelnemers hartelijk voor hun inzending.
Auteursrechtelijk beschermd