Schrijvers over de nieuwe vertaling
Redactie Onze Taal
Diverse literatoren hebben de concept-tekst van de Nieuwe Bijbelvertaling beoordeeld op zijn stilistische kwaliteiten. Twee van hen, de schrijvers Rascha Peper en Nicolaas Matsier, gingen na wat de mooiste vertaaloplossing was, wat de meest drastische wijziging, en wat het lastigste vertaalprobleem.
Rascha Peper: ‘Het vinden van een goed, modern equivalent voor een archaïsme als bekennen moet een van de lastigste vertaalprobleem zijn geweest. In het stuk dat ik onder ogen kreeg, was daarvan gemaakt: “gemeenschap hebben met”. Akelig netjes, neutraal en sfeerloos. Hoeveel inniger was bekennen dan! Maar ja, wat moet je? Naar bed gaan met? Copuleren? Bezwangeren? Het bed delen met? Zich verstrengelen met? Allemaal te vaag, te deftig, net iets anders of, erger nog: te poëtisch.’
Rascha Peper: ‘Ik kan niet wennen aan het verschrikkelijke tutoyeren.’
Foto: Chris van Houts
‘De meest drastische wijziging is het verschrikkelijke tutoyeren, haast overal waar in de oude vertaling u gebruikt werd - al schijnt het in de uiteindelijke versie wel wat minder te zijn geworden. Ik kan er niet aan wennen.’
‘Een aardige vertaaloplossing is te vinden in Exodus. De farao weigert halsstarrig om de Israëlieten mét hun vrouwen en kinderen de woestijn in te laten trekken. In hoofdstuk 10, vers 10 zegt hij, in de NBG-vertaling uit 1951: “De Here moge met u zijn, als ik van zins ben u met uw kinderen te laten gaan!” De nieuwe vertalers hebben hier iets geestigs van weten te maken: “Denk maar niet dat ik jullie ooit met jullie kinderen laat gaan! Ik zou jullie nog eerder de hulp van de heer toewensen.”’
Nicolaas Matsier: ‘Een heel lastig en vermoedelijk onoplosbaar vertaalprobleem is natuurlijk JHWH. Ik denk dat ik de raadselnaam zou hebben laten staan, en noch de “heer” van de traditie noch een feministische “Aanwezige” dan wel “Eeuwige” verkozen zou hebben.’
‘Van het nogal drastische “broeders en zusters” in plaats van “broeders”, in het Nieuwe Testament, ben ik ook niet erg gecharmeerd. Dat de wereld godlof een beetje minder macho is geworden, is nog geen reden om oude teksten op dit punt eens wat gastvrijer te gaan maken. Dat heeft niets met vertalen te maken.’
Nicolaas Matsier: ‘Ik denk dat ik de raadselnaam JHWH zou hebben laten staan.’
Foto: Chris van Houts
‘Een mooie vondst, juist ook in de context, is dat “ijdelheid der ijdelheden” nu “lucht en leegte” is geworden. Lees het begin van Prediker er maar op na en zie hoezeer “lucht en leegte” thuishoren bij de elementen: de zon, de wind, de rivieren.’
Rascha Peper (1949) is schrijfster van romans en verhalen. Haar jongste boek is de roman Wie scheep gaat (2003). Nicolaas Matsier (1945) is prozaïst, vertaler en essayist. Vorig jaar verscheen zijn essaybundel De bijbel volgens Nicolaas Matsier.
Auteursrechtelijk beschermd