Onze Taal. Jaargang 73

[p. 228]

Een andere uitvaart
Wie bedenkt een naam?
Peter van Wageningen - directievoorzitter uitvaartverzekeraar en
-verzorger Yarden

Een stoffelijk overschot invriezen, uit elkaar laten trillen en het poeder teruggeven aan de aarde: dat klinkt als sciencefiction, maar al binnen twee jaar wordt het werkelijkheid in Nederland. De vraag is alleen: hoe gaan we deze nieuwe vorm van uitvaart noemen? Een prijsvraag.

Naast cremeren en begraven is er binnen afzienbarere tijd een nieuwe mogelijkheid om ons van een stoffelijk overschot te ontdoen: de biologische uitvaart, die ruim twintig jaar geleden werd bedacht door de Zweedse biologe Susanne Wiigh-Mäsak. Wat houdt dit precies in? Nadat iemand overleden is, wordt het lichaam ondergedompeld in vloeibare stikstof van -196 °C. Het lichaam, dat dan uiterst bros is, wordt in ultrasone golven geplaatst (geluidsgolven met een zeer hoge frequentie) en valt vervolgens in stukjes uit elkaar. Het menselijk lichaam bestaat voor zo'n zeventig procent uit water, en dat water wordt in een vacuümcabine (in de vorm van ijs) gescheiden van de rest. Vervolgens worden de organische en de niet-organische stoffen - kwik, chirurgisch staal - van elkaar gescheiden. Wat overblijft, is circa dertig kilo organisch poeder, dat, als het begraven wordt, na zes maanden volledig door de natuur is opgenomen.

Oploskoffie

In het voorjaar van 2003 maakten wij bekend dat wij in Nederland binnen één à twee jaar deze nieuwe mogelijkheid willen aanbieden. In de media werd direct de term vriesdrogen gebruikt, maar die is niet zo gelukkig. Wat is er mis mee? Twee dingen. Het procédé van vriesdrogen bestaat al vrij lang. Producten als instantsoep en oploskoffie worden zo bijvoorbeeld gemaakt. Bij deze producten is het echter de bedoeling dat ze na toevoeging van (warm) water weer hun oorspronkelijke vorm krijgen: poeder of korreltjes worden weer soep of koffie. Het zal duidelijk zijn dat dit niet geldt voor een overleden mens.

Een nieuwe vorm van ter aarde bestellen: kist en lichaam worden na onderdompeling in vloeibare stikstof met geluidsgolven tot poeder uiteengetrild.
© Yarden 2004

De tweede reden is meer gevoelsmatig van aard. De dood van een mens is altijd omgeven door emotie. Wij kunnen ons niet voorstellen dat in de toekomst in rouwadvertenties geschreven wordt: ‘Het vriesdrogen zal om 15.00 uur in X plaatsvinden’ of ‘Het vriesdrogen heeft volgens wens van de overledene in stilte plaatsgevonden.’

Oproep

We zijn dus op zoek naar een andere aanduiding dan vriesdrogen. Deze nieuwe naam mag geen verkeerde associaties wekken, moet gemakkelijk uitspreekbaar zijn en indien mogelijk ook verklaarbaar. Zoals de begrippen begraven en cremeren respectievelijk ‘aarde’ en ‘vuur’ als kern met zich meedragen, zou de nieuwe term bijvoorbeeld kunnen teruggrijpen naar een van de vier facetten van de nieuwe vorm van uitvaart: het bevriezen, het uiteentrillen door ultrasone golven, het onttrekken van het vocht en het teruggeven van het lichaam aan de aarde. Een passende naam verzinnen is geen gemakkelijke opgave. Daarom doen we een oproep aan de lezers van Onze Taal. De inzendingen zullen beoordeeld worden door een jury en de inzender van de winnende keuze zal beloond worden met een boekenbon van €150,- en een ballonvaart voor twee personen.

Uw inzending dient voor 1 oktober binnen te zijn bij de redactie van Onze Taal. Stuur uw bijdrage bij voorkeur per e-mail ([e-mail]), of anders per reguliere post (Raamweg 1a, 2596 HL Den Haag). Yarden zal mogelijk het nieuwe woord gebruiken in zijn uitingen en wil om die reden graag in contact treden met de winnende inzender(s) om hierover goede afspraken te maken.