164 andere woorden voor sidekick
Taaladviesdienst
‘Assistent of metgezel, met minder autoriteit’, ‘handlanger’, ‘ondergeschikte partner’: deze betekenisomschrijvingen van sidekick gaven we in het meinummer van Onze Taal. Het Engelse sidekick wordt in het Nederlands vooral gebruikt voor het maatje van een radio- of tv-presentator; met name veel radiodj's hebben tegenwoordig een sidekick aan hun zijde. We vroegen u een Nederlands equivalent voor sidekick te bedenken dat niet uitsluitend betrekking heeft op radio en tv - ook in films kan bijvoorbeeld sprake zijn van een sidekick - en dat het betekenisaspect ‘ondergeschikt’ heeft. 65 lezers reageerden op de oproep, en er werden 164 nieuwe woorden voorgesteld.
Twee inzenders lieten zich inspireren door beroemde sidekicks; zij stelden Harry (van Derrick) en Sancho Panza (van Don Quichot) voor. Anderen kozen voor een bestaand woord dat de betekenis ‘ondergeschikt’ in zich heeft, zoals adjunct, paladijn of satelliet. Maar de meesten vormden een samenstelling met hulp (aangeefhulp, hulpmakker, uitzendhulp), knecht (kletsknecht), maat (aangeefmaat, ondermaat, praatmaat) of steun (steunstem). Ook de voorvoegsels bij- en zij- waren ruim vertegenwoordigd (bijbabbel, bijrijder, bijzit, zijbeuk, zijspan).
Sommige van de genoemde aanduidingen zijn te specifiek; bijvoorbeeld bijbabbel, kletsknecht, praatmaat en steunstem zijn te eenzijdig op het gepraat van presentatoren gericht. Andere hebben al een te vaste eigen betekenis: satelliet, uitzendhulp, zijspan. Maar er is een bestaand woord dat sidekick mogelijk wél zou kunnen vervangen: aangever - met negen inzendingen het vaakst ingezonden alternatief. Het betekenisverschil tussen aangever en sidekick is niet erg groot. De woordenboeken omschrijven aangever onder meer als volgt: ‘(in een komisch duo) degene die de ander in de gelegenheid stelt om grappen te maken’ (Kramers, 2002) en ‘iemand die door een bepaalde vraag te stellen of een opmerking te maken het een ander mogelijk maakt over een onderwerp te spreken’ (Koenen, 1999). Een aangever zorgt ervoor dat zijn partner beter uit de verf komt, en plaatst zichzelf op het tweede plan. Net als sidekick heeft aangever dus het betekeniselement ‘ondergeschikt’ in zich.
Het verschil tussen een sidekick en een aangever is de mate van ondergeschiktheid; een sidekick heeft doorgaans een gelijkwaardiger en vaak ook vriendschappelijker relatie met zijn partner dan een aangever; denk bijvoorbeeld aan de rol van Frans van Dusschoten, de aangever van André van Duin. Toch liggen de twee fenomenen wat ons betreft zo dicht bij elkaar dat de betekenisverruiming van aangever goed te rechtvaardigen is. De eerste die aangever voorstelde, was Bas Pinto uit Utrecht. Hij krijgt daarom de boekenbon van €25,- van de Stichting LOUT (Let Op Uw Taal). We danken alle inzenders voor hun bijdrage.
Auteursrechtelijk beschermd