Onze Taal. Jaargang 73

Kort

In deze nieuwe rubriek signaleren lezers verrassende, aardige en anderszins opvallende nieuwe taalverschijnselen.

De nood ledigen
W. van der Kraan - Drempt

Mensen schrijven steeds vaker ‘de nood ledigen’ in plaats van ‘de nood lenigen’. Zo was er in NRC Handelsblad van 11 oktober 2003 sprake van ‘15.000 Duitse marken die waren overgemaakt om de ergste financiële nood van de VN-missie in New York te ledigen.’ Ik vermoed dat het woord lenigen niet meer bekend is en vervangen wordt door iets bekends wat erop lijkt.

Zwerfkrant
Erik de Jong - Zaandam

Ik zat laatst in de trein en op het ‘tafeltje’ tussen de stoelen lag mijn krant, die ik net uit had. Bij het eerstvolgende station kwam iemand mijn coupé binnen en die ging aan de andere kant van het gangpad zitten. Hij zag mijn krant, boog zich voorover en vroeg: ‘Is dat jouw krant of is dat een zwerfkrant?’ Zwerfkrant: een prachtige uitdrukking, die ík in ieder geval nog niet eerder had gehoord.

Tot
Kees Rozema - Enschede

Een aantal maal is mij in interviews op radio en televisie het gebruik van het woordje tot in plaats van dat opgevallen. In het radioprogramma Tros Nieuwsshow bijvoorbeeld werd onlangs iemand geïnterviewd over een door hem uitgevonden drijvende weg. Hij zei: ‘Uit het onderzoek is gebleken tot de drijvende weg zich gedroeg zoals wij van tevoren hadden berekend.’ In de zin ‘Dat is niet waar’ gebruikte hij dat overigens wel correct. Kennelijk wordt dat alleen vervangen door tot als het als voegwoord fungeert.

Dit fenomeen is voor mij niet helemaal nieuw. Uit mijn jeugd in Leiden meen ik mij te herinneren dat het gebruik van tot in plaats van dat veel vaker voorkwam. Wat mij nu verbaast, is dat (of tot?) dit nu blijkbaar ook buiten het Leidse dialect voorkomt.