Onze Taal. Jaargang 74

[p. 354]

Merken worden woorden
Lonsdalers
Ton den Boon- hoofdredacteur grate Van Dale

Brintageneratie, bountyeiland, barbiefiguur: er zijn merken die zo'n grote invloed hebben gekregen dat ze in het dagelijks taalgebruik zijn terechtgekomen. Sommige staan zelfs op het punt een plaatsje in het woordenboek te bemachtigen. Om de maand bespreekt Ton den Boon zulke merken in Onze Taal.

Stonden extreem-rechtse jongeren nog niet zo lang geleden bekend als skinheads, sinds een jaar of daaromtrent worden ze vaak ‘Lonsdale-jongeren’ of ‘lonsdalers’ genoemd. Die naam hebben ze te danken aan het kledingmerk Lonsdale, dat rechtse, racistische jongeren een paar jaar geleden geadopteerd hebben als hun ‘uniform’. Waarom? Simpel, omdat de rechtse jongeren in die naam de afkorting NSDA herkennen, die volgens hen zou staan voor ‘Nationalsozialistische Deutsche Arbeiter’. In werkelijkheid is die afkorting echter niet gangbaar. In het Nederlands gebruiken lonsdalers zelf de merknaam ook wel voor ‘Laat Ons Nederlanders Samen De Allochtonen Langzaam Elimineren’, een acrostichon dat zowel het racisme als het gebrek aan taalgevoel van de racisten illustreert. Lonsdalers zijn trouwens meestal jongemannen (volgens een AIVD-rapport in leeftijd variërend van 15 tot 25 jaar), maar er zijn ook wel ‘Lonsdale-meisjes’, die zonder al te veel geestelijke bagage mopperen op ‘de buitenlanders’.

Mohammed Ali

Het kledingmerk Lonsdale is bepaald niet gecharmeerd van deze ultrarechtse associatie. De merknaam dateert uit de vroege jaren zestig, toen de oud-bokser Bernard Hart dit kledingmerk begon. De naam was bedoeld als een hommage aan Hugh Cecil Lowter, de vijfde graaf van Lonsdale (1857-1944), die in 1891 de National Sporting Club of Britain oprichtte en de bokssport-met-handschoenen bevorderde. Als kledingmerk werd Lonsdale in de jaren zestig al snel populair. Niet alleen onder witte én zwarte boksers - onder anderen

Het kledingmerk Lonsdale is bepaald niet gecharmeerd van de ultrarechtse associatie.

Mohammed Ali bokste in Lonsdale-kleding - maar ook onder arbeiders.

Midden jaren negentig ging het echter mis met het imago van het kledingmerk. Lonsdale werd rond 1995 geadopteerd door skinheads en dergelijk extreem-rechts gespuis in Duitsland. Vanuit die regio verspreidde Lonsdale zich als kledingcode onder de kaalkopjes elders in Europa. Sinds ongeveer 2002 is Lonsdale ook een begrip onder Nederlandse skins en ook wel gabbers, die rond die tijd hun bomberjacks-met-Nederlands-vlaggetje-op-de-mouw aan de wilgen hingen en zich in Lonsdale-kleding gingen hullen. Al snel daarna werden de gabbers door journalisten naar hun uniform genoemd en inmiddels wordt lonsdaler in de krant vrij algemeen gebruikt in de betekenis ‘laagopgeleide, veelal agressieve jongere met ultrarechtse, racistische sympathieën’. Krantenkoppen als ‘Lonsdalers en allochtonen gaan de dialoog aan’ (Algemeen Dagblad, 28-4-2005) getuigen daarvan. De associatie tussen Lonsdale en extreem-rechts is overigens van dien aard dat sommige onderwijsinstellingen hun leerlingen inmiddels verboden hebben Lonsdale-kleding op school te dragen. Dat zou ook weleens het einde van het woord lonsdaler kunnen inluiden.

‘Lonsdale loves all colours’

De firma Lonsdale is, zoals gezegd, bepaald niet blij met de associatie van het kledingmerk met racisme. Een campagne met de slogan ‘Lonsdale loves all colours’ is dan ook bedoeld om het imago te verbeteren, maar of dat op korte termijn lukt, is nog maar de vraag. De naam Lonsdale is hoe dan ook besmet geraakt door de extreemrechtse associatie. Er is één troost: hoewel sporadisch ook samenstellingen als Lonsdale-ideologie - in de betekenis ‘rechtse, racistische ideologie’ - kunnen worden aangetroffen, zal lonsdaler wel nooit een politieke term worden, al was het maar door het politieke onbenul van de dragers van het Lonsdaleuniform.